Tiết 93-94 : ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ

Ng÷ v¨n
6

TiÕt 93-94 V¨n
b¶n:

§ªm nay B¸c kh«ng ngñ

- Minh HuÖ -

HỘI THI GVG
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ TIẾT HỌC !
GIÁO VIÊN : …………………………
TRƯỜNG THCS…………………

Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ
Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời m a lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng th ơng
Ng ời Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi Bác đi dém chăn
Từng ng ời từng ng ời một

Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng
Anh đội viên mơ màng
Nh nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
ấm hơn ngọn lửa hồng
-
Thổn thức cả nỗi lòng
Thì thầm anh hỏi nhỏ
Bác ơi! Bác ch a ngủ ?
Bác có lạnh lắm không ?
-
Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Vâng lời anh nhắm mắt
Nh ng bụng vẫn bồn chồn
Không biết nói gì hơn
Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ

Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi
Lần thứ ba thức dậy
Anh hốt hoảng giật mình
Bác vẫn ngồi đinh ninh

Chòm râu im phăng phắc
Anh vội vàng nằng nặc:
- Mời Bác ngủ Bác ơi !
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi ! Mời Bác ngủ !
-
Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ không an lòng
Bác th ơng đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn
Trời thì m a lâm thâm
Làm sao cho khỏi ớt !
Càng th ơng càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau
Anh đội viên nhìn Bác
Bác nhìn ngọn lửa hồng
Lòng vui s ớng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác
Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ th ờng tình
Bác là Hồ Chí Minh.(1951)
Chú thích
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ

1. Tác giả:
- Tác phẩm: Tiếng hát quê h
ơng, Đất chiến hào, Mùa
xanh đến
- Tên thật: Nguyễn Thái,
sinh năm 1927, quê Nghệ An.
I. C-TIM HI U CH TH CH:
2. Bài thơ
Đêm nay Bác không
ngủ
- Sáng tác: năm 1951
kháng chiến chống Pháp
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ
bác hồ ở chiến dịch
biên giới

Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ
bác hồ ở chiến dịch
biên giới

I. C HI U CH TH CH:
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
* Đọc:
- Phân biệt 3 giọng:

- Giọng tâm tình, chậm rãi,
thủ thỉ, ngắt nhịp 3/2 2/3
+ Giọng kể chuyện, miêu tả
của tác giả
+ Giọng anh chiến sĩ lo lắng
+ Giọng Bác trầm ấm, yêu th
ơng.
* Chú thích:
+ Đội viên
+ Đinh ninh
Đọc bài
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ

I. C HI U CH TH CH:
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
2. Thể thơ:
Ngũ ngôn; Tự sự trữ tình
*Bài thơ là câu chuyện hoàn
chỉnh về 1 đêm không ngủ
của Bác Hồ qua cái nhìn và
cảm nhận của anh đội viên
3. Phân tích:
- Hoàn cảnh: trên đ ờng đi
chiến dịch
- Địa điểm: Trong một lều
tranh trú tạm của bộ đội
giữa rừng

- Thời gian: đêm khuya, m a
lạnh
- Nhân vật: Bác Hồ và anh
đội viên
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ

I. C-TiM HI U CH TH CH:
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
2. Thể thơ:
Ngũ ngôn; Tự sự trữ tình
* Bài thơ là câu chuyện
hoàn chỉnh về 1 đêm không
ngủ của Bác Hồ qua cái nhìn
và cảm nhận của anh đội
viên
3. Phân tích:
a. Hình t ợng Bác Hồ qua
cảm nhận của anh đội viên:
* Hình dáng, t thế:
- Lần 1:
Bác vẫn ngồi
Bác không ngủ
Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
- Lần 3:
Vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc

=> Dáng vẻ trầm ngâm, suy t -
vẻ thâm trầm của nhà hiền triết
ph ơng Đông
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ

I. C HI U CH TH CH:
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
2. Thể thơ:
3. Phân tích:
a. Hình t ợng Bác Hồ qua
cảm nhận của anh đội viên:
* Việc làm:
- Đốt lửa
- Dém chăn
- Nhón chân nhẹ nhàng
=> Chăm sóc bộ đội chu đáo,
cẩn thận nh cha mẹ chăm lo
giấc ngủ của những đứa con
* Lời nói:
- Chú cứ việc ngủ ngon (2 lần)
- Bác th ơng đoàn dân công
Càng th ơng càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ

I. C HI U CH TH CH :
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
2. Thể thơ:
3. Phân tích:
a. Hình t ợng Bác Hồ qua
cảm nhận của anh đội viên:
-
Bác không ngủ
Vì một lẽ th ờng tình:
Bác là Hồ Chí Minh

Chân lí về phẩm chất đạo đức
của Ng ời: lo cho dân cho n ớc, lẽ
sống Nâng niu tất cả chỉ quên
mình Chiều sâu tâm hồn lãnh
tụ trong sự thống nhất giữa vĩ đại
và giản dị.
=> Lòng yêu th ơng giản dị mà bao
la sâu nặng, ân cần chu đáo với
chiến sĩ đồng bào Tấm lòng của
một lãnh tụ đã dồn cả tâm trí sức
lực lo bao việc lớn mà vẫn quan
tâm chăm sóc, yêu th ơng những ng
ời bình th ờng nhất.
* Hình ảnh Bác cứ hiện dần
lên, tô đậm nét trong sự cảm
nhận lặng lẽ kín đáo của anh
đội viên, với vẻ thâm trầm
của một hiền triết và tình

yêu th ơng bao la của một vị
cha già dân tộc.
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ
Bài tập

I. C HI U CH TH CH:
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
2. Thể thơ:
3. Phân tích:
a. Hình t ợng Bác Hồ
qua cảm nhận của anh
đội viên:
* Lần thứ 1:
- Mà sao Bác vẫn ngồi
- Nhìn Bác càng nhìn lại càng th ơng
=> Ngạc nhiên, băn khoăn, lo lắng, th ơng
Bác.
- Mơ màng nh nằm trong giấc mộng
=> Đắm chìm trong hạnh phúc
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ
b. Tình cảm của anh
đội viên đối với Bác:
-
Ng ời Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

=> Tôn kính thiêng liêng, xúc động sâu sắc,
biết ơn.
- Bóng Bác cao lồng lộng
ấm hơn ngọn lửa hồng
=> So sánh, từ láy Bút pháp miêu tả vừa
thực, vừa t ợng tr ng => Sự lớn lao, cao cả
nh ng gần gũi của Bác, s ởi ấm lòng anh
chiến sĩ

I. C HI U CH TH CH:
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
2. Thể thơ:
3. Phân tích:
a. Hình t ợng Bác Hồ
qua cảm nhận của anh
đội viên:
- Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ
Bác ơi ! Bác ch a ngủ ?
Bác có lạnh lắm không ?
=> Xúc động muốn khóc, câu hỏi tha thiết
lo lắng cho sức khỏe của Bác.
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ
b. Tình cảm của anh
đội viên đối với Bác:
-
Vâng lời nhắm mắt

Bụng vẫn bồn chồn
Lo Bác ốm
Lòng cứ bề bộn
=> Trách nhiệm của một chiến sĩ với lãnh tụ
Tình yêu th ơng của ng ời con với ng ời cha
Băn khoăn lo lắng => xúc động, biết ơn
=> hạnh phúc => yêu th ơng
Diễn biến tâm trạng chân thật, hợp lí, thể
hiện tình yêu th ơng tôn kính của ng ời chiến
sĩ với Bác

I. C TIM HI U CH TH CH:
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích:
2. Thể thơ:
3. Phân tích:
a. Hình t ợng Bác Hồ qua
cảm nhận của anh đội viên:
* Lần thứ 3:
- Hốt hoảng giật mình
- Vội vàng nằng nặc:
Mời Bác ngủ Bác ơi !
Bác ơi ! Mời Bác ngủ !
=> Lo lắng hốt hoảng hết sức năn nỉ, c ơng
quyết, tha thiết yêu th ơng
Bài 23: Văn bản
Đêm nay Bác không ngủ -
Minh Huệ
b. Tình cảm của anh đội
viên đối với Bác:

- Anh đội viên nhìn Bác
Bác nhìn ngọn lửa hồng
Lòng vui s ớng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác.
=> Sung s ớng, tự hào, hạnh phúc vì thấy mình
đ ợc lớn lên trong ánh sáng đạo đức cao đẹp
của Bác, đ ợc làm theo Bác.
* Tình cảm của ng ời chiến sĩ cũng là tình
cảm chung của bộ đội và nhân dân ta với Bác.
Đó là lòng kính yêu, biết ơn và niềm hạnh
phúc đ ợc nhận tình yêu th ơng của Bác, là
niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị.
4. Tổng kết:(SGK t. 67)
III. luyện tập:
1. Hình ảnh Bác luôn đ ợc
miêu tả gắn liền với hình ảnh
ngọn lửa. Điều đó gợi cho em
suy nghĩ gì?
2. Những bài thơ về những
đêm không ngủ của Bác?

CNG C

- * Tình cảm của ng ời chiến sĩ cũng là tình cảm chung của bộ đội và nhân dân ta với Bác. Đó là
lòng kính yêu, biết ơn và niềm hạnh phúc đ ợc nhận tình yêu th ơng của Bác, là niềm tự hào về vị lãnh tụ
vĩ đại mà bình dị.

- T C GI : MINH HU :

KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ

MẠNH KHỎE!
CHÚC CÁC EM HỌC
SINH
CHĂM NGOAN , HỌC GIỎI!