Giao an GDCD 11 day du tron bo

Tn: 1
TiÕt: 1 PhÇn I: c«ng d©n víi kinh tÕ

TiÕt 1. Bµi 1: C«ng d©n víi sù ph¸t triĨn kinh tÕ
I. Mơc tiªu bµi HỌC :
1. VỊ kiÕn thøc:
Häc sinh cÇn ®¹t:
- Vai trß qut ®Þnh cđa s¶n xt cđa c¶i vËt chÊt ®èi víi ®êi sèng x· héi.
- Kh¸i niƯm, c¸c bé phËn hỵp thµnh vµ vai trß cđa tõng u tè c¬ b¶n cđa qu¸
tr×nh s¶n xt: Søc lao ®éng, t liƯu lao ®éng, ®èi tỵng lao ®éng.
2. VỊ kü n¨ng:
- Ph©n tÝch c¸c kh¸i niƯm vµ mèi quan hƯ liªn kÕt gi÷a nh÷ng néi dung chđ
u cđa bµi.
- VËn dơng kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tiƠn, gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ị thùc tiƠn
cã liªn quan ®Õn bµi häc.
3. VỊ th¸i ®é:
- ThÊy ®ỵc tÇm quan träng cđa ho¹t ®éng s¶n xt cđa c¶i vËt chÊt.
- BiÕt q träng ngêi lao ®éng, x¸c ®Þnh lao ®éng lµ qun lỵi vµ nghÜa vơ cđa
c«ng d©n.
II. ph ¬ng tiƯn d¹y häc:
Sư dơng c¸c dơng cơ trùc quan nh: S¬ ®å, biĨu b¶ng, b¶ng phơ, bót d¹
Ph¬ng ph¸p: gi¶ng gi¶i, gỵi më, nªu vÊn ®Ị, vÝ dơ minh häa, liªn hƯ thùc
tiƠn…
III. C¸C BƯỚC LÊN LỚP :
1. Ổn đònh lớp:
2. KiĨm tra bµi cò:
3. Bµi míi:
Vào bài: Dân tộc Việt Nam là một dân tộc anh hùng, thông minh, sáng
tạo với lòch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Ngày nay, dân tộc ta
đang đứng trước thách thức của cuộc đấu tranh chống đói nghèo, lạc hậu, khắc
phục nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên

thế giới. Vì vậy, mỗi chúng ta phải làm gì để góp phần xây dựng đất nước ta
giàu mạnh.

1
HO¹T §éng cđa gv vµ hs Néi dung bµi häc
GV: ĐỈt vÊn ®Ị
B¸c Hå ®· d¹y:
“ Kh«ng cã viƯc g× khã
ChØ sỵ lßng kh«ng bỊn
§µo nói vµ lÊp biĨn
Qut chÝ ¾t lµm nªn"
Trong c«ng cc ®ỉi míi h«m
nay, häc sinh thanh niªn lµ søc trỴ cđa
d©n téc, cã vai trß quan träng gãp phÇn
thóc ®Èy sù ph¸t triĨn nhanh sù ph¸t
triĨn kinh tÕ theo lêi cđa B¸c.
VËy tríc hÕt chóng ta ph¶i hiĨu
®ỵc vai trß vµ ý nghÜa cđa viƯc ph¸t
triĨn kinh tÕ. Nh vËy ta cÇn n¾m ®ỵc
mét sè kh¸i niƯm c¬ b¶n: S¶n xt vËt
chÊt? Søc lao ®éng, lao ®éng, ®èi tỵng
lao ®éng, t liƯu lao ®éng?
GV: DÉn d¾t
§Ĩ hiĨu ®ỵc vai trß s¶n xt cđa
c¶i vËt chÊt trong sù ph¸t triĨn kinh tÕ
tríc ta ph©n tÝch xem:
S¶n xt cđa c¶i vËt chÊt lµ g×?
Ho¹t ®éng 1: Th¶o ln nhãm
- Yªu cÇu häc sinh th¶o ln ph©n
tÝch vỊ kh¸i niƯm s¶n xt vËt chÊt?

- §¹i diƯn nhãm tr×nh bµy
- §Ị nghÞ nhãm kh¸c nhËn xÐt,
®¸nh gi¸, nÕu thÊy thiÕu th× bỉ sung
theo ý kiÕn cđa nhãm m×nh.
=> Gi¸o viªn: kÕt ln
Ngoµi VD GV nªu ra, yªu cÇu HS
lÊy thªm 1 vµi VD kh¸c.
Sau khi HS lÊy ®ỵc 1 vµi VD GV
ph©n tÝch tiÕp.
Trong ®êi sèng x· héi, loµi ngêi
cã nhiỊu mỈt ho¹t ®éng nh kinh tÕ,
chÝnh trÞ, v¨n ho¸, nghƯ tht, khoa
häc ®Ĩ tiÕn hµnh ®ỵc c¸c ho¹t ®éng ®ã
tríc hÕt con ngêi ph¶i tån t¹i. Mn tån
t¹i ®ỵc con ngêi ph¶i ¨n, mỈc, ë, ®i
l¹i ®Ĩ cã ¨n, mỈc th× con ngêi ph¶i
t¹o ra cđa c¶i vËt chÊt (SX). Nh vËy vai
trß cđa s¶n xt cđa c¶i vËt chÊt ®ãng
vai trß quan träng trong cc sèng cđa
con ngêi.
Theo em cã vai trß quan träng nh
thÕ nµo ? Vµ t¹i sao c¸c ho¹t ®éng kh¸c
1. S¶n xt cđa c¶i vËt chÊt:
a. Thế nào là sản xuất của cải vật
chất?
S¶n xt cđa c¶i vËt chÊt lµ sù t¸c
®éng cđa con ngêu vµo tù nhiªn, biÕn
®ỉi c¸c yếu tố cđa tù nhiªn ®Ĩ t¹o ra
c¸c s¶n phÈm phï hỵp víi nhu cÇu cđa
m×nh.

VD: Nhu cÇu cđa HS ®Õn líp cã bµn
ghÕ ®Ĩ phơc vơ cho häc tËp tèt h¬n th×
ngêi thỵ méc ph¶i t¸c ®éng vµo c©y gç
biÕn nã thµnh bé bµn ghÕ
b. Vai trß cđa s¶n xt cđa c¶i vËt
chÊt:
+ Sản xuất của cải vật chất là cơ sở
tồn tại của xã hội.
+ Sản xuất của cải vật chất quyết
đònh mọi hoạt động của xã hội.
 Sản xuất vật chất giữ vai trò là
cơ sở của sự tồn tại và phát triển của
xã hội, xét đến cùng quyết đònh toàn
bộ sự vận động của đời sống xã hội.
2. C¸c u tè c¬ b¶n cđa qu¸ tr×nh
s¶n xt.
S¬ ®å mèi quan hƯ gi÷a 3 u tè cđa
qu¸ tr×nh SX (s¬ ®å 01)
Søc lao ®éng -> T liƯu lao ®éng -> ®èi
tỵng lao ®éng => SP.
a. Søc lao ®éng:
Là toàn bộ những năng lực thể chất
và tinh thần của con người được vận
dụng vào quá trình sản xuất.

2
ph¶i nh»m phơc vơ ho¹t ®éng s¶n xt?
Gäi 1 - 2 häc sinh tr¶ lêi
GV: DÉn d¾t chun ý
Trong qu¸ tr×nh SX cã rÊt nhiỊu

u tè ¶nh hëng. Song chóng ta t×m
hiĨu c¸c u tè c¬ b¶n cđa qu¸ tr×nh
L§SX.
Tríc hÕt, GV tr×nh bµy s¬ ®å vỊ
mèi quan hƯ gi÷a c¸c u tè cđa qu¸
tr×nh SX. Sau ®ã ®i s©u ph©n tÝch tõng
u tè.
GV: Nªu s¬ ®å vỊ c¸c u tè hỵp
thµnh søc lao ®éng.
HS: Chøng minh r»ng: ThiÕu mét
trong hai u tè th× con ngêi kh«ng thĨ
cã søc lao ®éng.
Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n.
GV: Yªu cÇu 1 HS ®äc KN lao
®éng trong SGK. Sau ®ã ph©n tÝch.
GV: ĐỈt c©u hái
T¹i sao nãi søc lao ®éng míi chØ lµ
kh¶ n¨ng, cßn lao ®éng lµ sù tiªu dïng
søc lao ®éng ?
HS: Tr¶ lêi.
GV: KÕt ln
Yªu cÇu 1HS ®äc KN ®èi tỵng L§
GV ®a ra s¬ ®å 03. §èi tỵng L§ ph©n
tÝch s¬ ®å vµ KN.
Gäi HS lÊy VD minh ho¹ vỊ ®èi t-
ỵng L§ cđa mét sè ngµnh, nghỊ kh¸c
nhau trong XH.
§ọc KN vỊ TLL§ (SGK).
§a s¬ ®å c¸c bé phËn hỵp thµnh t
liƯu lao ®éng.

Gäi HS ph¸t biĨu ý kiÕn ph©n biƯt
c¸c bé phËn cđa TLL§ ë 1 sè ngµnh
trong XH.
GV: KÕt ln
S¬ ®å 02: C¸c u tè hỵp thµnh søc lao
®éng.
ThĨ lùc
Søc lao ®éng
TrÝ lùc
- Lao ®éng:
Lµ ho¹t ®éng cã mơc ®Ých, cã ý thøc
cđa con ngêi làm biến đổi những yếu
tố của tự nhiên cho phù hợp với nhu
cầu của con người.
b. §èi tỵng lao ®éng:
Là những yếu tố của tự nhiên mà
lao động của con người tác động vào
nhằm biến đổi nó cho phù hợp với
mục đích của con người.
S¬ ®å 03.
Cã s¾n trong TN
§èi tỵng lao ®éng:
§· tr¶i qua t/® cđa L§
c. T liƯu lao ®éng:
Là một vật hay hệ thống những vật
làm nhiệm vụ truyền dẫn sự tác động
của con người lên đối tượng lao động,
nhằm biến đổi đối tượng lao động
thành sản phẩm thỏa mãn nhu cầu
của con người.

S¬ ®å 04.
C«ng cơ L§
T liƯu lao ®éng: HƯ thèng b×nh chøa
KÕt cÊu h¹ tÇng
4. Cđng cè:
Bµi tËp 1: H·y ph©n tÝch ®èi tỵng víi t liƯu L§ cđa mét sè ngµnh SX mµ em
biÕt?
Bµi tËp 2: H·y ph©n tÝch VD sau: Con bß khi nµo nã lµ ®èi tỵng lao ®éng vµ
khi nµo nã lµ t liƯu lao ®éng?
5. DỈn dß:
§äc l¹i bµi, tr¶ lêi c©u hái 2,3. §äc tríc phÇn 3 - Bµi 1.

3

4
Tuần: 2
TiÕt: 2
Bài 1: C¤NG D¢N VíI Sù PH¸T TRIĨN KINH TÕ
(tiếp theo)

I. Mơc tiªu bµi HỌC :
1. VỊ kiÕn thøc: Häc sinh cÇn ®¹t:
- HiĨu ®ỵc néi dung vµ ý nghÜa cđa ph¸t triĨn kinh tÕ ®èi víi c¸ nh©n, gia ®×nh
vµ x· héi.
2. VỊ kü n¨ng:
- VËn dơng kiÕn thøc cđa bµi häc vµo thùc tiƠn cc sèng.
3. VỊ th¸i ®é:
- ThÊy ®ỵc tr¸ch nhiƯm cđa m×nh víi sù ph¸t triĨn kinh tÕ gia ®×nh vµ ®Êt níc.
- X¸c ®Þnh nhiƯm vơ cđa c¶ d©n téc lµ tËp trung ph¸t triĨn kinh tÕ theo XHCN.
II. ph ¬ng tiƯn d¹y häc:

S¬ ®å, biĨu b¶ng, b¶ng phơ, giÊy cì to, bót d¹
Phương pháp: gi¶ng gi¶i, gỵi më, nªu vÊn ®Ị, vÝ dơ minh häa, liªn hƯ thùc
tiƠn…
III. C¸C BƯỚC LÊN LỚP :
1. Ổn đònh lớp:
2. KiĨm tra bµi cò:
* Sản xuất của cải vật chất là gì ? Tại sao nói sản xuất của cải vật chất là cơ
sở của đời sống xã hội ?
* Vẽ sơ đồ về mối quan hệ giữa ba yếu tố của quá trình sản xuất ?
3. Bµi míi:
Vào bài: Các-Mác khẳng đònh : “ Kinh tế là nhân tố quyết đònh cuối cùng
của mọi sự biến đổi của lòch sử ”. Trong công cuộc đổi mới hôm nay, HS, thanh
niên - sức trẻ của dân tộc - có vai trò quan trọng như thế nào và phải làm gì để
góp phần thúc đẩy nhanh sự phát triển kinh tế đất nước để nước ta trở thành
nước phát triển?
HO¹T §éng cđa gv vµ hs Néi dung bµi häc
Hoạt động 3:
Yªu cÇu HS ®äc KN t¨ng trëng kinh
tÕ, ph¸t triĨn kinh tÕ (SGK)
Treo s¬ ®å 05: Ph¸t triĨn kinh tÕ. Sau
®ã ph©n tÝch tõng néi dung.
3. Ph¸t triĨn kinh tÕ vµ ý nghÜa cđa
ph¸t triĨn kinh tÕ ®èi víi c¸ nh©n, gia
®×nh vµ x· héi
a. Ph¸t triĨn kinh tÕ:
Là sự tăng trưởng kinh tế gắn liền
với cơ cấu kinh tế hợp lí, tiến bộ và
công bằng xã hội.
S¬ ®å 05: Néi dung cđa ph¸t triĨn
kinh tÕ. (Sù ph¸t triĨn kinh tÕ ®ßi hái

5
Theo em t¨ng trëng kinh tÕ lµ g×?
Ph©n biƯt t¨ng trëng kinh tÕ víi
ph¸t triĨn kinh tÕ?
Dù kiÕn HS tr¶ lêi:
Cã sù kh¸c nhau gi÷a ph¸t triĨn
kinh tÕ vµ t¨ng trëng kinh tÕ.
Em hiĨu thÕ nµo lµ c¬ cÊu kinh tÕ
hỵp lý?
Lµ mqh h÷u c¬, phơ thc, quy
®Þnh lÉn nhau vỊ quy m« vµ tr×nh ®é
gi÷a c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh
tÕ, c¸c vïng kinh tÕ.
Tû träng trong c¸c ngµnh dÞch vơ
vµ CN trong GNP t¨ng dÇn, cßn ngµnh
n«ng nghiƯp gi¶m dÇn.
ý nghÜa cđa sù ph¸t triĨn kinh tÕ
®èi víi mçi c¸ nh©n?
Gäi HS tr¶ lêi.
H·y cho biÕt vµi nÐt vỊ ph¸t triĨn
kinh tÕ cđa gia ®×nh em vµ em lµm g×
®Ĩ ph¸t triĨn kinh tÕ gia ®×nh?
1, 2 HS tr¶ lêi.
Gia ®×nh cã mÊy chøc n¨ng c¬ b¶n?
Theo em sù ph¸t triĨn kinh tÕ cã ý
nghÜa nh thÕ nµo ®èi víi x· héi?
ph¶i ®¹t 3 néi dung).
T¨ng trëng k.tÕ
Ph¸t triĨn kinh tÕ C¬ cÊu KT hỵp lý

C«ng b»ng XH
- T¨ng trëng kinh tÕ:
Lµ sù gia t¨ng cđa GDP vµ GNP tÝnh
theo ®Çu ngêi.
T¨ng trëng kinh tÕ cã sù t¸c ®éng cđa
møc t¨ng d©n sè. V× vËy ph¶i cã c/s phï
hỵp.
- Sù t¨ng trëng kinh tÕ ph¶i dùa trªn
c¬ cÊu hỵp lý, tiÕn bé.
- Sù t¨ng trëng kinh tÕ ph¶i ®i ®«i víi
c«ng b»ng x· héi.
=> Ph¸t triĨn kinh tÕ cã quan hƯ biƯn
chøng víi t¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng
b»ng XH. V× khi t¨ng trëng kinh tÕ cao
t¹o ®iỊu kiƯn gi¶i qut c«ng b»ng XH,
khi c«ng b»ng XH ®ỵc ®¶m b¶o sÏ t¹o
®éng lùc cho sù ph¸t triĨn kinh tÕ.
b. Ý nghóa của phát triển kinh tế đối
với c¸ nh©n, gia ®×nh vµ x· héi:
- §èi víi c¸ nh©n:
T¹o ®iỊu kiƯn cho mçi ngêi cã viƯc
lµm, thu nhËp ỉn ®Þnh, cuộc sống Êm no,
cã ®iỊu kiƯn ch¨m sãc søc kh, t¨ng
ti thä
- §èi víi gia ®×nh:
Lµ tiỊn ®Ị, c¬ së ®Ĩ gia ®×nh thùc hiƯn
tèt c¸c chøc n¨ng cđa gia ®×nh, ®ã lµ c¸c
chøc n¨ng:
+ Chøc n¨ng kinh tÕ
+ Chøc n¨ng sinh s¶n

+ Chøc n¨ng ch¨m sãc vµ gi¸o dơc
+ X©y dùng gia ®×nh Êm no, h¹nh
phóc.
- §èi víi x· héi:
+ T¨ng thu nhËp qc d©n vµ phóc lỵi
x· héi, chÊt lỵng cc sèng cđa nh©n d©n
®ỵc c¶i thiƯn, gi¶m bít t×nh tr¹ng ®ãi
nghÌo, gi¶m tû lƯ suy dinh dìng vµ tư
vong ë trỴ em.
+ Gi¶m tû lƯ thÊt nghiƯp, gi¶m tƯ n¹n
x· héi.
+ Lµ tiỊn ®Ị ph¸t triĨn v¨n ho¸, gi¸o
dơc, y tÕ vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c cđa x· héi,
ỉn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi.

6
+ Củng cố an ninh quốc phòng.
+ Là điều kiện để khắc phục sự tụt
hậu xã hội về kinh tế so với các nớc tiên
tiến trên thế giới, xây dựng nền kinh tế
độc lập, tự chủ, mở rộng quan hệ quốc tế,
định hớng XHCN.
4. Củng cố:
Yêu cầu HS lên bảng vẽ sơ đồ về các yếu tố hợp thành sức lao động, t liệu
SX, t liệu LĐ, đối tợng LĐ, quá trình LĐSX, phát triển kinh tế. Đồng thời tất cả
cùng tham gia đánh giá, bổ sung và phát biểu về tầm quan trọng của các vấn đề
nêu trên.
5. Dặn dò:
Đọc lại bài, trình bày bằng sơ đồ.
Laứm caực baứi taọp SGK. Soạn trớc bài 2: Hàng hoá - Tiền tệ - Thị trờng.

7
Tuần: 3
Tiết: 3
Bµi 2: hµng ho¸ - tiỊn tƯ - thÞ trêng
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1. VỊ kiÕn thøc: Häc sinh cÇn ®¹t
- Kh¸i niƯm hµng ho¸ vµ hai thc tÝnh cđa hµng ho¸.
2. VỊ kü n¨ng:
- Ph©n tÝch c¸c kh¸i niƯm vµ mèi quan hƯ gi÷a c¸c néi dung chđ u cđa bµi
häc.
- VËn dơng kiÕn thøc cđa bµi häc vµo thùc tiƠn, gi¶i qut ®ỵc 1 sè vÊn ®Ị liªn
quan ®Õn bµi häc.
3. VỊ th¸i ®é:
- ThÊy ®ỵc tÇm quan träng cđa ph¸t triĨn kinh tÕ hµng ho¸ ®èi víi mçi c¸
nh©n, gia ®×nh vµ x· héi hiƯn nay.
- Coi träng viƯc s¶n xt hµng ho¸, nhng kh«ng sïng b¸i hµng ho¸, kh«ng
sïng b¸i tiỊn tƯ.
II. ph ¬ng tiƯn d¹y häc:
S¬ ®å, biĨu b¶ng, b¶ng phơ, giÊy cì to, bót d¹, SGK, SGV
Phương pháp: Thuyết trình, giảng giải, so sánh, gợi mở, nêu vấn đề, thảo
luận nhóm…
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP :
1. Ổn đònh lớp:
2. KiĨm tra bµi cò:
* Thế nào là phát triển kinh tế ? Tăng trưởng kinh tế là gì? Cơ cấu kinh tế
là gì?
* Phát triển kinh tế có ý nghóa như thế nào đối với mỗi cá nhân, gia đình và
xã hội?
3. Bµi míi:

Vào bài: Để thích ứng với cuộc sống kinh tế thò trường, mỗi người cần phải
hiểu rõ bản chất của các yếu tố cấu thành kinh tế thò trường. Vậy hàng hoá là
gì? Tiền tệ là gì? Thò trường là gì? Trong tiết học này chúng ta sẽ làm sáng tỏ
các nội dung về hàng hoá.
HO¹T §éng cđa gv vµ hs Néi dung bµi häc
Ho¹t ®éng 1: §Ỉt vÊn ®Ị
Nh chóng ta ®· biÕt lÞch sư ph¸t triĨn
cđa nỊn SX x· héi ®· tõng tån t¹i 2 tỉ
chøc kinh tÕ râ rƯt lµ kinh tÕ tù nhiªn vµ
kinh tÕ hµng ho¸.
GV: Treo s¬ ®å giíi thiƯu vµ so s¸nh
2 h×nh thøc t/c kinh tÕ. (TN vµ hµng
ho¸).
Néi dung so Kinh tÕ tù Kinh tÕ hµng
1. Hµng ho¸:
a. Hµng ho¸ lµ g×?
Hµng hãa lµ s¶n phÈm cđa lao ®éng
cã thĨ tháa m·n mét nhu cÇu nµo ®ã
cđa con ngêi th«ng qua trao ®ỉi mua-
b¸n.
S¶n phÈm trë thµnh hµng hãa khi
cã ®đ 3 ®iỊu kiƯn:

8
sánh nhiên hoá
Mục đích SX Thoả mãn nhu
cầu của ngờ SX
Thoả mãn nhu
cầu của ngời
mua, ngời bán

PT và công cụ
SX
SX nhỏ, phân tán
cc thủ công lạc
hậu
SX lớn, tập trung
cc LĐ hiện đại
T/c mt SX Tự cung, tự cấp
Không có cạnh
tranh
SX để bán có
cạnh tranh
Phạm vi của SX Khép kín nội bộ Ktế mở thị trờng
trong nớc và quốc
tế
Trên cơ sở đó HS rút ra kết: Kinh tế
hàng hoá ở trình độ cao hơn, u việt hơn
so với kinh tế tự nhiên.
Vì vậy các nớc muốn phát triển kinh
tế phải thực hiện kinh tế hàng hoá mà
giai đoạn phát triển cao của nó là kinh tế
thị trờng.
Vậy khi nào thì sản phẩm trở thành
hàng hoá?
GV: Dùng sơ đồ về 3 điều kiện để SP
trở thành hàng hoá để nói lên, phân tích
KN hàng hoá.
Yêu cầu HS nêu những VD thực tiễn
để chứng minh rằng: Nếu thiếu 1 trong 3
điều kiện trên thì SP không trở thành

hàng hoá.
VD:
Ngời nông dân SX ra lúa gạo 1 phần
để tiêu dùng, còn lại 1 phần đem đổi lấy
quần áo, và các SP tiêu dùng khác.
Vậy phần lúa nào của ngời nông dân
là hàng hoá?
HS: Trả lời: Đó phải là phần đem
trao đổi.
GV: Dẫn dắt: Hàng hoá có 2 dạng vật
thể và phi vật thể.
Treo sơ đồ 2 dạng của hàng hoá.
Yêu cầu HS lấy VD chứng minh.
GV: Dẫn dắt vấn đề
Mỗi hàng hoá đều có 1 hoặc 1 số
công dụng nhất định có thể thoả mãn
nhu cầu nào đó của con ngời về vật chất
và tinh thần.
Vậy theo em giá trị sử dụng của hàng
hoá là gì? Lấy VD minh hoạ?
Sản phẩm do lao động tạo ra
Có công dụng nhất định
Thông qua trao đổi mua, bán.
b. Hai thuộc tính của hàng hoá:
- Giá trị sử dụng của hàng hóa: Là
công dụng của sản phẩm có thể thỏa
mãn nhu cầu nào đó của con ngời.
VD: Con ngời khi đói có nhu cầu vật
chất là ăn thì phải sử dụng lơng thực
thực phẩm ở đây là giúp cho con ngời

không còn bị đói, hoặc con ngời mệt
mỏi, căng thẳng có nhu cầu là xem ca
nhạc để giải trí.

9
HS: Trả lời
Đó là công dụng của hàng hoá, dùng
để làm gì
VD: Lơng thực, thực phẩm, quần, áo
hoặc nhu cầu cho SX nh: máy móc, thiết
bị, nguyên vật liệu.
- Quần, áo ngoài công dụng là che
thân thì nó còn làm cho con ngời đẹp
hơn.
- Các cụ có câu: "Ngời đẹp vì lụa
Lúa tốt vì phân".
GV: chuyển ý
Giá trị sử dụng của SP không phải
cho ngời SX ra vật phẩm mà đó là cho
ngời mua, cho XH, vật mang giá trị sử
dụng cũng đồng thời là mang giá trị.
GV: Treo sơ đồ về mối quan hệ giữa
giá trị trao đổi với giá trị. Nêu VD, phân
tích.
HS: Phân tích xem qua VD đó thì giá
trị của hàng hoá là gì? Bằng cách nào
xác định đợc giá trị của hàng hoá?
GV: Kết luận: Vải và thóc là 2 hàng
hoá có giá trị sử dụng khác nhau nhng
có thể trao đổi với nhau vì: Đều là SP do

LĐ tạo ra đều có hao phí lao động bằng
nhau là 2 giờ.
Nh vậy trên thị trờng thực chất là trao
đổi những lợng lao động hao phí bằng
nhau ẩn chứa trong các hàng háo đó.
Lao động hao phí để tạo ra hàng hoá
làm cơ sở cho giá trị trao đổi gọi là giá
trị.
Theo em hiểu lợng giá trị của hàng
hoá là gì?
HS: Trả lời
GV: Vậy theo em thời gian lao động
cá biệt là gì? Thời gian lao động xã hội
cần thiết là gì? Lấy VD thực tiễn?
HS: Trả lời.
Nếu HS cần hiểu về cách tính (t) LĐ
XHCT thì GV có thể đa ra các tính sau:
Giả sử có 3 nhóm A,B,C SX ra 100 triệu
- Giá trị của hàng hoá:
+ Giá trị của hàng hoá đợc thông qua
giá trị trao đổi.
Giá trị trao đổi 1m vải =5kg 1mvải = 10kg 2mvải
(tỉ lệ trao đổi) thóc thóc = 5kg
thóc

Giá trị 2giờ = 2 giờ 2giờ = 2 giờ 2giờ = 2
giờ
(Hao phí LĐ)
* Tóm lại:
Giá trị của hàng hoá là LĐ của ngời

SX hàng hoá kết tinh trong hàng hoá.
+ Lợng giá trị của hàng hoá:
Lợng giá trị của hàng hoá đợc đo
bằng số lợng thời gian LĐ hao phí để
SX ra hàng hoá nh: Giây, phút, giờ,
ngày, tháng, quý, năm
Lợng giá trị của hàng hoá không phải
đợc tính bằng thời gian LĐ cá biệt, mà
tính bằng thời gian LĐ XH cần thiết.
Thời gian LĐ cá biệt là thời gian LĐ
hao phí để SX ra hàng hoá của từng ng-
ời.
VD: Anh A mất 2 giờ LĐ để dệt đợc
1mvải
Anh B mất 3giờ LĐ để SX ra 5 kg thóc
=> TGLĐCB = 2 giờ (của A)
= 3 giờ (của B)
Thời gian LĐ XH cần thiết cho bất
cứ LĐ nào tiến hành với 1 trình độ
thành thạo trung bình, cờng độ trung
bình, trong mỗi điều kiện TB so với
hoàn cảnh XH nhất định
* Kết luận:
Hàng hoá là sự thống nhất của 2
thuộc tính giá trị sử dụng và giá trị. Đó
là sự thống nhất của 2 mặt đối lập mà
thiếu 1 trong 2 thuộc tính thì SP không
trở thành hàng hoá.

10

m vải để đáp ứng nhu cầu của thị trờng
và các nhóm SX với số lợng không đều
A 10 tr 1 giờ
B 5 tr 2 giờ
C 85 tr 3 giờ
(10tr x 1giờ) + (5tr x 2h) + (85tr x 3h)
=> TGLĐXHCT = = 2,75giờ/m
100tr m vải

4. Củng cố:
Yêu cầu HS vẽ lại các sơ đồ: So sánh sự khác nhau giữa kinh tế TN và kinh
tế hàng hoá, các điều kiện để SP trở thành hàng hoá, mối quan hệ giá trị trao đổi và
giá trị. Nêu 1 vài ví dụ về thời gian LĐCB và TGLĐXH cần thiết.
5. Dặn dò:
Học bài cũ và làm các bài tập SGK Tr26.
Su tâm tài liệu có liên quan đến bài học.
Đọc trớc phần 2 Tiền tệ.

11
Tn:4
TiÕt: 4
Bµi 2: hµng ho¸ - tiỊn tƯ - thÞ trêng (tiÕp theo)
I. Mơc tiªu bµi häc:
1. VỊ kiÕn thøc:
- N¾m ®ỵc ngn gèc vµ b¶n chÊt cđa tiỊn tƯ.
- C¸c chøc n¨ng cđa tiỊn tƯ.
- Quy lt lu th«ng tiỊn tƯ.
2. VỊ kü n¨ng:
Gi¶i thÝch ®ỵc c¸c hiƯn tỵng thùc tiƠn, vËn dơng kiÕn thøc ®· häc vµo ®êi
sèng cđa b¶n th©n.

3. VỊ th¸i ®é:
- ThÊy ®ỵc tÇm quan träng cđa ph¸t triĨn kinh tÕ hµng ho¸ .
- Coi träng viƯc s¶n xt hµng ho¸, nhng kh«ng sïng b¸i hµng ho¸, tiỊn tƯ.
II. ph ¬ng tiƯn d¹y häc:
S¬ ®å, biĨu b¶ng, b¶ng phơ, phiÕu häc tËp
Ph¬ng ph¸p: Thuyết trình, giảng giải, so sánh, gợi mở, nêu vấn đề, thảo
luận nhóm…
III. c¸c b íc lªn líp:
1. ỉn ®Þnh líp:
2. KiĨm tra bµi cò:
C©u hái: H·y tr×nh bµy KN hµng ho¸, vÏ s¬ ®å 3 ®iỊu kiƯn ®Ĩ SP trë thµnh
hµng ho¸? Ph©n tÝch? LÊy VD thùc tiƠn minh ho¹?
3. Bµi míi:
Vµo bµi: Trong các hình thái của giá trò thì hình thái tiền tệ là có tính phức
tạp và trừu tượng nhất trong các yếu tố cấu thành kinh tế thò trường. Vậy tiền
tệ có nguồn gốc như thế nào? Bản chất, chức năng của tiền tệ ra sao? Tiền tệ
lưu thông theo quy luật nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ các vấn
đề của tiền tệ.
HO¹T §éng cđa gv vµ hs Néi dung bµi häc
Ho¹t ®éng 2:
GV: Sau khi ®· so¹n bµi ë nhµ c¸c em
cho biÕt khi nµo th× tiỊn tƯ xt hiƯn?
HS: Tr¶ lêi.
GV: KÕt ln
Sù ra ®êi cđa tiỊn tƯ ®· tr¶i qua nh÷ng
h×nh th¸i gi¸ trÞ nµo?
GV: Treo s¬ ®å h×nh th¸i gi¸ trÞ gi¶n ®¬n
hay ngÉu nhiªn.
Ph©n tÝch, lÊy VD minh ho¹.
HS: NhËn xÐt vỊ h×nh th¸i nµy vµ lÊy

2. TiỊn tƯ:
a. Ngn gèc vµ b¶n chÊt cđa tiỊn tƯ:
TiỊn tƯ xt hiƯn lµ kÕt qu¶ cđa qu¸
tr×nh ph¸t triĨn l©u dµi cđa s¶n xt,
trao ®ỉi hµng ho¸ vµ c¸c h×nh th¸i gi¸
trÞ.
Cã 4 h×nh thµnh gi¸ trÞ xt hiƯn sau
®©y:
- H×nh th¸i gi¸ trÞ gi¶n ®¬n hay ngÉu
nhiªn.
=> VD

12
Trao ®ỉi trùc tiÕp hµng lÊy hµng
VD khác ngoài VD GV đã nêu.
Hình thái này xuất hiện khi XH công xã
nguyên thuỷ tan rã, lúc này sản phẩm
đem trao đổi còn ít, mang tính ngẫu
nhiên.
Tại sao lại gọi hình thái giá trị đầy đủ
hay mở rộng?
HS: Trả lời
Khi SX hàng hoá phát triển hơn, hàng
hoá đem trao đổi nhiều hơn
GV: Treo sơ đồ phân tích, lấy VD minh
hoạ.
Trong hình thái này giá trị của hàng hoá
đóng vai trò gì?
HS: Trả lời
Giá trị của cải hàng hoá đợc biểu hiện ở

1 loại hàng hoá đóng vai trò vật ngang
giá chung.
GV: Đa ra thông tin phản hồi, phân tích,
lấy VD.
GV: Phân tích cho HS thấy đợc khi phát
triển có nhiều mặt hàng làm vật ngang
giá chung, các địa phơng sẽ gặp khó
khăn trong việc trao đổi => khi đó ngờ i
ta thống nhất lấy vàng làm VNGC ->
hình thái tiền tệ xuất hiện.
Theo em tại sao vàng có vai trò là tiền
tệ?
HS: Trình bày ý kiến của mình.
GV: Kết luận
Ban đầu ngời ta lấy vàng, bạc làm vật
ngang giá chung đợc cố định ở vàng.
GV: Nêu VD
1 chiếc bút bi = 100đ.
Yêu cầu HS phân tích, để thấy đợc tiền
1 con gà 10kg thóc
Hình thái tơng đối Hình thái ngang
giá
- Hình thái giá trị đầy đủ hay mở rộng.
Hoặc 10kg thóc
1 con gà Hoặc 5kg chè trao
đổi
Hoặc 2 cái rìu trực
tiếp
Hoặc 0,2g vàng hàng
hoá

- Hình thái giá trị chung.
VD:
1 con gà =
10 kg thóc =
5kg chè = 1m vải
2 cái rìu =
0,2g vàng =
- Hình thái tiền tệ:
VD:
1 con gà =
10 kg thóc =
5kg chè = 0,2g vàng
2 cái rìu =
1m vải =
Vì:
- Vàng cũng là một loại hàng hoá, giá
trị của vàng đợc đo bằng lợng
LĐXHCT. Vàng còn là thứ kim loại
quý hiếm, có giá trị lớn.
- Vàng có thuộc tính tự nhiên thích
hợp với vai trò làm tiền tệ.
=> Nh vậy tiền tệ là hàng hoá đặc biệt
đợc tách ra làm vật ngang giá chung
cho tất cả hàng hoá, là sự biểu hiện
chung của giá trị, đồng thời tiền tệ
biểu hiện mối quan hệ sản xuất hàng
hoá => bản chất của tiền tệ.
b. Các chức năng của tiền tệ:

13

Trao đổi gián tiếp thông qua một hàng
hoá làm vật ngang giá chung.
tƯ biĨu hiƯn gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ ®ỵc ®o l-
êng nh thÕ nµo.
GV: Ph©n tÝch c thøc sau:
H - T - H
VD: Nép th, tr¶ nỵ, tr¶ tiỊn mua chÞu
hµng
GV: Ph¶i ph©n tÝch râ c«ng thøc
P.Q
M =
V
Theo em hiƯn tỵng l¹m ph¸t tiỊn tƯ lµ
l¹m ph¸t tiỊn giÊy hay tiỊn vµng?
HS: Tr¶ lêi
§ã lµ l¹m ph¸t tiỊn giÊy - v× tiỊn
giÊy kh«ng cã gi¸ trÞ thùc.
VËy theo em tiỊn giÊy ra ®êi tõ khi
nµo? Nã ra ®êi nh thÕ nµo ?
HS: Tr¶ lêi
Sù ra ®êi cđa tiỊn giÊy:
Sau khi tr¶i qua c¸c h×nh th¸i gi¸ trÞ
vµ ci cïng tiỊn tƯ ra ®êi vµ ®ỵc thèng
nhÊt cè ®Þnh lµ tiỊn vµng . Th× khi ®a vµo
lu th«ng thÊy tiỊn vµng bÞ hao mßn =>
gi¸ trÞ kh«ng b»ng gi¸ trÞ thùc => ra ®êi
tiỊn ®óc => nhng trong lu th«ng tiỊn ®óc
còng hao mßn => ra ®êi tiỊn giÊy.
GV: KÕt ln, ph©n tÝch.
- Thíc ®o gi¸ trÞ:

TiỊn tƯ dïng ®Ĩ ®o lêng vµ biĨu hiƯn
gi¸ trÞ cđa hµng ho¸. Gi¸ trÞ cđa hµng
ho¸ ®ỵc biĨu hiƯn b»ng 1 lỵng tiỊn
nhÊt ®Þnh, ®ỵc gäi lµ gi¸ c¶.
- Ph¬ng tiƯn lu th«ng:
Víi chøc n¨ng nµy tiỊn cã vai trß m«i
giíi trong qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸.
- Ph¬ng tiƯn cÊt tr÷:
Tøc lµ tiỊn tƯ rót khái lu th«ng ®ỵc cÊt
tr÷ ®Ĩ khi cÇn ®em ra mua hµng. Nhng
lµm ®ỵc chøc n¨ng nµy tiỊn ph¶i ®đ
gi¸ trÞ.
- Ph¬ng tiƯn thanh to¸n:
TiỊn ®ỵc dïng ®Ĩ chi tr¶ sau khi giao
dÞch, mua b¸n.
- TiỊn tƯ thÕ giíi:
Khi tiỊn cã chøc n¨ng tiỊn tƯ thÕ giíi
®ã lµ khi trao ®ỉi hµng ho¸ vỵt ra khái
biªn giíi qc gia.
c. Quy lt lu th«ng tiỊn tƯ:
- §ỵc thĨ hiƯn b»ng c«ng thøc sau
P x Q
M =
V
Trong ®ã:
M: lµ sè lỵng tiỊn tƯ cÇn thiÕt cho lu
th«ng.
P: lµ møc gi¸ c¶ cđa mét ®¬n vÞ
hµng hãa.
Q: lµ sè lỵng hµng hãa ®em ra lu

th«ng.
V: sè vßng lu©n chun trung b×nh
cđa mét ®¬n vÞ tiỊn tƯ.
Nh vËy: M: tØ lƯ thn víi Px Q vµ tØ
lƯ nghÞch víi V.
4. Cđng cè:
* Trình bày nguồn gốc ra đời và bản chất của tiền tệ.

14
* Phân tích các chức năng của tiền tệ. Cho ví dụ minh hoạ cho từng chức
năng .
5. DỈn dß:
§äc l¹i bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái 1,2,3,4,5,6,7.
§äc tríc bµi 2 phÇn 3 vµ so¹n bµi tríc khi ®Õn líp.
Su tÇm t liƯu liªn quan ®Õn néi dung bµi häc.

15
Tn: 5
TiÕt: 5
Bµi 2: hµng ho¸ - tiỊn tƯ - thÞ trêng (tiÕp theo)
I. Mơc tiªu bµi häc:
1. VỊ kiÕn thøc:
- N¾m ®ỵc kh¸i niƯm thÞ trêng, c¸c chøc n¨ng cđa thÞ trêng.
- ThÊy ®ỵc vai trß cđa SX hµng ho¸ vµ thÞ trêng ®èi víi sù ph¸t triĨn kinh tÕ -
x· héi ë níc ta hiƯn nay.
2. VỊ kü n¨ng:
VËn dơng nh÷ng kiÕn thøc cđa bµi häc vµo thùc tiƠn, gi¶i thÝch ®ỵc mét sè
vÊn ®Ị thùc tiƠn.
3. VỊ th¸i ®é:
- T«n träng quy lt cđa thÞ trêng vµ cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr-

êng.
II- ph ¬ng tiƯn d¹y häc:
S¬ ®å, biĨu b¶ng, b¶ng phơ, phiÕu häc tËp
III. c¸c b íc lªn líp:
1. ỉn ®Þnh líp:
2. KiĨm tra bµi cò:
C©u hái: T¹i sao nãi gi¸ trÞ cđa hµng ho¸ kh«ng do thêi gian lao ®éng c¸ biƯt
qut ®Þnh, mµ do thêi gian lao ®éng XH cÇn thiÕt qut ®Þnh?
3. Bµi míi:
Vµo bµi: Kinh tế thò trường là giai đoạn phát triển cao của kinh tế hàng hoá.
Đó là một kiểu tổ chức kinh tế, trong đó toàn bộ quá trình sản xuất và tái sản
xuất phải gắn chặt với thò trường. Việc sản xuất ra những hàng hoá gì, cần có
những dòch vụ nào đều xuất phát từ nhu cầu thò trường. Mọi sản phẩm đi vào
sản xuất, phân phối, trao đổi, tiêu dùng phải thông qua thò trường. Vậy thò
trường là gì? Chúng có vai trò như thế nào đối với sản xuất và đời sống. Tiết
học này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ các vấn đề về thò trường.
HO¹T §éng cđa gv vµ hs Néi dung bµi häc
Ho¹t ®éng 3:
GV: Theo em hiĨu thÞ trêng lµ g×?
HS: Lµ n¬i diƠn ra trao ®ỉi, mua b¸n
c¸c lo¹i hµng ho¸.
Em h·y lÊy VD cơ thĨ minh ho¹?
VD: Chỵ, b¸ch ho¸
GV: KÕt ln vµ ph©n tÝch vỊ "chđ thĨ
kinh tÕ" cđa thÞ trêng.
"C¸c chđ thĨ kinh tÕ" bao gåm ngêi
b¸n, ngêi mua", c¸ nh©n, doanh nghiƯp,
c¬ quan, Nhµ níc tham gia vµo trao
®ỉi, mua b¸n trªn thÞ trêng.
LÊy VD vỊ thÞ trêng ë d¹ng gi¶n ®¬n vµ

thÞ trêng hiƯn ®¹i.
3. ThÞ trêng
a. ThÞ trêng lµ g×?
- ThÞ trêng lµ lÜnh vùc trao ®ỉi, mua b¸n
mµ ë ®ã c¸c chđ thĨ kinh tÕ t¸c ®éng
qua l¹i lÉn nhau ®Ĩ x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ
sè lỵng hµng ho¸, dÞch vơ.
- C¸c nh©n tè c¬ b¶n cđa thÞ trêng:
Hµng hãa; tiỊn tƯ; ngêi mua; ngêi
b¸n h×nh thµnh quan hƯ: hµng hãa-
tiỊn tƯ- mua- b¸n- cung- cÇu, gi¸ c¶
hµng hãa.

16
GV: C¸c nh©n tè c¬ b¶n cđa thÞ trêng lµ
g×?
HS: Tr¶ lêi.
GV: KÕt ln.
HS: Ghi bµi.
GV: Chun ý.
Yªu cÇu HS ph©n tÝch, lÊy VD thùc
tiƠn vỊ chøc n¨ng nµy.
GV: Lµm râ.
NÕu hµng ho¸ nµo ®ỵc thÞ trêng tiªu
thơ m¹nh, cã nghÜa hµng ho¸ ®ã phï
hỵp víi nhu cÇu thÞ trêng vµ ®ång thêi
gi¸ trÞ cđa nã ®ỵc thùc hiƯn.
§Ĩ HS tù kh¶o s¸t thÞ trêng, lÊy VD
thùc tiƠn.
GV: Híng dÉn HS thu thËp c¸c

th«ng tin vỊ c¬ cÊu; "chđng lo¹i"
- C¬ cÊu hµng ho¸: ThĨ hiƯn sù ®a
d¹ng, phong phó, nhiỊu mỈt hµng phơc
vơ cho c¬ cÊu tiªu dïng.
- Chđng lo¹i: Nãi ®Õn sù phong phó cđa
mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã.
VD: Qu¹t (qu¹t c©y, qu¹t têng, th«ng
giã, ®¸ )
Yªu cÇu HS lÊy VD minh ho¹ vỊ sù
t¸c ®éng cđa gi¸ c¶ ®èi víi s¶n xt vµ
lu th«ng hµng ho¸.
Theo em hiĨu vµ vËn dơng ®ỵc c¸c chøc
n¨ng cđa thÞ trêng sÏ gióp g× cho ngêi
s¶n xt vµ tiªu dïng?
- §èi víi ngêi SX: Ph¶i lµm thÕ nµo
®Ĩ cã l·i nhÊt.
- §èi víi ngêi tiªu dïng: Lµm thÕ nµo
®Ĩ mua ®ỵc hµng rỴ, tèt, phï hỵp víi
nhu cÇu.
VËn dơng c¸c chøc n¨ng thÞ trêng cđa
Nhµ níc ®ỵc thĨ hiƯn qua nh÷ng chÝnh
s¸ch kinh tÕ, x· héi nµo?
B¸o c¸o chÝnh trÞ cđa BCH TW §¶ng
kho¸ VIII tr×nh §H§BTQ lÇn thø IX
cđa §¶ng (T7-2000).
b. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cđa thÞ tr-
êng:
- Chøc n¨ng thùc hiƯn (hay thõa nhËn)
gi¸ trÞ sư dơng vµ gi¸ trÞ cđa hµng hãa.
- Chøc n¨ng th«ng tin:

Cung cÊp tho c¸c chđ thĨ tham gi¸
thÞ trêng vỊ quy m« cung - cÇu; gi¸ c¶,
chÊt lỵng; chđng lo¹i, c¬ cÊu, ®iỊu kiƯn
mua- b¸n cđa hµng ho¸, dÞch vơ
- Chøc n¨ng ®iỊu tiÕt, kÝch thÝch hc
h¹n chÕ s¶n xt vµ tiªu dïng:
+ Sù biÕn ®éng cđa cung - cÇu, gi¸ c¶
trªn thÞ trêng ®Ịu cã sù t¸c ®éng ®Õn
viƯc ®iỊu tiÕt SX vµ lu th«ng hµng ho¸
trong x· héi.
+ Khi gi¸ c¶ 1 hµng ho¸ t¨ng lªn ->
kÝch thÝch XH SX nhiỊu hµng ho¸ ®ã.
Nhng l¹i lµm cho nhu cÇu tiªu dïng
hµng ho¸ ®ã tù h¹n chÕ.
+ Ngỵc l¹i: Khi gi¸ c¶ gi¶m kÝch thÝch
tiªu dïng -> h¹n chÕ SX.
* Nh vËy: HiĨu vµ vËn dơng ®ỵc c¸c
chøc n¨ng cđa thÞ trêng sÏ gióp cho ng-
êi SX vµ ngêi tiªu dïng giµnh ®ỵc lỵi
Ých kinh tÕ lín.
4. Cđng cè:
* Phân tích các chức năng của thò trường. Cho ví dụ minh hoạ cho từng chức
năng.

17
* Trong đời sống kinh tế - xã hội thì các chủ thể kinh tế nên vận dụng các
chức năng của thò trường như thế nào?
Yªu cÇu HS ®i kh¶o s¸t thÞ trêng, viÕt bµi thu ho¹ch vỊ chøc n¨ng, vai trß cđa
thÞ trêng.
5. DỈn dß:

§äc l¹i bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK, viÕt bµi thu ho¹ch.
Yªu cÇu HS ®i kh¶o s¸t thÞ trêng, viÕt bµi thu ho¹ch vỊ chøc n¨ng, vai trß cđa
thÞ trêng.
§äc tríc so¹n bµi tríc (bµi 3) khi ®Õn líp.

18
Tn: 6
TiÕt: 6
Bµi 3: quy lt gi¸ trÞ trong s¶n xt
vµ lu th«ng hµng ho¸
I. Mơc tiªu bµi häc:
1. VỊ kiÕn thøc:
- HiĨu ®ỵc c¬ së kh¸ch quan cđa quy lt gi¸ trÞ
- Néi dung cđa quy lt gi¸ trÞ
2. VỊ kü n¨ng:
- BiÕt c¸ch ph©n tÝch néi dung cđa quy lt gi¸ trÞ
- BiÕt vËn dơng quy lt gi¸ trÞ
3. VỊ th¸i ®é:
- X©y dùng niỊm tin vµ tr¸ch nhiƯm cđa c«ng d©n trong viƯc ph¸t triĨn nỊn
kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta.
II. ph ¬ng tiƯn d¹y häc:
BiĨu ®å, kỴ b¶ng, tranh ¶nh
Ph¬ng ph¸p: nªu vµ gi¶I qut vÊn ®Ị, diƠn gi¶ng, ho¹t ®éng nhãm…
III. c¸c b íc lªn líp:
1. ỉn ®Þnh líp:
2. KiĨm tra15 phót:
- Ra ®Ị tr¾c nghiƯm kh¸ch quan bao gåm:
+ Bèn c©u khoanh trßn vµo ph¬ng ¸n ®óng
+ Hai c©u ®iỊn vµo chç trèng
3. Bµi míi:

Vµo bµi: Tại sao trong sản xuất có lúc người sản xuất lại thu hẹp sản
xuất, có lóc lại mở rộng sản xuất, hoặc khi đang sản xuất mặt hàng này lại
chuyển sang mặt hàng khác? Tại sao trên thò trường, hàng hoá khi thì nhiều khi
thì ít ; khi giá cao, khi thì giá thấp. Những hiện tượng nói trên là ngẫu nhiên
hay do quy luật nào chi phối ? Để giải quyết các câu hỏi trên chúng ta sẽ tìm
hiểu khái quát nội dung của quy luật giá trò trong sản xuất và lưu thông hàng
hoá.
HO¹T §éng cđa gv vµ hs Néi dung bµi häc
Ho¹t ®éng 1:
GV: Giíi thiƯu bµi b»ng c¸ch ®Ỉt ra mét
sè c©u hái ®Ĩ thu hót häc sinh:
Quan s¸t t¹i sao trong s¶n xt cã lóc
l¹i thu hĐp, cã lóc l¹i më réng hc ®ang
s¶n xt mỈt hµng nµy l¹i chun sang
mỈt hµng kh¸c?
T¹i sao trªn thÞ trêng hµng ho¸ khi
nhiỊu khÝ Ýt, khi gi¸ cao, khi gi¸ thÊp?
Nh÷ng hiƯn tỵng trªn lµ ngÉu nhiªn
hay do quy lt nµo chi phèi?
1. Néi dung cđa quy lt gi¸ trÞ
- S¶n xt vµ lu th«ng hµng ho¸ ph¶i
dùa trªn c¬ së thêi gian lao ®éng XH

19
HS: Một số học sinh trả lời.
Hoạt động 2: Chia nhóm thảo luận về
nội dung của quy luật giá trị.
Trớc khi đi sâu thảo luận phát triển
nội dung quy luật giá trị. Yêu cầu HS
nhắc lại một số vấn đề của bài trớc.

GV: SX và lu thông hàng hoá phải dựa
trên cơ sở nào để SX hàng hoá mà không
bị thua lỗ?
HS: Dựa trên hao phí lao động đợc
tính bằng thời gian LĐ XH cần thiết.
GV: Kết luận: Nhắc lại kiến thức bài 2
(bằng sơ đồ 01 bài 2).
Từ nội dung khái quát trên GV hớng
dẫn HS thảo luận những biểu hiện của
quy luật giá trị bằng câu hỏi sau:
Nội dung của quy luật giá trị đợc biểu
hiện nh thế nào trong SX và lu thông
hàng hoá? Lấy VD minh hoạ.
=> Các nhóm thảo luận, đại diện nhóm
phát biểu ý kiến, các nhóm khác theo dõi
và nhận xét.
GV: Kết luận phân tích bằng cách đa ra
biểu đồ số 01
a) Đối với hàng hoá:
TGLĐ
XHCT
1 2 3
- Ngời thứ 1: TGLĐCB = TGLĐXHCT,
thực hiện đúng yêu cầu của quy luật giá
trị nên họ thu đợc lơị nhuận trung bình.
- Ngời thứ 2: TGLĐCB < TGLĐXHCT,
thực hiện tốt yêu cầu nên thu đợc lơị
nhuận cao.
- Ngời thứ 3: TGLĐCB > TGLĐXHCT,
vi phạm yêu cầu nên bị thua lỗ.

b) Đối với tổng hàng hoá:
cần thiết để sản xuất ra hàng hoá.
- Nội dụng của quy luật giá trị đợc biểu
hiện trong 2 lĩnh vực sản xuất và lu
thông hàng hoá
+ Trong sản xuất:
Quy luật giá trị yêu cầu ngời sản
xuất phải đảm bảo sao cho thời gian
lao động cá biệt để sản xuất từng loại
hàng hoá hay toàn bộ hàng hoá phải
phù hợp với thời gian lao đông XH cần
thiết
- Trong lu thông hàng hoá

20
Các tr-
ờng hợp
thực
hiện
yêu cầu
của quy
luật giá
trị
1- Tổng TGLĐCB=Tổng TGLĐXHCT
2- Tổng TGLĐCB>Tổng TGLĐXHCT
2- Tổng TGLĐCB<Tổng TGLĐXHCT
- Trờng hợp 1: Phù hợp với quy luật của
giá trị -> có tác dụng cân đối, ổn định thị
trờng.
- Trờng hợp 2: Phạm vi nên dẫn tới thừa

số lợng hàng hoá trên thị trờng.
- Trờng hợp 3: Vi phạm dẫn tới sẽ thiếu
hàng hoá trên thị trờng.
GV: Treo sơ đồ 2.
a) Đối với 1 hàng hoá :
Giá cả TGLĐ

XHCT
-> Giá cả của hàng hoá khi bán có thể
cao hoặc thấp, nhng bao giờ cũng xoay
quanh trục giá trị.
- Sự vận động này chính là cơ chế hoạt
động của quy luật giá trị.
b) Đối với tổng hàng hoá và trên toàn
xã hội.
-> Yêu cầu này là điều kiện đảm bảo cho
nền kinh tế hàng hoá vận động và phát
triển bình thờng (cân đối)
Hoạt động 3:
GV hớng dẫn HS thảo luận nhóm
theo câu hỏi sau:
Quy luật giá trị có những tác động nh
thế nào trong quá trình SX và lu thông
hàng hoá?
Sau khi thảo luận xong, yêu cầu đại
diện các nhóm trình bày ý kiến. Các
nhóm khác quan sát và đa ra nhận xét.
GV: Treo sơ đồ và phân tích từng tác
động, lấy VD minh hoạ.
- Tác động 1: Điều tiết SX và lu thông

hàng hoá.
+ Trong lĩnh vực SX ngời SX bao giờ
cũng muốn SP của mình có giá trị cao,
thu đợc nhiều lợi nhuận. Muốn vậy ngời
SX phải nắm bắt đợc sự biến động của thị
trờng để điều tiết SX.
VD: Thấy đợc SP công nghiệp bao giờ
cũng có giá trị cao hơn sản phẩm nông
nghiệp nh: Trớc đây chúng ta cha áp
dụng các dây chuyền máy móc hiện đại
vào chế biến thực phẩm nên xuất khẩu ở
Quy luật này yêu cầu việc trao đổi
giữa hai hàng hoá (A và B) cũng phải
dựa trên cơ sở TGLĐXHCT. Nói cách
khác trao đổi hàng hoá phải đợc thực
hiện theo nguyên tắc ngang giá.
Nhng khi xem xét không phải 1
hàng hoá mà tổng hàng hoá và trên
phạm vi toàn XH.
Quy luật giá trị yêu cầu tổng giá cả
hàng hoá sau khi bán phảI bằng tổng
giá trị hàng hoá tạo ra trong quá trình
SX.
2. Tác động của quy luật giá trị:
a. Điều tiết SX và lu thông hàng hoá:
- Điều tiết SX: Là sự phân phối lại
các yêu tố t liệu sản xuất và sức lao
động từ ngành này sang ngành khác.
Hoặc chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ
nông nghiệp sang SX công nghiệp và

dịch vụ

21
Quy luật giá trị
yêu cầu
Tổng giá cả tổng giá trị
hàng hoá = hàng hoá đợc tạo
sau khi bán ra trong SX
dạng thô, nhng bây giờ chúng ta đã biết
chế biến để xuất khẩu. Vì vậy giá trị của
SP đợc nâng cao.
+ Trong lu thông: Thông qua sự biến
động của thị trờng để chuyển hàng hoá từ
nơi này sang nơi khác, từ mặt hàng này
sang mặt hàng khác, từ nơi lãi ít đến nơi
lãi cao.
VD: Mùa hè bán quạt - mùa đông bán
chăn đệm.
Hoặc: Chuyển quần áo, dầy dép từ Hà
Nội lên Tuyên Quang và chuyển chè,
măng từ TQ về HN.
Tác động 2: Nhà SX muốn nâng cao giá
trị của SP để có lợi nhuận cần phải làm
gì?
- Cải tiến kỹ thuật, nâng cao tay nghề của
ngời lao động, hợp lý hoá SX thực hành
tiết kiệm
- Khi nào giá trị cá biệt (giá trị xã hội sẽ
giúp cho thu đợc lợi nhuận cao.
Ngời tiêu dùng có quyền lựa chọn

hàng hoá đáp ứng đợc nhu cầu của họ. Vì
vậy muốn ngời tiêu dùng thừa nhận
(chọn) hàng của mình thì ngời SX cần
phải chú ý đến mẫu mã, chất lợng SP và
thị hiếu, tâm lý của khách hàng. Ngợc lại
ngời SX kinh doanh nào kém, không
nhạy bén trong kinh doanh sẽ bị tồn đọng
hàng hoá -> thua lỗ, phá sản -> nghèo.
Vậy 3 tác động của quy luật giá trị có
phải hoàn toàn tích cực hay có hai mặt
tích cực và tiêu cực.
DKTL: Có 2 mặt.
GV: Kết luận.
HS: Ghi bài.
- Trong lu thông hàng hoá: Phân phối
nguồn hàng từ nơi này đến nơi khác, từ
mặt hàng này sang mặt hàng khác theo
hớng từ nơi có lãi ít hoặc không có lãi
sang nơi có lãi cao thông qua sự biến
động của giá cả thị trờng.
b. Kích thích lực lợng SX phát triển
và năng suất LĐ tăng lên.
Muốn phát triển kinh tế phải dựa vào
sự phát triển của lực lợng SX vì vậy
muốn thu đợc lợi nhuận nhiều ngời SX
kinh doanh phải tìm cách phát triển lực
lợng SX bằng cách cải tiến kỹ thuật,
nâng cao tay nghề của ngời LĐ, làm
cho giá trị cá biệt thấp hơn giá trị xã
hội.

c. Phân hoá giàu nghèo - giữa những
ngời SX hàng hoá.
- Sự tác động của quy luật giá trị
thông qua sự lựa chọn tự nhiên làm cho
ngời SX - kinh doanh hàng hoá phát
triển.
Mặt khác: Ngời SX - kinh doanh
kém sẽ thua lỗ, phá sản và trở thành
nghèo => làm cản trở kinh tế hàng hoá
phát triển.
4. Củng cố:
Yêu cầu HS làm bài tập để củng cố kiến thức:
Bài 1: Có 4 ý kiến cho rằng: SX và trao đổi phải dựa trên cơ sở:
A: Thời gian LĐ cá biệt.
B: Thời gian LĐ XH cần thiết.
C: Thời gian LĐ của ngời SX có đk tốt nhất.
D: Thời gian LĐ của ngời SX có đk tốt nhất.

22
Em hãy cho biết ý kiến nào đúng? Tại sao?
5. Dặn dò:
- Hoàn thành các bài tập trong SGK.
- Su tầm tranh ảnh cho phần sau.
- Chuẩn bị phần 2 của bài 3 (tt).

23
Tn: 7
TiÕt: 7
Bµi 3: quy lt vµ gi¸ trÞ trong s¶n xt
vµ lu th«ng hµng ho¸ (tiÕp theo)

I. Mơc tiªu bµi häc:
1. VỊ kiÕn thøc: Gióp HS hiĨu ®ỵc:
- Néi dung cđa quy lt gi¸ trÞ
- NhËn râ vai trß vµ t¸c ®éng cđa quy lt gi¸ trÞ trong SX vµ lu th«ng hµng
ho¸.
2. VỊ kü n¨ng:
- BiÕt c¸ch quan s¸t, ph©n tÝch t×nh h×nh SX vµ lu th«ng hµng ho¸.
- BiÕt vËn dơng vµo thùc tiƠn.
3. VỊ th¸i ®é:
- X©y dùng niỊm tin vµ tr¸ch nhiƯm cđa c«ng d©n trong viƯc vËn dơng quy
lt gi¸ trÞ.
II. ph ¬ng tiƯn d¹y häc:
BiĨu ®å, kỴ b¶ng, tranh ¶nh
Ph¬ng ph¸p: nªu vµ gi¶I qut vÊn ®Ị, diƠn gi¶ng, ho¹t ®éng nhãm…
III. C¸C B¦íC lªn líp:
1. ỉn ®Þnh líp:
2. KiĨm tra bµi cò:
- Yªu cÇu HS vÏ l¹i s¬ ®å biĨu hiƯn néi dung quy lt gi¸ trÞ.
- Lµm bµi tËp 1 (SGK).
3. Bµi míi:
Vµo bµi: Với những nội dung của quy luật giá trò được biểu hiện trong sản
xuất và lưu thông hàng hoá. Quy luật giá trò còn có những tác động nào trong
quá trình sản xuất và lưu thông hàng hoá. Đồng thời việc vận dụng quy luật
này như thế nào cho có lợi. Đây cũng chính là nội dung cơ bản của tiết học.
HO¹T §éng cđa gv vµ hs Néi dung bµi häc
GV: Chun ý
VËy ®Ĩ ph¸t huy mỈt tÝch cùc, h¹n
chÕ, xo¸ bá mỈt tiªu cùc Nhµ níc vµ
c«ng d©n cÇn vËn dơng quy lt gi¸ trÞ

nh thÕ nµo?
Ho¹t ®éng 4: Th¶o ln nhãm
GV: Chia nhãm
Nhãm 1: Ph©n tÝch vÝ dơ (SGK Tr32)
vµ rót ra kÕt ln.
Nhãm 2: HS lÊy vÝ dơ vỊ ho¹t ®éng
s¶n xt cđa ngêi s¶n xt mỈt hµng
qn ¸o may s½n. Tõ lao ®éng thđ c«ng
3. VËn dơng quy lt gi¸ trÞ
a. VỊ phÝa Nhµ níc:
- §ỉi míi nỊn kinh tÕ níc ta th«ng qua
x©y dùng vµ ph¸t triĨn m« h×nh kinh tÕ
thÞ trêng ®Þnh híng XHCN.
- Ban hµnh vµ sư dơng ph¸p lt, c¸c
chÝnh s¸ch kinh tÕ.
- B»ng thùc lùc kinh tÕ ®iỊu tiÕt thÞ tr-
êng nh»m h¹n chÕ sù ph©n ho¸ giµu -
nghÌo vµ nh÷ng tiªu cùc XH kh¸c.
b. VỊ phÝa c«ng d©n:
- PhÊn ®Êu gi¶m chi phÝ trong SX vµ lu
th«ng hµng ho¸, n©ng søc c¹nh tranh.

24
c¶i tiÕn kÜ tht.
Nhãm 3: Khã kh¨n cđa nh÷ng ngêi
s¶n xt kinh doanh ë níc ta khi gia
nhËp WTO.
Nhãm 4: H·y nªu vÝ dơ vỊ sù vËn
dơng t¸c ®éng kÝch thÝch lùc lỵng s¶n
xt vµ n¨ng xt lao ®éng t¨ng lªn cđa

quy lt gi¸ trÞ ë mét c¬ së s¶n xt mµ
em biÕt.
HS: C¸c nhãm th¶o ln.
Cư ®¹i diƯn nhãm tr×nh bµi.
C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bỉ sung.
GV: Kõt ln.
HS: Ghi bµi.
- Th«ng qua sù biÕn ®éng cđa gi¸ c¶
®iỊu tiÕt, chun dÞch c¬ cÊu SX
- C¶i tiÕn kü tht - c«ng nghƯ, hỵp lý
ho¸ SX.
4. Cđng cè.
GV: Nªu kh¸i qu¸t 3 t¸c ®éng cđa quy lt gi¸ trÞ b»ng s¬ ®å vµ ý nghÜa cđa
nã nh thÕ nµo trong sù ph¸t triĨn kinh tÕ hµng ho¸?
GV: Cho HS lµm bµi tËp 3, 4, 5 SGK.
5. DỈn dß:
Học bài cò vµ soạn trước bài 4: Cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông
hàng hoá.
Chuẩn bò : Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm quan sát thò trường một mặt
hàng mang tính cạnh tranh và mặt hàng mang tính độc quyền. Từ quan sát, HS
ghi chép các tác động và dự kiến nhận xét các mặt tích cực và hạn chế của
chúng, để đàm thoại khi lớp học.

25