Phát biểu cảm nghĩ về truyện sống chết mặc bay của phạm duy tốn

Phát bi u c m ngh v truy n S ng ch t m c bay c a Ph m Duy T nể ả ĩ ề ệ ố ế ặ ủ ạ ố

bài: Anh ch hãy vi t bài v n Phát bi u c m ngh v truy n S ng ch t m c bay c a Đề ị ế ă ể ả ĩ ề ệ ố ế ặ ủ
Ph m Duy T n trong ch ng trình v n h c l p 7.ạ ố ươ ă ọ ớ

Truy n ng n S ng ch t m c bay c a Ph m Duy T n c in trên báo Nam Phong, s 18, n m ệ ắ ố ế ặ ủ ạ ố đượ ố ă
1918. n n m 1989, Nhà xu t b n khoa h c xã h i tuy n ch n a vào t p Truy n ng n Nam Đế ă ấ ả ọ ộ ể ọ đư ậ ệ ắ
Phong. Tác ph m c xem là “bông hoa u mùa” c a truy n ng n Vi t Nam hi n i b i l ẩ đượ đầ ủ ệ ắ ệ ệ đạ ở ẽ
nó là m t trong nh ng truy n ng n u tiên c vi t b ng ch qu c ng , m c dù cách di n ộ ữ ệ ắ đầ đượ ế ằ ữ ố ữ ặ ễ
t v n còn l u l i khá rõ d u n c a v n h c trung i (l i v n bi n ng u).đạ ẫ ư ạ ấ ấ ủ ă ọ đạ ố ă ề ẫ

N i dung truy n k v s ki n v ê, nhân v t chính c a truy n là viên quan ph . C t truy n ộ ệ ể ề ự ệ ỡđ ậ ủ ệ ủ ố ệ
g m ba c nh, di n ti n theo trình t th i gian: C nh 1: M a to gió l n, n c l dâng cao, ê ồ ả ễ ế ự ờ ả ư ớ ướ ũ đ
s p v , dân chúng h i h p t gi ê. C nh 2: á m quan l i, nha l , lính tráng m i mê ánhắ ỡ ố ảđắ đấ ữđ ả Đ ạ ệ ả đ
t tôm trong ình. C nh 3: V ê. Tác gi ã v nên b c tranh t ng ph n gi a s n ch i ổ đ ả ỡđ ảđ ẽ ứ ươ ả ữ ựă ơ
h ng l c c a nh ng k c m quy n v i n i c c c, thê th m c a dân chúng. Thông qua ó lênưở ạ ủ ữ ẻ ầ ề ớ ỗ ơ ự ả ủ đ
án gay g t giai c p th ng tr th i nát, b t tài và vô trách nhi m tr c tài s n, tính m ng c a dân ắ ấ ố ị ố ấ ệ ướ ả ạ ủ
nghèo, ng th i bày t m i c m th ng sâu s c c a mình tr c nh ng au th ng, ho n n nđồ ờ ỏ ố ả ươ ắ ủ ướ ữ đ ươ ạ ạ
c a ng bào.ủ đồ

M u thiên truy n là tình th vô cùng hi m nguy c a khúc ê sông Nh. Th ê c nhà v nởđầ ệ ế ể ủ đ ị ếđ đượ ă
t b ng nhi u chi ti t c th v th i gian, không gian: G n m t gi êm. Tr i m a t m tã. N cả ằ ề ế ụ ể ề ờ ầ ộ ờđ ờ ư ầ ướ
sông Nh Hà lên to quá. Khúc sông làng X, thu c ph X xem ch ng núng th l m, hai ba o n ị ộ ủ ừ ế ắ đ ạ
ã th m l u r i, không khéo thì v m t.đ ẩ ậ ồ ỡ ấ

C nh hàng tr m nghìn con ng i h t ho ng, lo l ng, t t b t… tìm m i cách gi cho con ê ả ă ườ ố ả ắ ấ ậ ọ để ữ đ
không b v tr c s c t n công kh ng khi p c a n c l c tác gi miêu t b ng ngòi bút ị ỡ ướ ứ ấ ủ ế ủ ướ ũđượ ả ả ằ
hi n th c th m m c m xúc xót th ng: … k thì thu ng, ng i thì cu c, k i t, k vác ệ ự ấ đẫ ả ươ ẻ ổ ườ ố ẻđộ đấ ẻ
tre, nào p, nào c , bì bõm d i bùn l y ng p quá khu u chân, ng i nào ng i n y l t đắ ừ ướ ầ ậ ỷ ườ ườ ấ ướ
th t nh chu t l t. Tình c nh trông th t th m.ướ ư ộ ộ ả ậ ả

Không khí c ng th ng, hãi hùng. S i l p gi a s c ng i v i s c n c ã lên t i i m nh: ă ẳ ựđố ậ ữ ứ ườ ớ ứ ướ đ ớ đ ể đỉ
Tuy tr ng ánh liên thanh, c th i vô h i, ti ng ng i xao xác g i nhau sang h , nh ng xem ố đ ố ổ ồ ế ườ ọ ộ ư
ch ng ai cù c ng m t l c r i. y v y mà trên tr i th i v n m a t m tã trút xu ng, d i sông ừ ủ ệ ử ả ồ Ấ ậ ờ ờ ẫ ư ầ ố ướ
th i n c c cu n cu n b c lên. Than ôi! S c ng i khó lòng ch n i v i s c tr i! Th ê ờ ướ ứ ồ ộ ố ứ ườ đị ổ ớ ứ ờ ếđ
không sao c l i c v i th n c ! Lo thay! Nguy thay! Khúc ê này h ng m t. C nh dân ự ạ đượ ớ ế ướ đ ỏ ấ ả
phu ang loay hoay, tuy t v ng ch ng ch i v i n c c u ê là chu n b cho s xu t hi nđ ệ ọ ố ọ ớ ướ để ứ đ để ẩ ị ự ấ ệ
c a c nh t ng hoàn toàn trái ng c di n ra trong ình:ủ ả ượ ượ ễ đ

y , l con dân ang chân l m tay bùn, tr m lo nghìn s , em thân hèn y u mà i v i s c m aẤ ũ đ ấ ă ợ đ ế đố ớ ứ ư
to n c l n, b o th l y tính m ng gia tài, th th i nào quan cha m âu ?ướ ớ để ả ủ ấ ạ ế ờ ẹở đ
Th a r ng: a ng trong ình kia, cách ó ch ng b n n m tr m th c. ì nh y c ng trên ư ằ Đ ở đ đ ừ ố ă ă ướ Đ ấ ủ ở
m t ê, nh ng cao mà v ng chãi, d u n c to th n a, c ng không vi c gì.ặ đ ư ữ ẫ ướ ế ữ ũ ệ

c nh hai này, tác gi k chuy n viên quan ph m i mê ch i t tôm v i ám quan l i d i Ở ả ả ể ệ ủ ả ơ ổ ớ đ ạ ướ
quy n và c l sai nha, lính l h u h , cung ph ng n n i n ch n. Gi ng v n t ng thu tề đượ ũ ệ ầ ạ ụ đế ơ đế ố ọ ă ườ ậ
khách quan c th , chi ti t nh ng ng sau nó ch a ch t thái m a mai, châm bi m và ph n ụ ể ế ư đằ ứ ấ độ ỉ ế ẫ
u t.ấ

Tr c nguy c ê b v , b c “ph m u chi dân” c ng ích thân ra “ch o” vi c h ê, nh ng ướ ơđ ị ỡ ậ ụ ẫ ũ đ ỉ đạ ệ ộđ ư
tr trêu thay, ch c a ngài không ph i là gi a ám dân en ang v t v , l m láp, ra s c c u ớ ỗ ủ ả ở ữ đ đ đ ấ ả ấ ứ ứ
ê mà là trong ình v i không khí, quang c nh th t trang nghiêm, nhàn h : èn th p sáng đ ở đ ớ ả ậ ạ đ ắ
tr ng; nha l , lính tráng, k h u ng i h , i l i r n ràng. Chân dung c a quan l n c hi n ư ệ ẻ ầ ườ ạ đ ạ ộ ủ ớ đượ ệ
lên th t c th , s c nét: Trên s p; m i kê gian gi a, có m t ng i quan ph m u, uy nghi ậ ụ ể ắ ậ ớ ở ữ ộ ườ ụ ẫ
ch m ch ng i. Tay trái d a g i x p, chân ph i du i th ng ra, cho tên ng i nhà qu d iễ ệ ồ ự ố ế ả ỗ ẳ để ườ ỳở ướ
t mà gãi. M t tên lính l ng bên, c m cái qu t lông, ch c ch c s ph y… c bi t là quanhđấ ộ ệđứ ầ ạ ố ố ẽ ẩ Đặ ệ
quan có th y , th y i nh t, th y thông nhì và chánh t ng cùng ng i h u bài. Quan nhàn đủ ầ đề ầ độ ấ ầ ổ ồ ầ
h , ung dung, không m y may quan tâm n tình c nh th m th ng c a dân chúng ang di n ạ ả đế ả ả ươ ủ đ ễ
ra trên ê. Trong ình v n duy trì cái không khí uy nghiêm c a ch n công ng, không h có đ đ ẫ ủ ố đườ ề
m t chút liên h nào v i c nh h ê t t b t ngoài kia c a dân phu. D ng lên hai c nh ôi l p ộ ệ ớ ả ộđ ấ ậ ủ ự ả đ ậ
tác gi có d ng ý t cáo thái vô trách nhi m, vô l ng tâm, s ng ch t m c bay c a b n quanả ụ ố độ ệ ươ ố ế ặ ủ ọ

l i phong ki n n g th i.ạ ế đươ ờ

Trên cái n n là c nh tr m h lo toan ch ng gi c n c, chân dung “quan ph m u” hi n lên rõ ề ả ă ọ ố ặ ướ ụ ẫ ệ
ràng qua nh ng nét v sinh ng v hình dáng, c ch, l i nói và di n bi n tâm lí nhân v t. ữ ẽ độ ề ử ỉ ờ ễ ế ậ
Ng i c không th t ng t ng n i là trong tình c nh n c sôi l a b ng, tính m ng và c a ườ đọ ể ưở ượ ổ ả ướ ử ỏ ạ ủ
c i c a hàng nghìn con ng i ang b e d a t ng gi t ng phút, v y mà “quan ph m u” v n ả ủ ườ đ ị đ ọ ừ ờ ừ ậ ụ ẫ ẫ
i m nhiên vui ch i, h ng l c. Xung quanh h n b y bi n th sang tr ng, xa hoa: Bên c nh đ ề ơ ưở ạ ắ ầ ệ đủ ứ ọ ạ
ngài, mé tay trái, bát y n h p ng phèn trong khay kh m, khói bay nghi ngút, tráp i m i ế ấ đườ để ả đồ ồ
ch nh t m , trong ng n b c y nh ng tr u vàng, cau u , r tía, hai bên nào ng thu c ữ ậ để ở ă ạ đầ ữ ầ đậ ễ ố ố
b c, nào ng h vàng, nào dao chuôi ngà, nào ng vôi ch m, ngoáy tai, ví thu c, qu n bút, ạ đồ ồ ố ạ ố ả
t m bông trông mà thích m t.ă ắ

Qu là hoàn toàn trái ng c v i hình nh: … m a gió m m, dân phu r i rít… tr m h ang ả ượ ớ ả ư ầ ầ ố ă ọđ
v t v l m láp, g i gió t m m a, nh àn sâu l ki n trên ê… S i l p ó càng làm n i b tấ ả ấ ộ ắ ư ưđ ũ ế ở đ ựđố ậ đ ổ ậ
tính cách ích k , c ác, vô nhân o c a tên quan ph và th m c nh c a dân chúng; ng th i ỉ độ đạ ủ ủ ả ả ủ đồ ờ
góp ph n gia t ng ý ngh a phê phán gay g t c a truy n.ầ ă ĩ ắ ủ ệ

Trong khi th m h a v ê kh ng khi p ang p vào m t dân chúng thì b n nha l i tay chân ả ọ ỡđ ủ ế đ đậ ắ ọ ạ
v n cúc cung h u h quan l n ánh b c. Tuy ch là m t cu c ch i, l i ch i trong khi làm nhi m ẫ ầ ạ ớ đ ạ ỉ ộ ộ ơ ạ ơ ệ
v ôn c dân phu h ê nh ng quan l n v n gi cái tr t t trên d i và không khí tôn ụđ đố ộđ ư ớ ẫ ữ ậ ự ướ
nghiêm, nghi v nh ch n công ng: Chung quanh s p, b c b n gh mây, b t u t phía ệ ưở ố đườ ậ ắ ố ế ắ đầ ừ
h u quan thì có th y , r i l n l t n th y i nh t, th y thông nhì, sau h t giáp phía tay t ữ ầ đề ồ ầ ượ đế ầ độ ấ ầ ế ả
ngài, thì n chánh t ng s t i cùng ng i h u bài. M c cho dân tình nháo nhác, kh s , quan đế ổ ở ạ ồ ầ ặ ổ ở
v n m i mê d n h t tâm trí vào các quân bài t tôm. Cung cách y t cáo b n ch t x u xa cùng ẫ ả ồ ế ổ ấ ố ả ấ ấ
thái vô trách nhi m n m c vô nhân o c a h n.độ ệ đế ứ đạ ủ ắ

N u trên m t ê, không khí sôi ng, nh n nháo, h i h v i công vi c c u ê thì trong ình ế ở ặ đ độ ố ố ả ớ ệ ứ đ đ
không khí c ng r n ràng v i nh ng l i l xoay quanh ván bài en : Bát sách ! n; Th t v n,ũ ộ ớ ữ ờ ẽ đ đỏ Ă ấ ă
… Ph ng, lúc mau, lúc khoan dung, êm ái, khi c i, kh nói vui v , d u dàng… Ngoài kia, ê v ỗ ườ ỉ ẻ ị đ ỡ
m c ê, n c sông dù nguy không b ng n c bài cao th p .ặ đ ướ ằ ướ ấ

S am mê c b c c a tên quan ph v i ám nha l i d i quy n di n ra ngay trên m t ê, ự đ ờ ạ ủ ủ ớ đ ạ ướ ề ễ ặ đ
trong hoàn c nh ng t nghèo ã nói lên s tàn ác, vô liêm s c a k c m quy n. Nh ng lá bài t ả ặ đ ự ỉ ủ ẻ ầ ề ữ ổ
tôm có m t ma l c l n n nào mà khi n cho tên quan ph quên h t trách nhi m c a mình, ộ ự ớ đế độ ế ủ ế ệ ủ
quên c m i hi m nguy, ch t chóc ang e d a sinh m ng, tài s n c a bao ng i? Ph i! H n taả ố ể ế đ đ ọ ạ ả ủ ườ ả ắ
âu c n bi t nh ng i u ó vì quanh h n lúc nào c ng có b n tay sai n nh n t, h u h , d đ ầ ế ữ đ ề đ ắ ũ ọ ị ọ ầ ạ ạ
vâng… Chúng thi nhau t ra cho quan bi t là: Mình vào c, nh ng không dám c n kìm, ỏ ế đượ ư ố ă
r ng: Mình có ôi, mà không dám ph ng qua m t. Thì ra chúng c ý nh ng cho quan th ng ằ đ ỗ ặ ố ườ ắ
bài liên ti p l y lòng quan l n. Sau khi quan x i bát y n v a xong, ng i kh nh rung ùi, vu t ế để ấ ớ ơ ế ừ ồ ể đ ố
râu m t ang m i trông a n c, b ng ngoài xa, ti ng kêu vang tr i d y t. M i ng i u gi t ắ đ ả đĩ ọ ỗ ế ờ ậ đấ ọ ườ đề ậ
n y mình, duy quan v n i m nhiên, ch l m le ch c ng i ta b c trúng quân mình ch mà h . ả ẫ đ ề ỉ ă ự ườ ố ờ ạ
Có ng i b m báo là có khi ê v , h n tr l i th t ph phàng: M c k ! Sau ó l i ti p t c ánh ườ ẩ đ ỡ ắ ả ờ ậ ũ ặ ệ đ ạ ế ụ đ
bài.
Thú c b c và nh ng ng ti n v vét c t ván bài ã làm cho h n m t h t l ng tri: Ngài ờ ạ ữ đồ ề ơ đượ ừ đ ắ ấ ế ươ
mà còn d ván bài, ho c ch a h t h i thì d u tr i long t l , ê v dân trôi, ngài c ng thây k .ở ặ ư ế ộ ẫ ờ đấ ở đ ỡ ũ ệ

Tính cách c a tên quan ph c tác gi miêu t khá t m qua các c ch , l i nói th t tiêu bi u, ủ ủ đượ ả ả ỉ ỉ ử ỉ ờ ậ ể
v c ch : Khi ó, ván bài quan ã ch r i. Ngài x i bát y n v a xong, ng i kh nh vu t râu, ề ử ỉ đ đ ờ ồ ơ ế ừ ồ ể ố
rung ùi, m t ang m i trông a n c… V l i nói: Ti ng th y h i: D b m b c ti ng quan đ ắ đ ả đĩ ọ ề ờ ế ầ đề ỏ ạ ẩ ố ế
l n truy n: . Khi có ng i ch y vào báo tin ê v , quan m t tía tai, quay ra quát r ng: ê ớ ề ừ ườ ạ đ ỡ đỏ ặ ằ Đ
v r i ! ê v r i, th i ông cách c chúng mày, th i ông b tù chúng mày! Có bi t không? Lính ỡ ồ Đ ỡ ồ ờ ổ ờ ỏ ế
âu? Sao bay dám cho nó ch y x ng x c vào ây nh v y ? Không còn phép t c gì n a à ? đ để ạ ồ ộ đ ư ậ ắ ữ
Khi ch i bài, quan l n t ra vô cùng thành th o: ù Thông tôm, chi chi n y!… i u, mày !ơ ớ ỏ ạ Ị ả Đ ế

Hàng lo t hình nh t ng ph n c tác gi s d ng r t tài tình trong o n v n trên: Ti ng kêuạ ả ươ ả đượ ả ử ụ ấ đ ạ ă ế
vang tr i d y t ngoài ê t ng ph n v i thái i m nhiên h ng l c c a tên quan ph . L i ờ ậ đấ đ ươ ả ớ độ đ ề ưở ạ ủ ủ ờ
nói khe kh s s t c a ng i h u: B m, có khi ê v t ng ph n v i l i g t c a quan cùng cái ẽ ợ ệ ủ ườ ầ ẩ đ ỡ ươ ả ớ ờ ắ ủ
cau m t: M c k ! Hình nh ng i nhà quê, mình m y l m láp, áo qu n t m, t t t ch y ặ ặ ệ ả ườ ẩ ấ ầ ướ đầ ấ ả ạ
xông vào th không ra h i báo tin ê v t ng ph n v i hình nh quan l n m t tía tai quay ở ơ đ ỡ ươ ả ớ ả ớ đỏ ặ
ra quát r ng: ê v r i… th i ông cách c chúng mày.ằ Đ ỡ ồ ờ ổ

Trong khi miêu t và k chuy n c nh h ê, tác gi th hi n n i xót th ng và ng c m v i n iả ể ệ ả ộ đ ả ể ệ ỗ ươ đồ ả ớ ỗ
kh c a dân chúng:ổ ủ

Than ôi ! C nh cái cách quan ng i ung dung nh v y, mà hai bên t h u, nha l i nghiêm ứ ư ồ ư ậ ả ữ ạ
trang, lính h u r m r p, thì ai dám b o r ng: g n ó có s nguy hi m to, s p sinh ra m t ầ ầ ậ đố ả ằ ầ đ ự ể ắ ộ
c nh nghìn s u muôn th m, tr nh ng k lòng lang d thú, còn ai ngh n, mà ch ng ng ả ầ ả ừ ữ ẻ ạ ĩ đế ẳ độ
tâm, th ng xót ng bào huy t m ch!…ươ đồ ế ạ

Thiên truy n khép l i b ng c nh ê v : y, trong khi quan l n ù ván bài to nh th , thì kh p ệ ạ ằ ả đ ỡ Ấ ớ ư ế ắ
m i run mi n ó, n c tràn lênh láng, xoáy thành v c sâu, nhà c a trôi b ng, lúa má ng p h t; ọ ề đ ướ ự ử ă ậ ế
k s ng không ch , k ch t không n i chôn, lênh ênh m t n c, chi c bóng b v , tình ẻ ố ỗ ở ẻ ế ơ đ ặ ướ ế ơ ơ
c nh th m s u, k sao cho xi t !ả ả ầ ể ế

o n cu i truy n, tác gi v a dùng ngôn ng miêu t , v a dùng ngôn ng bi u c m t Ở đ ạ ố ệ ả ừ ữ ả ừ ữ ể ả để ả
c nh t ng v ê và t lòng ai oán c m th ng c a mình i v i nh ng ng i nông dân kh n ả ượ ỡ đ ỏ ả ươ ủ đố ớ ữ ườ ố
cùng. Nhà v n mu n nh n m nh r ng: Cu c s ng l m than ói kh c a nhân dân không ph i ă ố ấ ạ ằ ộ ố ầ đ ổ ủ ả
ch do thiên tai gây nên mà tr c h t và tr c ti p h n c là do thái th vô trách nhi m, vô ỉ ướ ế ự ế ơ ả độ ờ ơ ệ
nhân o c a nh ng k c m quy n ng th i.đạ ủ ữ ẻ ầ ề đươ ờ

V ngh thu t, trong toàn b tác ph m, bên c nh phép t ng ph n thì phép t ng c p ã c ề ệ ậ ộ ẩ ạ ươ ả ă ấ đ đượ
nhà v n s d ng m t cách tài tình, có tác d ng nh n m nh ý ngh a c a tác ph m và kh c ho ă ử ụ ộ ụ ấ ạ ĩ ủ ẩ ắ ạ
rõ nét tính cách c a nhân v t chính là tên “quan ph m u”.ủ ậ ụ ẫ

Phép t ng c p th hi n rõ trong vi c miêu t c nh h ê d i tr i m a m i lúc m t d n d p: ă ấ ể ệ ệ ả ả ộ đ ướ ờ ư ỗ ộ ồ ậ
N c sông Nh Hà lên to quá… y v y mà trên tr i th i v n m a t m tã trút xu ng… D i ướ ị Ấ ậ ờ ờ ẫ ư ầ ố ướ
sông th i n c c cu n cu n b c lên gi a ti ng tr ng, ti ng tù và ti ng ng i g i nhau sang hờ ướ ứ ồ ộ ố ữ ế ố ế ế ườ ọ ộ
ê m i lúc m t m , náo ng.đ ỗ ộ ầ ĩ độ

Phép t ng c p còn c v n d ng vào vi c miêu t c nh tên quan ph cùng ám nha l i ánh ă ấ đượ ậ ụ ệ ả ả ủ đ ạ đ

bài t tôm trong ình. Thái vô trách nhi m, vô l ng tâm c a tên quan ph m i lúc m t t ng.ổ đ độ ệ ươ ủ ủ ỗ ộ ă
Mê bài b c mà b nhi m v ôn c h ê ã ành. n khi có ng i dân phu vào báo tin ê ạ ộ ệ ụ đ đố ộ đ đ đ Đế ườ đ
v mà v n th , l i lên gi ng quát n t b n tay sai r i quay l i ti p t c ánh bài và vui s ng ỡ ẫ ờ ơ ạ ọ ạ ọ ồ ạ ế ụ đ ướ
reo to: ù ! Thông tôm, chi chi n y ! thì say mê c b c qu ã làm cho “quan l n” m t h t tínhả độ ờ ạ ả đ ớ ấ ế
ng i. Nói theo l i bình c a nhà v n là lo i lòng lang d thú.ườ ờ ủ ă ạ ạ

Nh khéo léo k t h p th pháp ngh thu t t ng ph n và t ng c p trong miêu t , k chuy n ờ ế ợ ủ ệ ậ ươ ả ă ấ ả ể ệ
nên tác gi truy n ng n S ng ch t m c bay ã t c m c ích lên án gay g t tên quan ph ả ệ ắ ố ế ặ đ đạ đượ ụ đ ắ ủ
tàn ác và bày t ni m c m th ng sâu s c tr c c nh nghìn s u muôn th m c a nhân dân do ỏ ề ả ươ ắ ướ ả ầ ả ủ
thiên tai và do thái vô trách nhi m c a k c m quy n gây nên.độ ệ ủ ẻ ầ ề