bai 34 Chat ran ket tinh

BÀI 34
CHƯƠNG VII
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG. SỰ CHUYỂN THỂ

CHẤT RẮN KẾT TINH
I
§34: CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
II

CHẤT RẮN KẾT TINH
I
§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH

§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Quan sát hạt muối ăn tinh khiết và nêu nhận xét
về hình dạng của nó? Nếu đập hạt muối thành
nhiều mảnh nhỏ khác nhau thì chúng có hình
dạng như thế nào?
Các hạt muối ăn có dạng khối lập phương
hoặc khối hình hộp. Các mảnh nhỏ có kích
thước khác nhau cũng có dạng khối lập
phương hoặc khối hình hộp.
Ví dụ: Đá Thạch anh có dạng khối lăng
trụ sáu mặt, hai đầu là hình chóp…
⇒
Kết cấu rắn có dạng hình học xác
định của muối ăn được gọi là cấu trúc
tinh thể.

CHẤT RẮN KẾT TINH
I
§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Vậy tinh thể có cấu trúc như thế nào?
*Quan sát và phân tích cấu trúc tinh
thể của muối ăn:
 Tinh thể Muối ăn có dạng hình lập
phương được cấu trúc bởi các ion Cl
-

và Na
+ .
Mỗi ion luôn dao động nhiệt
quanh một vị trí cân bằng trùng với mỗi
đỉnh của khối lập phương.
Na
+
Cl
-
1. Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc tinh thể hay tinh
thể là cấu trúc tạo bởi các hạt
( nguyên tử, phân tử, ion )
liên kết chặt chẽ với nhau
bằng những lực tương tác và
sắp xếp theo một trật tự hình
học không gian xác định gọi
là mạng tinh thể, trong đó
mỗi hạt luôn dao động nhiệt

quanh vị trí cân bằng của nó.
Chất rắn có cấu trúc tinh
thể được gọi là chất rắn kết
tinh ( hay chất rắn tinh thể )

CHẤT RẮN KẾT TINH
I
§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
1. Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc tinh thể hay tinh
thể là cấu trúc tạo ởi các hạt (
nguyên tử, phân tử, ion ) liên
kết chặt chẽ với nhau bằng
những lực tương tác và sắp
xếp theo một trình tự hìh học
không gian xác định gọi là
mạng tinh thể, trong đó mỗi
hạt luôn dao động nhiệt
quanh vị trí cân bằng của nó.
Chất rắn có cấu trúc tinh
thể được gọi là chất rắn kết
tinh ( hay chất rắn tinh thể )
 Các tinh thể của cùng một chất thì có
chung một dạng hình học nhưng có thể
có kích thước khác nhau phụ thuộc vào
quá trình hình thành tinh thể diễn biến
nhanh hay chậm: tốc độ kết tinh càng
nhỏ tinh thể có kích thước càng lớn.
 Tinh thể của một chất được hình
thành trong quá trình đông đặc của

chất đó.
?
Vậy tinh thể của một chất
được hình thành trong quá
trình nóng chảy hay đông
đặc của chất đó?

CHẤT RẮN KẾT TINH
I
§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh

§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Quan sát và mô tả mạng tinh thể của Kim cương và Than chì?
Kim cương
C
Mạng tinh thể kim cương: các
nguyên tử C liên kết theo mọi
hướng đều giống nhau
Mạng tinh thể than chì: mỗi nguyên tử
C nằm ở đỉnh của một hình lục giác
đều. Các hình này sắp xếp nối nhau tạo
thành mạng phẳng. Các mạng phẳng
sắp xếp song song cách đều nhau.
C
Than chì

CHẤT RẮN KẾT TINH
I

§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
- Các chất rắn kết tinh được cấu tạo
cùng một loại hạt nhưng có cấu trúc
tinh thể không giống nhau thì tính
chất vật lí (dẫn điện, nhiệt nóng
chảy,…) của chúng cũng khác nhau.
- Mỗi chất rắn kết tinh nóng chảy
(hoặc đông đặc) ở một nhiệt độ
xác định không đổi ở áp suất cho
trước
Ví dụ : ở p =1atm
- Nước đá nóng chảy ở 0
0
C
- Thiếc nóng chảy ở 232
0
C
- Chất rắn kết tinh có thể là chất
đơn tinh thể hoặc đa tinh thể.
 Chất đơn tinh thể là chất được
cấu tạo chỉ từ một tinh thể duy nhất,
tức là tất cả các hạt được sắp xếp
trong cùng một mạng tinh thể ( ví
dụ: muối, thạch anh, kim cương ) ⇒
chất đơn tinh thể có tính dị hướng.
 Chất đa tinh thể là chất được cấu
tạo từ vô số tinh thể rất nhỏ liên kết
hỗn độn với nhau( ví dụ: như các kim

loại sắt, đồng… ). ⇒ chất đa tinh thể
có tính đẳng hướng. + Chất rắn đơn tinh thể có tính
dị hướng.
+ Chất rắn đa tinh thể có tính
đẳng hướng.

CHẤT RẮN KẾT TINH
I
§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của các chất rắn kết
tinh
- Các chất đơn tinh thể: Silic,
Gemani…làm linh kiện bán
dẫn. Kim cương rất cứng nên
được dùng làm mũi khoan,
dao cắt kính, đá mài…
- Các kim loại và hợp kim
được dùng phổ biến trong
công nghệ chế tạo máy,
xây dựng cầu đường, …
?
Nêu một số ứng dụng
của chất rắn đơn tinh
thể và đa tinh thể?

CHẤT RẮN KẾT TINH
I
§34: CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH

CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
II
?
Thế nào là chất rắn vô
định hình? Cho ví dụ ?
- Chất rắn vô định hình là những
chất rắn không có cấu trúc tinh thể,
do đó không có dạng hình học xác
định.
Ví dụ: thủy tinh, nhựa đường,
polime,…
?
Chất rắn vô định hình có tính
dị hướng không? Có nhiệt
độ nóng chảy xác định
không? Tại sao?
- Chất rắn vô định hình có tính đẳng
hướng và không có nhiệt độ nóng
chảy (hoặc đông đặc) xác định.
Lưu ý: lưu huỳnh, đường, … có
thể tồn tại ở dạng tinh thể hoặc
vô định hình.
?
Nêu một số ứng dụng của
chất rắn vô định hình?

Chất rắn vô định hình
Chất rắn kết tinh
Chất rắn đơn tinh thể
Có tính dị hướng

•
Có cấu trúc tinh thể
•
Có nhiệt độ nóng chảy
xác định
Chất rắn đa tinh thể
Có tính đẳng hướng
•
Không có cấu trúc tinh thể
•
Không có nhiệt độ nóng
chảy xác định
Có tính đẳng hướng
Chất rắn

Củng cố
?
Phân loại các chất rắn theo cách nào
dưới đây là đúng ?
A. Chất rắn tinh thể và chất rắn vô định hình
B. Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình
C. Chất rắn đa tinh thể và chất rắn vô định hình
D. Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể