hien tuong cang mat ngoai-vat li 10

BÀI THỰC HÀNH SỐ 2
Nhóm 6A:
Nguyễn Thò Mỹ Hương
Nguyễn TrầnThò Hoa
Lê Quý Giang
Đinh thò Thu Hà
Phan NgọcKhánh Linh

CON NHỆN
TRÊN MẶT NƯỚC
•
Giọt nước trên lá
CÁI KẸP GIẤY NỔI
TRÊN MẶT NƯỚC

TẠI SAO CHÚNG LẠI NỔI
TRÊN MẶT NƯỚC ?

Phải chăng chúng nổi là do lực đẩy acsimet ?
Đònh luật ACSIMET:Lực đẩy Acsimet tác
dụng vào 1 vật rắn nhúng trong nó có chiều
hướng lên & có độ lớn bằng trọng lượng của
lưu chất ,có thể tích bằng thể tích của vật.

⇒
Nguyên nhân các vật trên nổi
không phải do lực đẩy Acsimet.
Vậy lực đó là lực gì?

Tình huống thí nghiệm:

•
Đặt 1 đồng xu trên mặt nước nếu khéo léo thì
chúng nổi,nhưng nếu ấn nó xuống nó sẽ chìm &
rơi xuống đáy chậu nước.
•
Gợi cho ta suy nghó rằng: trạng thái vật lý của
chất lỏng trên mặt thoáng & trong lòng chậu phải
chăng có sự khác nhau?
•
Để so sánh tương tác của các phân tử phía trên
mặt thoáng & bên trong khối chất lỏng,người ta
đưa ra MÔ HÌNH ĐỘNG HỌC PHÂN TỬ CỦA
CHẤT LỎNG.
⇒

MÔ HÌNH ĐỘNG HỌC PHÂN TỬ
CỦA CHẤT LỎNG:
*Khi các phân tử ở sâu trong
lòng chất lỏng thì lực hút của
các phân tử khác lên nó cân
bằng nhau.
•
*Khi phân tử ở gần mặt thoáng
thì hợp lực của các lực hút phân
tử tác dụng lên nó không cân
bằng nhau mà hướng vào trong
lòng chất lỏng?
•
Do đó,các phân tử ở sát mặt
thoáng có xu hướng bò kéo vào

trong lòng chất lỏng.
•


Nếu có tác động từ bên ngoài làm giản mặt
thoáng thì sẽ xuất hiện lực trên mặt thoáng
chống lại tác động này:

•
HỆ QUẢ :Trạng thái của chất lỏng trên mặt thoáng
khác trong lòng chất lỏng,mặt thoáng dường như bò
“căng” do các phân tử có xu hướng bò hút vào trong lòng
khối chất lỏng, làm diện tích mặt thoáng giảm đi.
•

•
KẾT LUẬN: Một khối chất lỏng
bao giờ cũng có mặt thoáng ở dạng sao cho
diện tích có giá trò nhỏ nhất (có thể đạt được).
Vậy nếu không có ngoại lực, mặt thoáng là
mặt cầu. Nếu có lực tác động từ bên ngoài
làm giãn mặt thoáng thì sẽ xuất hiện LỰC
trên mặt thoáng chống lại tác động này .
Và lực này được gọi là :
LỰC CĂNG MẶT NGOÀI

LỰC CĂNG MẶT NGOÀI
•
GIẢ THUYẾT:
•

*Phương: nằm trên mặt thoáng.
•
*Chiều: có xu hướng kéo giảm
diện tích mặt thoáng.
•
*Điểm đặt: mọi điểm xung
quanh vật tác động làm tăng
diện tích mặt thoáng.
•
*Độ lớn: phụ thuộc vào bản chất
chất lỏng & chu vi phần tiếp xúc
của vật tác động lên mặt thoáng.

Thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết về độ lớn lực căng
•
Lấy 1 khung dây bằng thép mảnh có sợi chỉ được
buộc như trên,nhúng khung dây vào nước xà phòng
rồi lấy ra nhẹ nhàng. Ta chọc thủng màng ở 1 điểm
bên trong vòng sợi chỉ.Quan sát hiện tượng xảy ra
& giải thích?
•
(Với t/n này chỉ kiểm chứng được tính đúng đắn của giả thuyết
về phương,chiều, điểm đặt của lực căng mặt ngoài)

Phương án 1:xác đònh dộ lớn lực căng mặt ngoài
•
Nhúng 1 khung hình chữ
nhật làm bằng dây thép
mảnh có 1 cạnh di chuyển
dễ dàng(AB),vào nước xà

phòng rồi lấy ra nhẹ
nhàng. Nếu để mặt khung
nằm ngang thì cạnh ABù
dòch chuyển 1 đoạn theo
chiều làm cho màng xà
phòng co lại để giảm diện
tích mặt ngoài đến mức
nhỏ nhất có thể được.

•
Trong thí nghiệm 2 ta đã thừa
nhận sự tồn tại của lực căng mặt
ngoài, & hiện tượng xảy ra trong
thí nghiệm 3 cũng là do lực
căng mặt ngoài tác dụng lên
thanh AB.
•
Các phép đo chính xác cho thấy
độ lớn lực căng mặt
•
ngoài tỉ lệ với chiều dài của
đường giới hạn mặt ngoài của
chất lỏng:
•
* là hệ số căng mặt ngoài của
chất lỏng,đơn vò: N/m
F
ur
l
F

σ
=
l
σ

Phöông aùn 2:

lF .
δ
=
Biểu thức:
Trong đó:
F: Lực căng mặt ngoài
: Hệ số căng mặt ngoài
l :
δ

Vận dụng:
•
Hiện tượng căng mặt ngoài không chỉ xảy ra
trên mặt thoáng giữa chất lỏng & chất khí
mà ở cả mặt tiếp xúc giữa chất lỏng & chất
rắn (hiện tượng dính ướt); giữa 2 chất lỏng
khác nhau tính chất khác nhau (nước &
dầu…)

Sự dính ướt & không dính ướt
a) Thí nghiệm:
Nhỏ 1 giọt nước lên thuỷ
tinh sạch thì nước chảy lan

ra trên mặt thuỷ tinh thành
1 lớp mỏng.Trái lại nhỏ 1
giọt nước trên lá sen thí
giọt nước không chảy lan
ra mà có dạng hình cầu hơi
bẹp do tác dụng của trọng
lực.Ta nói nước làm dính
ướt thuỷ tinh & không làm
dính ướt lá sen.

•
b) Giải thích:
•
Sự dính ướt & không dính ướt
là do sự khác nhau về lực tương
tác giữa các phân tử chất rắn với
các phân tử chất lỏng.
•
Khi lực hút giữa các phân tử
chất rắn & các phân tử chất lỏng
mạnh hơn lực hút giữa các phân
tử chất lỏng với nhau thì có sự
dính ướt. Ngược lại, thì xảy ra sự
không dính ướt.
•
c) Ứng dụng :
•
Dùng để giải thích nhiều hiện
tượng tự nhiên & ứng dụng thực
tế, ví dụ : tuyển quặng…

Hiện tượng mao dẫn
Lấy 1 ống thuỷ tinh hở 2 đầu có
bán kính trong rất nhỏ,nhúng
thẳng đứng vào 1 chậu
nước.Đáng lẽ mực nước trong
ống & chậu phải ngang nhau
theo nguyên tắc bình thông nhau
nhưng ta lại thấy mực nước trong
ống cao hơn mực nước ở chậu.
HIỆN TƯNG MAO
DẪN
(sẽ tìm hiểu kó hơn ở bài sau)