Cách Xử Thế Người Xưa

Cách Xử Thế Người Xưa
Xưa, có một chú học trò được dịp lên phố chơi. Nhằm ngày chợ phiên, một
vụ mất cắp xảy ra tại quán trọ, chú học trò liền bị quan huyện bắt nhốt vì
người ta ngờ chú là thủ phạm.
Sau khi trải qua những thủ tục tra hỏi phiền phức, quan huyện tìm ra thủ
phạm chính, chú học trò được trắng án ra về.
Khi về làng, gặp lại vị thầy dạy học, chú nhỏ tức tưởi kể lại tự sự, bộc bạch
nỗi hàm oan của mình.
Ông thầy im lặng nghe xong câu chuyện, nghiêm nghị ra lệnh đánh đệ tử
mười roi phạt. Ðương sự rất ngạc nhiên, nhưng không dám cải lời thầy, riu
ríu leo lên bộ phản nằm chờ trận đòn mà lòng hoang mang vô kể.
Các bạn chú thấy thế, ngạc nhiên thưa:
- Thưa thầy, trò này vô tội sao lại bị đòn?
Ông thầy từ tốn giải thích:
- Ðành rằng nó vô tội, nhưng tại sao giữa phố chợ đông đảo chỉ mình nó bị
tình nghi là kẻ cắp? Ta đánh đây là phạt cái tội nó có bộ vó của thằng ăn cắp
để cho người ta nghi ngờ. Nếu nó không chỉnh đốn tư cách lại, ta e rằng nó
sẽ bị hàm oan nhiều lần nữa.
Em thân mến
Ðây là một trong những cách xử thế tuyệt diệu của người xưa. Cổ nhân đào
luyện thế hệ đàn em phải sống sao cho "Cúi xuống không thẹn đất, ngẩng
lên không thẹn trời".
Ðành rằng chú bé trên đây không hề gian tham nhưng vị thầy không bằng
lòng khi thấy học trò mình chưa đủ tư cách chính nhân quân tử, khiến người
ta mất lòng tin nơi mình.
Trong kinh, đức Phật đã từng dặn dò chúng ta rằng: "Không phải nhờ ở lời
khen của thế nhân mà con được đạo giải thoát, cũng không phải vì lời chê
của thế nhân mà con lại rơi vào địa ngục. Mà chính những ý nghĩ, lời nói và
hành động của con sẽ quyết định cảnh giới thiện ác tương xứng."
Thông thường, chúng ta rất dễ nhẫn nhịn những lời khen (mà mình không
hoàn toàn xứng đáng) và ngược lại, chúng ta không tài nào kham nhẫn nổi

những lời vu oan trách mắng vô căn cứ. Ðã bao lần em tức tưởi thuật lại nỗi
hàm oan của mình cùng bè bạn. Và có lẽ, chưa lần nào em bị đánh đòn như
chú bé trong câu chuyện trên đây. Có lẽ vì thế mà chúng ta kém xa người
xưa chăng?
Có hôm nào, lỡ bị một nỗi hàm oan, em hãy thử một lần tự tìm xem mình đã
có những tác phong, cử chỉ cung cách như thế nào để cho người ta phải
nghĩ về mình xấu tệ như thế đó. Nếu tìm thấy nguyên do nằm nơi mình, thì
em đã bắt đầu nắm được chìa khóa giải thoát rồi đó. Giải thoát cái gì em biết
không? Giải thoát em khỏi những niềm sầu, nổi khổ, những tư tưởng bi quan
hắc ám. Vì thấy sao mà trên cõi đời này, sao mà không có ai hiểu mình hết
trơn, hết trọi