Để trẻ em có giấc ngủ ngon

ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 1
MC LC
Chûúng 1: Giêëc ng 4
Tẩi sao giêëc ng ngon lẩi quan trổng? 4
Chûác nùng ca giêëc ng 4
Giêëc ng trễ em 5
Rưëi loẩn giêëc ng 6
Chûúng 2: Giêëc ng ngon 8

Thïë nâo lâ giêëc ng ngon? 8

Thúâi lûúång ng 8

Giûúâng ng 11

Tû thïë ng 12

Ẫnh hûúãng ca rưëi loẩn giêëc ng 12

Chûúng 3: Rưëi loẩn giêëc ng
15

Tònh trẩng quấ tónh tấo 15
Cêìn phẫi chûäa ngay 16
Thûác àïm úã trễ 4-8 thấng tíi 16
Thûác àïm úã trễ tûâ 1 àïën 5 tíi 19
Chûúng 4: Trễ hay khốc ẫnh hûúãng àïën giêëc ng nhû thïë nâo 20
Trễ hay khốc 20
Hêåu quẫ ca chûáng hay khốc 21
Xûã l “hưåi chûáng trễ khốc” 23
Cha mể chùm sốc giêëc ng con cấi

Chûúng 5: Trễ tûâ thấng àêìu àïën thấng thûá 4 25
Tìn àêìu 25
Tûâ 2- 4 tìn tíi 25
B.S. LÏ VÙN TRI 2
Thấng thûá 2 26
Trễ tûâ 3 àïën 4 thấng tíi 27
Chûúng 6: Trễ tûâ 4 àïën 12 thấng tíi 30
Tûâ 4 àïën 8 thấng tíi 30
Tûâ 9 àïën 12 thấng tíi 34
Ngun nhên rưëi loẩn giêëc ng úã trễ 4-12 thấng tíi 35
Giẫi quët nhûäng rưëi loẩn giêëc ng úã trễ 4-12 thấng tíi 37
Chûúng 7: Trễ tûâ 12 àïën 36 thấng tíi 38
Giẫi quët rưëi loẩn giêëc ng úã trễ 12-36 thấng tíi 38
Chûúng 8: Trễ 3-6 tíi 41
Giẫi quët rưëi loẩn giêëc ng úã trễ 3-6 tíi 41

Chûúng 9: Trễ lúán 7-12 tíi vâ võ thânh niïn
44

Tûâ 7 àïën 12 tíi 44
Tíi võ thânh niïn 44
Hưåi chûáng pha ng mån: 45
Giẫi quët rưëi loẩn giêëc ng úã lûáa tíi 7-12 vâ võ thânh niïn 46
Cấc vêën àïì bêët thûúâng 49
Chûúng 11: Nhûäng vêën àïì cêìn ch 58
1. Chuín nhâ 58
2. Ài nghó 58
3. Trễ ưëm ëu 59
4. Chêën thûúng 60
5. Trễ bếo phò 61

Chûúng 12: Bẫo vïå giêëc ng trễ thú 62
Cấc ëu tưë ẫnh hûúãng àïën giêëc ng 62
Têm sinh l ca trễ 63
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 3
Cấc phûúng phấp têåp ng 66
Tẩo giêëc ng bùçng kiïím tra 66
Tẩo giêëc ng dâi 66
Tẩo giêëc ng bùçng cấch cho b sûäa vâ nûúác 67
Tẩo giêëc ng bùçng khẫ nùng tûå ru ng ca chấu 68

B.S. LÏ VÙN TRI 4
CHÛÚNG 1: GIÊËC NG
Tẩi sao giêëc ng ngon lẩi quan trổng?
Giêëc ng ngon lâ giêëc ng àng giúâ, ng à, ng sêu. Mưỵi ngûúâi
phẫi tûå rên luån cho mònh thối quen àùåt mònh xëng lâ ng àûúåc
ngay. Thối quen nây phẫi àûúåc hën luån tûâ bế. Nhiïìu ngûúâi,
nhêët lâ trễ em, vò khưng cố thối quen nây mâ bõ rưëi loẩn giêëc ng,
thiïëu ng, mêët ng, hóåc mùỉc cấc bïånh têm - thïí, vúái bao àiïìu
phiïìn toấi.
Trûúác kia, ngûúâi ta chó ch àïën sûå thûác mâ đt nối túái sûå ng. Mậi
vâi chc nùm gêìn àêy, khi àiïån nậo vâ àa k ra àúâi, sûå ng múái
àûúåc nghiïn cûáu tûúng àưëi àêìy à. Thûåc ra ưng cha ta àậ nối tûâ
lêu: “Ùn àûúåc ng àûúåc lâ tiïn. Khưng ùn, khưng ng, mêët tiïìn
thïm lo”. Quẫ thêåt, giêëc ng àậ àûúåc coi trổng tûâ xa xûa.
Àưëi vúái trễ em, giêëc ng câng quan trổng vò nố ẫnh hûúãng àïën sûác
lúán, trđ thưng minh vâ tđnh tònh ca chng. Hún ai hïët, trễ phẫi cố
thối quen ng ngon vâ phẫi àûúåc hën luån tûâ lc côn thú àïí cố
àûúåc thối quen êëy.
Chûác nùng ca giêëc ng
Cố hai kiïíu ng:

- Kiïíu ng sống chêåm (àưìng thò).
- Kiïíu ng àẫo ngûúåc (àưång mùỉt nhanh). Trong thúâi gian nây
ngûúâi ng cố thïí mú, mưång.
Ng, mú - mưång lâ sûå ûác chïë lan tỗa vỗ nậo, cưët àïí bẫo vïå thêìn
kinh khỗi bõ kđch àưång quấ nhiïìu, gip giẫi tỗa nhûäng êëm ûác xung
àưång trong cú thïí. Theo Freud, mú - mưång thûúâng lâ dc vổng bõ
dưìn nến. Khi àang nùçm mú mâ bõ àấnh thûác hóåc khi mêët ng,
ngûúâi ta cẫm thêëy mïåt. Àố lâ do chûác nùng giêëc ng bõ suy ëu.
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 5
Ngûúåc lẩi hiïån tûúång ng quấ nhiïìu (tùng nùng giêëc ng) cng cố
thïí do bïånh têåt.
Ng lâm hẩ chuín hốa cú thïí, trong àố quấ trònh àưìng hốa chiïëm
ûu thïë. Ngoâi cấc cú quan sưëng nhû hïå hư hêëp, hïå tìn hoân vêỵn
tûå àưång lâm viïåc, cấc cú quan khấc àïìu hoẩt àưång úã mûác thêëp hóåc
khưng hoẩt àưång. Ngûúâi ta thûúâng dng giêëc ng ngùỉn hay giêëc
ng dâi àïí àiïìu trõ mưåt sưë bïånh, nhêët lâ bïånh têm-thïí.
Giêëc ng trễ em
Vïì cú bẫn, giêëc ng trễ em giưëng giêëc ng ngûúâi lúán, cẫ vïì cêëu trc
vâ thúâi gian ng. Chó cố àiïìu giêëc ng trễ em hònh thânh dêìn dêìn
theo sûå phất triïín hïå thêìn kinh ca trễ:
- Trễ sú sinh: Khi múái ra àúâi, trễ chuín sang mưåt mưi trûúâng
hoân toân khấc vúái bìng ưëi vâ phẫi tòm cấch thđch ûáng dêìn, ban
àêìu lâ vúái mưi trûúâng tûå nhiïn, sau àố lâ mưi trûúâng xậ hưåi. Têët cẫ
nhûäng ëu tưë nây àïìu ûác chïë vỗ nậo, lâm trễ ng nhiïìu (16-20
giúâ/ngây). Trễ chûa cố nhõp ng-thûác riïng, àiïån nậo chûa cố sống
an pha. Sau khoẫng 1 nùm nhûäng tđnh chêët nây múái hoân thiïån.
Vò vêåy, lc nây trễ hay thưín thûác, lo êu (khốc).
- Tûâ 1 àïën 12 thấng:
• Thấng 2-4: Trễ lúán nhanh, ng đt hún. Hay àau bng
(colic).

•
Thấng 4-8: Hay qëy khốc, hay cố hưåi chûáng sau àau
bng (post colic).
• Thấng 9-12: Biïët nối nhûng hïå thêìn kinh chûa thêåt
trûúãng thânh, ng giẫm hún trûúác.
Trễ côn hoân toân bêët lûåc, sưëng dûåa vâo mể. Bế vúái mể hôa lâm
mưåt, tấch mể lâ chấu lo súå vâ qëy khốc. Thúâi k nây phẫi xa mể
lâ mêët ng.
- Tûâ 12 àïën 36 thấng: Trễ lúán chêåm hún. Thúâi gian thûác vâ chúi
tùng dêìn. Bế bùỉt àêìu cố tđnh àưåc lêåp, thđch tûå do, biïët ài, biïët nối,
mën tấch mể àïí khưng bõ cêëm àoấn. Khi àố, ngûúâi mể lẩi hay
B.S. LÏ VÙN TRI 6
khếp con vâo k låt, súå tai nẩn xẫy ra. Mêu thỵn nây nïëu khưng
khếo giẫi quët cng cố thïí lâm cho trễ mêët ng.
- Tûâ 3 àïën 6 tíi: Giêëc ng ca bế ngùỉn hún trûúác. Bế àậ kiïím soất
àûúåc viïåc tiïíu tiïån. Hïå thêìn kinh trung ûúng vâ ngoẩi biïn àậ biïåt
hốa. Trễ cố nhiïìu biïën àưång vïì mùåt vêån àưång, trđ khưn, tđnh tònh,
quan hïå xậ hưåi. Bế khưng chó nghơ vïì mònh (duy k) nhû trûúác mâ
bùỉt àêìu nghơ cẫ vïì ngûúâi khấc vâ bùỉt chûúác bưë mể.
- Tûâ 7 àïën 12 tíi: Trễ lúán chêåm, phất triïín trđ thưng minh, tûå lêåp
nhûng têm thêìn chûa ưín àõnh.
- Tûâ 12 àïën 15 tíi: Trễ lúán nhanh, biïët u ghết, tûå lêåp, tû duy.
Tđnh tûå do vâ trấch nhiïåm phất triïín. Trễ hay thưín thûác, phên tấn
vâ cố nhûäng nhiïỵu loẩn têm l, tuy khưng ẫnh hûúãng nhiïìu àïën
giêëc ng nhû khi côn nhỗ.
Song song vúái sûå thay àưíi thïí chêët, têm thêìn - vêån àưång cng phất
triïín, àùåc biïåt lâ trong thúâi gian tûâ thấng thûá nhêët àïën thấng thûá 3.
ÚÃ nậo trễ sú sinh nïëp nhùn côn đt, chuín hốa nậo chêåm vò múái
chuín tûâ chïë àưå ëm khđ (trong bng mể) sang hiïëu khđ (ra àúâi),
trong khi men chuín hốa chûa phất triïín. Bïn cẩnh àố, trễ dïỵ bõ

cấc bïånh nhiïỵm khín vâ nhiïỵm trng thêìn kinh vò thânh mẩch
vâ hâng râo mấu-nậo cố àưå thêëm cao.
Do hïå thêìn kinh côn chûa hoân thiïån nïn thấng thûá 3 sau khi ra
àúâi, trễ hay bõ àau bng (colic) vâ thấng thûá 8 hay bõ hưåi chûáng
sau àau bng (post colic), nghơa lâ trễ hay cấu gùỉt, qëy khốc vâ
thûác àïm. Khoẫng 3 tíi thò nậo múái phất triïín tûúng àưëi hoân
thiïån, giêëc ng ca trễ múái bùỉt àêìu ưín àõnh bònh thûúâng.
Rưëi loẩn giêëc ng
Rưëi loẩn giêëc ng cố thïí xẫy ra úã bêët cûá giai àoẩn nâo nhûng nhiïìu
nhêët lâ thúâi k 1-3 tíi. Ngûúâi ta phên biïåt cấc loẩi rưëi loẩn giêëc
ng:
- Thûåc tưín: Cố tưín thûúng thûåc thïí.
- Khưng thûåc tưín: Khưng cố tưín thûúng.
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 7
- Thïí chêët (somatique): Cố ngun nhên lâ bïånh úã mưåt bưå phêån
nâo àố trong cú thïí.
- Tinh thêìn (psychique): Cố ngun nhên tûâ cẫm xc, têm l, cấc
stress tinh thêìn kinh.
Sûå mêët ng ca cấc em phêìn nhiïìu lâ loẩi khưng thûåc tưín vâ tinh
thêìn.
Rưëi loẩn giêëc ng khưng thûåc tưín bao gưìm cấc trẩng thấi mêët ng,
ng nhiïìu vâ rưëi loẩn nhõp thûác - ng.
• Mêët ng: Sûå khưng thỗa mận vïì sưë lûúång vâ/hóåc chêët
lûúång giêëc ng, tưìn tẩi trong thúâi gian dâi. Rưëi loẩn
giêëc ng quấ 3 lêìn/tìn, kếo dâi trong mưåt thấng trúã lẩi
lâ mêët ng. Mêët ng cố thïí lâ khố ng, khố duy trò giêëc
ng, hóåc thûác dêåy quấ súám. Mêët ng cng cố thïí lâ
triïåu chûáng ca mưåt bïånh. Cêìn lûu lâ trễ hay bõ gấn
cho hưåi chûáng “khố ng”, nhûng thûåc ra àố lâ sûå khố
quẫn l thúâi gian ng nhiïìu hún lâ bẫn thên giêëc ng.

• Ng nhiïìu: Trẩng thấi ng ngây quấ mûác vâ nhûäng
giêëc ng kếo dâi sang pha tónh tấo lc thûác tónh. Ng
nhiïìu cố thïí do bïånh hóåc khưng rộ ngun nhên.
• Rưëi loẩn nhõp thûác - ng: Thiïëu tđnh àưìng bưå
(desynchronisation) giûäa nhõp thûác - ng ca cấ nhên
vâ nhõp thûác - ng mong mën ca nhiïìu ngûúâi, dêỵn
àïën mêët ng hóåc ng nhiïìu. Cố thïí mêët ng trong
thúâi gian chđnh (lâ thúâi gian cêìn ng) vâ ng nhiïìu
trong thúâi gian thûác.
Tốm lẩi: Cố mưåt giêëc ng bònh thûúâng lâ rêët qu. Mën vêåy, phẫi
luån têåp àïí cố thối quen ng ngon. Rưëi loẩn giêëc ng sệ ẫnh
hûúãng túái sûác khỗe, túái sûå lúán vâ phất triïín, túái trđ thưng minh sau
nây ca cấc em.
B.S. LÏ VÙN TRI 8
CHÛÚNG 2: GIÊËC NG NGON
Thïë nâo lâ giêëc ng ngon?
Mưåt giêëc ng ngon phẫi cố 4 ëu tưë:
- Thúâi lûúång ng phẫi à, tđnh cẫ ng àïm vâ ng ngây.
- Cố cấc giêëc ng ngùỉn xen lêỵn.
- Duy trò giêëc ng tưët.
- Cố thúâi gian biïíu ng àïí bẫo àẫm hóåc àiïìu chónh giêëc ng khi
cêìn vâ tẩo thânh thối quen tưët cho ng, nghó.
Thúâi lûúång ng
Thúâi lûúång ng lâ lûúång thúâi gian ca giêëc ng cố àûúåc trong 24
giúâ. Ngûúâi ta phên biïåt:
- Thúâi lûúång ng ngùỉn: Lûúång thúâi gian ca cấc giêëc ng ngùỉn.
- Thúâi lûúång ng dâi: Lûúång thúâi gian ca cấc giêëc ng dâi.
- Tưíng thúâi lûúång ng: Lûúång thúâi gian ca cẫ giêëc ng ngùỉn vâ
dâi trong 24 giúâ.
Thúâi lûúång ng phẫi à àïí hưìi phc sûác khỗe, àïí trễ à tónh tấo vâ

tiïëp tc chúi, vâ àïí bưë mể n têm lâm viïåc.
Vêåy ng bao nhiïu lâ vûâa ? Thêåt khố nối. Àiïìu nây ty thåc vâo
lûáa tíi ca trễ:
1. Lûáa tíi dûúái 3-4 thấng: Trễ ng theo u cêìu, vò chấu chûa cố
nhõp thûác - ng tûå nhiïn, chûa cố kiïíu ng tûå nhiïn, côn lêỵn lưån
ngây vâ àïm (ng dâi ban ngây, thûác dâi ban àïm), khưng chõu
ẫnh hûúãng ca cấc tiïëng àưång mưi trûúâng.
• Nhûäng ngây àêìu sú sinh: Trễ ng 16-17, thêåm chđ 20
giúâ/ngây nhûng giêëc dâi nhêët chó kếo dâi 4-5 giúâ.
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 9
• Tûâ 1 tìn àïën 4 thấng: Thúâi lûúång ng giẫm xëng tûâ 15-
16,5 giúâ, giêëc dâi nhêët trong àố tùng lïn thânh 4-9 giúâ.
Thúâi gian nây nối chung trễ ng nhiïìu, tha hưì ùém bïë ài khùỉp núi.
Xung quanh cố thïí ưìn âo, trễ vêỵn khưng bõ thûác dêåy. Cha mể
khưng lo ngẩi vò lc nây chấu ng theo nhu cêìu bẫn thên.
• Thûåc tïë, cố chấu 1-2 tìn tíi lẩi thûác khấ lêu, sau àố múái
n tơnh lẩi. Àố lâ do hïå thêìn kinh ca chấu chûa phất
triïín.
2. Lûáa tíi trïn 3-4 thấng: Trễ vêỵn ng nhiïìu nhûng chõu tấc àưång
ca mưi trûúâng xung quanh (hânh vi ca bưë mể vâ ngûúâi thên,
mûác àưå n tơnh, ấnh sấng, sûå cùng thùèng ca mưi trûúâng). Giûä gòn
sûå n tơnh xung quanh, hânh vi êu ëm ca bưë mể lc nây lâ rêët
cêìn.
Sau 6 thấng, trễ bùỉt àêìu ch àïën xung quanh: cấi t, chiïëc xe
mấy, têëm ẫnh treo trïn tûúâng, àưì chúi bây xung quanh chưỵ nùçm.
Cấc thûá nây àưi khi lâm trễ mêët têåp trung. Têët nhiïn cng cố mưåt
vâi trûúâng húåp àùåc biïåt, nhõp thûác - ng hònh thânh súám.
3. Trễ àang b vâ tíi rùng sûäa
Trễ câng lúán, thúâi lûúång ng câng giẫm dêìn. Nghiïn cûáu tiïën hânh
trïn hún 2.000 trễ em ca bấc sơ Weissbluth (M) vâo nùm 1980

cho thêëy:
- Tíi câng lúán, thúâi lûúång ng câng giẫm (cẫ sưë giúâ ng àïm, ng
ngây vâ tưíng thúâi lûúång ng).
- 90% trễ em úã àưå tíi nây ng dûúái 16 giúâ, trong àố 10% trễ ng
tûâ 11 giúâ trúã xëng.
Kïët quẫ nây hoân toân trng húåp vúái cấc nghiïn cûáu trûúác àố ca
Anh (1910), ca Nhêåt (1925), ca M úã Minnesota (1927) vâ úã
California (1941). Àiïìu nây chûáng tỗ, bêët chêëp sûå khấc biïåt vïì vùn
hốa, dên tưåc, lưëi sưëng, xậ hưåi , sûå thay àưíi thúâi lûúång ng ca trễ
em tẩi cấc nûúác àïìu giưëng nhau vò àûúåc quy àõnh búãi cấc ëu tưë
sinh hổc.
B.S. LÏ VÙN TRI 10
Khẫo sất múái àêy ca bấc sơ Weissbluth trïn 60 em khỗe mẩnh,
lc 5 thấng tíi vâ lc 36 thấng tíi cho kïët quẫ:
• Trễ 5 thấng tíi: Khi àưëi chiïëu thúâi lûúång ng vúái khẫ nùng
ch ca trễ, tấc giẫ nhêån thêëy nhûäng trễ hay chúi àa,
hay móm cûúâi vúái bưë mể, cố tđnh thđch ûáng bònh thûúâng,
nhòn ngûúâi lẩ mưåt cấch chùm ch, àïìu cố thúâi lûúång ng
dâi.
Ty theo thúâi lûúång ng, cấc chấu àûúåc chia lâm 2 nhốm:
Thúâi lûúång ng Nhốm 1 Nhốm 2
Thúâi gian ng ngây 3 giúâ 30 pht 3 giúâ
Thúâi gian ng àïm 12 giúâ 9 giúâ 30 pht
Tưíng thúâi lûúång ng 15 giúâ 30 pht 12 giúâ 30 pht
Thúâi gian ng ca nhốm 1 lúán hún nhốm 2 lâ 3 giúâ (gêìn 20%) vâ
khoẫng ch ca nhốm 1 cng dâi hún. Trễ cố thúâi lûúång ng à
thò tónh tấo, tiïëp thu hïët cấc thưng tin xung quanh, nhû miïëng bổt
biïín khư kiïåt ngêëm nhiïìu nûúác. Ngoâi ra, khẫ nùng ch côn liïn
quan túái giêëc ng ngây hóåc giêëc ng ngùỉn ban ngây. Trễ ng
ngây nhiïìu hún cố khoẫng ch dâi hún.

Kïët lån: Thúâi lûúång ng cố ẫnh hûúãng àïën khoẫng ch ca trễ,
nhûng thúâi lûúång ca giêëc ng ngùỉn ban ngây cng gốp phêìn rêët
quan trổng àïën sûå tónh tấo ca cấc chấu.
• Trễ 3 tíi: Ty theo khđ chêët, trễ àûúåc chia lâm 2 nhốm:
- Nhốm 1: Khđ chêët dõu dâng, dïỵ thđch ûáng vúái ngoẩi cẫnh, dïỵ gêìn,
dïỵ quẫn l.
- Nhốm 2: Khđ chêët bûúáng bónh, hay cấu kónh, khố thđch ûáng khi
gùåp khố khùn, tiïëp xc thò rt rê, khố quẫn l.
Àưëi chiïëu tưíng thúâi lûúång ng vúái khđ chêët ca trễ thêëy cấc em
nhốm dïỵ quẫn l cố thúâi lûúång ng lúán hún cấc em nhốm khố quẫn
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 11
l lâ 1 giúâ 30 pht, tûúng àûúng mưåt giêëc ng ngùỉn ban ngây,
trong khi giêëc ng àïm cố thïí coi nhû bùçng nhau. Vêåy giêëc ng
ngùỉn cố liïn quan àïën khđ chêët.
Thúâi lûúång ng ngùỉn ban ngây khưng hïì ẫnh hûúãng túái thúâi lûúång
ng àïm nhû ta vêỵn tûúãng. Quan niïåm nïëu ng ngùỉn đt thò sệ ng
àïm nhiïìu lâ khưng àng. Trïn thûåc tïë, giêëc ng qua ài khưng cêìn
àûúåc àïìn b. Vò vêåy, cêìn khuën khđch trễ ng ngây.
Kïët lån: Trễ cố tưíng thúâi lûúång ng nhiïìu, à, thò dïỵ quẫn l. Trễ
cố thïm giêëc ng ngùỉn ban ngây sệ cố tưíng thúâi lûúång ng lúán hún,
dïỵ thđch ûáng vúái xung quanh, tûúi cûúâi, hoâ mònh vâ đt àôi hỗi hún
cấc em khấc.
Tốm lẩi, thúâi lûúång ng, kïí cẫ giêëc ng ngùỉn ban ngây, ẫnh hûúãng
rêët nhiïìu àïën sûå thưng minh nhanh nhển vâ tđnh khđ ca trễ em.
Giûúâng ng
Giûúâng ng ca gia àònh, trong àố cố chấu bế, ph thåc vâo nhiïìu
ëu tưë: phong tc, trònh àưå, kinh tïë vâ vùn hốa, lưëi sưëng ca gia
àònh vâ cưång àưìng. ÚÃ M, àưëi vúái 1/3 ngûúâi da trùỉng, khi trễ múái ra
àúâi, bưë mể vâ chấu bế ng chung mưåt giûúâng. Côn úã Viïåt Nam thò
hai mể con ng riïng.

Vïì mùåt têm l, nùm àêìu àúâi lâ tíi bïë bưìng, con khưng xa mể, con
vâ mể hôa lâm mưåt. Thúâi gian nây nïn àïí bế ng chung vúái mể.
Khi 1-3 tíi, bế cố khuynh hûúáng tấch mể àïí àûúåc tûå do. Nïëu mể
cûá khếp con vâo k låt thò rêët dïỵ nẫy sinh mêu thỵn. Thúâi k
nây cố thïí àïí bế ng riïng, nhûng khưng àûúåc dổa nẩt bế, vò bế
hay hoẫng súå.
Khi trễ lúán hún nûäa, câng khưng nïn cho trễ ng chung vò trễ sệ
nghe, nhòn thêëy nhûäng àiïìu mâ con chûa à hiïíu. Cho con nùçm
riïng tưët hún, nhûng nïn cố mưåt giûúâng vûâa vúái con, khưng quấ to
lâm trễ súå vò trưëng vùỉng.
Nối chung khi trễ côn nhỗ, dûúái 12 thấng, nïn cho nùçm chung
(khưng tấch mể), vïì sau nïn ng riïng (tấch mể). Nïëu cố phông
B.S. LÏ VÙN TRI 12
riïng vâ con chõu ng thò câng tưët, nhûng phẫi têåp cho trễ thối
quen ng riïng ngay tûâ àêìu.
Tû thïë ng
Nhiïìu bâ mể khưng thđch cho con nùçm sêëp vò súå tû thïë nây khưng
àng. Khi thêëy con nùçm úã tû thïë nây hổ sệ lêåt bế ngûãa ra ngay.
Theo hổ, úã tû thïë ngûãa, trễ ng ngon hún vâ đt cấu kónh hún.
Nhûng cố mưåt sưë trễ khấc lẩi thđch ng sêëp. Nïëu ta lêåt ngûãa ra thò
trễ sệ tûå àưång nùçm sêëp lẩi. Nùçm sêëp àưëi vúái chng lâ thối quen.
Mưåt sưë trễ khấc, lc ng sêëp, lc ng ngûãa. Nïëu lêåt trễ ngûúåc lẩi
thò chấu sệ lêåt p vïì tû thïë ban àêìu. Àố lâ thiïn hûúáng ca chấu.
Nhòn chung, tû thïë ng lâ do thối quen, nhûng nùçm ngûãa vêỵn dïỵ
thúã hún, tûå nhiïn hún, dẩ dây khưng bõ àê ếp, lưìng ngûåc tûå do thúã.
Àa sưë bâ mể chổn cấch nùçm nây cho con mònh. Lêu ngây, tû thïë àố
sệ trúã thânh thối quen.
Ẫnh hûúãng ca rưëi loẩn giêëc ng
Nhiïìu nghiïn cûáu úã cấc lûáa tíi trễ em khấc nhau àïìu cưng nhêån
rùçng rưëi lổan giêëc ng cố ẫnh hûúãng nhiïìu àïën cấc kiïíu ng; tû

chêët thưng minh; àïën sûå rên luån vâ hổc têåp; vâ àïën cẫ hiïåu sët
úã nhâ trûúâng ca cấc em.
1. Lûáa tíi nhỗ
Tđnh tònh vâ khẫ nùng têåp trung ca trễ chõu ẫnh hûúãng rêët nhiïìu
ca giêëc ng:
- Rưëi loẩn giêëc ng khiïën trễ trúã nïn mêët kiïn trò, khố quẫn l
Mưåt nghiïn cûáu múái àêy úã Àẩi hổc Connecticut (M) cho thêëy, cố
sûå liïn quan rêët chùåt chệ giûäa lûúång thúâi gian mâ trễ úã trong giêëc
ng REM vúái lûúång thúâi gian mâ chng úã trẩng thấi “thûác - tónh”
(trễ múã mùỉt, trông mùỉt àẫo mẩnh, mùåt thû giận, khưng cûúâi,
khưng chau mây, toân thên lùång n bêët àưång, nhûng trong àêìu
tónh tấo, trưng nhû mưåt ngûúâi àang nhòn vâ suy nghơ, khưng bỗ sốt
mưåt hiïån tûúång gò xung quanh).
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 13
Rưëi loẩn giêëc ng REM sệ khiïën trễ mêët ài thúâi gian “thûác- tónh”
vâ kïët quẫ lâ cố khđ chêët àau bng, khố quẫn l. Hânh vi cau cố
ca chấu cố thïí do sûå mêët thùng bùçng cấc hoốc mưn nưåi tẩi (nhû
progesteron, cortisol) gêy ra. Sûå mêët cên bùçng àố cng lâm khoẫng
ch ca trễ ngùỉn lẩi, tđnh khđ bêët thûúâng.
Mưåt nghiïn cûáu úã trễ 2-3 thấng cho thêëy trễ câng mêët kiïn trò vâ
câng bêët thûúâng thò hổc hânh câng kếm. Trễ cố khđ chêët àau bng,
khố quẫn l thûúâng cố thúâi lûúång ng ngùỉn, tđnh khđ bêët thûúâng,
khẫ nùng ch giẫm, hổc hay bìn ng. Chng dïỵ mêët ng, mïåt
mỗi, vâ sau nây sệ trúã thânh trễ quấ hiïëu àưång.
- Thúâi lûúång ng ngùỉn khưng à khiïën trễ khưng ch àûúåc
Trễ cố thúâi lûúång ng ngùỉn dâi thò khoẫng ch dâi. Chng thûác
nhiïìu trong trẩng thấi thûác- tónh vâ do àố hổc nhanh hún. Trễ
khưng cố giêëc ng ngùỉn tưët thò tđnh tònh cau cố hún, vâ hổc khưng
tưët bùçng.
2. Lûáa tíi tiïìn hổc àûúâng

Àưëi vúái trễ úã tíi tiïìn hổc àûúâng, giêëc ng ngùỉn lâ rêët quan trổng.
Trong thûåc nghiïåm, nhûäng trễ cố giêëc ng ngùỉn tưët thûúâng àấp
ûáng tưët. Tđnh àấp ûáng lâ àiïìu duy nhêët quan trổng cho hổc têåp cố
kïët quẫ. Trễ thiïëu giêëc ng ngùỉn thûúâng àấp ûáng kếm, hổc kếm.
Nghiïn cûáu ca chng tưi cho thêëy nhiïìu trễ khi côn 5 thấng tíi
rêët ngoan ngoận, nhûng àïën 3 tíi lẩi trúã nïn cấu bùèn, bûúáng
bónh. Ngun nhên ch ëu lâ do cấc trễ nây thiïëu giêëc ng ngùỉn.
Trong khi àố, nhûäng trễ cố tưë chêët ngûúåc lẩi thûúâng cố kiïíu ng
dâi.
Tốm lẩi, tûâ 5 thấng àïën 3 tíi, cha mể cêìn ch têåp cho con cố
kiïíu ng dâi, tùng thïm nhiïìu giêëc ng ngùỉn ban ngây. Nhû vêåy,
khi hổc trễ sệ dïỵ tiïëp thu hún.
3. Lûáa tíi ài hổc
Trong cën sấch bêët h “Nghiïn cûáu di truìn cấc thiïn tâi” ca
mònh, tiïën sơ Liwis M. Terman àậ trònh bây mưåt phûúng phấp thûã
trđ thưng minh do chđnh ưng tòm ra vâo nùm 1925.
B.S. LÏ VÙN TRI 14
Khi so sấnh 600 trễ cố chó sưë IQ > 140 vâ 2.700 trễ khấc vúái IQ <
140 ưng nhêån thêëy trễ thiïn tâi cố giêëc ng dâi hún. Mưåt khẫo sất
khấc ca ưng tiïën hânh trïn 5.500 em ngûúâi Nhêåt vâo 2 nùm sau
cng cho kïët quẫ tûúng tûå. Tuy nhiïn, mưåt sưë nghiïn cûáu khấc vâo
àêìu nhûäng nùm 30 lẩi khưng ng hưå kïët quẫ nây.
Sau nây, nhûäng nghiïn cûáu riïng biïåt vïì giêëc ng ca Terman
cng cho thêëy thưng minh ài àưi vúái giêëc ng. Nùm 1983, phông
thđ nghiïåm giêëc ng úã Canada àậ khùèng àõnh nghiïn cûáu ca
Terman lâ àng: Trễ em cố chó sưë IQ lúán thò tưíng thúâi lûúång ng
ca chng dâi. Cấc nghiïn cûáu ca Canada vâ M àïìu thưëng nhêët
rùçng trễ thưng minh cố thúâi gian ng dâi hún cấc trễ cng lûáa tíi,
trung bònh 30-40 pht/àïm.
Múái àêy, mưåt nghiïn cûáu khấc ca Àẩi hổc Lousville vïì giêëc ng

àưëi vúái trễ sinh àưi cho thêëy trễ cố kiïíu ng dâi cố àiïím sưë cao hún
vïì têåp àổc, tûâ vûång, àổc hiïíu so vúái trễ cố kiïíu ng ngùỉn.
Tốm lẩi, giêëc ng àưëi vúái trễ em lâ rêët quan trổng. Cấc nghiïn cûáu
àïìu chûáng minh cố sûå liïn quan chùåt chệ giûäa giêëc ng vâ khẫ
nùng hổc têåp. Àïí con thûác quấ khuya, cho con bỗ ng àïí ài chúi,
d chó 30 pht, lâ rêët tai hẩi. Con sệ bõ mêët ng mẩn tđnh, thêåm
chđ mêët cẫ giêëc ng ngùỉn, ẫnh hûúãng nhiïìu àïën hổc têåp.
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 15
CHÛÚNG 3: RƯËI LOẨN GIÊËC NG
Tònh trẩng quấ tónh tấo
ÚÃ trễ 4 thấng tíi trúã lïn, viïåc phẫi chưëng àúä vúái giêëc ng khi thûác
khuya chúi àa cố thïí gêy rưëi loẩn giêëc ng. Do cú thïí phẫi àưëi phố
vúái tònh trẩng tùng cấc chêët sinh hốa bïn trong nïn trễ sinh ra
quấ tónh tấo, hay thûác giêëc. Cấc kiïíu mêët ng (mêët ng toân phêìn,
mêët ng do lõch ng khưng àng, do thiïëu giêëc ng ngon hay do
giêëc ng giấn àoẩn) gêy ra nhiïìu kiïíu mêët thùng bùçng cấc chêët
sinh hốa bïn trong. Tònh trẩng quấ tónh tấo ca trễ cố nhûäng mûác
àưå sau:
- Tùng hoẩt àưång sinh l.
- Thûác giêëc ln do thêìn kinh.
- Thao thûác quấ mûác.
- Tùng phẫn ûáng do cẫm xc.
- Tùng nhẩy cẫm giấc quan.
Khi sûå rưëi loẩn giêëc ng úã trễ àậ àïën mûác “quấ tónh tấo” thò rêët lêu
múái bònh phc, àïí lẩi hêåu quẫ nùång nïì cho cấc tíi sau, nhêët lâ vúái
trễ tûâ 4 àïën 12 thấng tíi. Nïëu tònh trẩng nây kếo dâi, trễ cố thïí
bõ mêët ng mẩn tđnh mâ cha mể khưng biïët.
Rưëi loẩn giêëc ng côn ẫnh hûúãng àïën tđnh tònh vâ nùng sët hổc
têåp ca trễ ngay cẫ khi tònh trẩng nây àậ chêëm dûát. Theo mưåt
nghiïn cûáu, cố túái 13% trễ em thåc lûáa tíi lïn 10 phẫi ng ngây

nhiïìu vâ húi trêìm cẫm do rưëi loẩn giêëc ng. Chng phẫi trùçn trổc
trung bònh 45 pht múái ng àûúåc vâ hay thûác dêåy trong àïm.
Rưëi loẩn giêëc ng cố liïn quan àïën cấc rưëi loẩn vïì trđ tụå vâ ngưn
ngûä, àùåc biïåt lâ cấc rưëi loẩn têm l. Trong cấc rưëi loẩn têm l, phẫi
kïí àïën rưëi loẩn vïì thûác, vïì sûå ch vâ vïì khđ sùỉc.
B.S. LÏ VÙN TRI 16
- Rưëi loẩn thûác vâ tónh thûác: Trễ sệ quan têm àïën chu k ng-
thûác, sưë lûúång, chêët lûúång vâ kiïíu ng- thûác, quan têm àïën cấc rưëi
loẩn khố ng.
- Rưëi loẩn ch : Trễ lú àậng, thiïëu têåp trung, khoẫng ch hểp.
- Rưëi loẩn khđ sùỉc: Trễ cố cấc biïíu hiïån nhû lo êu, trêìm cẫm, dïỵ bõ
kđch thđch.
Tốm lẩi, do bõ rưëi loẩn giêëc ng, têm l ca trễ sệ thay àưíi, hay cấu
bùèn, dïỵ bõ kđch thđch, thêåm chđ trêìm cẫm. Vò vêåy, bưë mể rêët dïỵ
hiïíu nhêìm vïì bïånh ca con.
Cêìn phẫi chûäa ngay
Trễ lc 3 thấng tíi cố thïí bõ rưëi loẩn giêëc ng. Àang khỗe mẩnh,
ng àïìu, bưỵng nhiïn bế khưng ng àûúåc vâ khốc sët àïm. Ngay
cẫ ban ngây, bế cng la hết. Ngûúâi mể tûúãng con thûác dêåy vò àối
nïn cho b, nhûng b xong bế lẩi khốc. Cố nhûäng trễ khưng khốc
nhûng lẩi thđch chúi khuya vúái bưë mể.
Àïí trấnh tònh trẩng nây, cêìn lêåp cho bế mưåt thúâi gian biïíu ng
ngùỉn àêìy à vâo ban ngây àïí khi àûúåc àùåt vâo nưi lâ ng ngay.
Àùåc biïåt, nïëu trấnh àûúåc cho bế nhûäng kđch thđch quấ mûác vâo ban
ngây thò tònh trẩng thûác àïm cng nhû tđnh cấu kónh, dïỵ bõ kđch
thđch sệ hïët.
Khưng nïn àïí bế chúi vúái bưë mể quấ lêu vò trễ bõ kđch thđch búãi àưå
dâi thúâi gian nhiïìu hún lâ búãi cûúâng àưå. Câng àûúåc nghó nhiïìu, bế
câng dïỵ ng vâ giêëc ng câng ïm ấi.
Thûác àïm úã trễ 4-8 thấng tíi

Trong nhûäng trễ mùỉc chûáng thûác àïm thåc lûáa tíi nây, chng
tưi tẩm chia thânh 2 nhốm:
- Nhốm 1: Nhốm nây chiïëm khoẫng 20% sưë trễ, ch ëu lâ 4-5
thấng tíi, thûác àïm do àau bng (colic). Chng khưng nhûäng
thûác àïm thûúâng xun mâ tưíng thúâi lûúång ng cng đt. Cấc chấu
trai hay giậy àẩp bêët thûúâng vâo ban àïm hún cấc chấu gấi. Nïëu
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 17
trûúác àố, cấc chấu àûúåc àiïìu trõ chûáng àau bng bùçng à loẩi
thëc hûäu hiïåu thò àïën giai àoẩn nây, chng vêỵn hay thûác àïm.
Nhûäng trễ nây thûúâng quấ tónh tấo, tđnh khđ bêët thûúâng, hay thûác
giêëc ban àïm, khốc liïn tc, àùåc biïåt lâ lc chêåp tưëi vâ àêìu hưm do
àau bng (colic). Viïåc chùm sốc quấ nhiïìu àïën giêëc ng àïm vâ
giêëc ng ngây cng khưng thïí gip trễ hïët thûác àïm.
Tuy vêën àïì khưng nghiïm trổng nhûng nïëu trễ thûác àïm nhiïìu vâ
liïn tc, sûác khỗe vïì sau sệ bõ ẫnh hûúãng.
- Nhốm 2: Nhốm nây chiïëm khoẫng 10% sưë trễ, hay thûác àïm do
ngấy nhiïìu vâ thúã bùçng miïång khi ng.
Phêìn lúán sưë trễ nây khố thúã do cố bïånh dõ ûáng. Do trễ khưng àau
bng, khưng khốc thết khi thûác dêåy nïn àa sưë cha mể khưng coi
àêy lâ vêën àïì nghiïm trổng. Kïët quẫ lâ chng ngây câng ngấy to,
giêëc ng ngùỉn hún cấc trễ khấc.
Lõch biïíu ng khưng àng
Viïåc ài ng quấ mån hay thûác dêåy quấ súám cng lâ nhûäng
ngun nhên gêy ra chûáng thûác àïm úã trễ. Cố chấu phẫi àûúåc dưỵ
dânh, àu àûa 2-3 giúâ liïìn múái thiïëp ài, rưìi sau àố lẩi thûác dêåy.
Nhûäng trễ nây thûúâng thûác giêëc 3-4 lêìn trong àïm, thêåm chđ cố
àïm 10 lêìn. Tònh trẩng nây nïëu kếo dâi sệ lâm tùng thúâi k tiïìm
êín ài vâo giêëc ng àưëi vúái trễ, lâm chấu tónh giêëc ln, rưëi loẩn
giêëc ng, dïỵ thûác dêåy ban àïm, dïỵ bõ kđch thđch hóåc trúã thânh trễ
quấ hiïëu àưång.

Biïíu hiïån thûúâng thêëy úã cấc trễ nây lâ hay giậy gia khi ng.
Nhûäng trễ khỗe mẩnh vêỵn hay giậy àẩp khi ng nhûng khưng
nhiïìu vâ chó trong thúâi gian ngùỉn. Côn nhûäng trễ thûác àïm do lõch
biïíu ng khưng àng thûúâng giậy àẩp lêu cẫ 4 chi do quấ mïåt vò
khưng àûúåc nghó à. Viïåc cú quan vêån àưång ln hoẩt àưång úã tưëc
àưå cao khi thûác cng nhû khi ng nhû vêåy lâ dêëu hiïåu giêëc ng bõ
rưëi loẩn.


B.S. LÏ VÙN TRI 18
Cấc ngun nhên gêy rưëi loẩn giêëc ng
- Lõch ng bêët thûúâng (ng mån, thûác dêåy mån, ng trûa sai
giúâ )
- Thúâi lûúång ng quấ ngùỉn( tưíng thúâi lûúång ng khưng à).
- Giêëc ng bõ giấn àoẩn (hay thûác dêåy)
- Thiïëu giêëc ng ngây (khưng ng ngây hay ng ngây quấ đt thúâi
gian).
- Thúâi gian chín bõ ng kếo dâi (lêu ng).
- Giậy gia quấ nhiïìu trong khi ng (ngoểo àêìu, lêåt ngûúâi nhiïìu
lêìn).
Nhûäng lêìm tûúãng vïì ngun nhên thûác àïm
Hiïån tûúång thûác àïm úã trễ em khưng phẫi do ùn quấ nhiïìu àûúâng,
hẩ àûúâng huët ban àïm, thiïëu kệm hay nhiïìu giun (àùåc biïåt lâ
giun kim).
Thûác àïm cng khưng phẫi do mổc rùng, mùåc d vêën àïì mổc rùng
ca trễ em nûúác ta àang cêìn àûúåc nghiïn cûáu thïm. Lêu nay,
nhiïìu ngûúâi vêỵn nghơ cố sûå liïn quan giûäa chuån mổc rùng vúái
chûáng thûác àïm úã trễ. Àêìu thïë k XX, úã Anh cố àïën 5% trễ em chïët
vò nhûäng vêën àïì liïn quan àïën rùng. Tuy nhiïn, gêìn àêy, cấc nhâ
khoa hổc Phêìn Lan àậ tiïën hânh nghiïn cûáu vïì vêën àïì mổc rùng

trïn 230 trễ em (tûâ 4 àïën 30 thấng tíi) vâ nhêån thêëy, àau rùng,
mổc rùng khưng gêy sưët, bẩch cêìu khưng cao, khưng viïm. Quan
trổng hún lâ àau rùng khưng phẫi ngun nhên gêy thûác àïm. Hổ
khùèng àõnh rùçng tònh trẩng thûác àïm úã trễ rêët cố thïí do thiïëu giêëc
ng ngây, bõ kđch thđch quấ mûác hóåc lõch biïíu ng khưng bònh
thûúâng, chûá khưng phẫi do mổc rùng. Tuy nhiïn, cha mể cng cêìn
bẫo vïå rùng cho trễ.
Sûå àau àúán tùng lïn trong àïm cng khưng lâm cho trễ thûác àïm.
Mưåt nghiïn cûáu trïn gêìn 2.200 em tûâ 6 àïën19 thấng tíi cho thêëy,
16% chấu bõ àau úã chên, ài, gưëi, vâ thûúâng àau vâo chiïìu hóåc
tưëi. Nhûng so vúái nhûäng trễ khưng àau, nhûäng chấu nây khưng cố
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 19
gò khấc biïåt vïì thûác àïm. Nối cấch khấc, àau khưng liïn quan àïën
thúâi gian phất triïín ca àûáa trễ. Viïåc xoa bốp, àùỉp nống… vïì àïm
cố thïí lâm àau thïm cho cấc chấu chûá khưng giẫm àûúåc cấi àau do
thûåc tưín gêy ra.
Thûác àïm úã trễ tûâ 1 àïën 5 tíi
Theo mưåt nghiïn cûáu, cố 20 % trễ tûâ 1 àïën 2 tíi thûác dêåy trïn 5
lêìn/tìn, trong khi àưëi vúái trễ trïn 3 tíi, cố 26% trễ thûác dêåy đt
nhêët 3 lêìn/tìn. Mën trễ ng lẩi dïỵ dâng, phẫi cố k thåt. Bưë
mể phẫi gip con ng lẩi thò cấc con múái dïỵ ng.
Cấc nhâ khoa hổc cng tiïën hânh nghiïn cûáu nhûäng trễ em 1- 2
tíi hay thûác àïm vò chêën thûúng nhû gậy xûúng, rấch da, cêìn
àûúåc chùm sốc y tïë hún lâ ng. Kïët quẫ lâ chó 17% sưë trễ cố chêën
thûúng lâ ng tưët, côn 40% sưë trễ bõ thûác àïm.
Ban àïm, àa sưë cấc chấu tûâ 1 àïën 5 tíi cêìn túái 30 pht (sau khi
tùỉt hïët àên) múái ng àûúåc. Chng thûác dêåy mưåt lêìn trong tìn, chó
mưåt sưë đt lâ thûác mưỵi àïm mưåt lêìn. Nïëu kiïíu ng ca con bẩn (úã
lûáa tíi nây) lâ hoân toân khấc thò khẫ nùng con bẩn cố rưëi loẩn
giêëc ng lâ 20%. Vâ nïëu àiïìu àố àng, thò l do cố thïí lâ ng ngây

quấ nhiïìu. Cố khoẫng 5% -10% trễ em úã khoẫng 4-14 tíi mùỉc
phẫi tònh trẩng nây.
Giêëc ng khưng phẫi lâ quấ trònh tûå àiïìu hoâ nhû cú thïí tûå àiïìu
hoâ nhiïåt àưå. Giêëc ng giưëng nhû viïåc ni con. Cố nhiïìu cấch
ni con, nhûng trễ chó cêìn mưåt cấch nâo àố gip cố nhiïìu calo àïí
chống lúán. Chïë àưå ùn nâo khưng cung cêëp à dinh dûúäng hóåc gêy
mêët cên bùçng dinh dûúäng thò chïë àưå ùn àố khưng tưët, cố ẫnh hûúãng
xêëu àïën sûác lúán vâ phất triïín ca trễ em. Àiïìu nây cng àng vúái
cấc kiïíu ng khưng ngon giêëc.
Trễ lúán hay trễ nhỗ khi bìn ng àïìu khưng diïỵn tẫ àûúåc lâ chng
cẫm thêëy nhû thïë nâo? Nhûng ta cố thïí biïët àûúåc qua àùåc àiïím
hânh vi ca chng (linh hoẩt, nhẩy bến, nùng àưång, tónh tấo, lïì
mïì, chêåm chẩp) àïí nhêån biïët vâ cố sûå chùm sốc húåp l.
B.S. LÏ VÙN TRI 20
CHÛÚNG 4:
TRỄ HAY KHỐC ẪNH HÛÚÃNG ÀÏËN GIÊËC NG
NHÛ THÏË NÂO
Trễ hay khốc
Trễ 3 thấng tíi thûúâng hay khốc do àau bng, cố trễ khốc đt, cố
trễ khốc nhiïìu. Nïëu khưng àûúåc àiïìu trõ, àïën 4- 8 thấng tíi, bế
vêỵn sệ qëy khốc, cấu kónh. Nïëu àậ kiïím tra thêëy ngun nhên
trễ khốc khưng phẫi lâ tậ ûúát, àối, nưn trúá, lẩnh hay nống, tû thïë
nùçm khưng thån lúåi thò phẫi nghơ ngay àïën hưåi chûáng àau bng
(colic). Àố lâ mưåt kiïíu àau bng khưng do tiïu hoấ mâ do thối
quen xêëu, khố ng, hóåc do bưë mể quẫn l sai giúâ ng ca con. Cố
àïën 20% trễ 3-4 thấng tíi bõ hưåi chûáng nây.
Nïëu àậ loẩi trûâ cấc ngun nhên thûåc thïí nhû bïånh àûúâng råt,
dẩ dây, bïånh dõ ûáng, thiïëu chêëy do sûå lo êu vâ kiïng khem quấ
mûác ca mể sau khi sinh , trễ àûúåc coi lâ mùỉc hưåi chûáng colic nïëu
cố mưåt trong nhûäng triïåu chûáng dûúái àêy:

- Kïu khốc om sôm tûâ 2 tìn tíi cho àïën 6 tìn tíi mâ khưng
giẫm.
- Kïu khốc trïn 3 giúâ/ngây. Tònh trẩng nây xẫy ra trïn 3
ngây/tìn, kếo dâi trïn 3 tìn.
- Thúâi àiïím xẫy ra cún khốc tûâ 5 giúâ chiïìu àïën 8 giúâ tưëi vâ kïët thc
vâo giûäa àïm.
- Kïu khốc nùång lïn vâo lc 3- 4 thấng tíi.
Trễ kïu khốc cố thïí lâ do khố thúã khi ng, cấc kiïíu ng khưng
àưìng bưå, do cấc chêët hoốc mưn (nhû prostaglandin, progesteron)
bùỉt àêìu tùng. Phêìn lúán trûúâng húåp àau bng àïm úã trễ àïìu liïn
quan àïën cấc ëu tưë sinh l nây vâ liïn quan àïën cẫ khđ chêët ca
chng.
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 21
Mưåt vâi nghiïn cûáu cho rùçng ngun nhên ca hưåi chûáng àau bng
nây lâ do cha mể ht thëc, nhûng thûåc tïë khưng phẫi nhû vêåy.
Àêy lâ mưåt loẩi àau bng vư ngun cúá, thûúâng hay xẫy ra úã trễ
àang b mể thåc têìng lúáp trung lûu trong xậ hưåi.
Nhûäng nghiïn cûáu gêìn àêy àïìu thưëng nhêët rùçng, viïåc trễ àau
bng, khốc àïm lâ do thối quen ng khưng tưët ca chấu gêy ra.
Thối quen nây àûúåc hònh thânh do hïå thưëng thêìn kinh tu- nậo
chûa hoân thiïån.
Àïí àiïìu trõ cho trễ, cha mể khưng cêìn dng thëc mâ phẫi kiïn trò
vâ tïë nhõ. Phẫi tỗ ra êu ëm chấu, khưng quất mùỉng, gùỉt gỗng.
Hậy àu àûa hóåc ru chấu, tòm cấch dưỵ dânh cho chấu ng. Àiïìu
quan trổng nhêët lâ phẫi têåp cho chấu ng àng phûúng phấp.
Chấu àûúåc ng ngon sệ thưi khốc.
Hêåu quẫ ca chûáng hay khốc
Nïëu cha mể khưng súám biïët ngun nhên gêy mêët ng ca con vâ
khưng tòm ra biïån phấp khùỉc phc ph húåp, àûáa trễ vïì sau dïỵ cố
khđ chêët bêët thûúâng, khố tđnh. Trễ sệ ng đt ài vâ hay thûác àïm.

Àố lâ hưåi chûáng trễ sau àau bng.
Theo bấc sơ Alexander Thomas, trễ em cố 4 àùåc àiïím khđ chêët sau:
- Tđnh bûåc bưåi.
- Tđnh cùng thùèng.
- Tđnh àấp ûáng.
- Tđnh dïỵ tiïëp cêån hóåc rt rê
Ngoâi 4 àùåc àiïím trïn, Thomas côn nhêån thêëy cấc àùåc àiïím ph:
- Tđnh kiïn trò
- Tđnh hoẩt àưång
- Tđnh lú àậng
- Ngûúäng nhẩy cẫm: Nhẩy cẫm vúái ấnh sấng vâ tiïëng àưång thay
àưíi.
B.S. LÏ VÙN TRI 22
Nhûäng trễ hay àau bng vïì sau thûúâng cấu kónh, cùng thùèng, àấp
ûáng chêåm vâ rt rê khi tiïëp xc. Trễ khưng àau bng thûúâng cố
khđ chêët ngûúåc lẩi. ÚÃ trễ àau bng, hoẩt àưång ca cấc chûác nùng cú
thïí dïỵ bêët thûúâng, bưë mể khố quẫn l vâ àiïìu khiïín con. Thomas
gổi nhốm nây lâ nhốm khố quẫn l vâ nhốm kia lâ nhốm dïỵ quẫn
l.
Nhûäng bế 4-8 thấng tíi hay khố tđnh do hưåi chûáng àau bng
thåc loẩi khđ chêët khố quẫn l. Trûúác àêy, nhûäng trễ nây thûúâng
àûúåc àiïìu trõ bùçng dicyclomine hydrochloride. Tuy nhiïn, ngay cẫ
khi trễ khưng côn hóåc àậ giẫm kïu khốc thò khđ chêët khố quẫn l
vêỵn tưìn tẩi. Thûåc trẩng nây khiïën nhiïìu ngûúâi àùåt cêu hỗi: Liïåu cố
ëu tưë bêím sinh trong vêën àïì nây khưng?
ëu tưë bêím sinh lâ nhûäng ëu tưë khi sinh ra àậ cố nhû mâu da,
sûát mưi, húã hâm ïëch do ngûúâi mể dng thëc khi mang thai. Cấc
nghiïn cûáu trïn trễ sinh àưi cho thêëy cấc ëu tưë nây cố ẫnh hûúãng
phêìn nâo àïën tđnh cấch ca bế nhû tđnh dïỵ bõ kđch thđch, tđnh xậ
hưåi hoấ, tđnh cẫm xc. Nố cng ẫnh hûúãng àïën cấc kiïíu ng ca

trễ.
Mưåt ëu tưë bêím sinh múái àûúåc phất hiïån gêìn àêy lâ nưìng àưå
progesteron trong huët tûúng. Àố lâ mưåt hoốc mưn do rau thai
tiïët ra, cố tđnh chêët ûác chïë hïå thêìn kinh, an thêìn, lâm dõu sûå cùng
thùèng ca cú thïí. Àïën ngây thûá 5 sau khi bế ra àúâi, nưìng àưå hoốc
mưn nây thêëp dêìn vâ hïët hùèn, thay vâo àố lâ progesteron do chđnh
tuën thûúång thêån ca bế tiïët ra. Cố giẫ thiïët cho rùçng, rêët cố thïí
sûå thiïëu ht progesteron vâo lc giao thúâi nây lâ ngun nhên ca
hưåi chûáng colic.
Khi nghiïn cûáu chûáng àau bng úã trễ em chêu Phi, núi àối kếm vâ
nghêo khưí nhêët thïë giúái, cấc nhâ khoa hổc nhêån thêëy nhûäng em
côn sưëng àûúåc sau àau bng thûúâng đt bõ àưåt tûã, đt rưëi loẩn thúã khi
ng. Ngun nhên cố thïí lâ do trûúng lûåc cú tùng khi àau bng vâ
nhiïìu giêëc ng chúåp mùỉt. Nhû vêåy, úã nhûäng trễ nây cố sûå bẫo vïå
sinh hổc bùçng cấch thđch ûáng. Tuy nhiïn àưëi vúái trễ em phûúng
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 23
Têy thåc têìng lúáp trung lûu, sau thúâi gian bõ àau bng, chng
thûúâng bõ rưëi loẩn giêëc ng vâ hay cấu kónh.
Tốm lẩi, nïëu khi 3 thấng tíi, trễ bõ àau bng mâ khưng àûúåc
chûäa trõ thò sau 6 thấng, nố rêët dïỵ trúã thânh àûáa trễ cấu kónh.
Xûã l “hưåi chûáng trễ khốc”
Dơ nhiïn, ngun nhên khiïën trễ khốc nhiïìu trong nhûäng thấng
àêìu cố thïí khưng phẫi do àau bng tiïu hoấ mâ lâ do mêët cên
bùçng sinh hổc khi múái ra àúâi. Tuy nhiïn, nïëu cûá àïí khốc mậi, trễ
sệ rêët mïåt vâ sinh ra cấu kónh vïì sau, ẫnh hûúãng túái hổc têåp vâ
phất triïín, ẫnh hûúãng túái sûå n têm vâ cên bùçng ca bưë mể vâ
nhûäng ngûúâi trong gia àònh. Àïí khùỉc phc, cêìn tòm cấch chưëng lẩi
“hưåi chûáng khốc”. Ngun nhên ch ëu ca tònh trẩng khốc nhiïìu
úã trễ dûúái ba thấng tíi lâ do ng khưng àng giúâ. Nïëu bẩn theo
dội àûúåc thúâi gian ng ca con, con bẩn sệ ng ngon. Àưëi vúái

nhûäng trễ bònh thûúâng, àiïìu nây tûúng àưëi dïỵ; nhûng àưëi vúái trễ
sau àau bng (4-8 thấng tíi) thò cha mể phẫi hïët sûác cưë gùỉng. Trễ
phẫi àûúåc ng, nghó tưët. Cố nhû vêåy khđ chêët ca trễ múái àûúåc tưët
vâ bẩn múái àûúåc hûúãng sûå n lùång. Nïëu khưng, giêëc ng ca chấu
sệ thêët thûúâng, chấu sệ qëy khốc, àôi hỗi, giậy gia, khiïën bưë mể
vêët vẫ vâ lo lùỉng hún.
Ngun nhên gêy ra hưåi chûáng sau àau bng ca trễ khưng phẫi
lâ do rưëi loẩn sinh hổc, mêët àiïìu hoâ thûác-ng ngun phất mâ lâ
do tònh trẩng ng khưng à, khưng sêu khi trễ vûâa hïët tíi àau
bng (4 thấng tíi). Chđnh nhûäng cún àau bng àậ lâm trễ thiïëu
ng. Vïì phđa bưë mể, mưåt phêìn do quấ mïåt mỗi, chấn nẫn, lo lùỉng
sau 3 thấng chùm trễ khốc, mưåt phêìn do khưng hiïíu àûúåc àêy lâ
thúâi k quấ àưå tûâ giai àoẩn khốc do àau bng (hưåi chûáng colic) nïn
àậ nng chiïìu, lo lùỉng quấ mûác cho con (chùèng hẩn nhû cho ùn
àïm), lâm cho con câng mêët ng.
Chưëng lẩi hưåi chûáng trễ khốc chđnh lâ dẩy cho trễ, nhêët lâ trễ sau
àau bng, cố kiïíu ng tưët, ng nhanh, vâ duy trò àûúåc giêëc ng.
Àêy lâ phûúng phấp chûäa bïånh hûäu hiïåu mâ ngûúâi mể àống vai
B.S. LÏ VÙN TRI 24
trô rêët quan trổng (chùèng hẩn ngûúâi mể cố thïí cho trễ b nm v
giẫ àïí àúä phẫi cho b àïm). Theo tiïën sơ Ogden (mưåt nhâ têm l
trễ em) vai trô ca ngûúâi mể trong vêën àïì nây rêët lúán vò vâo thúâi
àiïím nây, àûáa con rêët thđch sûå cố mùåt ca mể.
Nïn nhúá rùçng trễ khốc khưng chó do àau bng mâ côn cố thïí vò quấ
mïåt hay àau àúán. ÚÃ nhûäng nûúác chûa phất triïín, con cấi àûúåc cha
mể àõu ài lâm nûúng rêỵy, d mưi trûúâng đt kđch thđch nhûng trễ
àưi khi vêỵn khốc do quấ mïåt hóåc quấ àối. Vò vêåy, viïåc trấnh tònh
trẩng nây cng gốp phêìn tẩo cho trễ thối quen ng tưët.
ÀÏÍ TRỄ EM CỐ GIÊËC NG NGON 25
CHA MỂ CHÙM SỐC GIÊËC NG CON CẤI

CHÛÚNG 5: TRỄ TÛÂ THẤNG ÀÊÌU ÀÏËN THẤNG THÛÁ 4
Tìn àêìu
Ngay khi sinh xong, vïì nhâ, bẩn cêìn chùm sốc, àûâng lú lâ giúâ giêëc
cho chấu b. Nïn ch thay tậ, chùm sốc chấu, nhêët lâ phẫi àïí
cho chấu ng àêỵy khi chấu cêìn. Trễ lc nây b rêët đt, húi tt cên.
Àố lâ lệ àûúng nhiïn, àûâng cho rùçng chấu quấ dõu dâng hay ëu
àëi.
Lc nây, trễ chûa cố nhõp ngây àïm hay àưìng hưì sinh hổc. Trong
tìn àêìu, trễ ng nhiïìu, 15-18 giúâ/ngây, nhûng thûúâng ng tûâng
giêëc ngùỉn 2-4 giúâ. Giêëc ng ca trễ khưng theo nhõp ngây àïm. Vò
thïë, bẩn nïn tranh th nghó ngúi àïí phc hưìi sûác khoễ. Hậy thấo
àiïån thoẩi ra khi chùm sốc chấu, khi bẩn ng vúái chấu, khi cố
chưìng úã bïn, vâ hậy àïí sùén mưåt chai sûäa bïn cẩnh (hóåc chai nûúác)
phông khi chấu thûác dêåy mâ bẩn phẫi cho b.
Tûâ 2- 4 tìn tíi
Trong thúâi gian nây, hoẩt àưång ca trễ khố biïët trûúác àûúåc. Bẩn
phẫi chín bõ cho b, thay tậ, hất ru bêët cûá lc nâo vò trễ chûa
cố kïë hoẩch, cấc u cêìu àïìu khưng cố giúâ giêëc. Cho chấu ng lâ
tẩo àiïìu kiïån n tơnh àïí chấu ng say. Phêìn lúán trễ khưng ng
mưåt giêëc dâi ban àïm.
Mưåt vâi nghiïn cûáu vïì trễ con úã lûáa tíi nây cho biïët, trễ chó cố
mưåt giêëc ng àún, dâi nhêët khoẫng 3- 4 giúâ, vâ ng bêët cûá khi nâo.
Trễ àau bng khưng cố giêëc ng àún vâ dâi nhû vêåy. Trễ àễ non cố
thïí cố giêëc ng dâi hún. Ấnh sấng vâ cấc tấc àưång lc nây nhû
thay àưíi cấch vët ve, cấch cho b, àïìu khưng ẫnh hûúãng nhiïìu
àïën kiïíu ng. Lc nây, bẩn àûâng nghơ phẫi lâm gò cho chấu mâ
nïn vui chúi vúái chấu. Hậy bïë, ru, àu àûa, ài lẩi.