hướng dẫn viết bài upu lần thứ 40 năm 2010- 2011

Đề bài
“Hãy tưởng tượng mình là một cây đang sống trong khu
rừng, em hãy viết thư cho một người nào đó, để giải thích vì
sao việc bảo vệ rừng là rất quan trọng”.

Tìm hiểu đề
Đề năm nay hay, có ý nghĩa toàn cầu, bảo vệ môi trường
cũng là bảo vệ hành tinh xanh, bảo vệ sự sống trên trái đất.
Cả nhân loại đều quan tâm đến vấn đề này. Đề có gợi ý và
giới hạn rất rõ qua các ý:
- Tưởng tượng mình là cây đang sống trong rừng: có nghĩa
là vật hóa mình thành cây nhưng cây lại nhân hóa để rung
động, cảm xúc, phát biểu quan điểm và suy nghĩ của con
người.

- Viết thư cho người nào đó: ý này qui định thể loại dưới
dạng một bức thư. Có thể gửi cho người thân, bạn bè,
nguyên thủ quốc gia, Tổng thư kí Liên hợp quốc… bất kỳ
người nào mà mình muốn gửi, miễn là mình triển khai các ý
sao cho phù hợp với cương vị người đó.
- Giải thích việc bảo vệ rừng là rất quan trọng: Đây là phần
trọng tâm cũng là mục đích của bức thư. Đọc xong thư,
người đọc thấy sự cần thiết phải bảo vệ rừng và mình phải
góp phần vào đó.

Dàn bài:
Vì bài văn dưới dạng bức thư nên ở đầu thư phải có nơi viết,
ngày tháng năm viết thư. Thí dụ:
Buôn Ma Thuột, ngày 20 tháng 10 năm 2010
Hoặc Đắk Lắk, ngày 1 tháng 3 năm 2010

Tiếp theo là kính gửi hay thân gửi người nào đó (tùy đối
tượng nhận thư) hoặc có thể đảo đại từ chỉ người, tên riêng
lên trước như:
Bác…. kính quý!
Bạn… thân yêu của tôi!

Phần mở đầu bức thư:
Phải nhận mình là cây gì đó (cây đó phải viết hoa vì đã là tên
riêng của người biến thành) đang sống ở khu rừng nào đó,
thí dụ vườn quốc gia York Đôn hay rừng đầu nguồn phòng
hộ Chư Yang Sin…
Có thể là cây còn non, cần được chăm sóc, bảo vệ cẩn thận,
nhưng tôi vẫn gợi ý nên chọn cây cổ thụ để dễ viết về sự
biến thiên qua chiều dày lịch sử của rừng.

Tưởng tượng mình là cây gì cũng được, miễn là phải hiểu về
cây đó để miêu tả cho đúng. Ở Đắk Lắk tôi khuyên nên chọn
1 trong 2 cây: Kơ Nia hoặc cây Cẩm Lai. Cả 2 cây đều quí
và quen thuộc, thân thẳng, vươn cao, tán tròn che bóng mát,
rễ cọc ăn sâu, rễ phụ nhiều nên vững chãi, chống xói mòn.
Cây Kơ Nia đã vào thơ, vào nhạc. Cây Cẩm Lai có vân đẹp
như mây, như sóng đã được góp phần làm lăng chủ tịch Hồ
Chí Minh.

Phải tìm một lý do để viết thư cho người đó mà không phải
người khác:
- Có thể cùng yêu rừng, chung quan điểm phải bảo vệ rừng
mà mình hóa thân (viết cho bạn).
- Có thể thấy việc phá rừng trầm trọng mà lên tiếng (viết cho
người có trách nhiệm).

- Hoặc kết hợp cả hai ý trên.

Phần nội dung thư:
- Tả một số chi tiết của cây mà mình hóa thân (rễ, thân,
cành, lá…)
- Tả một số loài cây trong khu rừng (sơ lược)
- Sinh hoạt của cộng đồng rừng: chim, thú, ong bướm, tiếng
gió, tiếng suối, ban ngày thấy mây trời, đêm có trăng sao…
- Lợi ích của rừng đối với con người: Là lá phổi của trái đất,
cung cấp oxy cho người và vật. Ngăn bão lũ, chống xói mòn,
điều hòa khí hậu. Cung cấp nguyên vật liệu cho con người.
Nơi giữ các nguồn gen quí hiếm đã đưa vào sách đỏ và có
nguy cơ bị tuyệt chủng.

- Thế mà rừng đã và đang bị phá nghiêm trọng, gây nên hiệu
ứng nhà kính, thủng tầng ozôn bảo vệ trái đất. Nhiệt độ tăng
dần làm tan băng hai cực địa cầu và tuyết trên đỉnh núi cao,
làm nước biển dâng lên, bão lụt nhiều hơn không theo qui
luật tự nhiên.
- Phá rừng là chuyển đất rừng sang mục đích sử dụng khác
hoặc biến thành đất trống, đồi trọc.

- Việc phá rừng do một hoặc nhiều nguyên nhân kết hợp: Do
chỉ nhìn thấy lợi ích trước mắt nên khai thác tràn lan hoặc
bọn lâm tặc tham lam nên đã tàn phá rừng. Do chuyển đổi
đất rừng sang sản xuất nông nghiệp, làm đường giao thông,
công trình dân sinh, công trình thủy điện… Nạn cháy rừng do
con người hoặc do thiên nhiên. Một phần là do lối sống du
canh, du cư ở một số vùng.
- Phải bảo vệ rừng, vì rừng không chỉ là tài sản quốc gia mà

của cả loài người.
- Ngăn chặn mọi hành động làm tổn thương hoặc phá hoại
rừng.
- Tham gia việc phủ xanh đất trống, đồi trọc. Chấm dứt việc
đốt phá rừng làm nương rẫy.

Phần cuối thư:
Phải nêu được ý nghĩa toàn cầu của việc bảo vệ, chăm sóc
rừng vì thiên nhiên nói chung, rừng nói riêng có tầm quan
trọng với sự sống của con người trên trái đất.

Rừng còn gắn với cuộc sống của con người nhiều vùng đất.
Cả đời sống hiện thực, đời sống tâm linh. Giữ được rừng
cũng là giữ văn hóa nhiều cộng đồng dân tộc, như cồng
chiêng Tây Nguyên được UNESSCO công nhận là di sản
văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại. Chính là
công nhận văn hóa gắn với rừng.
Mong được chia sẻ tình yêu với rừng.
Lời chúc sức khỏe, hạnh phúc…
Họ và tên người viết thư.

Trên đây chỉ là vài gợi ý, tùy sự sáng tạo của các em mà viết
cho hay, lay động tâm hồn người đọc.
Nhờ các thầy cô giáo giúp đỡ trước khi chép lại thành bản
chính thức.
Tuân thủ đúng qui chế mới hợp lệ.
(Dưới 800 từ, điền đủ yêu cầu như thể lệ qui định, bài viết
tay trên một mặt giấy.)
Chúc các em viết hay, đạt giải thưởng cao của cuộc thi.
Lê Hữu Chỉnh

Nguyên Ủy viên Ủy ban toàn quốc
Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam.
Nguyên Chủ tịch Hội VHNT Đăk Lăk.

HẾT