Bài 47, Đại Não

-


Bµi 47:
Bµi 47:
®¹i n·o
®¹i n·o
Sau khi bị tai biến
mạch máu não
Một ngời bỗng
dng mất trí nhớ
Sau khi bị chấn
thơng sọ não
Ngời thanh
niên này bị liệt
Sau khi bị viêm
màng não
Chân không
cử động đợc,
nói ngọng


C¸c néi dung chÝnh:
C¸c néi dung chÝnh:
1. CÊu t¹o ngoµi: chÊt x¸m
1. CÊu t¹o ngoµi: chÊt x¸m
2. CÊu t¹o trong: chÊt tr¾ng
2. CÊu t¹o trong: chÊt tr¾ng
Tiểu não

Trụ não
đại não
Não
trung gian
1. Cấu tạo ngoài
Hãy so sánh kích thớc của đại não với các bộ
phận khác của não bộ ?
Não bộ bổ dọc
-
đại não của ngời rất phát triển, che lấp cả
não trung gian và não gia.
- ở phía trên tiểu não.
Quan sát hình kết hợp với thông tin trong sgk xác
định thành phần cấu tạo ngoµi của đại não?
H47-1. Hinh não bộ nhin từ trên
Rãnh liên
bán cầu
BCN phải
BCN trái
Khúc cuộn
của não
Thuỳ trán
Thuỳ đỉnh
Thuỳ chẩm
Khe não
Rãnh não
Bề mặt của đại não được che phủ bởi
Bề mặt của đại não được che phủ bởi
một lớp chất xám
một lớp chất xám

dµy
dµy
làm thành vỏ
làm thành vỏ
não. B
não. B
Ò
Ò
mặt của đại não có nhiều nếp
mặt của đại não có nhiều nếp
gấp, đó là các…1… và …2… làm tăng
gấp, đó là các…1… và …2… làm tăng
diện tích bề mặt vỏ não (
diện tích bề mặt vỏ não (
n¬i chøa th©n
n¬i chøa th©n
cña c¸c n¬ron)
cña c¸c n¬ron)
lên tới 2300-2500 cm2.
lên tới 2300-2500 cm2.
Hơn 2/3 bề mặt của não năm trong
Hơn 2/3 bề mặt của não năm trong
khe, rãnh. Vỏ não chỉ dày khoảng 2-
khe, rãnh. Vỏ não chỉ dày khoảng 2-
3mm, gồm 6 lớp chủ yếu là các tế bào
3mm, gồm 6 lớp chủ yếu là các tế bào
hình tháp.
hình tháp.
khe rãnh
Câu hỏi:

Câu hỏi:
Vỏ não có nhiều khe, rãnh làm
Vỏ não có nhiều khe, rãnh làm
t
t


ng diên tích bề mặt vỏ não
ng diên tích bề mặt vỏ não
(nơi chứa thân các nơron) đã
(nơi chứa thân các nơron) đã
chứng tỏ điều gi?
chứng tỏ điều gi?


Trả lời:
Trả lời:
Kh i l ng chất
Kh i l ng chất
xám lớn.
xám lớn.
Thùy trán
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Thuỳ thái dơng
Rãnh đỉnh
Rãnh
Thái dơng
Tiểu não
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thuỳ.

Rãnh đỉnh ngăn cách thùy …
Rãnh đỉnh ngăn cách thùy …
3…….và thùy……4… Rãnh thái
3…….và thùy……4… Rãnh thái
dương ngăn cách thùy trán, thùy
dương ngăn cách thùy trán, thùy
đỉnh và thùy……5………trong các
đỉnh và thùy……5………trong các
thùy các khe đã tạo thành các hồi
thùy các khe đã tạo thành các hồi
hay khúc cuộn não.
hay khúc cuộn não.
Đỉnhtrán
Thái dương


* Sự phân vùng chức n
* Sự phân vùng chức n


ng của đại não
ng của đại não

ở vỏ não có các vùng cảm giác và vận động có ý
ở vỏ não có các vùng cảm giác và vận động có ý
thức. Các vùng cảm giác thu nhận và phân tích các
thức. Các vùng cảm giác thu nhận và phân tích các
xung thần kinh từ các thụ quan nh mắt, tai, mũi, l
xung thần kinh từ các thụ quan nh mắt, tai, mũi, l
ỡi, da và các thụ quan trong nh khớp cơ cho ta biết

ỡi, da và các thụ quan trong nh khớp cơ cho ta biết
cảm giác tơng ứng.
cảm giác tơng ứng.

Quan sát h
Quan sát h
ỡ
ỡ
nh dới đây và nêu tên các vùng cảm
nh dới đây và nêu tên các vùng cảm
giác và các vùng vận động có ý thức ở vỏ não?
giác và các vùng vận động có ý thức ở vỏ não?
Thùy
trán
Rãnh
thái
dương
Thùy thái
dương
Rãnh
đỉnh
Thùy đỉnh
Thùy
chẩm
Vùng vận động
Vùng hiểu
tiếng nói
Vùng cảm giác
Vùng
thị

giác
Vùng hiểu
chữ viết
Vùng
vận
động
ngôn
ngữ
Vùng
vị giác
Hình: Các vùng chức năng của vỏ não
8
Vïng thÝnh gi¸c
Vùng cảm giác:
Vùng cảm giác:
- vùng thị giác ở thuỳ chẩm
- vùng thị giác ở thuỳ chẩm
- vùng thính giác ở thuỳ thái dơng
- vùng thính giác ở thuỳ thái dơng
- vùng vị giác ở thuỳ thái dơng.
- vùng vị giác ở thuỳ thái dơng.
- vùng cảm giác ở hồi đỉnh lên (sau rãnh đỉnh).
- vùng cảm giác ở hồi đỉnh lên (sau rãnh đỉnh).
- vùng vận động nằm ở hồi trán lên (trớc rãnh đỉnh).
- vùng vận động nằm ở hồi trán lên (trớc rãnh đỉnh).
Vùng vận động:
Vùng vận động:
- vùng vận động ngôn ng
- vùng vận động ngôn ng

nằm gần vùng vận động.
nằm gần vùng vận động.
- vùng hiểu tiếng nói và ch
- vùng hiểu tiếng nói và ch




viết nằm gần vùng thính
viết nằm gần vùng thính
giác và thị giác.
giác và thị giác.
* Chức n
* Chức n
ng
ng


của vỏ não
của vỏ não

Qua nhng kiên thức đã biết và nh
Qua nhng kiên thức đã biết và nh
ng h
ng h
ỡ
ỡ
nh ảnh quan sát đợc dới đây

nh ảnh quan sát đợc dới đây
hãy cho biết vai trò của vỏ não?
hãy cho biết vai trò của vỏ não?
Một con chó bỡnh th
ờng
Một con chó bị cắt bỏ vỏ
não
Con vật nhận biết đợc các sự vật
xảy ra xung quanh
Phân biệt đợc ai quen, ai lạ
Tự biết đi tỡm thức n khi đói

Học đợc một số điều đơn
giản mà chủ dạy, hỡnh
thành đợc các phản xạ có
điều kiện
Con vật trở nên thờ ơ, lãnh đạm với
Con vật trở nên thờ ơ, lãnh đạm với
mọi thứ xung quanh
mọi thứ xung quanh
Không phân biệt đợc ai quen, ai lạ
Không phân biệt đợc ai quen, ai lạ
Dù đói cũng không biết tự đi t
Dù đói cũng không biết tự đi tỡ
m thức
m thức

n
n
Mất tất cả các phản xạ có điều

kiện đã đợc thành lập, nó
không còn nhớ gỡ
®¹i n·o lµ trung khu thÇn kinh ®iÒu
®¹i n·o lµ trung khu thÇn kinh ®iÒu
khiÓn c¸c ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn, trÝ
khiÓn c¸c ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn, trÝ
nhí, trÝ kh«n.
nhí, trÝ kh«n.
2. CÊu t¹o trong
2. CÊu t¹o trong

Quan s¸t h
Quan s¸t h
ì
ì
nh díi ®©y tr
nh díi ®©y tr
ình
ình
bµy cÊu
bµy cÊu
t¹o trong cña n·o?
t¹o trong cña n·o?
ChÊt x¸m
®êng liªn
b¸n cÇu
H47-3:C¸c ®êng dÉn truyÒn trong chÊt tr¾ng cña ®¹i n·o
®êng dÉn
truyÒn
xuèng

N¬i b¾t
chÐo cña
®êng dÉn
truyÒn
xuèng
ChÊt tr¾ng
C¸c nh©n
nÒn

Cấu tạo trong đại não:
Cấu tạo trong đại não:


- đờng liên bán cầu: đờng thần
- đờng liên bán cầu: đờng thần
kinh nối các vùng của vỏ não và
kinh nối các vùng của vỏ não và
hai nửa đại não với nhau.
hai nửa đại não với nhau.


- đờng dẫn truyền xuống: nối gia
- đờng dẫn truyền xuống: nối gia
vỏ não với các phần dới của não
vỏ não với các phần dới của não
và với tuỷ sống.
và với tuỷ sống.


- chứa các nhân nền (nhân dới

- chứa các nhân nền (nhân dới
vỏ).
vỏ).
Hầu hết các đờng dẫn truyền xuống đều bt chéo
hoặc ở hành tuỷ hoặc ở tuỷ sống. Do đó mà tổn th
ơng ở một bên đại não nào sẽ làm tê liệt các phần
thân bên phía đối diện.
Một ngời bị tổn
thơng bán cầu
não trái sẽ để lại
hậu quả gỡ?
Nửa thân
bên phải
bị liệt
Câu hỏi: Chứng tỏ sự tiến hoá của đại
não ngời so với các động vật trong lớp
thú.
Tinh tinh Ngời
Khối lợng (g)
430 1370
Tỉ lệ não/khối
lợng cơ thể
1/100 1/46
- Khối lượng não so với cơ thể ở người lớn hơn
các động vật khác thuộc lớp Thú.
- Ngoài trung khu vận động và cảm giác như
các động vật thuộc lớp Thú, ở người còn có
các trung khu cảm giác và vận động ngôn ngữ
(nãi, viÕt, hiÓu tiÕng nãi, hiÓu ch viÕt)ữ
- Vỏ não có nhiều khe, rãnh làm tăng diện tích

bề mặt (khèi lîng chÊt x¸m lín)
Những đặc điểm tiến hoá về cấu tạo và
chức năng của đại não người so với thú
là:


-
Bµi gi¶ng cña chóng t«i ®Õn ®©y lµ kÕt thóc.
Xin tr©n träng c¶m ¬n!