Đông Chu Liệt Quốc

ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 1

MC LC
Lúâi tûåa 3
HƯÌI 1 6

Nghe trễ hất, tưi trung bõ giïët
Trẫi lông ngay, Àưỵ Bấ thấc oan 6
HƯÌI 2 15
Bao qunh chåc tưåi, dêng gấi àểp
U Vûúng àưët lûãa diïỵu chû hêìu 15
Hưìi 3 31

Kiïíu Kinh, qn Khuín nhung tấc loẩn,
Àưng lẩc, Chêu bònh vûúng dúâi àư. 31
Hưìi 4 66
Vò nghơa, Thẩch Thấc giïët con,
Mûúån lïånh, Trang Cưng àấnh Tưëng 66
Hưìi 5 79

Ganh tâi, Cưng tûã Ất giïët Khẫo Thc
Tham chûác, Cưng tûã Vêån hẩi vua hiïìn 79
HƯÌI 6 91
Mûu sêu, Hoa àưëc phïë vua Tưëng
Lâm cao, Trõnh hưët chï vúå Tïì 91
HƯÌI 7 99

Vùn Khûúng, gấi Tïì vïì nûúác Lưỵ
Chc Àẩm, tûúáng Trõnh bùỉn vua Chêu 99
HƯÌI 8 108
Ngưi nhâ Chu, Hng thưng tiïëm võ

Núi nûúác Trõnh, Tïì Tc thay vua 108
HƯÌI 8 122

cưng lao, Tưëng Trang Cưng àôi ca
Giïët rïí Ung, Trõnh Tïë Tc àíi vua 122
PHUNG MệNG LONG 2

Hửỡi 9 139
Tuyùn Cửng dờm loaồn lờồp Tờn aõi
Cỷõ Di ờm mỷu tửn vua khaỏc 139
HệèI 10 151
Lửợ Hờỡu cuõng vỳồ sang Tùỡ
Trừnh vụ, chuỏa tửi bừ giùởt 151
HệèI 11 162
Traỏi lùồnh, Chu Thiùn tỷó nửới xung
Gựồp ma, Tùỡ Tỷỳng Cửng hoaóng hửởt 162
HệèI 12 177
Traỏi lùồnh, Chu Thiùn tỷó nửới xung
Gựồp ma, Tùỡ Tỷỳng Cửng hoaóng hửởt 177
HệèI 13 192
Giỷọ lỳõi hỷỏa, Thuỏc nha tiùởn Quaón Troồng
Lờồp mỷu cao, Taõo Quỳỏi thựổng binh Tùỡ 192
HệèI 14 204
Nỷỳỏc Tửởng ựn lùợ giùởt Trỷỳõng Vaồn
Vua sỳó tham sựổc bựổt Tỷỏc hờỡu 204
HệèI 15 249
Tờởn Hiùởn Cửng mù sựổc lờồp Ly cỳ
Sỳó thaõnh vỷỳng chuửồng taõi phong ờởu Cờởu 249
HệèI 16 263
Quaón Troồng oaỏn thờỡn Du Nhi

Tùỡ Hờỡu aỏnh nỷỳỏc Cử Truỏc 263
HệèI 17 297
Ham chim haồc, Vùồ hờỡu mờởt nỷỳỏc
Giờồn sỳó vỷỳng, Tùỡ chuỏa hỷng binh 297

ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 3

LÚÂI TÛÅA
Tiïíu thuët trûúâng thiïn ca Trung Hoa xët hiïån úã àêìu àúâi
nhâ Minh, vúái bưå "Tam Qëc diïỵn nghơa", rưìi àïën bưå "Thu Hûã
truån", rưìi àïën bưå "Têy Du K". Àïën nùm Gia Tơnh thò xët hiïån
bưå "Liïåt qëc chđ truån" ca Dû Thiïåu Ngû gưìm 8 quín, 226 tiïët,
bùỉt àêìu tûâ khi vua Tr (nhâ Thûúng) lêëy Àất K, àïën khi nhâ Têìn
thưëng nhêët Trung Hoa.
Sau àố vâo cëi àúâi Minh, Phng Mưång Long cẫi bưå "Liïåt qëc
chđ truån", àưíi tïn lâ "Tên liïåt qëc chđ", dâi 108 hưìi, bùỉt àêìu tûâ
àúâi Tun vûúng nhâ Chu, cho àïën àúâi Têìn Thy Hoâng.
Vâo khoẫng àúâi Kiïën Long nhâ Thanh xët hiïån bưå "Àưng
Chu liïåt qëc chđ". Bẫn nây dûåa vâo bẫn "Tên liïåt qëc chđ" mâ sûãa
àưíi lẩi cht đt vâ thïm vâo rêët nhiïìu nhûäng lúâi phï bònh, ch thđch
ca Sấi Ngun Phong.
Nùm 1995, Nhâ xët bẫn Tấc gia úã Bùỉc Kinh (Trung Hoa)
phất hânh bưå "Àưng Chu liïåt qëc chđ" dûåa vâo bẫn ca Phng
Mưång Long. Nhûäng chưỵ nâo Sấi Ngun Phong sûãa chûäa "Tên liïåt
qëc chđ" mưåt cấch sai lêìm thò nhâ xët bẫn Tấc giẫ khưi phc lẩi
bẫn c, côn nhûäng chưỵ nâo mâ cẫ Phng Mưång Long vâ Sấi
Ngun Phong àïìu sai lêìm thò nhâ xët bẫn Tấc giẫ àđnh chđnh lẩi
mưåt cấch thêån trổng.
*
* *

"Àưng chu liïåt qëc chđ" bao gưìm mưåt thúâi k lõch sûã dâi hún
400 nùm (thïë k VI, V, IV, III trûúác cưng ngun). Thúâi k êëy bùỉt
àêìu tûâ khi Bònh vûúng nhâ Chu dúâi àư sang phđa Àưng vâ kïët thc
vúái cåc thưëng nhêët ca Têìn Thy Hoâng. Sûã cng gổi thúâi k êëy
lâ àúâi Àưng Chu (chia lâm hai giai àoẩn lâ Xn thu vâ Chiïën
qëc). Trong lõch sûã Trung Hoa, àố lâ thúâi k quấ àưå tûâ chïë àưå
phong kiïën phên quìn àïën chïë àưå phong kiïën têåp quìn (cố mưåt
thuët cho rùçng àúâi Xn thu côn úã trong chïë àưå nư lïå). Phng
Mưng Long cùn cûá ch ëu vâo cấc sấch "Tẫ truån" vâ "Qëc ngûä"
ca Tẫ Khêu Minh vâ sấch "Sûã k" ca Tû Mậ Thiïn vâ cố tham
PHNG MƯÅNG LONG 4

khẫo cấc sấch "Cưng dûúng truån", "Chiïën qëc sấch" vâ hún
mûúâi bưå sûã khấc nûäa, àïí biïn soẩn Àưng Chu Liïåt Qëc chđ "Sûã
*
* *
Tû tûúãng toất ra trong sët bưå tiïíu thuët nây lâ tû tûúãng
"dên bẫn" ca nhâ nho: dên lâ gưëc ca nûúác, lâ sûác mẩnh ca nûúác;
khưng phẫi v lûåc quët àõnh sûå thânh cưng hay sûå thêët bẩi mâ
chđnh lâ lông dên. Trong truån, nhûäng bêåc anh hng cûáu nûúác
(Huìn Cao, Tđn Lùng qn, Lẩn Tûúng Nhû, v.v ) nhûäng nhâ trđ
thûác chđnh trûåc (Àưíng Hưì, Lưỵ Trổng Liïn, v.v ); nhûäng ngûúâi chêëp
chđnh cố nhiïåt tònh vúái dên vúái nûúác (Quẫn Trổng, Tûã Vùn, Tưn
Thc Ngao,v.v ) àïìu àûúåc tấc giẫ nhiïåt liïåt ca ngúåi vâ àïì cao.
Mùåt khấc, tấc giẫ miïu tẫ khưng dê dùåt, khưng nïí nang, cấi
bẫn chêët xêëu xa, bó ưíi ca giai cêëp thưëng trõ. Nhûäng mêu thỵn
sêu sùỉc giûäa cấc têåp àoân thưëng trõ, sûå tranh giânh quìn lúåi giûäa
cấc cấ nhên, gêy nïn vư sưë nhûäng cåc chđnh biïën vâ nhûäng cåc
tân sất trong hún bưën thïë k. Cng khưng sao nối hïët àûúåc sûå dêm
loẩn vư só úã chưën cung àònh: quan hïå nam nûä bêåy bẩ giûäa anh em

råt, giûäa bưë chưìng vâ nâng dêu, con chưìng vâ thûá mêỵu,v.v (Tïì
Khûúng cưng vâ nâng Vùn Khûúng, Vïå Tun cưng vâ nâng Tun
Khûúng, Têën Hiïìn cưng vâ nâng Tïì Khûúng, v.v ) àïìu àûúåc tấc
giẫ kïí lẩi vâ cố thấi àưå phï phấn. Sûå ngu xín ca bổn thưëng trõ
thò àûúåc biïíu hiïån trong nhûäng nhên vêåt àiïín hònh lâ Tưëng Tûúng
cưng (dûång cúâ nhên nghơa, khưng chõu àấnh giùåc trong lc giùåc
àang qua sưng), Vïå Cưng (cho hẩc lâm quan), n Khoấi (bùỉt
chûúác Nghiïu, Thën nhûúâng ngưi) v.v Tỵn tấng lâ mưåt têåp tc
vư nhên àẩo do sûå ngu xín ca bổn àïë vûúng sinh ra: Tïì Hiïìu
cưng chưn sưëng hún hai trùm nưåi thõ vâ cung nhên, àïí cho cha
mònh (chïët rưìi) cố ngûúâi hêìu hẩ úã dûúái àêët; 177 ngûúâi dên, trong
àố cố nhûäng ngûúâi ûu t (Tam Lûúng) cng chõu mưåt sưë phêån nhû
vêåy úã àêët Ung, tấng àõa ca Têìn Mc cưng; Ngư vûúng Hẩp Lû
àấnh bêỵy hún mưåt vẩn nam nûä àïí tỵn tấng cho con gấi chïët íu
ca mònh lâ Thùỉng Ngổc.
Bïn cẩnh nhûäng tû tûúãng tiïën bưå, thò do sûå hẩn chïë ca thúâi
àẩi, Phng Mưång Long cng khưng trấnh khỗi nhûäng quan àiïím
tiïu cûåc, lẩc hêåu.
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 5

ÚÃ "Àưng chu liïåt qëc", tû tûúãng chđnh thưëng vâ àõnh mïånh
rêët phưí biïën. Vua nhâ Chu lâm thiïn tûã lâ do mïånh trúâi, cho nïn
nhûäng nûúác chû hêìu nâo xûng vûúng àïìu bõ coi lâ "tiïëm". Àố lâ tû
tûúãng chđnh thưëng, xêy dûång trïn quan àiïím àõnh mïånh.
"Àưng Chu liïåt qëc" cng àïì cao "trung hiïëu tiïët nghơa"
phong kiïën. Chûä "trung" úã àêy lâ sûå trung thânh tuåt àưëi ca kễ
lâm tưi, lâm dên àưëi vúái cấ nhên thiïn tûã lâ ngûúâi àûúåc coi nhû
chõu mïånh trúâi àïí cai trõ thiïn hẩ. Trong "Àưng Chu liïåt qëc"
khưng thiïëu gò chuån vua bùỉt kễ lâm tưi phẫi chïët, kễ bïì tưi phẫi
vui lông chïët theo àïí àûúåc tiïëng lâ "trung". Chûä "hiïëu" cng cng

bẫn chêët vúái chûä trung vò thiïn tûã àûúåc coi nhû lâ cha mể dên.
Cưng tûã Thổ vâ Cêëp Tûã nûúác Vïå vui lông chïët àïí khỗi trấi àẩo
"hiïëu" àưëi vúái mưåt ngûúâi cha tân ấc, bêët cưng. Chûä "trinh" chûä
"tiïët" cng àûúåc quan niïåm mưåt cấch hểp hôi, biïíu hiïån mưåt quan
hïå ph quìn rêët chùåt chệ. Ngûúâi con gấi nûúác Súã giùåt vẫi úã búâ
sưng Lẩi Thy àậ nhẫy xëng sưng chïët chó vò àậ "trốt" nối chuån
vâ cêìm nùỉm cúm àûa têån tay cho Ng Tûã Tû lâ mưåt ngûúâi trai
nûúác Súã àûúng lấnh nẩn. Chûä "nghơa" thò thûúâng thûúâng àûúåc xêy
dûång trïn cú súã ên oấn cấ nhên. "Sơ võ tri k giẫ tûã" kễ sơ phẫi lêëy
cấi chïët àẩ àïìn ún ngûúâi biïët mònh, nïëu khưng thò khưng àấng gổi
lâ kễ trûúång phu. Dûå Nhûúång hu hoẩi cẫ thên thïí mònh àïí ài bấo
th cho Tri Bấ; u Ly khưng nhûäng àïí cho ngûúâi ta chùåt tay
mònh ài, lẩi côn bùçng lông àïí cho ngûúâi ta giùỉt cẫ vúå con mònh àïí
àïìn àấp ún ngûúâi tri k. Nhûäng truån nhû thïë rêët nhiïìu trong
Àưng Chu liïåt qëc. Do àố, nïëu chûä "nghơa" cố thïí àem lẩi àoân
kïët àïí phc v chđnh nghơa, thò nố lẩi hay bõ giai cêëp thưëng trõ q
tưåc lúåi dng mâ mûu àưì lúåi riïng.
PHNG MƯÅNG LONG 6

HƯÌI 1
NGHE TRỄ HẤT, TƯI TRUNG BÕ GIÏËT
TRẪI LÔNG NGAY, ÀƯỴ BẤ THẤC OAN
Tûâ lc vua Tr mêët nûúác, Vộ vûúng lêåp lïn nhâ Chu, dên
chng sưëng trong cẫnh thấi bònh thõnh trõ.
Cấc triïìu vua kïë tiïëp nhû Thânh Vûúng, Khûúng vûúng, àïìu
nhúâ lêëy àûác trõ dên, lẩi àûúåc cấc bêåc trung thêìn nhû: Chu cưng,
Thiïåu cưng, Têët cưng, Sûã Dêåt, hïët lông phô tấ, lïn cú nghiïåp vûäng
bïìn.
Qua àïën àúâi vua thûá tấm lâ Di vûúng, cú nghiïåp nhâ Chu bùỉt
àêìu suy ëu.

Àïën àúâi vua thûá chđn lâ Lïå vûúng lẩi câng nhu nhûúåc hún.
Trong nûúác nưíi loẩn, nõnh thêìn thđ vua, toan tiïëm ngưi may nhúâ cố
Chu cưng vâ Thiïåu cưng, àưìng têm hiïåp lûåc, lêåp Thấi tûã Tõnh lïn
kïë võ.
Thấi tûã Tõnh lïn ngưi xûng hiïåu lâ Tun vûúng, trong thò lo
sûãa sang triïìu chđnh chiïu àậi hiïìn thêìn, ngoâi thò lo vưỵ an bấ
tấnh, vò thïë cấc bêåc hiïìn tâi lc bêëy giúâ nhû Phûúng Chc, Thiïåu
Hưí, Doận kiïët ph, Chu Bấ, Trổng Sún Ph, àïìu dưëc lông bẫo giấ.
Tun vûúng àem lẩi thấi bònh cho nhâ Chu àûúåc mûúâi chđn nùm
thò giùåc Khûúng nhung dêëy loẩn, vua phẫi ngûå giấ thên chinh.
Thïë giùåc quấ mẩnh, Tun vûúng thua ln may trêån, qn sơ
hao ht rêët nhiïìu, bên trúã vïì Thấi Ngun kiïím àiïím dên sưë àïí
mưå thïm binh lđnh.
Khi ài ngang qua mưåt khu phưë nhỗ gêìn Kiïíu Kinh cố mưåt bêìy
trễ xm nhau vưỵ tay hất:
Thỗ lïn, ấc lùån non múâ,
Ti cú cung ím bú phô nûúác non.
Vua nghe cêu hất lêëy lâm tûác giêån, truìn qn vêy bùỉt.
Bổn trễ cẫ súå chẩy tấn loẩn, chó bùỉt àûúåc cố hai àûáa.
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 7

Vua quất hỗi:
- Ai bây cho chng bay hất nhû thïë?
Hai àûáa trễ run lêíy bêíy, ci àêìu têu:
- Cấch àêy ba hưm, cố mưåt àûáa nhỗ mùåc ấo àỗ, àïën tẩi chúå nây
dẩy chng con hất. Nhûng chùèng biïët vò sao, cng mưåt lc, cẫ trễ
con trong khu phưë àïìu biïët cấc cêu hất êëy.
Vua lẩi hỗi:
- Hiïån bêy giúâ thùçng bế mùåc ấo àỗ êëy úã àêu?
Hai àûáa bế àấp:

- Chùèng biïët nố ài àêu, tûâ êëy àïën nay chng con khưng côn
gùåp nố nûäa.
Vua Tun vûúng cau mây, suy nghơ rưìi truìn àíi hai àûáa
bế êëy ài. Lẩi khiïën quan Tû thõ loan bấo khùỉp khu phưë cêëm khưng
cho con nđt hất nhû thïë nûäa. Nïëu àûáa trễ nâo côn hất cha mể nố
phẫi chõu tưåi. Kïë àố vua ngûå giấ vïì cung.
Sấng hưm sau, lêm triïìu bấ quan vâo chêìu à mùåt, vua bên
thåt lẩi cêu hất êëy, vâ hỗi cố ai àoấn àûúåc hû thiïåt khưng?
Quan Lïỵ Bưå Triïåu hưí qu têu:
- Têu Bïå hẩ, cêy ím lâ thûá cêy dêu ni, dng lâm cung, côn
cú lâ loẩi cỗ dng àan giỗ àûång tïn. Cûá theo cêu hất êëy mâ bân thò
chùỉc trong nûúác sệ bõ nẩn binh àao!
Tun vûúng àûa mùỉt nhòn cấc quan cêån thêìn hỗi kiïën
Quan Thấi tïë Trổng Sún Ph qu têu:
- Theo Ngu thêìn thò cung tïn biïíu hiïåu cho binh àao, nay Bïå
hẩ àang mën kiïëm dên, bùỉt lđnh àấnh dểp rúå Khûúng, àiïìm êëy e
ẫnh hûúãng khưng lânh àïën dûå tđnh ca Bïå hẩ.
Tun vûúng gêåt àêìu hỗi lẩi:
- Thïë thò thùçng con nđt mùåc ấo àỗ lâ ai?
Thấi sû Bấ dûúng ph têu:
- Chng con nđt mùåc ấo àỗ thåc hỗa, côn sao Hunh Hóåc
cng thåc hỗa. ÊËy lâ ưng trúâi mën rùn vua, nïn khiïën sao
Hunh Hóåc biïën ra àûáa trễ àố.
Tun vûúng nghe nối cho lâ phẫi, bên phấn:
PHNG MƯÅNG LONG 8

- Vêåy bêy giúâ trêỵm tha tưåi cho Khûúng Nhung, rt qn úã
Thấi Ngun vïì, truìn àưët têët cẫ sưë cung tïn lûu trûä trong kho,
nhû thïë cố trấnh àûúåc àiïìm hổa kia chùng?
Dûúng Ph lẩi qu têu:

- Hẩ thêìn xem thiïn vùn thêëy àiïìm dûä ûáng tẩi cung vua, chúá
khưng can chi àïën búâ cội. Hún nûäa, lån theo cêu hất "thỗ lïn, ấc
lùån" cố nghơa lâ êm thẩnh, dûúng suy, hẩ thêìn e rùçng viïåc nûúác sệ
do tay àân bâ qëy rưëi.
Tun vûúng nối:
- Trong cung cố Khûúng hêåu lâ kễ hiïìn àûác, cai quẫn tam
cung, lc viïån. Mưỵi mưåt cung phi àïìu do tay Khûúng hêåu chổn lûåa,
lâm sao cố thïí xẫy ra tai hổa êëy àûúåc?
Dûúng Ph têu:
- Têu Bïå hẩ, trong cêu hất khưng phẫi lâ viïåc bêy giúâ, xin Bïå
hẩ cûá thi nhên, bưë àûác, may ra viïåc dûä trúã nïn lânh, côn cung tïn
trong kho chùèng nïn àưët lâm chi.
Tun vûúng nghe xong, lông rêët nghi hóåc, bên bậi chêìu lui
vâo hêåu cung, àem cấc viïåc thåt lẩi cho Khûúng hêåu nghe.
Khûúng hêåu têu:
- Têu Bïå hẩ, àiïìm dûä vûâa ûáng, trong cung lẩi cố viïåc lẩ lng,
thêìn thiïëp àõnh têu cng Bïå hẩ.
Tun vûúng ngú ngấc hỗi:
- Chùèng hay trong cung lẩi cố viïåc gò chùèng lânh sao?
Vûâa rưìi trong cung cố mưåt phi têìn ca Tiïn vûúng àïí lẩi, tíi
ngoâi nùm mûúi, cố thai àậ bưën mûúi nùm trúâi, àïm qua lẩi sanh
ra mưåt gấi.
Tun vûúng giêåt mònh hỗi:
- Àûáa con gấi êëy bêy giúâ úã àêu?
Khûúng hêåu nối:
- Thêìn thiïëp cho lâ quấi thai, nïn àậ sai ngûúâi àem vûát xëng
sưng Thanh Thy, cấch àêy vâi mûúi dêåm.
Vua cho lâ chuån lẩ, bên àôi ngûúâi cung phi giâ àố àïën hỗi tûå
sûå.
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 9

Ngûúâi cung phi giâ àûúåc lïånh, àïën qu mốp xëng àêët, têu
rùçng:
- Tiïån t àûúåc nghe nối vâo àúâi Hẩ Kiïåt, tẩi Bao Thânh cố
thêìn nhên hốa ra hai con rưìng sa xëng giûäa sên triïìu, nhẫ nûúác
dậi ra rưìi kïu vua Kiïåt nối: "Ta lâ hai võ Àïë Vûúng ca Bao Thânh
àêy ". Vua Kiïåt cẫ súå, mën giïët hai con rưìng êëy, song quan Thấi
sû bối quễ vâ têu rùçng: Thêìn nhên hẩ giấng, ùỉt cố àiïìm lânh, xin
Bïå hẩ hậy lêëy nûúác dậi mâ àïí dânh. Vò nûúác dậi lâ tinh khđ ca
rưìng, àïí dânh trong cung ùỉt àùång hûúãng phc. Vua Kiïåt nghe theo
truìn àem mêm vâng hûáng lêëy nûúác dậi, àûång vâo mưåt chiïëc hưåp
son, cêët k trong kho. Vûâa cêët xong thò trúâi nưíi mûa, hai con rưìng
bay ài mêët. Tûâ êëy àïën nay àậ hún sấu trùm bưën mûúi bưën nùm,
qua nhâ Hẩ, àïën nhâ Ên, rưìi àïën nhâ Chu ta thïm nûäa mâ vêỵn
chûa ai dấm múã hưåp êëy. Àïën àúâi Tiïn Vûúng, chiïëc hưåp êëy cố hâo
quang rûåc rúä, quan giûä kho trưng thêëy têu lẩi vúái Tiïn Vûúng.
Tiïn Vûúng truìn àem sưí bưå tra cûáu, múái hay trong hưåp àố àûång
nûúác dậi rưìng, bên truìn múã ra xem. Ri thay Tiïn Vûúng sú
lâm rúi chiïëc hưåp xëng àêët, nûúác dậi àưí lai lấng rưìi hốa thânh
mưåt con giậi nhỗ chẩy tung tùng khùỉp sên triïìu. Nưåi thõ theo àíi
bùỉt, con giậi kia chẩy vâo cung rưìi biïën mêët. Lc àố tiïån t múái lïn
mûúâi hai tíi. Vò àẩp nhùçm àêìu con giậi êëy mâ thổ thai. Tiïn
Vûúng lêëy lâm lẩ, àem tiïån t giam vâo lậnh cung. Àïën nay hún
bưën mûúi nùm trúâi múái sanh ra mưåt gấi! Nưåi thõ khưng dấm giêëu,
vâo têu vúái Hoâng hêåu. Hoâng hêåu cho lâ quấi thai nïn àậ àem
vûát xëng sưng, xin Bïå hẩ rưång lông tha cho tiïån t khỗi tưåi.
Tun vûúng nghe xong, lo lùỉng thúã àâi, phấn:
- ÊËy lâ viïåc àúâi trûúác, cố can chi àïën ngûúi mâ phẫi súå sïåt.
Nối xong, vưåi sai nưåi thõ àïën búâ sưng Thanh thy xem àûáa bế
êëy thïë nâo.

Mưåt lất sau, nưåi thõ trúã vïì têu:
- Têu Bïå hẩ, àûáa bế êëy àậ trưi ài àêu mêët tđch.
Nhâ vua an lông, trúã vâo hêåu cung an nghó.
Sấng hưm sau vua cho vúâi quan Thấi sû Dûúng Ph àïën kïí
viïåc nûúác miïëng rưìng cho Dûúng Ph vâ bẫo:
- Nay àûáa bế êëy àậ chïët rưìi, khanh hậy chiïëm mưåt quễ xem
oan nghiïåt àậ dûát chûa?
PHNG MƯÅNG LONG 10

Dûúng Ph vêng mẩng, gieo quễ rưìi dêng lúâi àoấn cho Tun
vûúng xem.
Lúâi àoấn rùçng:
- Cûúâi cûúâi khốc khốc, dï mùỉc lûúái, ngûåa sa lêìy. Súå thay! Súå
thay! Nûúác non tang tốc.
Vua khưng hiïíu hỗi lẩi, Dûúng Ph têu rùçng:
- Dï chó vïì Mi, ngûåa ûáng vïì Ngổ. Cûúâi cûúâi, khốc khốc nối vïì
chuån vui bìn. Quễ nây ûáng qua nùm Ngổ, nùm Mi sệ cố
chuån vui bìn àố. Theo dûå àoấn ca hẩ thêìn, tuy u quấi ra
khỗi cung nhûng chûa trûâ àùång.
Tun vûúng nghe têu, mùåt bìn dâu dâu, hẩ chiïëu truìn
rao khùỉp dên chng, ai tòm ra àûáa con nđt êëy, bêët k sưëng thấc àïìu
àûúåc thûúãng ba trùm têëm la, ngûúåc lẩi ai giêëu diïëm mâ ni, sệ
bõ xûã tûã toân gia.
Vua truìn giao viïåc nây cho quan Thûúång àẩi phu Àưỵ Bấ
xem xết.
Lẩi ra lïånh cho quan Àẩi phu Tẫ Nho nghiïm cêëm khùỉp núi,
tûâ thânh thõ àïën thưn qụ khưng ai àûúåc lâm cung bùçng gưỵ ím vâ
giỗ tïn bùçng cỗ cú. Ai trấi lïånh àûúåc quìn bùỉt chếm.
Nhên dên nghe lïånh, nhêët nhêët tn theo. Duy cố cấc miïìn xa
vùỉng, lïånh ca nhâ vua chûa àûúåc ban bưë, nïn cấch hai ngây sau

cố mưåt ngûúâi àân bâ xấch mêëy cấi ti tïn bùçng cỗ cú, vâ mưåt ngûúâi
àân ưng vấc mêëy cêy cung bùçng gưỵ ím àïën chúå bấn.
Qn tìn trưng thêëy ấp lẩi bùỉt, nhûng ngûúâi àân ưng lanh
chên chẩy thoất.
Chng dêỵn ngûúâi àân bâ vâo nưåp cho quan Àẩi phu Tẫ Nho.
Tẫ Nho nghơ thêìm:
- Hai vêåt nây àng theo lúâi hất ca l trễ rưìi. Vẫ lẩi, quan
Thấi sû bẫo lâ cố nûä hổa, thïë thò ngûúâi àân bâ nây lâ mưëi hổa lúán
ca qëc gia, ta phẫi vâo triïìu phc chó.
Nghơ nhû vêåy, Tẫ Nho giêëu viïåc ngûúâi àân ưng bỗ trưën, chó dùỉt
ngûúâi àân bâ vâo triïìu têu nẩp.
Nhâ vua truìn àem tưåi nhên xûã tûã, vâ àem têët cẫ cấc ti tïn
ra chúå àưët ài àïí rùn dên chng.
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 11

Trong lc àố, ngûúi àân ưng kia hoẫng vđa chẩy trưëi chïët,
khưng hiïíu cúá gò quan qn lẩi àốn bùỉt vúå chưìng mònh. Mậi àïën
ngây hưm sau, anh ta múái biïët lïånh cêëm, vâ nghe àưìn ngûúâi àân
bâ bấn giỗ tïn bõ xûã tûã, lông nống nhû àưët, anh ta than thêìm:
- Ưi! Vúå ta àậ bõ giïët rưìi, giúâ àêy ta biïët nûúng tûåa vâo àêu!
Àau àúán thay .
Than rưìi, anh ta khốc rưëng lïn, nhûng súå khốc lúán quan qn
hay àûúåc, bên tòm núi vùỉng vễ àïí khốc cho thỗa lông.
Anh ta ài lêìn àïën mế sưng Thanh thy, àưi mùỉt àỗ ngoe, dông
chêu lẫ chẫ, bưỵng thoấng thêëy àâng xa cố bêìy chim kïu rẫ rđt, xm
nhau ngêåm mưåt chiïëc chiïëu cën trôn, nưíi trïn sưng, mâ àem vâo
búâ.
Lêëy lâm lẩ, anh ta chẩy àïën giúã chiïëc chiïëu ra xem, thò thêëy
trong àố gối mưåt àûáa bế gấi vûâa múái lêm bưìn.
Anh ta nghơ thêìm:

- Con ai àem bỗ nhû vêìy. Àậ khưng chïët mâ lẩi cố bêìy chim
cûáu nẩn, ùỉt lâ mưåt q nûä. Ta àem vïì ni àïí ngây sau nhúâ cêåy.
Nghơ nhû vêåy bên cúãi ấo gối àûáa bế ưm vâo mònh, rưìi thùèng
àûúâng sang Bao Thânh lấnh nẩn.
Tûâ khi giïët ngûúâi àân bâ bấn giỗ cung bùçng cỗ cú, Tun
vûúng cho rùçng àiïìm hổa trong nûúác àậ diïåt àûúåc, nïn khưng côn
lo ngẩi gò nûäa. Tuy nhiïn, cûá cấch vâi nùm nhâ vua lêåp àân tïë lïỵ
núi Thấi miïëu, ùn chay nùçm àêët àïí cêìu phc.
Nùm êëy vâo nùm thûá bưën mûúi ba, vua ng núi trai cung,
trưëng canh hai vûâa àưí, xẫy cố mưåt ngûúâi con gấi, dung nhan àểp àệ
tûâ phđa Têy xùm xùm ài lẩi.
Vua cẫ giêån nghơ rùçng:
- Àân bâ con gấi sao dấm àïën chưỵ chay cêëm, bên quất lïn mưåt
tiïëng hư nưåi thõ àïën bùỉt.
Vua gâo rất cưí, mâ vêỵn khưng thêëy mưåt tïn nưåi thõ nâo.
Ngûúâi àân bâ kia cûá ung dung ài vâo Thấi miïëu, gốp nhùåt cấc
bâi võ bố thânh mưåt bố, rưìi bûúác ra cûúâi ba tiïëng, khốc ba tiïëng,
àoẩn chêåm rậi tiïën vïì hûúáng Àưng
Vua bên rûúåt theo, bưỵng giêåt mònh thûác dêåy múái biïët lâ chiïm
bao, trong lông kinh hậi, àôi Thấi sû Bấ Dûúng Ph àïën hỗi.
PHNG MƯÅNG LONG 12

Bấ Dûúng Ph têu rùçng:
- Lúâi àưìng dao cấch àêy ba nùm Bïå hẩ àậ qụn rưìi sao?
Hẩ thêìn tiïn àoấn nhâ Chu sệ bõ nûä hổa. Nay u khđ chûa
dûát, mâ ngûúâi àân bâ êëy lẩi khốc ba tiïëng, cûúâi ba tiïëng, thò àng
theo quễ hẩ thêìn àậ tiïn àoấn vêåy.
Tun vûúng lo lùỉng hỗi:
- Ngây trûúác trêỵm àậ giïët ngûúâi àân bâ bấn giỗ cung bùçng cỗ
cú rưìi, nhû thïë chûa trûâ àùång cêu àưìng dao êëy hay sao?

Bấ Dûúng Ph têu.
- Têu Bïå hẩ, àẩo trúâi mêìu nhiïåm lùỉm, àêu phẫi dïỵ gò giïët mưåt
ngûúâi àân bâ hên mổn kia mâ cố thïí lâm biïën àưíi àûúåc thiïn cú.
Vua nghe nối lông bìn rậ rûúåi, ngưìi àûáng khưng an, giêy lêu
sûåc nhúá àïën viïåc ba nùm trûúác cố sai Àưỵ Bấ truy têìm àûáa bế thẫ
trưi sưng, sao àïën nay chûa nghe kïët quẫ, bên àôi Àưỵ Bấ vâo hỗi.
Àưỵ Bấ qu têu:
- Têu Bïå hẩ, hẩ thêìn hïët sûác tòm kiïëm, nhûng chùèng thêëy.
Khùỉp trong dên gian cng khưng ai tòm àûúåc xấc, chûáng tỗ quấi
thai kia àậ bõ chòm mêët tđch rưìi. Vẫ lẩi Bïå hẩ àậ xûã tûã ngûúâi àân
bâ bấn cung, thò lúâi àưìng dao àêu côn linh ûáng? Nïëu cûá tra xết thò
e àưång àïën dên tònh.
Tun vûúng cẫ giêån mùỉng:
- Àậ khưng lâm àûúåc viïåc, lẩi khưng phc chó, rộ lâ mưåt àûáa
khi qn.
Bên sai vộ sơ dêỵn Àưỵ Bấ ra phấp trûúâng xûã trậm.
Giûäa lc àố, quan Hẩ àẩi phu Tẫ Nho, vưën lâ bẩn thên ca Àưỵ
Bấ, thêëy vưåi qu mốp trûúác sên triïìu can giấn:
- Têu Bïå hẩ, àúâi vua Nghiïu bõ lt chđn nùm, àúâi vua Thang
nùỉng hẩn àïën bẫy nùm, mâ chùèng hïì sanh biïën loẩn. Nay chó vò
giïët khưng àûúåc mưåt àûáa con nđt mâ Bïå hẩ xûã tûã mưåt àẩi thêìn e
cấc lên bang chï cûúâi, xin Bïå hẩ xết lẩi.
Tun vûúng mùåt giêån phûâng phûâng, nối:
- Nïëu vò tònh bẩn mâ can giấn, thò ngûúi qua àậ trổng bẩn
khinh vua.
Tẫ Nho têu:
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 13

- Vua phẫi bẩn trấi thò nïn theo vua. Bẩn phẫi vua trấi thò
nïn theo bẩn. Tưåi Àưỵ Bấ khưng àấng gò, mâ Bïå hẩ àem giïët, thiïn

hẩ sệ cho Bïå hẩ lâ bêët minh. Hẩ thêìn biïët mâ khưng can giấn,
thiïn hẩ sệ cho Hẩ thêìn lâ bêët trung. Nïëu Bïå hẩ giïët Àưỵ Bấ, hẩ
thêìn xin cng chïët.
Tun vûúng nối:
- Trêỵm chếm Àưỵ Bấ nhû chếm cỗ rấc, ngûúi chúá nhiïìu lúâi lâm
chi.
Nối xong, nẩt vộ sơ àem Àưỵ Bấ ra chếm.
Côn Tẫ Nho vïì àïën nhâ cng tûå vêån mâ thấc.
Ngûúâi sau, cẫm lông trung nghơa, lêåp miïëu núi Àưì lùng mâ
thúâi gổi lâ miïëu Tẫ tûúáng qn.
Con trai Àưỵ Bấ lâ Thêëp Thc trưën qua nûúác Têën, lânh àïën
chûác Sơ sû, sau con chấu àưíi ra hổ Phẩm.
Khi Tun vûúng nghe tin Tẫ Nho tûå vêån, lông hưëi ngưå, ùn
ng khưng n, mâ sanh bïånh, bỗ cẫ viïåc triïìu chđnh.
Khûúng hêåu thêëy vêåy cng khưng dấm phân nân.
Mưåt hưm, vâo tiïët ma thu, Tun vûúng mën ài sùn bùỉn àïí
giẫi mån bên truìn Doận Kiïët Ph vâ Thiïåu Hưí sùỉm sûãa xe giấ
lïn àûúâng. Hai bïn tiïìn hư, hêåu ng thùèng àïën Àưng Giao.
Àïën núi, vua truìn hẩ trẩi, vâ dùån dô qn sơ khưng àûúåc
àẩp phấ ma mâng, lâm chêën àưång lï dên. Àoẩn truìn lïånh hïỵ ai
bùỉt àûúåc nhiïìu th rûâng sệ àûúåc trổng thûúãng.
Qn sơ àua nhau ba vêy khùỉp chưën. Lông vua rêët àểp.
Chùèng bao lêu, mùåt trúâi àậ gấc non Àoâi, vua truìn bậi cåc
sùn bùỉn.
Qn sơ tn lïånh bao nhiïu phi cêìm têìu th àïìu båc trối
sùén sâng hưå giấ vïì cung.
Ài chûa dûúåc ba bưën dùåm àûúâng, nhâ vua mùåt mây bưỵng xêy
xêím, rưìi trûúác mùỉt thoấng thêëy mưåt cưỵ xe nhỗ tûâ àâng xa tiïën àïën.
Trïn xe cố hai ngûúâi, tay cêìm cung tïn, hư lúán:
- Bïå hẩ vêỵn àûúåc mẩnh giỗi chûá.

Tun vûúng nhòn k thêëy hai ngûúâi àố lâ Àưỵ Bấ vâ Tẫ Nho,
thêët kinh gổi kễ tẫ hûäu hỗi thò chùèng ai thêëy gò hïët.
PHNG MƯÅNG LONG 14

Chiïëc xe nhỗ kia cûá lúãn vúãn mậi trûúác mùỉt, vua cẫ giêån hết:
- Phẫn thêìn! Dấm àïën àêy phẩm giấ sao?
Nối xong, rt bûãu kiïëm ra chếm.
Bưỵng nghe cố tiïëng Àưỵ Bấ vâ Tẫ Nho mùỉng lẩi.
- Hưn qn, àậ khưng biïët sûãa mònh côn chếm ngûúâi vư tưåi!
Hưm nay khđ sưë hưn qn àậ mận, hậy lo mâ àïìn mẩng cho súám.
Dûát lúâi, trûúng cung nhùçm ngay ngûåc nhâ vua bùỉn túái.
Tun vûúng hết lïn mưåt trâng thêët thanh rưìi tế xóu xëng.
Cấc quan hưå giấ xm lẩi àúä dêåy, lo thëc men cûáu chûäa.
Nhâ vua ưm ngûåc rïn la cho àïën lc vïì túái cung.
Ai nêëy àïìu súå sïåt, nhòn nhau khưng biïët ngun do nâo xẫy ra
nhû vêåy.
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 15

HƯÌI 2
BAO QUNH CHÅC TƯÅI, DÊNG GẤI ÀỂP
U VÛÚNG ÀƯËT LÛÃA DIÏỴU CHÛ HÊÌU
Tûâ khi sùn bùỉn úã Àưng Giao vïì, Tun vûúng lêm bïånh nùång,
àïm nâo chúåp mùỉt cng thêëy Àưỵ Bấ vâ Tẫ Nho àïën àôi mẩng
Biïët mònh khưng thïí sưëng àûúåc lêu, bên cho àôi Doận Kiïët
Ph vâ Thiïåu Hưí àïën àïí thấc cư.
Hai ngûúâi nây vâo qu dûúái long sâng hỗi thùm cùn bõnh
Vua khiïën nưåi thõ àúä dêåy vâ nối:
- Trêỵm nhúâ sûác ca hai khanh múái úã ngưi àùång bưën mûúi sấu
nùm, chùèng ngúâ hưm nay lêm bõnh nùång, khưng thïí sưëng àûúåc
nûäa, Thấi tûã lâ Cung Niïëc tíi tuy àậ lúán mâ tđnh tònh ngu måi,

xin chû khanh hậy hïët lông phô tấ kễo hû cú nghiïåp.
Hai ngûúâi ci àêìu lậnh mẩng, bấi tẩ lui ra.
Vûâa àïën cûãa cung xẫy gùåp quan Thấi sûã Bấ Dûúng Ph bûúác
vâo.
Thiïåu Hưí hỗi:
- Cố phẫi ngâi àïën àïí thùm Bïå hẩ khưng? Bïånh tònh Bïå hẩ rêët
nguy kõch, khố mâ sưëng àùång.
Doận Kiïët Ph nối:
- Trûúác kia lâ tiïëng hất rao, nay lẩi àïën hưìi qu hiïån, vêån
nûúác thêåt khố an toân.
Bấ Dûúng Ph nối:
- Àïm qua tưi cố xem thiïn vùn, thêëy u tinh phc núi sao
Tûãvi. Qëc gia côn gùåp nhiïìu tai biïën nûäa.
Thiïåu Hưí nối:
- Tuy trúâi àõnh hún ngûúâi, song ngûúâi cng cố thïí thùỉng mẩng
trúâi. Cấc ưng cûá nối theo thiïn àẩo mâ bỗ nhên lûåc sao! Cẫ triïìu
thêìn khưng à sûác chưëng lẩi mổi tai biïën û?
PHNG MƯÅNG LONG 16

Ba ngûúâi nhòn nhau, mưỵi ngûúâi riïng mưåt nghơ, rưìi ai vïì nhâ
nêëy.
Àïm hưm êëy Tun vûúng bùng hâ.
Khûúng Thấi hêåu bên ra chó triïåu cấc võ lậo thêìn Doận Kiïët
Ph vâ Thiïåu Hưí xët lậnh bấ quan, phô Thấi tûã Cung Niïëc vâo
lâm lïỵ cûã ai, rưìi tûác võ trûúác linh cûäu, xûng hiïåu lâ U Vûúng, lêåp
con gấi Thên Bấ lïn lâm Hoâng hêåu, lêåp con trai lâ Nghi Cûåu lïn
lâm Thấi tûã, phong Thên Bấ lâm Thên hêìu.
Sau khi Tun vûúng chïët, bâ Khûúng hêåu bìn rêìu vư cng,
chùèng bao lêu cng tẩ thïë.
Côn U Vûúng lẩi lâ mưåt ưng vua bẩo ngûúåc, hấo sùỉc. Mùåc d

trong tang chïë, ngây nâo cng ùn ëng rûúåu chê, àùỉm say vêåt dc
àïën nưỵi bỗ bï cẫ viïåc triïìu chấnh.
Thên hêìu ngây ngây can giấn khưng àûúåc, bìn giêån lui vïì
nûúác Thên tấ tc.
Bêëy giúâ khđ sưë nhâ Chu cng àậ sùỉp tân, nïn khiïën cấc võ lậo
thêìn nhû Doận Kiïët Ph, Thiïåu Hưí, àïìu lêìn lûúåt quy thiïn.
U Vûúng lẩi dng Quấch cưng, Tïë cưng, vâ con ca Doận Kiïët
Ph lâ Doận Cêìu lïn lâm bûåc Tam cưng.
Ba ngûúâi nây àïìu lâ nhûäng kễ dua nõnh tham quìn, cưë võ côn
Trõnh Hûäu Bấ lâ ngûúâi trung trûåc vua lẩi khưng tin dng.
Mưåt hưm, thiïët triïìu tẩi K Sún, cố quan th thêìn vâo têu:
- Têu Bïå hẩ, chùèng biïët cúá gò sưng Kinh, sưng Hâ, sưng Lẩc
cng àưång àêët mưåt lc.
Khưng mưåt cht lo lùỉng, U Vûúng móm cûúâi nối:
- Ni lúã àêët àưång lâ viïåc thûúâng, nhâ ngûúi têu vúái trêỵm lâm
gò?
Nối xong, liïìn di giấ vïì cung
Quan Thấi sûã Bấ Dûúng Ph cêìm tay quan Àẩi phu Triïåu
Thc Àấi than rùçng:
- Thã trûúác sưng , sưng Lẩc cẩn, nhâ Hẩ mêët; sưng Hâ cẩn,
nhâ Thûúng hû; nay cng mưåt lc ba sưng àïìu àưång mưåt lûúåt êëy lâ
trúâi mën lêëp ngìn, nhâ Chu khố trấnh khỗi tai biïën.
Triïåu Thc Àấi hỗi:
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 17

- Theo dûå àoấn ca ngâi thò bao giúâ múái xẫy ra tai biïën êëy?
Bấ Dûúng Ph àấnh tay xem lẩi, rưìi àấp:
- Nïëu vua biïët rùn mònh, chång hiïìn lấnh dûä thò trong
khoẫng mûúâi nùm, bùçng ngûúåc lẩi hổa sệ túái gêëp khưng chûâng.
Thc Àấi nghe nối thúã dâi, cêìm tay Dûúng Ph, nối:

- Nay Thấnh thûúång chùèng kïí viïåc qëc chđnh, xa nhûäng tưi
trung gêìn gi nõnh thêìn, chùèng lệ chng ta khoanh tay ngưìi ngố
trong lc nûúác nhâ bẩi vong. Vêåy chng ta phẫi can giấn, d àûúåc
hay khưng cng trôn bưín phêån.
Bấ Dûúng Ph cng thúã dâi rưìi lùỉc àêìu nối:
- D chng ta cố lâm gò cng vư đch.
Trong lc hai ngûúâi nối chuån cố kễ rònh mô nghe àûúåc,
thåt lẩi vúái Quấch cưng.
Quấch cưng súå nïëu àïí Thc Àấi can giấn ùỉt lôi chuån gian
nõnh ca mònh, bên thùèng vâo hêåu cung tòm lúâi sâm têu rùçng:
- Bấ Dûúng Ph vâ Triïåu Thc Àấi chï bai triïìu àònh, lâm cho
dên chng hoang mang.
U Vûúng nối:
- Chng lâ nhûäng àûáa ngu dưët biïët chi mâ bân lån. Thối
thûúâng, nhûäng kễ ngu dưët thûúâng hổc àôi hay xết nết àïën cưng
viïåc ca thiïn hẩ, khanh àïí lâm gò cho bêån têm.
Quấch cưng nghe nối thò ci àêìu lui ra, mùåt mây húán húã.
Cấch vâi ngây sau, quan trêën th ni K Sún lẩi dêng biïíu vïì
têu rùçng:
- Ba sưng àïìu cẩn, ni K Sún lẩi lúã, àê chïët dên chng rêët
nhiïìu.
U Vûúng khưng thêm àïí àïën, sai bổn nưåi giấm ài tòm gấi àểp
sung bưí vâo cung.
Triïåu Thc Àấi nống lông, dêng biïíu can rùçng:
- Sún bùng, thy kiïåt lâ biïíu hiïåu ca thiïn tai. Vẫ lẩi K Sún
lâ núi dûång nghiïåp àïë vûúng nay lẩi bõ lúã ài thò khưng phẫi viïåc
nhỗ. Lệ ra phẫi chổn hiïìn tâi, àïí chung lo cûáu nûúác thò Bïå hẩ lẩi
chổn m nûä àïí vui riïng, hẩ thêìn lêëy lâm hưí thển.
PHNG MƯÅNG LONG 18

Nhâ vua chûa kõp nối, thò Quấch cưng àậ qu têu:
- Têu Bïå hẩ, àêët Phong, àêët Kiïìu lâ chưỵ àống àư côn K Sún
cng nhû chiïëc giây rấch lêu àúâi àậ bỗ ài, thò viïåc ni long àêët lúã
cố can hïå gò. ÊËy lâ Thc Àấi cố khi qn, mûúån cúá àïí phó bấng
triïìu àònh, xin Bïå hẩ rưång xết.
U Vûúng nối:
- Lúâi Quấch cưng nối rêët phẫi, Thc Àấi àậ cố khi qn,
trêỵm khưng thïí nâo dung thûá.
Nối rưìi vua bên cấch chûác Triïåu Thc Àấi àíi vïì qụ.
Thc Àấi ngûãa mùåt lïn trúâi than:
- Nguy bang bêët nhêåp, loẩn bang bêët cûá. Tuy nhiïn, ta khưng
khỗi àau lông nhòn nhâ Têy Chu mêët nûúác.
Than rưìi bên dùỉt cẫ gia quën trúã vïì nûúác Têën.
Lc êëy cố quan Àẩi phu Bao Hûúáng vûâa úã Bao Trung vïì, nghe
tin Thc Àấi bõ àíi, bên vưåi vậ vâo triïìu can giấn rùçng:
- Têu Bïå hẩ, nûúác nhâ àang xẫy ra nhiïìu àiïìm tai biïën, Bïå hẩ
lẩi àíi cẫ cấc tưi hiïìn, thò lêëy ai phô xậ tùỉc.
Vua cẫ giêån, truìn bùỉt Bao Hûúáng hẩ ngc.
Tûâ êëy khưng côn ai dấm ngùn cẫn nûäa.
Trúã lẩi viïåc ngûúâi bấn cung lc trûúác, sau khi vúát àûúåc àûáa bế,
bên trưën vïì Bao Thânh êín nấu. Nhûng vò nghêo khố ni àûáa bế
khưng nưíi, múái àem cho mưåt nhâ giâu, hiïëm con lâ Tû àẩi àùåt tïn
àûáa bế lâ Bao Tûå.
Nâng Bao Tûå tíi vûâa mûúâi bưën mâ cao lúán nhû mưåt thiïëu nûä
mûúâi sấu, mûúâi bẫy sùỉc àểp tuåt trêìn, mùỉt phûúång, mây ngâi,
àấng bêåc khuynh thânh, khuynh qëc. Nhûng vò úã chưën thưn qụ,
dêỵu sùỉc nûúác hûúng trúâi cng khưng ai biïët túái.
Mưåt hưm, Hưìng Àûác lâ con ca Bao Hûúáng, nhên thêu thụë
lâng ài qua àêëy, thêëy Bao Tûå àang gấnh nûúác.
Hưìng Àûác àûáng sûäng súâ, chùỉc lûúäi khen thêìm:

- Lâng qụ ma nhû vêìy, sao lẩi cố ngûúâi àểp àïën thïë !
Bưỵng châng lẩi sanh ra mưåt nghơ:

ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 141

Con rêët lêëy lâm xêëu hưí, xin mể xết nghơ.
Tun Khûúng tin lâ thûåc, chúâ Vïå Tun Cưng vâo cung, khốc
lốc thåt lẩi mổi àiïìu, lẩi nối thïm rùçng:
- Cêëp Tûã cưë tònh mën lâm nhc thiïëp nïn àậ cố lc nối nhiïìu
cêu lưỵ mậng.
Vïå Tun Cưng hỗi:
- Thùçng sc sanh êëy àậ nối nhûäng lúâi gò phẩm àïën ấi khanh?
Tun Khûúng st si nối:
- Thiïëp àûúåc nghe nố nối rùçng: Mể ta lâ Khûúng Di vúå ca ưng
nưåi ta, mâ ph thên ta côn lêëy lâm vúå àûúåc thay, hëng hưì Tun
Khûúng lâ vúå ca ta mâ ta khưng lêëy àûúåc sao! Nay ta chó cho ph
thên ta mûúån àúä mâ thưi. Ngây nâo àố ta sệ lêëy lẩi, vâ lêëy ln cẫ
ngưi nûúác Vïå nûäa.
Vïå Tun Cưng nghe nối cẫ giêån, kïu Cưng tûã Thổ vâo hỗi.
Cưng tûã Thổ nối:
- Têu ph thên, Cêëp Tûã lâ àûa con chđ hiïëu, chùèng bao giúâ lẩi
cố nhûäng lúâi nối lưỵ mậng nhû thïë àêu.
Vïå Tun Cưng khưng biïët phẫi phên xûã lệ nâo, bên àôi
Khûúng Di àïën trấch mùỉng à àiïìu.
Khûúng Di àau àúán, khưng chõu nưíi, thùỉt cưí tûå vêån.
Cêëp Tûã quấ thûúng mể, nhûng khưng dấm nối ra, chó ưm bng
khốc thêìm.
Giïët àûúåc Khûúng Di, mể con Cưng tûã Sốc vêỵn chûa thưi, ngây
àïm ếp båc Vïå Tun Cưng phẫi lâm cấch nâo giïët cho àûúåc Cêëp
Tûã múái nghe.

Vïå Tun Cưng nối:
- Cêëp Tûã khưng cố tưåi chi, nïëu àem giïët ài thiïn hẩ sệ chï
cûúâi.
Tun Khûúng nối:
- Khûúng Di thấc oan, thïë nâo Cêëp Tûã cng vò mể mâ trẫ th,
nïëu Cha cưng khưng giïët Cêëp Tûã, mể con tưi khưng lâm sao úã
trong cung nây àûúåc.
PHNG MƯÅNG LONG 142

Vïå Tun Cưng cûåc chùèng àậ phẫi nghe theo, tòm cấch giïët
Cêëp Tûã cho ưín thỗa àïí che mùỉt thiïn hẩ.
Gùåp lc Tïì Hi Cưng cho ngûúâi sang mûúån qn nûúác Vïå.
Vïå Tun Cưng múái bây mûu vúái Cưng tûã Sốc sai Cêëp Tûã cêìm
cúâ tiïët trùỉng ài sûá nûúác Tïì, rưìi cho vộ sơ phc giûäa àûúâng mâ giïët.
Cưng tûã Sốc àûúåc kïë rêët mûâng, triïåu têåp bổn cưn àưì, dùån àïën
np núi Sùçng giẫ lâ chưỵ àûúâng thy giấp liïìn vúái àûúâng bưå. Hïỵ
thêëy cố ngûúâi cêìm cêy cúâ trùỉng ài ngang qua lâ nhẫy ra giïët lêåp
tûác.
Sùỉp àùåt xong Cưng tûã Sốc trúã vïì cung thåt lẩi vúái Tun
Khûúng hay.
Tun Khûúng mûâng rúä vư cng.
Cưng tûã Thổ thêëy mể mònh mùåt mây húán húã, sanh nghi, dô hỗi
sûå tònh.
Tun Khûúng ngúä lâ Cưng tûã Thổ cng àậ biïët viïåc êëy nïn
khưng hïì giêìu diïëm gò cẫ, nối rộ sûå viïåc.
Cưng tûã Thổ thêët kinh, nhûng biïët rùçng êm mûu àậ àõnh sùén
d can giấn cng chùèng đch chi, bên lến qua nối vúái Cêëp Tûã.
Cêëp Tûã ngưìi thêỵn thúâ khưng àấp.
Cưng tûã Thổ nối:
- Àûúâng ài tûâ àêy sang Tïì thïë nâo cng phẫi qua Sùçng giẫ,

mâ àậ qua àố tấnh mẩng anh ùỉt dûä nhiïìu lânh đt. Chi bùçng trưën
sang nûúác khấc rưìi sệ lo toan.
Cêëp Tûã àấp:
- Àẩo lâm con, nïëu khưng nghe lúâi cha mể àêu côn lâ hiïëu
thẫo. Vẫ lẩi, nïëu Ph vûúng àậ cố mën ta chïët thò dêỵu cố sưëng
cng chùèng đch chi.
Nối xong, sûãa soẩn hânh trang, tûâ biïåt Cưng tûã Thổ, xëng
thuìn ài theo àûúâng thy.
Cưng tûã Thổ khun can àïën bûåc nâo Cêëp Tûã cng khưng
nghe.
Cưng tûã Thổ àûáng nhòn theo, àưi dông lïå khưng vúi, nghơ
thêìm:
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 143

- Anh ta quẫ lâ mưåt ngûúâi hiïëu hûäu, nïëu àïí anh ta chïët sau
nây mùåt mi nâo mâ ta nưëi ngưi. Vẫ lẩi trong hoân cẫnh nây chó cố
cấi chïët ca ta, may ra múái àấnh thûác àûúåc lông thûúng xốt ca
cha mể ta, àem lẩi mưåt gia àònh thẫo thån àûúåc.
Nghơ rưìi liïìn dổn mưåt chiïëc thuìn, àem à vêåt thûåc gổi vâi
tïn ty tng bẫo chêo theo cho kõp thuìn ca Cêëp Tûã àïí cng dûå
tiïåc rûúåu tiïỵn biïåt. Chùèng bao lêu hai thuìn gùåp nhau, Cưng tûã
Thổ gổi Cêëp Tûã sang thuìn mònh.
Cêëp Tûã nối:
- Anh ài àûúâng xa, em mn dêng cho anh mưåt chến rûúåu tiïỵn
hânh, àïí tỗ tònh mong nhúá.
Nối rưìi rốt mưåt chến rûúåu àêìy dêng cho Cêëp Tûã.
Nhûng vûâa lông chến chûa kõp nối thò nûúác mùỉt àậ tn trân,
chẫy vâo ly rûúåu.
Cêëp Tû vưåi vậ bûng chến rûúåu ëng mưåt húi cẩn chến.
Cưng tûã Thổ st si nối:

- Em khốc lâm cho nûúác mùỉt nhỗ vâo rûúåu thûåc lâ vư lïỵ.
Cêëp Tûã nối:
- Anh chó mën ëng nhûäng giổt nûúác mùỉt êëy àïí àûúåc giûä mậi
vâo lông têëm thêm tònh ca em.
Thổ rốt thïm mưåt chến nûäa trao cho Cêëp Tûã.
Hai anh em vûâa ëng, vûâa khốc.
Nûúác mùỉt câng hôa vúái rûúåu bao nhiïu thò rûúåu câng nưìng bêëy
nhiïu.
Cưng tûã Thổ cưët phc rûúåu cho Cêëp Tûã thûåc say, nïn mưåt lc
sau Cêëp Tûã say mêm nùçm vêåt xëng khoang thuìn ng thiïëp.
Cưng tûã Thổ ưm anh khốc mưåt lc lêu, rưìi bẫo bổn th hẩ:
- Lïånh vua phẫi ài gêëp mâ anh ta say nïn trïỵ nẫi vêåy ta phẫi
ài thïë múái àûúåc.
Nối rưìi cêìm cêy cúâ trùỉng cùỉm lïn mi thuìn mònh, vâ viïët
mưåt bûác thû, dùån tïn qn hêìu lc nâo Cêëp Tûã tónh dêåy sệ àûa.
Àoẩn Cưng tûã Thổ cûá thùèng àûúâng cho thuìn àïën Sùçn giẫ.
PHNG MƯÅNG LONG 144

Vûâa àïën núi, bổn cưn-àưì thêëy cố ngổn cúâ trùỉng, kếo nhau chẩy
âo ra bùỉt.
Cưng tûã Thổ àûáng dêåy chó vâo mùåt bổn chng mùỉng lúán:
- Ta lâ Cêëp Tûã, Thïë tûã nûúác Vïå, phng mïånh sang nûúác Tïì ài
sûá, sao chng bêy dấm cẫn trúã.
Bổn cưn àưì nối:
- Ngûúi àậ lâ Cêëp Tûã thò àûâng cố xûng hư lâm gò cho íng
tiïëng. Chng ta tn lïånh Vïå hêìu ra àêy lêëy àêìu ngûúi.
Nối xong, bổn cưn àưì ấp lẩi, chếm àêìu Cưng tûã Thổ, bỗ vâo
mưåt cấi hưåp rưìi àoẩt lêëy cúâ tiïët mang vïì.
Bổn gia àinh theo hêìu Cưng tûã Thổ súå hậi, chẩy tấn loẩn.
Côn Cêëp Tûã khi tónh rûúåu, múã mùỉt ra khưng thêëy Thổ àêu, lẩi

nhêån àûúåc bûác thû, trong lông hoẫng hưët.
Múã thû ra xem, trong thû chó thêëy mưåt hâng chûä nhû sau:
- Em ài thay anh, anh tòm núi lấnh nẩn.
Cêëp Tûã khốc oâ, vưåi vậ bẫo bổn ty tng:
- Hậy chêo thuìn ài cho mau, kễo chng lêìm mâ giïët mêët em
ta.
Bổn ty tng tuy khưng hiïíu gò cẫ, nhûng cng cưë sûác chêo ài
rêët mau.
Thuìn lûúát sống, dûúái ấnh trùng vùçng vùåc, lùn tùn trïn mùåt
sưng àâi, cẫnh vêåt ïm àïìm nhûng lông ngûúâi rưån rậ.
Cêëp Tûã chó nghơ àïën sinh mẩng em mònh, nïn hưëi thc liïn
hưìi lâm cho mêëy tïn qn chêo thuìn mïåt khưng kõp thúã.
Mưåt lất sau, thêëy àâng xa cố bống thuìn nhêëp như, Cêëp Tûã
mûâng rúä, hết to:
- Em ta côn sưëng! Thêåt lông trúâi khưng ph!
Mưåt tïn qn hêìu àûa mùỉt nhòn mưåt lc rưìi nối:
- Thûa Thïë tûã, thuìn àố àang ài túái phđa chng ta!
Cêëp Tûã ngú ngấc, chûa biïët thïë nâo, thò chiïëc thuìn nổ àậ tûâ
àâng xa phùng phùng rệ nûúác ài àïën.
Trïn thuìn khưng thêëy Cưng tûã Thổ, chó thêëy mưåt bổn cưn
àưì, gûúm giấo sấng lôa.
ÀƯNG CHU LIÏÅT QËC 145

Cêëp Tûã lông nghi ngẩi, hỗi:
- Cấc ngûúi phng mïånh Cha cưng àậ lâm xong nhiïåm v
chûa?
Bổn cưn àưì nghe hỗi, tûúãng ngûúâi ca Cưng tûã Sốc sai àïën tiïëp
ûáng nïn bûng chiïëc hưåp cố àûång àêìu ca Cưng tûã Thổ àûa ra vâ
nối:
- Chng tưi àậ thânh cưng.

Cêëp Tûã vûâa cêìm àïën chiïëc hưåp vng ngậ ra, khốc to, nối:
- Ưi thưi! Côn gò em ta nûäa!
Bổn cưn-àưì ngú ngấc àûa mùỉt nhòn nhau.
Cêëp Tûã nối tiïëp:
- Ta àêy múái lâ Cêëp Tûã, vò ta cố tưåi nïn cha ta sai giïët, chúá
Cưng tûã Thổ lâ em ta, nâo cố tưåi chi.
Bổn cưn àưì biïët mònh àậ giïët lêìm, thêët kinh, nối nhỗ vúái nhau:
- Thïë nây thò phẫi giïët cẫ nố nûäa, múái chåc nưíi tưåi chng ta
àậ lêìm lêỵn.
Nối xong, bổn cưn àưì ấp lẩi chùåt àêìu Cêëp Tûã, bỗ chung vâo
mưåt hưåp, rưìi chêo thuìn ài, àïí mùåc cho bổn qn hêìu ca Cêëp Tûã
ngưìi run rêíy trong thuìn, mùåt mây tấi ngùỉt.
Vïì àïën thânh Vïå, bổn cưn àưì àem chiïëc hưåp vâ cúâ trùỉng vấc
dêng cho Cưng tûã Sốc, kïí lẩi sûå giïët lêìm, vâ rêët lo súå Cưng tûã Sốc
trấch phẩt.
Chùèng dê Cưng tûã Sốc àậ khưng giêån mâ lẩi côn vui mûâng,
àem vâng la thûúãng cho bổn chng rêët trổng hêåu, rưìi vâo cung
nối vúái mể.
Tun Khûúng bìn vui lêỵn lưån. Bìn vò mêët con, vui vò àậ
giïët àûúåc Cêëp Tûã, trûâ àûúåc hêåu hổa cho mònh. Vò biïët Vïå Tun
Cưng thûúng u Cưng tûã Thổ, nïn Tun Khûúng bẫo Sốc hậy
khoan cho Vïå Tun Cưng biïët.
Sau ngûúâi nûúác Vïå cố lâm thú võnh hai anh em Cêëp Tûã vâ Thổ
rùçng:
Hai chiïëc àêìu rúi, mưåt mưëi tònh
Hưìn oan ưm hêån khốc xn xanh.
PHNG MƯÅNG LONG 146

Lông cha vđ cố khưng thûúng xốt
Thâ chïët cho trôn nghơa àïå huynh.

Ngun trûúác kia Vïå Tun Cưng cố y thấc Cêëp Tûã cho Cưng
tûã Tiïët àïí lïn ngưi côn Cưng tûã Thổ cng àûúåc u thấc cho Cưng tûã
Chûác, nay hai ngûúâi nghe àûúåc tin dûä, liïìn hổp nhau vâo têu vúái
Vïå Tun Cưng.
Vïå Tun Cưng tuy ghết Cêëp Tûã song rêët u Thổ, nïn sau
khi nghe Thổ chïët, lông bâng hoâng àau àúán, nùçm vêåt xëng long
sâng than rùçng:
- Ưi! Chđnh con Tï nûä àậ hẩi nhâ ta rưìi.
Liïìn cho àôi Cưng tûã Sốc vâo khiïín trấch.
Cưng tûã Sốc chưëi dâi.
Tûâ àố, Vïå Tun Cưng bìn rêìu sanh bõnh.
Mưỵi khi nùçm mï lẩi thêëy Di Khûúng, Cêëp Tûã vâ Thổ hiïån àïën
trûúác mùåt khốc than.
Cấch nûãa thấng sau Vïå Tun Cưng tẩ thïë.
Cưng tûã Sốc lïn nưëi ngưi, tûác lâ Vïå Hụå Cưng.
Vïå Hụå Cưng lïn ngưi chûa àûúåc ba ngây àậ cấch chûác Cưng
tûã Tiïët vâ Chûác.
Hai ngûúâi nây oấn hêån vư cng chúâ dõp trẫ th cho Cưng tûã
Thổ vâ Cêëp Tûã.
Côn Cưng tûã Ngoẩn lâ anh ca Vïå Hụå Cưng khưng chõu phc
bỗ trưën sang Tïì tr êín.
Tûâ hưm Vïå Hụå Cưng bõ qn Trõnh àấnh ta tânh, lông oấn
hêån Trõnh Lïå Cưng khưng xiïët, xẫy nghe cố sûá Trõnh àïën, múái hay
Trõnh Lïå Cưng àậ bỗ ngưi mâ trưën, vâ sûá nûúác Trõnh àïën xin rûúác
Trõnh Chiïu Cưng tûác lâ Thïë tûã Hưët, vïì nûúác.
Vïå Hụå Cưng cho vâo.
Sûá nûúác Trõnh lâ Tïë Tc trưng thêëy Trõnh Chiïu Cưng vưåi vậ
sp lẩy xin tưåi vïì viïåc phïë lêåp trûúác kia.
Trõnh Chiïu Cưng tuy khưng bùỉt tưåi Tïë Tc, song àậ mêët lông
tin, tỗ ra lậnh àẩm.