BÀI 31. TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT. KA VIÊN NHI

KIỂM TRA BÀI CŨ

Mô tả quá trình chuyển xung
thần kinh qua xináp.
TIẾT 31.
TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG
VẬT
I. Tập tính là gì?
II. Phân loại tập tính
III. Cơ sở thần kinh của tập tính

TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
Em hãy quan sát một số hình ảnh sau:
Tập tính của động
vật là gì?
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ?

Tập tính là một chuỗi những phản ứng của động
vật trả lời kích thích từ môi trường (bên trong
hoặc bên ngoài cơ thể), nhờ đó động vật thích
nghi với môi trường sống để tồn tại và phát triển.
Bài 31. TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
Phân biệt đặc điểm tính chất và cho ví dụ về các loại tập tính ở
động vật.
Loại tập tính
Nội dung
Tập tính bẩm sinh
Tập tính học

được
Đặc điểm,
tính chất
Ví dụ
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
Loại tập tính
Nội dung
Tập tính bẩm sinh Tập tính học được
Đặc điểm,
tính chất
Ví dụ
- Loại tập tính sinh ra đã
có.
- Được di truyền từ bố, mẹ.
- Đặc trưng cho loài.
- Loại tập tính hình thành
trong đời sống cá thể, thông
qua học tập, rút kinh nghiệm
- Không được DT từ bố, mẹ.
- Đặc trưng cho từng cá thể.
- Vịt con mới nở thả xuống
nước có thể bơi được,
nhưng gà thì không.
- Nhện chăng lưới,
- Trâu, bò biết thực hiện
các động tác theo hiệu lệnh
của người nông dân.
- Vẹt biết nói tiếng người,
Hãy cho biết tập tính nào dưới đây là tập tính bẩm
sinh, tập tính học được:

- Đến thời kì sinh sản, tò vò cái đào một cái hố trên mặt đất để
làm tổ rồi bay đi bắt một con sâu bướm, đốt cho sâu bị tê liệt, rồi
bỏ vào tổ. Tiếp đó tò vò cái đẻ trứng vào tổ và bịt tổ lại, sau một
thời gian, tò vò con nở từ trứng ra và ăn con sâu. Các tò vò cái
con lớn lên lặp lại trình tự đào hố và đẻ trứng như tò vò mẹ (dù
không nhìn thấy các tò vò cái khác làm tổ và sinh đẻ)
(1)
- Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì
râm (ca dao)
(2)
- Khi nhìn thấy đèn giao thông chuyển sang màu đỏ, những người qua đường
dừng lại.
(3)
Bài 31. TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH
 (1) và (2) là tập tính bẩm sinh; (3) là tập tính học được.
Cơ sở của tập tính là các phản xạ. Các phản xạ thực hiện qua cung
phản xạ.
Kích thích ngoài
hoặc trong
Cơ quan
thụ cảm
Hệ thần
kinh
Cơ quan
thực hiện
Hành động
Bài 31. TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
Cơ sở thần kinh của tập tính là gì?

Sơ đồ cơ sở thần kinh của tập tính
1. Tập tính bẩm sinh: .
2. Tập tính học được:
Bài 31. TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH
Cơ sở thần kinh của tập tính bẩm sinh là gì? Đặc điểm
của tập tính bẩm sinh?
Cơ sở thần kinh của tập tính học được là gì? Quá trình
hình thành tập tính thể hiện như thế nào?
- Chuỗi phản xạ không điều kiện
- Do kiểu gen quy định → bền vững, không thay đổi.
- Chuỗi phản xạ có điều kiện
- Quá trình hình thành tập tính là quá trình hình thành các mối
liên hệ mới giữa các nơron → có thể thay đổi.

- Sự hình thành tập tính học được ở động vật
phụ thuộc vào mức độ tiến hóa của hệ thần
kinh và tuổi thọ của chúng.
TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
III. Cơ sở thần kinh của tập tính.
1. Ở động vật có hệ thần kinh dạng
lưới và hệ thần kinh chuỗi hạch, các
tập tính của chúng là tập tính bẩm
sinh. Tại sao?
2. Tại sao người và động
vật có hệ thần kinh phát
triển, có rất nhiều tập tính
học được?
TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT
III. Cơ sở thần kinh của tập tính.

1. Ở động vật bậc thấp hệ
thần kinh đơn giản, số lượng
tế bào thần kinh không nhiều
nên khả năng học tập rất
thấp, việc học tập và rút kinh
nghiệm rất khó khăn. Hơn
nữa, tuổi thọ thường ngắn
nên không có nhiều thời gian
cho việc học tập.
2. Người và những động vật có hệ thần
kinh phát triển thuận lợi cho việc học
tập và rút kinh nghiệm. Tập tính ngày
càng hoàn thiện do phần học tập được
bổ sung ngày càng nhiều và càng
chiếm ưu thế so với phần bẩm sinh.
Ngoài ra động vật có hệ thần kinh
phát triển thường có tuổi thọ dài. cho
phép động vật thành lập nhiều phản
xạ có điều kiện, hoàn thiện các tập tính
phức tạp, thích ứng với các điều kiện
sống luôn biến đổi.
HOÀN THÀNH CÂU TRẮC NGHIỆM SAU

1. Sáo, vẹt nói được tiếng người. Đây thuộc loại
tập tính

A. học được.

B. bản năng.


C. bẩm sinh.

D. vừa là bản năng vừa là học được.

2. Tiếng hót của con chim được nuôi cách li từ
khi mới sinh thuộc loại tập tính

A. học được.

B. bản năng.

C. bẩm sinh.

D. vừa là bản năng vừa là học được

HOÀN THÀNH CÂU TR C NGHI M SAUẮ Ệ

3. Cơ sở sinh học của tập tính là

A. cung phản xạ

B. hệ thần kinh

C. phản xạ

D. trung ương thần kinh.
HOÀN THÀNH CÂU TRẮC NGHIỆM SAU
17
Ví dụ 1:


Một con ếch rình mồi và phóng lưỡi bắt mồi (tập
tính ). Nhưng ngay sau đó, nó vội nhả ra và
thu mình lại bởi con mồi đó là ong bò vẽ (tập
tính……………).
18

Khi kiến chăm sóc trứng và ấu trùng( tập tính…………… ), nếu
phát hiện ra ấu trùng lạ, chúng sẽ quẳng ấu trùng lạ ra khỏi tổ
(tập tính……………….).
Ví dụ 2:
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
-
Học thuộc bài, trả lời các câu hỏi SGK.
-
Tìm thêm ví dụ về các loại tập tính của động vật.
-
Nghiên cứu nội dung bài 32: “Tập tính của động vật (tiếp)”.