Phân tích các yếu tố vĩ mô quyết định lạm phát tại Việt Nam bằng mô hình đường Phillips mới

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH


CHUYÊN  THC TP TT NGHIP
TÊN  TÀI

PHÂN TÍCH CÁC YU T V MÔ
QUYT NH LM PHÁT TI VIT NAM
BNG MÔ HÌNH NG PHILLIPS MI

GVHD: ThS Trn Bá Th
SVTH: Nguyn Công Toàn
LP: Kinh t hc ậ K35
TP. H CHÍ MINH – 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan chuyên đ tt nghip ắPhơn tích các yu t v mô quyt đnh lm
phát ti Vit Nam bng mô hình đng Phillips mi” là công trình nghiên cu ca
riêng cá nhân tôi.
Các s liu trong đ tƠi nƠy đc thu thp và s dng mt cách trung thc. Kt qu
nghiên cu đc trình bày trong khóa lun không sao chép ca bt c nghiên cu
nƠo vƠ cng cha đc trình bày hay công b  bt c công trình nghiên cu nào
khác trc đơy.
TP.HCM, ngày 16 tháng 03 nm 2013
Tác gi khóa lun
Nguyn Công Toàn

NHN XÉT CA N V THC TP






















NHN XÉT CA GVHD

i


MC LC
MC LC i
DANH MC CÁC KÝ HIU CH VIT TT iii
DANH MC CÁC BNG iv
DANH MC CÁC HÌNH iv
PHN M U 1
1. t vn đ 1
2. i tng, phm vi và mc tiêu nghiên cu 1
3. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài 2
4. Kt cu đ tài 2
PHN NI DUNG 3

CHNG 1: TNG QUAN CÁC LÝ THUYT V LM PHÁT VÀ NG
PHILLIPS. 3
1.1. Tng quan v lm phát 3
1.1.1. Khái nim lm phát 3
1.1.2. o lng lm phát 5
1.1.3. nh hng ca lm phát đi vi nn kinh t 6
1.1.4. Các nguyên nhân gây lm phát 7
1.2. Các lý thuyt v đng Phillips 12
1.2.1. ng cong Phillips ca trng phái Tân C in 12
1.2.2. ng Phillips ca trng phái Keynes mi (NKPC) 13
1.2.3. Mô hình NKPC lai 17
1.2.4. Nghiên cu v lm phát s dng NKPC lai ti các quc gia 18
CHNG 2:TÌNH HÌNH LM PHÁT TI VIT NAM GIAI ON 1980-2009
20
2.1. Giai đon 1980-1994 20
2.2. Giai đon 1995-2009 22
ii

CHNG 3: NGHIÊN CU THC NGHIM NKPC LAI TI VIT NAM GIAI
ON 1995-2012 24
3.1. Thit k nghiên cu 24
3.1.1. D liu 24
3.1.2. Mô hình nghiên cu 29
3.2. Kt qu thc nghim 30
3.2.1. c lng sn lng tim nng 30
3.2.2. Kt qu c lng NKPC lai 32
CHNG 4: THO LUN KT QU VÀ GI Ý CHÍNH SÁCH 36
4.1. Tho lun kt qu nghiên cu: 36
4.2. Gi ý chính sách 39
PHN KT LUN 42

TÀI LIU THAM KHO 43
PH LC 1: B LC HODRICK-PRESCOTT (HP) 45
PH LC 2: S LIU S DNG TRONG NGHIÊN CU 46
PH LC 3: PHNG PHÁP HI QUY GMM 48
PH LC 4: BNG C LNG NKPC LAI CHO VIT NAM 52


iii

DANH MC CÁC KÝ HIU CH VIT TT
Ch
vit tt
Tên đy đ ting Vit
Tên đy đ ting Anh
ADF
Kim đnh ADF
Augmented Dickey-Fuller
CPI
Ch s giá tiêu dùng
Consumer Price Index
FDI
u t trc tip nc ngoài
Foreign Direct Investment
FII
u t gián tip nc ngoài
Foreign Indirect Investment
GMM
Phng pháp hi quy momen tng
quát
Generalized method of moments

GSO
Tng cc thng kê
General Statistics Office Of
Vietnam
IMF
Qu tin t quc t
International Monetary Fund
INF
Lm phát
Inflation
M2
Cung tin m rng
Broad Money
NKPC
ng Phillips mi
New-Keynesian Phillips Curve
PP
Kim đnh Phillips ậ Person
Phillips ậ Person
USD
ôla M
United States dollar
VAR
Mô hình c lng t hi quy
Vector Autoregression
VN
ng Vit Nam
Vietnam dong

iv

DANH MC CÁC BNG
Bng 3.1: Thng kê mô t d liu
Bng 3.2: Tng trng cung tin rng M2 và GDP thc hƠng nm (1995-2009)
Bàng 3.3: Kt qu kim đnh nghim đn v
Bng 3.4: Kt qu c lng mô hình NKPC lai cho Vit Nam

DANH MC CÁC HÌNH
Hình 2.1: T l lm phát hƠng nm ca Vit Nam 1980-2010
Hình 2.2: Lm phát hàng quý Vit Nam giai đon 1995-2009
Hình 3.1: Cung tin rng M2 t 1995-2009 (t VN)
Hình 3.2:Ch s giá thc phm và du thô danh ngha hƠng quý t 1995-2009 (USD)
Hình 3.3: GDP hàng quý ca Vit Nam giai đon 1995-2009
Hình 3.4: Chui GDP sau khi loi b yu t mùa v
Hình 3.5: Chui GDP tim nng vƠ GDP thc t hàng quý
Hình 3.6: T l lm phát và tng trng cung tin rng M2 (%/quý)
1

PHN M U
1. t vn đ
Lm phát là mt vn đ tn ti  Vit Nam và cn phi phát trin tt mt mô hình
thc nghim đ có th nm bt các yu t chính lƠm đng lc thúc đy lm phát ti
Vit Nam. Nhng nguyên nhân ca s gia tng lm phát trong giai đon sau nm
1995 đƣ gơy tranh cƣi. Mt s nhà kinh t cho rng s gia tng nàày là h qu ca
vic m rng chính sách tin t, trong khi s khác li lp lun rng lý do đn t các
yu t ngoi sinh, chng hn nh giá du tng cao trên th trng th gii. Tuy
nhiên, nhng lp lun đc da trên phân tích lý thuyt ch không phi là nghiên
cu thc nghim. Nh vy, điu này dn đn nhu cu cn pi xâây dng mt mô
hình thc nghim đc phát trin tt đ có th nm bt các lc quan trng nhm
phân tích yu t quyt đnh lm phát ti Vit Nam.

Nh đƣ bit, đng Phillips mi New Keynesian Phillips Curve (NKPC) và gn đơy
đng Phillips lai (NKPC lai) đƣ thu hút đc nhiu s quan tâm. NKPC là mt mô
hình cu trúc đc s dng rng rãi trong phân tích các đng lc thúc đy lm phát.
Lý do mà mô hình NKPC đƣ thu hút đc s chú ý ca các nhà hoch đnh chính
sách là nó có th gii thích đáng k tình hình lm phát dai dng bng cách nhn
mnh vai trò ca các k vng lm phát. Mc dù đƣ có các nghiên cu rng rãi v
đng Phillips lai đi vi các nc phát trin vƠ đang phát trin, nhng mô hình
này vn còn ít đc bit đn ti Vit Nam. Nghiên cu này nhm điu tra kh nng
ca đng Phillips lai trong vic gii thích các yu t quyt đnh lm phát ti Vit
Nam nhm làm rõ các vn đ liên quan đn lm phát vƠ đóng góp vƠo quá trình xơy
dng chính sách.
2. i tng, phm vi và mc tiêu nghiên cu
Khoá lun tp trung vào phân tích lm phát ti Vit Nam t 1995-2009, cng nh
nhng yu t có th nh hng ti lm phát ti Vit Nam đc xây dng trong mô
hình NKPC lai, bao gm lm phát quán tính, lm phát k vng, l hng sn lng,
cung tin rng, giá lng thc và giá du th gii. Thông qua nghiên cu thc
nghim nh hng ca tng yu t đn lm phát, nghiên cu nhm đa ra nhng
gi ý chính sách phù hp đ tháo g nguy c lm phát cao cho Vit Nam trong bi
cnh hin nay.

2

3. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
Nghiên cu này hy vng s đem đn cho nhng tho lun chính sách hin nay 
Vit Nam mt nghiên cu v mô đáng tin cy vi phng pháp mang tính khoa
hc và da vào các bng chng thc nghim v các nguyên nhân ca lm phát. Vì
kim soát lm phát là mt trong nhng mi quan tâm hàng đu trong chính sách
kinh t v mô trong giai đon hin nay, nghiên cu hy vng s làm rõ các vn đ
liên quan đn lm phát vƠ đóng góp vào quá trình xây dng chính sách.
4. Kt cu đ tài

Ngoài 2 phn m đu và kt lun, các danh mc và ph lc; ni dung nghiên cu
bao gm 4 chng. Chng 1 trình bƠy c s lý thuyt v lm phát, các mô hình
đng Phillips và gi đnh ban đu. Chng 2 trình bày tng quan lm phát ti Vit
Nam giai đon 1980-2009. Chng 3 tin hành nghiên cu NKPC lai trong giai
đon 1995-2009; kt qu thc nghim. Chng 4 tóm tt, tho lun kt qu nhn
đc; và t đó gi ý mt s chính sách thích hp.

3

PHN NI DUNG
CHNG 1: TNG QUAN CÁC Lụ THUYT V LM PHÁT VÀ
NG PHILLIPS.
Chng này s trình bày tng quan c s lý thuyt đc s dng trong bài nghiên
cu. Mc 1.1 trình bày tng quan v lm phát và mc 1.2 s tho lun xem xét li
các lý thuyt v đng Phillips trc đây.
1.1. Tng quan v lm phát
1.1.1. Khái nim lm phát
Lm phát là mt khái nim lơu đi và cn bn ca kinh t hc. Tuy nhiên, cho đn
tn ngày nay vn cha có mt đnh ngha hoƠn toƠn thng nht trong cng đng
khoa hc v khái nim này. Trong lch s ca kinh t hc, đƣ có không ít trng
phái n lc đ gii thích v lm phát và cách tip cn ca mi trng phái cng có
nhiu khác bit. Say đơy s đim qua mt vƠi quan đim ca các trng phái ni bt
v đnh ngha lm phát:.
Trng phái ắlu thông tin t” đi din là Milton Friedman cho rng lm phát là
do đa nhiu tin tha bt k là kim loi hay tin giy vào lu thông lƠm cho giá c
hƠng hoá tng lên. John. M. Keynes và các nhà kinh t theo trng phái ca ông phê
phán ý ngh v lm phát ca hc thuyt nƠy lƠ quá đn gin khi cho rng nhu cu v
tin ca nn kinh t là mt t l c đnh ca GDP theo giá hin hƠnh. Trng phái
Keynes lp lun rng trong thc t không phi bt c s lng tin nƠo tng lên
trong lu thông cng đu là lm phát vì hàm cu v tin ph thuc không ch vào

thu nhp (GDP) mà còn ph thuc vào t l lãi. Nhng ngi theo hc thuyt lu
thông tin t đƣ dùng logic hình thc đ kt hp mt cách máy móc hin tng tng
s lng tin vi hin tng tng giá đ rút ra bn cht kinh t ca lm phát.
Trng phái "cu d tha tng quát" (hay ắcu kéo") mƠ đi din là Keynes cho
rng lm phát là cu d tha tng quát do phát hành tin ra quá mc sn xut trong
thi k toàn dng dn đn mc giá chung tng. Tuy nhiên nói lm phát là "cu d
tha tng quát" lƠ không chính xác, vì trong giai đon khng hong  thi k ch
ngha t bn phát trin mc dù có khng hong sn xut tha mà không có lm phát.
Mc dù Keynes đƣ tin sơu hn trng phái lm phát lu thông tin t là không ly
hin tng b ngoƠi, không coi điu kin ca lm phát là nguyên nhân ca lm phát
nhng li mc sai lm v mt logic lƠ đem kt qu ca lm phát quy vào bn cht
ca lm phát. Do đó, khái nim ca Keynes vn cha nêu đc đúng bn cht kinh
t - xã hi ca lm phát.
4

K.Marx (1867) đƣ cho rng "lm phát là s trƠn đy các kênh, các lung lu thông
nhng t giy bc tha làm cho giá c (mc giá) tng vt và vic phân phi li sn
phm xã hi gia các giai cp trong dơn c có li cho giai cp t sn”.  đơy Marx
đƣ đng trên góc đ giai cp đ nhìn nhn lm phát, dn ti ngi ta có th hiu lm
phát là do nhƠ nc do giai cp t bn, đ bóc lt mt ln na giai cp vô sn. Quan
đim này có th xp vƠo quan đim lm phát "lu thông tin t" song đnh ngha
này hoàn ho hn vì nó đ cp ti bn cht kinh t - xã hi ca lm phát. Tuy nhiên
nó có nhc đim là cho rng lm phát ch là phm trù kinh t ca nn kinh t t
bn ch ngha vƠ cha nêu đc nh hng ca lm phát trên phm vi quc t.
Trng phái lm phát giá c h cho rng lm phát là s tng giá. Thc cht lm
phát ch là mt trong nhiu nguyên nhân ca tng giá. Có nhng thi k giá tng mà
không có lm phát nh: thi k "cách mng giá c"
1
th k XVI  châu Âu, thi k
hng thnh ca mt chu k sn xut, nhng nm mt mùa tng giá ch là h qu -

là mt tín hiu d thy ca lm phát nhng có lúc tng giá li tr thành nguyên nhân
ca lm phát. Lm phát không phi ch đn thun là tng giá, vì vy quan đim ca
trng phái nƠy đƣ ln ln gia hin tng và bn cht, lƠm cho ngi ta d ng
nhn gia tng giá vƠ lm phát.
Trên đơy lƠ các quan đim ca các trng phái kinh t hc chính. Nói chung các
quan đim đu cha hoƠn chnh, nhng đƣ nêu đc mt s mt c bn ca lm
phát. Bàn lm phát là vn đ rng vƠ đ đnh ngha đc nó đòi hi phi có s
nghiên cu sâu và k càng. Trong thc t, thng ch có th nhn din ra lm phát
qua du hiu hàng hoá, dch v tng giá. Vì nhng nguyên nhơn nƠy mƠ đa s các
nhà kinh t hc đƣ đng nht t l lm phát vi t l tng giá
2
.  Vit Nam và nhiu
nc khác quan nim nƠy tng đi ph bin. Tóm li, đnh ngha lm phát còn rt
nhiu vn đ đ các nhà kinh t có th tip tc tìm hiu mt cách nghiêm túc.
Nhng khi xy ra lm phát thì tác đng ca nó s nh hng trc tip ti đi sng
kinh t xã hi.

1
Cuc cách mng giá c bùng lên sau nhng cuc phát kin đa lí do kim loi quý nh vƠng, bc đ vào châu
Âu nhiu cha tng có: ngi Tây Ban Nha t 1493 ậ 1600 đƣ ch v nc mình 276.000 kg vàng và tr
lng vƠng chơu Âu tng t 550.000 kg lên 1.192.000 kg và bc tng t 7 triu kg lên 21 triu kg. Vàng bac
đc tung ra đ mua hàng, nên giá c tng lên vùn vt:  Anh, Pháp, c trung bình giá tng t 2 ậ 2,5 ln
vào th k XVI, Tơy Ban Nha tng t4 ậ 5 ln. c bit, hàng xa x tng cao: len tng 38% (1500 ậ 1586)
2
N. Gregory Mankiw (2010), Macroeconomics (7th Edition), Worth Publishers, chng 6 trang 155
5

1.1.2. o lng lm phát
Lm phát đc đo lng bng cách theo dõi s thay đi trong giá c ca mt lng
ln các hàng hoá và dch v trong mt nn kinh t (thông thng da trên d liu

đc thu thp bi các t chc NhƠ nc, mc dù các liên đoƠn lao đng và các tp
chí kinh doanh cng lƠm vic này). Giá c ca các loi hàng hoá và dch v đc t
hp vi nhau đ đa ra mt "mc giá c trung bình", gi là mc giá trung bình ca
mt tp hp các sn phm. Ch s giá c là t l mc giá trung bình  thi đim
hin ti đi vi mc giá trung bình ca nhóm hƠng tng ng  thi đim gc. T
l lm phát th hin qua ch s giá c là t l phn trm mc tng ca mc giá trung
bình hin ti so vi mc giá trung bình  thi đim gc.  d hình dung có th coi
mc giá c nh lƠ phép đo kích thc ca mt qu cu, lm phát s lƠ đ tng kích
thc ca nó. Không tn ti mt phép đo chính xác duy nht ch s lm phát, vì giá
tr ca ch s này ph thuc vào t trng mƠ ngi ta gán cho mi hàng hoá trong
ch s, cng nh ph thuc vào phm vi khu vc kinh t mƠ nó đc thc hin. Các
phép đo ph bin ca ch s lm phát bao gm ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s
điu chnh GDP (GDP deflator).
Ch s giá tiêu dùng là mt t s phn ánh giá ca r hàng hoá trong nhiu nm
khác nhau so vi giá ca cùng r hƠng hoá đó trong nm gc 1. Ch s giá này ph
thuc vƠo nm đc chn làm gc và s la chn r hƠng hoá tiêu dùng. Nhc
đim chính ca ch s này là mc đ bao ph cng nh s dng trng s c đnh
trong tính toán. Mc đ bao ph ca ch s giá này ch gii hn đi vi mt s hàng
hoá tiêu dùng và trng s c đnh da vào t phn chi tiêu đi vi mt s hàng hoá
c bn ca ngi dân thành th mua vƠo nm gc. Nhng nhc đim mà ch s này
gp phi khi phn ánh giá c sinh hot là (1) không phn ánh s bin đng ca giá
hàng hoá t bn; (2) không phn ánh s bin đi trong c cu hàng hoá tiêu dùng
cng nh s thay đi trong phân b chi tiêu ca ngi tiêu dùng cho nhng hàng
hoá khác nhau theo thi gian.
Ch s điu chnh GDP là loi ch s có mc bao ph rng nht. Nó bao gm tt c
các hàng hoá và dch v đc sn xut trong nn kinh t và trng s tính toán đc
điu chnh tu thuc vào mc đ đóng góp tng ng ca các loi hàng hoá và dch
v vào giá tr gia tng. V mt khái nim, đơy lƠ ch s đi din tt hn cho vic
tính toán t l lm phát trong nn kinh t. Tuy nhiên, ch s giá này không phn ánh
trc tip s bin đng trong giá hàng nhp khu cng nh s bin đng ca t giá

hi đoái. Nhc đim chính ca ch s giá này là không th hin đc s thay đi
ca cht lng hàng hoá khi tính toán t l lm phát và ch s không phn ánh đc
s bin đng giá c trong tng tháng.
6

Vit Nam trong nhng nm qua cng s dng ch s giá tiêu dùng (CPI) đ tính t
l lm phát và s dng nó cho mc đích điu hành chính sách tin t. Ngoài nhng
nhc đim nh phơn tích  trên, ch s này không phn ánh đc tình hình lm
phát khi mƠ nó thng xuyên dao đng. S dao đng trong ngn hn không có liên
quan gì đn áp lc lm phát cn bn trong nn kinh t và vic s dng ch s này
làm mc tiêu điu hành chính sách tin t có th làm chch hng chính sách. Vi
mc tiêu là n đnh tin t trung hn, chính sách tin t nên tp trung vƠo xu hng
tng giá thay vì s dao đng ca giá. Hin nay trên th gii cng có s đng thun
là nên có mt ch s giá mà nó không b tác đng ca nhng cú sc tm thi đ làm
c s cho hoch đnh cng nh đánh giá hot đng ca chính sách tin t. "Lm
phát c bn" (core inflation) đc xây dng đ đáp ng yêu cu này. Eckstein
(1981) cho rng lm phát c bn là s gia tng mc giá tng quát xy ra khi nn
kinh t đt đc trng thái toàn dng. Bryan (1994) cho rng lm phát c bn là lm
phát "tin t" mà nó xy ra là do cú sc cung tin. Nhìn chung, ta có th hiu lm
phát c bn là mt phn ca lm phát mà nó có th đc kim soát bi Ngân hàng
Trung ng. Vn đ còn li là lm phát c bn đc tính toán nh th nào? Trong
nhng nm qua mt s nc tính toán da vƠo phng pháp thng kê mà nó tìm
cách loi nhng loi nhng hàng hoá có mc giá dao đng mnh nh giá nng
lng, giá thc phm. Thc t đòi hi phi có mt khung lý thuyt lƠm c s cho
vic tính lm phát c bn. Mankiw vƠ Ries (2002) đa ra mt cách tính gi là ch s
giá n đnh da vào khung lý thuyt tin t ca chu k kinh t. Ch s giá này là ch
s giá trung bình có trng s, mà nu đa v mc tiêu thì hot đng kinh t s n
đnh. Trng s đc s dng tính toán trong ch s đi vi giá c ca các khu vc
khác nhau ngoài vic phi da vƠo c cu chi tiêu ca h gia đình còn phi da vào
mc đ nhy cm ca tng khu vc đi vi chu k, tc đ mà giá trong mi khu

vc điu chnh khi điu kin kinh t thay đi.
1.1.3. nh hng ca lm phát đi vi nn kinh t
Theo Mankiw (2002), lm phát gây ra 5 tn tht đi vi nn kinh t. Th nht, lm
phát làm gim sc mua ca đng tin; nó đng ngha vi mt loi thu vô hình ly
đi mt phn thu nhp ca công dân và nhng ngi nm gi tin mt. Th hai, lm
phát buc các doanh nghip phi thay đi biu giá thng xuyên; vic thay đi này
gây ra chi phí cho doanh nghip. Th ba, lm phát gơy ra thay đi giá tng đi
trong khi đó ngi sn xut và tiêu dùng không thích ng kp; dn đn phân b
ngun lc trong nn kinh t không hiu qu. Ngoài ra, lm phát làm gim ngun
thu thu do nhiu điu khon ca lut thu không tính đn tác đng ca lm phát;
lm phát có th thay đi ngha v thu ca cá nhơn mƠ ngi làm lut không lng
ht đc. Cui cùng, nó gây ra bt tin cho cuc sng trong mt th gii mà giá c
7

th trng thng xuyên thay đi. Tin lƠ thc đo mƠ trong đó chúng ta tính chi
phí các giao dch kinh t. Lm phát lƠm cho thc đo nƠy co dãn, lƠm đo ln k
hoch tài chính cá nhân và doanh nghip. Nh vy, có th thy lm phát gây ra
nhiu mt tiêu cc cho xã hi và nn kinh t.
Tuy nhiên, trên thc t lm phát không hn lƠ hoƠn toƠn có tác đng tiêu cc. Trong
cun “Lý thuyt v vic làm, tin t và lãi sut”, Keynes đƣ ch trng thc hin
chính sách tin t gim giá. Lp lun ca Keynes cho rng trong điu kin kinh t trì
tr, tht nghip tng cao thì chính ph có th chi tiêu nhiu hn (chính tƠi khoá m
rng) và duy trì mt t l lm phát nht đnh đ kích thích kinh t tng trng. Lp
lun này ca ông da trên c s là khi tin gim giá tr, ngi dơn có xu hng tiêu
dùng cho sinh hot và sn xut nhiu hn lƠ tích lu. Vic tiêu dùng nƠy lƠm tng
tng cu, đy nhanh vòng quay vn và vc dy sn xut thoát khi vòng suy thoái.
Thc t, lý thuyt nƠy đc áp dng mt cách có hiu qu vào nhng nm sau
Chin tranh Th gii ln th II, giúp mt lot các quc gia thoát khi vòng suy
thoái.
Trong đt khng hong kinh t nm 2008, mi lo s nht ca nhiu nn kinh t là

gim phát. Vì vy, hu ht các quc gia đu thc hin chính sách tin t ni lng đ
chng suy thoái kinh t và gim phát. Chính sách nƠy đƣ đt đc nhng thành
công nht đnh. Tuy nhiên, nu chính sách tin t ni lng b lm dng quá mc,
không phù hp vi hoàn cnh kinh t s khin thâm ht ngân sách kéo dài, lm phát
tng cao vƠ có th dn đn nguy c khng hong kinh t.
1.1.4. Các nguyên nhân gây lm phát
Xác đnh nguyên nhân gây ra lm phát là rt quan trng trong vic đa ra các nhơn
t v mô quyt đnh lm phát. Trong thc t, lm phát có th đc gây ra bi nhiu
yu t khác nhau. VƠ các t tng ca trng phái khác nhau cho thy cái nhìn
khác nhau v nhng gì thc s gây ra lm phát. T nghiên cu lý thuyt v lm phát
ca các trng phái khác nhau; nhƠ kinh t hc Paul Samuelson cho rng lm phát
có th xut phát t các nguyên nhơn sau: Do cu kéo (do các cú sc v nhu cu hàng
hoá tiêu dùng); hoc do chi phí đy (do các cú sc v phía cung); s gia tng cung
tin; nguyên nhân xut phát t tâm lý k vng v lm phát tng mnh trong tng
lai.
1.1.4.1. Lm phát do cu kéo
Trái ngc vi trng phái tin t; Keynes và các nhà kinh t theo trng phái ca
ông cho rng lm phát không phi do yu t tin t gây nên mà do tng cu ca nn
kinh t luôn vt quá tng cung  mc toàn dng lao đng. Nguyên nhơn gơy tng
giá bt ngun t các yu t ca tng cu bao gm: tiêu dùng ca h gia đình vƠ
8

chính ph; tng đu t; xut khu (nhu cu ca bên ngoài). Các nhà kinh t gi lm
phát do cu vt quá cung gây nên là lm phát cu kéo.
Nn kinh t M vào na cui nhng nm 1960 cho mt ví d đin hình v lm phát
cu kéo. VƠo nm 1965, nn kinh t M gn  mc toàn dng lao đng, tht nghip
gim xung còn 4,1 %, mc giá gn nh n đnh. Trong nm 1966, do chin tranh
Vit Nam chi tiêu cho hàng hoá và dch v vì mc đích quơn s tng ti 11 t ôla,
chi tiêu tng vt đy nn kinh t vào vòng xoáy ca lm phát và dai dng ti đu
nhng nm 1970.

y lùi lm phát do cu kéo, các nhà kinh t khuyên nên áp dng chính sách tài
khoá và tin t tht cht đ gim chi tiêu (gim tng cu) dn ti gim sc ép đi
vi vic tng giá. i vi chính sách tài khoá, chính ph có th ct gim chi tiêu
hoc tng thu; đi vi chính sách tin t, chính ph gim cung tin làm gim nhu
cu đu t. iu kin cn đ áp dng hai loi chính sách trên mà không dn ti tht
nghip đòi hi giá c hàng hoá và các chi phí khác phi thay đi linh hot.
Lm phát cu kéo xy ra khi mc đ tng cu tng lên vi mt tc đ không bn
vng dn đn gia tng áp lc đi vi tài nguyên khan him và to ra l hng sn
lng dng. Tng cu đc to thành t tt c các chi tiêu trong nn kinh t. Mt
s gia tng tng cu có th lƠ vì ngi tiêu dùng chi tiêu nhiu hn, có th vì lãi
sut gim, thu đƣ đc ct gim hoc đn gin là bi vì có mt mc đ t tin cao
hn ca ngi tiêu dùng. Hn na, nó có th là bi vì doanh nghip đang gia tng
đu t do k vng tng trng kinh t trong tng lai. Nó có th do chính ph đang
thúc đy chi tiêu v quc phòng, giáo dc, y t, Cui cùng nhng không kém quan
trng, tng cung tin trong nn kinh t ti mt thi đim có th tng tng cu, do đó
lƠm tng mc giá. Dù gì đi na, lm phát s gia tng nu tng cu tng nhanh hn
tng cung.
L hng sn lng, đó lƠ s khác bit gia GDP thc t và tim nng nh lƠ mt
phn trm ca GDP tim nng, đc s dng đ đánh giá mc áp lc lm phát cu
kéo trong nn kinh t ti mt thi gian c th. GDP thc là GDP hin ti ca nn
kinh t trong khi GDP tim nng đc đnh ngha lƠ mc GDP phù hp vi vic s
dng đy đ tt c các yu t sn xut trong điu kin lm phát n đnh.
L hng sn lng đc mô t bng phng trình sau:

(1)
Trong đó:
9

là l hng sn lng  nm t
là GDP thc t ca nm t

là GDP tim nng ca nn kinh t trong nm t
1.1.4.2. Lm phát do chi phí đy
Lý thuyt lm phát chi phí đy da trên hin tng thc t là mt s nhà sn xut có
kh nng tng giá bán sn phm, công đoƠn đi din cho ngi lao đng có kh
nng đòi tng tin lng (giá tr ca dch v lao đng) cao hn giá thc ca nó trong
th trng cnh tranh. Lm phát chi phí đy bt ngun t các yu t bên tng cung
và nh hng ti toàn b nn kinh t. Lm phát chi phí đy không th xut hin
trong nn kinh t có th trng cnh tranh lành mnh. Hin tng lm phát loi này
có th bt ngun t nguyên nhân không thuc nn kinh t. Có các dng lm phát chi
phí đy sau: Lm phát do tin lng đy xy ra khi các nghip đoƠn đòi tng lng
cho ngi lao đng đôi khi không h liên quan ti nhu cu thc t v lao đng dn
đn gia tng chi phí cho doanh nghip. Lm phát do li nhun đy: loi lm phát
nƠy gơy nên do các công ty đc quyn dùng ắsc mnh” đc quyn đ tng li
nhun khi đt giá bán sn phm ca h cao hn giá do th trng hàng hoá quyt
đnh. Lm phát do giá hàng nhp khu đy, d thy nht  s tng lên ca giá xng
du nhp khu hay các hàng hóa th gii khác nh thc phm. Lm phát do thu
đy: tng thu làm cho giá sinh hot tng, lƠm cho mc giá chung ca nn kinh t
tng. Lm phát do ngun tài nguyên cn kit
Gii thích nguyên nhân gây lm phát trong nn kinh t hin đi khó có th tách bit
rõ ràng gia lm phát cu kéo hay lm phát chi phí đy. Nu giá c ca hàng hoá và
tin lng thay đi linh hot trong nn kinh t, khi đó thay đi tng cu làm cho giá
c thay đi, trong trng hp này các nhà kinh t cho rng cu kéo là nguyên nhân
c bn gây nên lm phát. Nghiên cu này s phân tích yu t chi phí đy thông qua
đánh giá nh hng ca giá du vƠ lng thc th gii đn lm phát ca Vit Nam.
1.1.4.3. Lm phát do gia tng cung tin
Các nhà kinh t thuc trng phái tin t cho rng nên kinh t thc là khá n đnh
nhng có th đc bt n do nhng bin đng trong cung tin và vì vy chính sách
tin t có ý ngha quan trng. H lý lun rng s gia tng không tính toán trc
trc ca cung tin s lƠm tng tc đ tng trng kinh t (cao hn so vi d đoán)
dn đn gim t l tht nghip (đnh lut Okun), vƠ do đó lƠm tng lm phát thông

qua đng Phillips. S gia tng không tính toán trc ca cung tin có th do vic
in tin quá mc nhm tài tr ngân sách hoc cho khu vc t nhơn vay quá mc. Vì
10

vy, mô hình v các tác nhân ca lm phát ca trng phái trng tin thng có
dng sau:
(2)
Trong đó
là tc đ tng cung tin, là tc đ tng thu nhp và đo lng chi phí
c hi ca vic gi tin. Lãi sut và lm phát trong quá kh là nhng bin đƣ đc
s dng đ đo lng chi phí c hi ca vic gi tin.
Trong thc t, mi quan h gia s thay đi trong lng tin và s thay đi trong
mc giá tng quát lƠ có đ tr thi gian. iu nƠy đc gii thích lƠ do ắo giác tin
t”
3
nhm gii thích cho tác đng trung gian ca vic tng tin vào các bin s thc.
Tuy nhiên, theo thi gian tác đng ca s thay đi trong lng tin s chuyn toàn
b vào s gia tng ca mc giá tng quát và các bin s thc s tr v đúng vi xu
hng ca nó trong dài hn. Có nhiu nghiên cu thc nghim nhn ra lƠ đ tr thi
gian khong t 12 đn 14 tháng trong nhng nc phát trin.
Tuy nhiên, cách tip cn ca các nhà kinh t hc tin t đn lm phát xut phát t
các nc phát trin ni h thng tƠi chính đƣ hoƠn thin và tn ti rt ít các b tc v
c cu nh  các nc đang phát trin; do đó b phê phán lƠ không tính đn các
cng nhc v c cu và các cú sc ắthc t” (các nhân t chi phí đy), trong khi
nhng nhân t nƠy đƣ đc chng minh lƠ đóng vai trò quan trng  các nc đang
phát trin bi các nhà kinh t hc c cu.
1.1.4.4. K vng lm phát
Trng phái kinh t hc v mô tơn c đin phát trin t hai ngun khác bit nhng
có liên quan đn nhau: phê bình kinh t hc truyn thng v mt lý thuyt và thc
nghim.  khía cnh lý thuyt, đó lƠ s b qua khái nim k vng trong các mô

hình kinh t hc truyn thng.  khía cnh thc nghim, tình trng đình lm
(stagflation) ca nn kinh t M trong sut nhng nm 1970 khin ngi ta tìm
kim nhng lý thuyt khác đ gii thích cho s tht bi ca đng cong Phillips.
Vào cui nhng nm 1980, nhng nhn đnh ca trng phái k vng hp lý đƣ
thách thc s phát trin ca kinh t hc v mô. Trng phái kinh t này vi đi din
bi R. Lucas và T. Sargent, các tác gi cho rng trong kinh t v mô, trng phái
Keynes đƣ b qua tác đng ca k vng đn hành vi. Trng phái nƠy cng cho
rng con ngi hình thƠnh ắk vng” mt cách hp lý nht có th da trên nhng
thông tin mà h có đc. Mô hình ca trng phái nƠy tính đn tác đng ca k


3
Tình trng mà các cá nhân phn ng đi vi các giá tr danh ngha hn so vi các giá tr thc
11

vng hp lý trong hành vi ca con ngi và doanh nghip trên th trng thông qua
các hƠnh vi ắđng” bên trong lý thuyt trò chi.
K vng lm phát trong tng lai đc coi là mt yu t quan trng quyt đnh lm
phát vƠ điu nƠy đƣ ngƠy cƠng đc công nhn bi các nhà kinh t và các nhà hoch
đnh chính sách trong nhng nm gn đơy. ó lƠ cái nh hng đn hành vi theo
cách tác đng lơu dƠi đi vi lm phát. Nu lm phát đc k vng, mi ngi tìm
cách đ đm bo rng h có đc mt mc tng lng thc s. iu nƠy lƠm tng
chi phí ca công ty và có th t nó gây ra lm phát.
Mi ngi hình thành k vng ca h da trên các thông tin có liên quan trong quá
kh, đc bit là t l lm phát trong quá kh. iu nƠy đc xây dng quán tính
trong t l lm phát có xu hng tn ti  mc tng t trong mt thi gian cho đn
khi nhng cú sc nh thay đi trong tng cu, thay đi giá hàng hoá, bin đng t
giá hi đoái, gơy ra nó đ di chuyn lên hoc xung. Hn na, mi ngi có th
ch đn gin s dng thông tin trong hin ti đ đa ra đánh giá vƠ các mc k vng
lm phát trong tng lai. Ví d, nu ngi ta tin rng s gia tng cung tin ch đn

gin là s gây ra lm phát, bt k mc tng ch đn gin là s dn đn lm phát và
tng không thc s trong đu ra hoc vic lƠm. iu này là bi vì h ch đn gin là
s d đoán các hiu ng.
(2011), có 3
trng hp c bn cho vic hình thành k vng nh sau:
Khi lm phát  mc thp trong sut mt khong thi gian dài, k vng s ắtnh” ậ
nói cách khác, các t chc cá nhân (h kinh doanh và doanh nghip) s không còn
lo lng v lm phát vƠ lƠm ng trc s tht rng mc lm phát có th thay đi.
Khi lm phát  mc tng đi cao, ngi ta đƣ không th lƠm ng đc na. Nu
s thay đi trong t l lm phát din ra chm, mc lm phát ca nm sau có th d
tính đc trên c s mc lm phát ca nm trc ậ hay nói cách khác, khi đó k
vng có kh nng thích ng, tc là ph thuc vào các giá tr quá kh (lagged
values) ca lm phát. ng cong Phillips trong trng hp này có công thc:
(3)
ng cong s dch chuyn lên hoc xung tu thuc vào mc lm phát ca nm
ngoái cao hay thp hn mc lm phát ca nm kia. Theo k vng thích nghi,
t l lm phát s tng (gim) theo thi gian nu
, tc là

Khi nhng điu kin c bn và chính sách ca chính ph thay đi nhanh chóng, k
vng thích ng s dn ti nhng sai lm to ln vƠ đt giá. Trong nhng tình hung
nh vy, các t chc cá nhân s điu chnh k vng không phi da vào quá kh,
mà da trên c s nhìn v phía trc và c đoán bit các chính sách mà chính ph
12

s ban hƠnh trong tng lai. Hay theo cách khác, các t chc cá nhân s b qua k
vng thích ng và chuyn sang k vng hp lý. Mt điu thú v là, khi các chính
sách ca chính ph đc tiên đoán mt cách hoàn ho thì chúng s chng còn tác
dng gì cho nn kinh t thc khi k vng đc hình thành mt cách hp lý. Vì vy,
nu chính ph tuyên b rng s tng chi tiêu đ tng t l vic làm, các t chc các

nhân s ngay lp tc điu chnh tng t l lm phát k vng (đng cong Phillips
dch chuyn lên trên) và chính sách s không có hiu qu gì ngoài vic làm t l lm
phát tng cao hn.
1.2. Các lý thuyt v đng Phillips
Trong vic phân tích các yu t v mô quyt đnh lm phát, không th không nói
đn lý thuyt v đng Phillips. Mô hình đng Phillips đu tiên đc phát trin
bi Phillips (1958) và Lipsey (1950) biu th mi quan h ngc chiu bn vng
gia t l lm phát và tht nghip. Tip đn, Friedman (1960) vƠ Phelps (1967) đƣ
b sung vai trò ca k vng v lm phát vào mô hình và phân bit gia đng
Phillips ngn hn vƠ đng Phillips dài hn.
Trong nhng nm 1970, các kt qu thc nghim li không ng h mô hình đng
Phillips ca trng phái tân c đin. Sargent (1971) và Lucas (1972) (nhng nhà
kinh t đi đu trong cuc cách mng v k vng hp lý) đƣ lên ting ch trích mô
hình đng Phillips. H cho rng không có s đánh đi h thng gia lm phát và
tht nghip. Và sau mt lot nhng phê phán, đng Phillips đƣ liên tc đc chnh
sa. Kt qu ca nhng điu chnh liên tip nƠy lƠ đng Phillips mi (NKPC) đƣ
đc xây dng vi các đc đim v k vng ngha lƠ lm phát đc quyt đnh bi
các các yu t k vng trong tng lai.
Tuy nhiên, NKPC đƣ li phi đc điu chnh li khi mt lot các bng chng đáng
tin cy cho thy rng t l lm phát hin ti còn ph thuc vào các t l lm phát
trong quá kh. Woodford (2003) và Christiano, Eichenbaum, và Evans (2005) là
nhng nhà nghiên cu gn đơy đa các giá tr quá kh ca lm phát vào mô hình
đng Phillips. Mô hình NKPC lai bao gm c nhng đc đim k vng tng lai
và nhng giá tr quá kh ca lm phát và c mt bin đo lng áp lc ca lm phát
do tn ti d cu trong nn kinh t. ơy cng chính lƠ mô hình trng tâm trong phân
tích nhân t quyt đnh lm phát đc s dng trong nghiên cu này.
1.2.1. ng cong Phillips ca trng phái Tân C in
Trong nhng nm 1960, khi k vng thích nghi thng đc gi đnh là hình thc
ca k vng lm phát
, gi đnh v k vng thích nghi đc s dng cho điu

này vi ý ngha rng nó không bt ngun t ti u hoá hành vi ca cá nhân. Lucas
13

(1972a) v Sargent (1971) tm quan trng ca vic xây dng mô hình k vng hp
lý da trên hành vi hp lý ca các cá nhân và ch trích vic s dng các bin tr đ
đi din cho k vng lm phát. Vi k vng lm phát đc hình thành theo gi đnh
ca nhng k vng hp lý, đng cong Phillips đc th hin vi l hng sn lng
trên trc ngang biu th và trc dc biu th lm phát. Trong các mô hình k vng
hp lý mà không có s không chc chn, vì ngi ta có th d đoán tác đng ca
chính sách tin t hoàn ho, s gia tng cung tin cui cùng kt qu trong s gia
tng ca giá c, không có bt k tác dng thc s nào. C gng đ nâng cao nhu cu
do s thay đi trong cung tin s lƠ vô ích trong các môi trng này
Mt khác, t khi bit rng chính sách tin t nh hng đn sn lng thc t trong
ngn hn, các mô hình k vng hp lý là cn thit, trong đó chính sách tin t có tác
dng thc s. Các mô hình ni ting nht ca loi đó lƠ "Mô hình hòn đo" (mô
hình thông tin không hoàn ho) đc xây dng bi Lucas (1972b) Trong mt th
gii thông tin không hoàn ho, các nhà sn xut tng sn lng khi giá sn phm
ca h bt đu tng. Mô hình này gi đnh rng mi nhà sn xut tn ti nh mt
hòn đo đc lp vi các nhà sn xut còn li vƠ do đó h không th nhn ra s tng
lên ca giá c liên quan đn s tng lên ca mc giá chung. Tuy nhiên, mt khi các
nhà sn xut nhn thy rng tng giá sn phm ca h ch đc gây ra bi s gia
tng trong giá c chung, mc sn lng tr li mc ban đu. Ngoài ra, các nhà sn
xut cn phi lu ý rng s tng lên trong giá c hàng hoá ca h ch đc gây nên
bi s tng lên ca mc giá chung, mc doanh thu đu raầ. Nh vy, trong mô
hình, hiu qu thc s ca s thay đi trong cung tin ngn hn đc to ra bi các
thông tin không hoàn ho. Nói chung, mt đng cong Phillips tân c đin có nn
tng vi mô theo d tính duy lý đc biu din nh  phng trình. (4).
(4)
Trong đó,
là lm phát k vng trong giai đon t đƣ đc d đoán trong giai

đon t-1. S đánh đi gia lm phát và l hng sn lng ch xy ra khi các k
vng lm phát không chính xác. Vì vy, min là lm phát đƣ đc d kin mt cách
chính xác trc, điu chnh cung tin ca các ngơn hƠng trung ng không th đ
nh hng đn nn kinh t thc.
1.2.2. ng Phillips ca trng phái Keynes mi (NKPC)
Phn này s miêu t mt cách ngn gn mô hình NKPC, t đó khám phá ra ý ngha
ca nó đi vi hành vi lm phát.
Ngun gc bt k hình thc nào ca NKPC thng bt đu vi gi đnh ca các
công ty cnh tranh đc quyn phi đi mt vi hn ch v tn s điu chnh giá có
th đc thc hin đ đáp ng vi nhng cú sc. S cng nhc ca giá c và chin
14

lc giá c chênh lch gia các công ty phát sinh t hn ch nƠy. im khi đu là
mt công thc đc bit đn nh mc giá Calvo (1983), đt theo tên nhà kinh t
hc đu tiên gii thiu nó.
Các hình thc giá c cng nhc mà các công ty Calvo phi đi mt lƠ nh sau. Mi
giai đon, ch mt phn nh ngu nhiên
ca các công ty có th thit lp li
giá ca h, tt c các công ty khác gi giá ca h không thay đi. Khi các công ty
có đc đ thit lp li giá ca h, h phi xem xét đ chc rng mc giá đó có th
duy trì c đnh qua nhiu giai đon. Nghiên cu gi đnh rng h lƠm điu này bng
cách la chn mt bn ghi giá (log-prize) z
t
, đ mà gim thiu "hàm tn tht"
Hàm tn tht đc xem xét nh sau:
(5)
Trong đó nm trong khong t 0 đn 1, là k vng ca nhƠ điu hƠnh có điu
kin vào các thông tin có sn ti thi đim t,  là s chit khu, và là log ca giá ti
umà công ty s thit lp trong giai đon t + k nu không có giá c cng nhc.
Vi phng trình (5), xác đnh giá tr ti u ca

lƠ khá đn gin. Phng trình
(5) đc ly vi phân theo bin
, và cho đo hàm bng không. Ta đc
(6)
Phân tách s hng
:
(7)
Ta có th vit li điu kin đu tiên cho giá ti u:
(8)
Mt cách đn gin, phng trình nƠy nói rng gii pháp ti u cho công ty đ thit
lp giá ca nó bng bình quân gia quyn ca các mc giá mƠ nó đƣ có th d kin s
thit lp trong tng lai nu không có cng nhc giá. Không th thay đi giá tng
thi k, công ty la chn đ c gng duy trì giá trung bình gn vi giá hp lý. Tuy
nhiên, mc giá ti u nƠy lƠ nhng gì? Trong NKPC ngi ta cho rng chin lc
giá ti u ca mt doanh nghip liên quan đn vic thit lp mt markup (c đnh)
trên chi phí biên (
), tc là:
(9)
Nh vy, thit lp giá ti u có th vit li nh sau:

(10)
15

Có th thy, lý thuyt cho rng điu chnh giá đc da trên hin ti và chi phí biên
k vng. Tp hp v hƠnh vi cá nhơn sau đó dn đn mt mi quan h mà mc giá
chung trong nn kinh t (
là mt hàm trung bình có trng s ca mc giá tng
hp ca giai đon trc và thit lp li giá ti u mi:
(11)
Và

(12)
Vit li phng trình (10), chúng ta th hin thit lp giá ti u:
(13)
Thay vƠo phng trình (12), ta có:
(14)
Vi t l lm phát . Sp xp li phng trình  trên, ta có đc
phng trình NKPC thun tuý:
(15)
Nh vy có th thy lm phát là hàm bao gm 2 yu t:
- T l lm phát k vng cho giai đon tip theo:
. D dàng thy s khác bit
gia đng cong Phillips tân c đin và NKPC bng cách so sánh phng trình. (4)
vƠ phng trình. (15). Trong khi các đng cong Phillips tân c đin bao gm lm
phát k vng da vào quá kh thì NKPC da vào lm phát k vng trong tng lai.
- Chênh lch gia mc giá ti u mà không gây xích mích vi các doanh nghip
khác
vi mc giá hin ti . Nói cách khác, lm phát ph thuc cùng
chiu vào chi phí cn biên thc t,
.
Tóm li, NKPC thun tuý gii thích lm phát hin ti bng k vng lm phát trong 1
giai đon ti, điu kin v thông tin có sn ti thi đim t và bin chi phí biên thc
t.
Ký hiu:
(16)
Nh vy có th vit li NKPC nh sau:
(17)
16

 tin hành NKPC thc nghim, cn phi có mt đo lng ca bin tim n, chi
phí biên thc t. nh ngha chính xác ca chi phí cn biên có th là mt vn đ

quan trng trong c lng các NKPC. Chi phí biên thc t có th đc đo bng
nhiu cách khác nhau, bng l hng sn lng hoc thu nhp lao đng (labour
share). Trong trng hp th nht, mt đo lng đáng tin cy ca l hng sn lng
là cn thit. Gi đnh ngm cn bn rng chi phí biên thc t xp x bng bng thu
nhp lao đng là mt hàm sn xut có nng sut không đi theo quy mô.

Mt vn đ trong khi n lc đ đ thc hin mô hình này theo thc nghim là không
th quan sát s liu v chi phí cn biên thc s. S liu tài khon quc gia cha các
yu t thông tin có nh hng đn chi phí trung bình nh tin lng, nhng không
nói cho chúng ta v chi phí sn xut thêm mt đn v sn lng. iu đó nói rng,
có v nh rt có kh nng chi phí biên đng chu k (trong lý thuyt chu k kinh
doanh, mt bin kinh t tng quan dng vƠ tng trng đng thi vi toàn b nn
kinh t đc gi lƠ đng chu k, nhng bin tng khi toƠn b nn kinh t gim đc
gi là phn chu k), và nhiu hn so vi giá c. Khi các mc sn lng cao hn so
vi sn lng tim nng, có nhiu cnh tranh hn cho các yu t sn xut, vƠ điu
này dn đn tng chi phí thc t, tc lƠ tng chi phí ca các yu t vƠ điu này dn
đn s tng lên ca mc giá.
i vi nhng lý do này, nhiu nhà nghiên cu thc hin NKPC s dng đo lng
l hng sn lng ( chênh lch gia sn lng thc và mc sn lng tim nng)
nh lƠ mt đi din cho các chi phí cn biên thc s. Nói cách khác, h gi đnh
mt mi quan h nh sau:
(18)
iu này ng ý mt NKPC có dng nh sau:
(19)
Phng trình (19) không phi lƠ phng trình tng quát ca NKPC thun tuý; nó
da trên gi đnh chi phí biên có th đc đi din bi l hng sn lng nhm
thun li hn trong vic phân tích NKPC trong bi cnh ca Vit Nam khi nhng
cách đo lng chi phí biên thc t khác là khó kh thi. T đơy tr v sau ca bài
nghiên cu này, l hng sn lng s đc s dng đ đi din cho chi phí biên
đc s dng trong các phiên bn NKPC.

17

1.2.3. Mô hình NKPC lai
NKPC lai là mt ci tin ca NKPC đc đ xut bi Galí và Gertler (1999). NKPC
thun tuý đƣ lp lun rng hành vi lm phát đc quan sát không tng ng vi các
mô hình ca lm phát hoƠn toƠn hng ti tng lai. c bit, NKPC không nm
bt đc các quan sát thc t rng lm phát cao dai dng (Fuhrer và Moore, 1995).
Galí vƠ Gertler (1999) đ xut mt chi phí biên lai da trên đng Phillips,  đó h
cho rng mt tp hp con ca các công ty đnh giá bng cách nhìn v mc giá c
quá kh, còn li s dng mt quy tc hng ti tng lai. Do đó, đ tr lm phát
đa vƠo mô hình đng Phillips nh mt bin đc lp.
Nh vy, mô hình NKPC lai đin hình có 2 s hng, c th là, mt thành phn lm
phát hng v quá kh phn ánh hiu ng quán tính ca giá c và mt lm phát k
vng tng lai nm bt điu chnh giá ti u:
(20)
Trong đó:
4

là h s ca lm phát hng đn tng lai,
là h s ca lm phát hng v quá kh,

S c lng ca NKPC lai có th gii thích các đng lc thúc đy lm phát ca
nn kinh t. Nó có th đc c lng thông qua GMM (Generalized Method of
Moments), k thut ML (Maximum Likelihood), hoc VAR (Vector Auto
regression),ầ Tuy nhiên, các kt qu thc nghim da vào nhng k thut khác
nhau này thì không hoƠn toƠn đng nht vi nhau. Ví d nh k thut GMM thì d
dùng và ít yêu cu các gi đnh ti thiu v các bin ngoi sinh, nhng nó cho
nhng kt qu b chch ít nhiu nu mu quá nh và s la chn các công c không
phi là mt nhim v d dàng

5
.


4
Xem phơn tích đy đ v NKPC lai trong Gali, Jordi & Gertler, Mark (1999), Inflation dynamics: A
structural econometric analysis, Journal of Monetary Econometrics, Elsevier, vol. 44(2)
5
Satti A. U. H, Malik W. S., and Saghir G. (2007), New Keynesian Phillips Curve for Pakistan, The Pakistan
Development Review