cấu trúc virut

Các bệnh nhân được điều trị trong dịch cúm năm 1918
tại một khu ở Fort Riley Kansas.
Cảnh sát tại thành phố Seattle (Mỹ) đeo khẩu trang do Tổ chức
Chữ thập đỏ sản xuất để đối phó với đại dịch cúm 1918. Ảnh:
Reuters.
Bệnh Sars
Bệnh AIDS
Tác nhân gây nên các bệnh này?
Virut

I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO
III. HÌNH THÁI
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
BÀI 29

BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT


I. KHÁI NIỆM
I. KHÁI NIỆM

- Năm 1892 nhà KH
người Nga D.I.Ivanopxki
phát hiện virut khi
nghiên cứu bệnh đốm
thuốc lá
- Năm 1898, Locffler và
Froach phát hiện ra virut

gây bệnh lở mồm long
móng ở vật nuôi có sừng
-
Năm 1915, nhà VKH
người Anh Twort phát
hiện ra virut ở vi khuẩn
-> phage
D.I.Ivanopxki

Dịch lọc
Nhiễm vào
lá cây lành
Soi dưới kính
hiển vi quang
học
Nuôi trên
môi trường
thạch
Không thấy
mầm bệnh
Không thấy
khuẩn lạc
Cây vẫn
bị bệnh
Gọi mầm
bệnh là
virut
Lá cây
thuốc lá
bị bệnh

Dịch chiết
Nghiền
Lọc qua nến
lọc vi khuẩn
Qua thí nghiệm
trên, em có nhận xét
gì về kích thước,
cấu tạo, cách dinh
dưỡng của virut ?
Rất nhỏ bé, nhỏ
hơn rất nhiều so
với kích thước của
vi khuẩn.
Thí nghiệm của Ivanopxki (1892)
Sống kí sinh
Cấu tạo đơn giản

BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM
1.Khái niệm
 Virut là thực thể chưa có cấu tạo tế bào, có
kích thước siêu nhỏ (10nm → 100nm) và có
cấu tạo rất đơn giản gồm lõi axit nuclêic và vỏ
prôtêin.
2. Đặc điểm
- Kích thước siêu nhỏ, không có cấu tạo tế
bào
- Chỉ chứa 1 loại axit nuclêic (ADN hoặc ARN)
- Để nhân lên virut phải nhờ bộ máy của tế bào,
vì thế chúng là kí sinh nội bào bắt buộc.

Vỏ Prôtêin
(capsit)
Lõi Axit nuclêic
(Hệ gen)
? Virut được cấu
tạo gồm những
thành phần nào ?

II. CẤU TẠO
BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM

II. CẤU TẠO
BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM
1. Lõi axit nuclêic

Bộ gen (ADN)
ADN
ARN
Hệ gen của virut có gì khác so với hệ gen của sinh vật nhân thực ?
HIV Viêm gan B
Tế bào nhân thực
Hệ gen của virut có thể
là ADN hoặc ARN chuỗi
đơn hoặc chuỗi kép
Hệ gen của sinh vật
nhân thực luôn là ADN
chuỗi kép

BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO
1. Lõi axit nuclêic
Hệ gen của virut có thể là ADN hoặc ARN
chuỗi đơn hoặc chuỗi kép

2. Vỏ capsit

Capsit
Vỏ capsit của
virut được cấu
tạo như thế
nào?
Kích thước của virut
và số lượng
capsôme có quan hệ
với nhau như thế
nào ?
Capsôme
- Kích thước virut càng lớn thì số lượng capsôme càng nhiều

Lõi Axit
nuclêic
Vỏ Prôtêin
(capsit)
Nuclêôcapsit
Capsôme
Vỏ ngoài

Gai glicoprôtêin
Vỏ ngoài của virut có
bản chất là gì? Nó có
tác dụng gì?
- Là líp lipit kÐp vµ pr«tªin t¬ng tù mµng sinh
chÊt→ b¶o vÖ virut.
Làm nhiệm vụ kháng nguyên, giúp virut bám vào TB chủ

BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO
1. Lõi axit nuclêic
2. Vỏ capsit

-
Vỏ (Capsit) được cấu tạo từ những đơn vị prôtêin
gọi là Capsome.
- Lõi Axit nuclêic + Vỏ Prôtêin -> Nuclêôcapsit
- Vỏ ngoài là lớp lipit kép và prôtêin trên bề mặt
có các gai glicôprôtêin


Virut
(Virion,
hạt
virut)
Lõi: ADN hoặc ARN
Vỏ (Capsit): Được
cấu tạo từ những đơn
vị protein gọi

là Capsome
Vỏ ngoài: là lớp lipit kép và protein
trên bề mặt có các gai glicoprotein
Virut
trần
Virut
có vỏ
ngoài
Sơ đồ cấu trúc các loại virut

ARN chủngA
Prôtêin
chủng B
Chủng A
Nhân lên
Virut lai
Chủng A
Chủng B
SƠ ĐỒ THÍ NGHIỆM CỦA FRANKEN VÀ CONRAT
Thành phần nào quy định đặc điểm di truyền của virut?
Axit nuclêic quy định mọi đặc tính của virut

BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT

1. Hình xoắn
2. Hình khối
3. Dạng hỗn hợp

Virut bại liệt
Phage T2
Virut HIV
Virut dại
Virut khảm
thuốc lá
Virut đậu mùa
Về hình thái, virut có những loại cấu trúc nào?

Dạng cấu
trúc
Ví dụ Đặc điểm
Dạng xoắn
Dạng khối
Dạng hỗn hợp

1. Cấu trúc xoắn
Virut khảm thuốc lá Virut dại

2.Cấu trúc dạng khối
Virut hecpet Virut bại liệt

Phagơ T2
3. Cấu trúc dạng hỗn hợp

Dạng
cấu trúc
Ví dụ Đặc điểm
Cấu
trúc

xoắn
- Virut khảm
thuốc lá, virut
bệnh dại, virut
cúm, virut sởi,…
- Capsôme sắp xếp theo
chiều xoắn của axit
nuclêic.
- Virut có hình que hay
hình sợi hoặc hình cầu.
Cấu
trúc
khối
Cấu
trúc hỗn
hợp
- VR bại liệt,
virut HIV,….
- Đầu có cấu trúc khối chứa
axit nuclêic, đuôi có cấu
trúc xoắn.
- Capsôme sắp xếp theo
hình khối đa diện với 20
mặt tam giác đều.
- VR đậu mùa,
phagơ,…

BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO

III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT
- Virut có kích thước siêu nhỏ
- Chưa có cấu tạo tế bào  hạt virut.
- Có 3 loại cấu trúc:
+ Hình xoắn
+ Hình khối
+ Dạng hỗn hợp


BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
I. KHÁI NIỆM
II. CẤU TẠO
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT
Em có đồng ý với ý kiến cho rằng virut là thể vô sinh?
Trong tÕ bµo chñ, virut ho¹t ®éng nh$ mét thÓ sèng,
ngoµi tÕ bµo l¹i nh$ mét thÓ v« sinh.

Theo em có thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo
như nuôi vi khuẩn được không?
- Không thể nuôi cấy được vì virut là kí sinh nội bào
bắt buộc, chúng chỉ nhân lên được trong tế bào sống.
Khi ở ngoài tế bào, virut biểu hiện như thể vô sinh: Có
thể tách ARN ra khỏi vỏ prôtêin và khi trộn lại thì có thể
lắp ráp tạo thành virut hoàn chỉnh Biểu hiện giống
chất hóa học. Khi nhiễm vào tế bào, chúng lại biểu hiện
như thể sống: Có thể nhân lên, tạo virut mới.