Những cau nói bất hủ của Bác

NHỮNG CÂU NĨI BẤT HỦ CỦA CHỦ TICH HỒ CHÍ MINH
Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán hai chữ "cộng sản" là ta được họ
yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng dẫn
nhân dân, ḿnh phải làm mực thước cho người ta bắt chước. Đồng chí ta nhiều người đă
làm được, nhưng vẫn cṇ những người hủ hóa. Đảng có trách nhiệm gột rửa cho những
đồng chí đó.
Bài nói chuyện trong buổi bế mạc Hội nghị cán bộ của Đảng lần thứ 6, 18-1-1949
C̣òn non, còn nước, c ̣òn người/ Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay! Dù
khó khăn gian khổ đến mấy, nhân dân ta nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi. Đế quốc Mỹ
nhất định phải cút khỏi nước ta. Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất. Đồng bào Nam Bắc
nhất định sẽ sum họp một nhà. Nước ta sẽ có vinh dự lớn là một nước nhỏ mà đă anh
dũng đánh thắng hai đế quốc to - là Pháp và Mỹ; và đă góp phần xứng đáng vào phong
trào giải phóng dân tộc.
Di chúc - 1969
Các vua Hùng đă có công dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.
Nói khi đến thăm bộ đội ở đền Hùng, trước khi về tiếp quản thủ đô, 1954
Ưu điểm của thanh niên ta là hăng hái, giàu tinh thần xung phong. Khuyết điểm là ham
chuộng h́ ình thức, thiếu thực tế, bệnh cá nhân, bệnh anh hùng. Rất mong toàn thể thanh
niên ta ra sức phát triển những ưu điểm và tẩy sạch những khuyết điểm ấy. Huy hiệu
của thanh niên ta là "tay cầm cờ đỏ sao vàng tiến lên". Ý nghĩa của nó là: phải xung
phong làm gương mẫu trong công tác, trong học hỏi, trong tiến bộ, trong đạo đức cách
mạng. Thanh niên phải thành một lực lượng to lớn và vững chắc trong công cuộc kháng
chiến và kiến quốc. Đồng thời phải vui vẻ, hoạt bát. Bác mong mỗi cháu và toàn thề các
cháu nam nữ thanh niên cố gắng làm tṛn nhiệm vụ, để xứng đáng với cái huy hiệu tươi
đẹp và vẻ vang ấy.
Thư Bác viết gửi thanh niên, tháng 4- 1951
Hồ Chí Minh toàn tập
Trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước, phụ nữ vơ cùng đảm đang, đă đóng góp rất nhiều
trong chiến đấu và sản xuất. Đảng, Chính phủ cần có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng,
cất nhắc và giúp đỡ để ngày càng thêm nhiều phụ nữ phụ trách nhiều công việc kể cả
lănh đạo. Phụ nữ phải phấn đấu vươn lên, đây là thực sự là một cuộc cách mạng.

Di chúc
Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo


đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ ǵn Đảng ta thật
trong sạch, phải xứng đáng là người lănh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân
dân.
Di Chúc
Ví khơng có cảnh đơng tàn/ Th́ ì đâu có cảnh huy hồng ngày xn/ Nghĩ ḿình trong
bước gian truân/ Tai ương rèn luyện, tinh thần thêm hăng.
Nhật kư trong tù
Muốn cho dân yêu, muốn được ḷng dân, việc ǵì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc ǵì có
hại cho dân phải hết sức tránh. Phải chú ư giải quyết hết các vấn đề quan hệ tới đời sống
của dân, dầu khó đến đâu mặc ḷng. Hết thảy những việc có thể nâng cao đời sống vật
chất, tinh thần của dân phải được đặc biệt chú ư...
Trích bài Bác viết với bút danh Chiến Thắng, báo Cứu quốc, 12-10-1945
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia
Chúng ta muốn ḥịa bình, chúng ta đă nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân
nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, v́ì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa. Không!
Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu
làm nô lệ. Giờ cứu nước đă đến. Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng, để giữ ǵìn đất
nước.
Lời kêu gọi tồn quốc kháng chiến, 19-12-1946
Hồ Chí Minh toàn tập
Nước Việt Nam là một. Dân tộc Việt Nam là một. Sơng có thể cạn, núi có thể ṃịn, nhưng
chân lý ấy khơng bao giờ thay đổi.
Hồ Chí Minh toàn tập
Viết để nêu những cái hay, cái tốt của dân tộc ta, của bộ đội ta, của cán bộ ta, của bạn bè
ta. Đồng thời viết để phê b́ nh những khuyết điểm của chúng ta, của cán bộ, của nhân
dân, của bộ đội. Không nên chỉ viết về cái tốt mà giấu cái xấu. Nhưng phê b́ nh phải đúng

đắn, nêu cái hay, cái tốt th́ có chừng mực, chớ có phóng đại. Có thế nào, nói thế ấy.
Bài nói chuyện với cán bộ báo chí, 17-8-1952
Hồ Chí Minh tồn tập
Cơ giáo, thầy giáo trong chế độ ta cần phải góp phần vào cơng cuộc xây dựng XHCN.
Phải có chí khí cao thượng, phải "tiên ưu, hậu lạc", nghĩa là khó khăn th́ chịu trước
thiên hạ, sung sướng th́ hưởng sau thiên hạ. Người thầy giáo tốt, thầy giáo xứng đáng là
thầy giáo, là người vẻ vang nhất. Dù tên tuổi không đăng lên báo, không được thưởng
huân chương, song những người thầy tốt là những anh hùng vô danh....


Bài nói chuyện tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 21-10-1964
Hồ Chí Minh tồn tập
Cái ǵ cũ mà xấu th́ phải bỏ. Cái ǵ cũ mà không xấu, nhưng phiền phức th́ phải sửa đổi
cho hợp lư. Cái ǵ cũ mà tốt th́ phải phát triển thêm. Cái ǵ mới mà hay th́ phải làm.
Đời sống mới, 1947
Hồ Chí Minh tồn tập
Tơi tuyệt nhiên khơng ham muốn cơng danh phú quư chút nào. Riêng phần tôi th́ làm
một cái nhà nho nhỏ, nơi có non xanh nước biếc để câu cá, trồng rau, sớm chiều làm bạn
với các cụ già hái củi, trẻ em chăn trâu, khơng dính líu ǵ tới ṿng danh lợi.
Hồ Chí Minh tồn tập
Chúng ta phải nhớ rằng: người tài ai cũng có chỗ hay chỗ dở, ta phải dùng chỗ hay của
người và giúp người chữa chỗ dở... Tư tưởng hẹp ḥi th́ hành động cũng hẹp ḥi, th́ nhiều
thù ít bạn. Người mà hẹp ḥi th́ ít kẻ giúp. Đồn thể mà hẹp ḥi th́ không thể phát triển.
Thư gửi các đảng viên, 01-3-1947
Hồ Chí Minh tồn tập
Khi cất nhắc một cán bộ, cần phải xét rõ người đó có gần gũi quần chúng, có được tin
cậy và mến phục khơng. Lại phải xem người ấy xứng với việc gì. Nếu người đó có tài mà
khơng dùng đúng tài của họ, cũng khơng được việc. Nếu cất nhắc khơng cẩn thận, thì
khơng khỏi đem người bơ lơ ba la, chỉ nói mà khơng biết làm vào những địa vị lãnh đạo.
Như thế rất có hại...

Sửa đổi lề lối làm việc
Hồ Chí MInh tồn tập
Trung thu trăng sáng như gương,
Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng.
Sau đây Bác viết mấy dòng,
Hỏi thăm các cháu tỏ lịng nhớ thương.
Thư Trung thu, 1951
Hồ Chí Minh tồn tập
Kiệm là tiết kiệm, khơng xa xỉ, khơng hoang phí, khơng bừa bãi.... Tiết kiệm khơng phải
là bủn xỉn. Khi khơng nên tiêu xài thì một đồng xu cũng khơng nên tiêu. Khi có việc
đáng làm, việc ích lợi cho đồng bào, cho Tổ quốc, thì dù bao nhiêu cơng, tốn bao nhiêu
của, cũng vui lịng. Như thế mới đúng là kiệm. Tiết kiệm phải kiên quyết không xa xỉ.
Việc đáng làm trong 1 giờ, mà kéo dài 2, 3 giờ, là xa xỉ. Hao phí vật liệu, là xa xỉ. Ăn sang


mặc đẹp trong lúc đồng bào đang thiếu cơm, thiếu áo, là xa xỉ... Vì vậy xa xỉ là có tội với
Tổ quốc, với đồng bào.
Cần Kiệm Liêm Chính
Báo Cứu quốc, 6-1949
Hồ Chí Minh tồn tập
Non sơng Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với các
cường quốc năm châu được hay khơng, chính là nhờ một phần lớn ở cơng học tập của
các cháu.
Thư gửi các cháu thiếu nhi nhân ngày khai trường 1946
Hồ Chí Minh tồn tập
Điều mong muốn cuối cùng của tơi là: Tồn Đảng, tồn dân ta đồn kết phấn đấu, xây
dựng một nước Việt Nam hịa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp
phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
Di chúc, 1969
Hồ Chí Minh tồn tập

Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do,
độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tình thần và lực lượng, sức mạnh
và của cải để giữ vững quyền độc lập, tự do ấy...
Tun Ngơn Độc Lập
Hồ Chí Minh tồn tập
Để thật sự bình quyền, phụ nữ phải ra sức phấn đấu, chị em phải cố gắng học tập. Học
văn hóa, học chính trị, học nghề nghiệp. Nếu khơng học thì khơng tiến bộ, có quyết tâm
thì nhất định học được...
Bài nói chuyện tại Hội nghị cán bộ phụ nữ miền núi, 19-3-1964
Hồ Chí Minh tồn tập
Cuộc kháng chiến vĩ đại của ta là một kho nguyên liệu vô tận cho những tác phẩm xuất
bản mà đồng bào ta đang chờ đợi. Tương lai rực rỡ của Tổ quốc là cái nền tảng không
bờ bến cho sự phát triển tài năng của mọi người.
Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận
Hồ Chí Minh tồn tập
Một người cách mạng bao giờ cũng phải trung thành, hăng hái, xem lợi ích của Đảng và
dân tộc q hơn tính mệnh của mình. Bao giờ cũng quang minh, chính trực, ham cách
sinh hoạt tập thể, ln ln săn sóc dân chúng, giữ gìn kỷ luật, chống lại "bệnh cá
nhân".


Sửa đổi lề lối làm việc
Hồ Chí Minh tồn tập
Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa
nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ
hồn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm. Như thế
mới là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính.
Sửa đổi lối làm việc
Hồ Chí Minh tồn tập
Cách dạy trẻ: cần làm cho chúng biết yêu Tổ quốc, thương đồng bào, yêu lao động, biết

vệ sinh, giữ kỷ luật, học văn hóa. Đồng thời phải giữ tồn vẹn tính vui vẻ, hoạt bát, tự
nhiên, tự động, trẻ trung của chúng, chớ làm cho chúng trở nên già cả.
Thư gửi hội nghị cán bộ phụ trách nhi đồng tồn quốc, 25-8-1950
Hồ Chí Minh tồn tập
Lợi ích của cá nhân gắn liền với lợi ích của tập thể. Nếu lợi ích cá nhân mâu thuẫn với
lợi ích tập thể, thì đạo đức cách mạng địi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi
ích chung của tập thể.
Tạp chí Học tập, số 12-1958
Hồ Chí Minh tồn tập
Đạo đức cách mạng khơng phải trên trời sa xuống, nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ
hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng
luyện càng trong. Có gì sung sướng vẻ vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để góp
phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa và giải phóng lồi người.
Đạo đức cách mạng
Hồ Chí MInh tồn tập
Những người trong các cơng sở đều có nhiều hoặc ít quyền hành. Nếu khơng giữ đúng
Cần - Kiệm - Liêm - Chính thì dễ trở thành hủ bại, biến thành sâu mọt của dân.
Đời sống mới, 20-3-1947
Hồ Chí Minh tồn tập


NHỮNG CÂU NÓI CỦA BÁC
Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang,
nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài và
gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo
đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ vẻ vang....
Đạo đức cách mạng, 12-1958
Hồ Chí Minh tồn tập
Tơi khun đồng bào đồn kết chặt chẽ và rộng rãi. Năm ngón tay cũng có ngón vắn,
ngón dài. Nhưng vắn dài đều họp lại nơi bàn tay. Trong mấy chục triệu người, cũng có

người thế này, thế khác, nhưng thế này hay thế khác đều là dòng dõi tổ tiên ta. Vậy nên
ta phải khoan hồng đại độ. Ta phải nhận rằng, đã là con Lạc, cháu Hồng thì ai cũng có ít
hay nhiều lịng ái quốc. Đối với những đồng bào lạc lối, lầm đường, ta phải lấy tình thân
ái mà cảm hố họ. Có như thế mới thành đại đồn kết, có đại đồn kết thì tương lai chắc
chắc sẽ vẻ vang.
Trích Thư gửi đồng bào Nam nộ, 6-1946
Hồ Chí Minh tồn tập
Ngịi bút của các bạn là những vũ khí sắc bén trong sự nghiệp phị chính trừ tà, sự
nghiệp mà anh em văn hóa và trí thức phải làm, cũng như những chiến sĩ anh dũng
trong công cuộc kháng chiến để tranh lại quyền thống nhất và độc lập cho Tổ quốc.
Gửi anh em văn hóa và trí thức Nam bộ, 25-5-1947
Thanh niên bây giờ là thế hệ vẻ vang, vì vậy nên phải tự giác tự nguyện mà tự động cải
tạo tư tưởng của mình để xứng đáng với nhiệm vụ của mình. Tức là thanh niên phải có
đức, có tài. Có tài mà khơng có đức ví như một anh làm kinh tế tài chính rất giỏi, nhưng
lại đi đến thụt két thì chẳng những khơng làm được gì ích lợi cho xã hội, mà cịn có hại
cho xã hội nữa. Nếu có đức mà khơng có tài ví như ơng bụt khơng làm hại gì, nhưng
cũng khơng có ích gì cho lồi người...
Trích bài nói chuyện tại Đại hội sinh niên lần thứ nhất, 7-5-1958
...Để làm trịn nhiệm vụ cao q của mình, văn nghệ sĩ phải rèn luyện đạo đức cách
mạng, nâng cao tinh thần phục vụ nhân dân, giữ gìn thái độ khiêm tốn. Phải thật sự hồ
mình với quần chúng, cố gắng học tập chính trị, trau dồi nghề nghiệp, phải hết lòng giúp
đỡ thanh niên, làm cho văn nghệ nước nhà ngày càng thêm trẻ, thêm xuân.
Trích bài nói tại Đại hội Văn nghệ tồn quốc lần thứ III, 1-12-1962
Hồ Chí Minh tồn tập
Nhiệm vụ của thanh niên khơng phải là địi hỏi nước nhà đã cho mình những gì, mà phải


tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích nước, lợi nhà nhiều
hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hy sinh, phấn đấu đến chừng nào?...
Trích bài nói chuyện tại buổi lễ khai mạc trường Đại học nhân dân Việt Nam, 19-1-1955

Hồ Chí Minh tồn tập
Người đảng viên, người cán bộ tốt muốn trở nên người cách mạng chân chính, khơng có
gì là khó cả. Điều đó hồn tồn do lịng mình mà ra. Lịng mình chỉ biết vì Đảng, vì Tổ
quốc, vì đồng bào thì mình sẽ tiến đến chỗ chí cơng vơ tư. Mình đã chí cơng vơ tư thì
khuyết điểm sẽ ngày càng ít, mà những tính tốt sẽ ngày càng thêm...
Sửa đổi lối làm việc
Hồ Chí Minh tồn tập
Việc gì, dù lợi cho mình, phải xét nó có lợi cho nước khơng? Nếu khơng có lợi, mà có hại
cho nước thì quyết khơng làm. Mỗi ngày cố làm một việc có lợi cho nước (lợi cho nước
tức là lợi cho mình), dù là việc nhỏ, thì một năm ta làm được 365 việc. Nhiều lợi nhỏ
cộng lại thành lợi to.
Cần, kiệm, liêm, chính
Hồ Chí Minh tồn tập
Điều gì phải, thì cố làm cho kỳ được, dù là việc nhỏ. Điều gì trái, thì hết sức tránh, dù là
một điều trái nhỏ.
Nói chuyện tại lễ khai mạc trường ĐH Nhân dân Việt Nam, 19-1-1955
Hồ Chí Minh tồn tập
Tơi khuyên các bạn là chớ đặt những chương trình kế hoạch mênh mông, đọc nghe
sướng tai nhưng không thực hiện được. Việc gì cũng cần phải thiết thực, nói được, làm
được. Việc gì cũng phải từ nhỏ dần dần đến to, từ dễ dần đến khó, từ thấp dần đến cao.
Một chương trình nhỏ mà thực hành được hẳn hoi hơn là một trăm chương trình to tát
mà khơng làm được.
Trích thư Bác gửi các bạn thanh niên, 17-8-1947
Trong giáo dục khơng những phải có tri thức phổ thơng mà phải có đạo đức cách mạng.
Có tài phải có đức. Có tài khơng có đức, tham ơ hủ hóa có hại cho nước. Có đức khơng
có tài như ơng bụt ngồi trong chùa, khơng giúp ích gì được ai.
Bài nói chuyện tại lớp đào tạo hướng dẫn viên các trại hè cấp I. 12- 6-1956
Hồ Chí Minh tồn tập
Học thuyết Khổng Tử có ưu điểm là tu dưỡng đạo đức cá nhân. Tơn giáo Giêsu có ưu
điểm là lịng nhân ái cao cả. Chủ nghĩa Mác có ưu điểm là phương pháp làm việc biện

chứng. Chủ nghĩa Tôn Dật Tiên có ưu điểm là có ưu điểm là chính sách phù hợp điều
kiện nước ta. Khổng Tử, Giêsu, Mác, Tôn Dật Tiên đều mưu cầu hạnh phúc cho loài


người, mưu phúc lợi cho xã hội. Tôi cố gắng làm người học trị nhỏ của các vị ấy.
Trích Hồ Chí Minh truyện, bản dịch Trung văn của Trương Niệm Thức, Bát Nguyệt xuất
bản xã, Thượng Hải, tháng 6-1949
Ai yêu các nhi đồng, bằng Bác Hồ Chí Minh? Tính các cháu ngoan ngoãn, mặt các cháu
xinh xinh. Các cháu hãy cố gắng, thi đua học và hành. Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức
của mình. Để tham gia kháng chíến, để gìn giữ hịa bình. Các cháu hãy xứng đáng, cháu
Bác Hồ Chí Minh.
Thư Trung thu, báo Nhân dân, 25-9-1952
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002

NHỮNG CÂU NÓI CỦA BÁC
Dân ta phải biết sử ta, cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam. Sử ta dạy cho ta những
chuyện vẻ vang của tổ tiên ta. Dân tộc ta là con Rồng cháu Tiên, có nhiều người tài giỏi
đánh Bắc dẹp Nam, yên dân trị nước tiếng để muôn đời. Sử ta dạy cho ta bài học này:
Lúc nào dân ta đồn kết mn người như một thì nước ta độc lập, tự do. Trái lại lúc nào
dân ta khơng đồn kết thì bị nước ngồi xâm lấn.
Báo Việt Nam độc lập số 117, ngày 1-2-1942
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002
... Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ
yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn
nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước. Đồng chí ta nhiều người đã
làm được nhưng vẫn cịn những người hủ hóa. Đảng có trách nhiệm gột rửa cho những
đồng chí đó.
Hơ hào dân tiết kiệm, mình phải tiết kiệm trước đã. Đồng chí ta phải học lấy bốn đức
cách mạng: Cần, kiệm, liêm, chính. Muốn làm cách mạng, phải cải cách tính nết mình
trước tiên.

Bài nói chuyện trong buổi bế mạc Hội nghị cán bộ của Đảng lần thứ sáu, 18-1-1949
Hồ Chí minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia
... Chế độ ta là chế độ dân chủ, tư tưởng phải được tự do. Tự do là thế nào? Đối với mọi
vấn đề, mọi người tự do bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm ra chân lý. Khi mọi người
đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hóa ra quyền tự do
phục tùng chân lý. Chân lý là cái gì có lợi cho Tổ quốc, cho nhân dân. Cái gì trái với lợi
ích của Tổ quốc, của nhân dân tức là không phải chân lý. Ra sức phụng sự Tổ quốc,
phục vụ nhân dân - tức là phục tùng chân lý.
Bài nói chuyện tại lớp nghiên cứu chính trị khóa I, Trường Đại học nhân dân Việt Nam,


21-7-1956
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002
Báo chí cần có mục "Người tốt, việc tốt" để khuyến khích, động viên, cổ vũ mọi người
hăng hái làm tròn nhiệm vụ. Người tốt việc tốt nhiều lắm, ở đâu cũng có, các chú chớ bỏ
qua những việc nhỏ nhưng ích nước lợi dân mà các chú tưởng là tầm thường. Chúng ta
đánh giặc và xây dựng xã hội mới bằng những việc làm mn hình mn vẻ của hàng
chục triệu con người, chứ không phải chỉ bằng một vài việc làm nổi bật và vang dội của
một số cá nhân anh hùng.
Trích Bài lược ghi ý kiến của Hồ Chủ tịch phát biểu đầu tháng 6-1968 về việc bồi dưỡng và
nêu gương người tốt việc tốt
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002
Muốn cho dân u, muốn được lịng dân, việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì
có hại cho dân phải hết sức tránh. Phải chú ý giải quyết hết các vấn đề quan hệ tới đời
sống của dân, dầu khó đến đâu mặc lịng. Hết thảy những việc có thể nâng cao đời sống
vật chất, tinh thần của dân phải được đặc biệt chú ý...
Trích bài Bác viết với bút danh Chiến Thắng, báo Cứu quốc, 12-10-1945
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia
Muốn phục vụ nhân dân tốt phải đi đường lối quần chúng. Được dân tin, u, phục thì
việc gì cũng làm được. Khơng đi đường lối quần chúng là không gần nhân dân, là thiếu

dân chủ, là trở thành quan liêu.
Trích bài nói chuyện của Bác tại trường Cơng an nhân dân, 28-1-1958
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002
Chữ người, nghĩa hẹp là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn. Nghĩa rộng là đồng bào cả
nước. Rộng nữa là cả loài người. Trừ bọn Việt gian bán nước, trừ bọn phát xít thực dân,
là những ác quỉ mà ta phải kiên quyết đánh đổ, đối với những người khác thì ta phải u
q, kính trọng, giúp đỡ.
Trích Cần Kiệm Liêm Chính, 6-1949
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia
Sứ mệnh của Đảng ta rất to. Công việc Đảng ta rất nhiều. Đảng đòi hỏi chúng ta phải
làm trọn nhiệm vụ của đảng viên. Khơng có vinh dự nào to bằng cái vinh hạnh được làm
đảng viên của Đảng Cộng sản. Vì vậy, bất kỳ ở hồn cảnh nào, làm cơng việc gì, chúng ta
cũng phải kiên quyết làm cho xứng đáng với vinh hạnh ấy.
Tập san Sinh hoạt nội bộ, số 13, tháng 1-1949
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002
...Chúng ta khơng sợ sai lầm, chỉ sợ phạm sai lầm mà không quyết tâm sửa chữa. Muốn


sửa chữa cho tốt thì phải sẵn sàng nghe quần chúng phê bình và thật thà tự phê bình.
Khơng chịu nghe phê bình và khơng tự phê bình thì nhất định lạc hậu, thối bộ. Lạc hậu
và thối bộ thì sẽ bị quần chúng bỏ rơi. Đó là kết quả tất nhiên của chủ nghĩa cá nhân.
Trích Đạo đức cách mạng, tháng 12-1958
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002
Chúng ta phải học, phải cố gắng học nhiều. Khơng chịu khó học thì khơng tiến bộ được.
Khơng tiến bộ là thoái bộ. Xã hội càng đi tới, cơng việc càng nhiều, máy móc càng tinh
xảo. Mình khơng chịu học thì lạc hậu, mà lạc hậu là bị đào thải, tự mình đào thải mình...
Bài nói tại Hội nghị nghiên cứu lịch sử Đảng của Ban tuyên giáo Trung ương, 28-11-1959
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia, 2002
Mỗi người đảng viên, mỗi người cán bộ từ trên xuống dưới đều phải hiểu rằng mình vào
Đảng để làm đày tớ cho nhân dân... Làm đày tớ cho nhân dân chứ khơng phải làm

"quan" nhân dân.
Trích bài nói với cán bộ tình Hà Tây, 10-2-1967
Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia 2002
Những người trúng cử sẽ phải ra sức giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, ra sức mưu sự
hạnh phúc cho đồng bào. Phải ln nhớ và thành thực câu: vì lợi nước, quên lợi nhà; vì
lợi chung, quên lợi riêng.
Lời kêu gọi quốc dân đi bầu cử, 5-1-1946, Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị quốc gia
Phải ra sức phát triển sản xuất và thực hành tiết kiệm. Lại phải phân phối cho công
bằng, hợp lý, từng bước cải thiện việc ăn, mặc, ở, học, phục vụ sức khỏe và giải trí cho
nhân dân...
Trích thư Bác viết gửi ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Nghệ An, ngày 21-7-1969 - Hồ Chí
Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia

NHỮNG CÂU NĨI CỦA BÁC
Đảng viên, đồn viên, cán bộ phải giữ gìn, phát triển đạo đức cách mạng, làm sao cho
nhân dân biết hưởng quyền dân chủ, biết dùng quyền dân chủ của mình, dám nói, dám
làm...
(Trích bài nói chuyện của Bác với cán bộ tỉnh Hà Tây, ngày 10-2-1967- Hồ Chí Minh tồn
tập, NXB Chính trị Quốc gia)
Đạo đức, ngày trước thì chỉ trung với vua, hiếu với cha mẹ. Ngày nay, thời đại mới, đạo
đức cũng phải mới. Phải trung với nước. Phải hiếu với tồn dân, với đồng bào.
(Trích bài nói chuyện của Bác tại Trường Cán bộ tự vệ Hồ Chí Minh, ngày 7-1-1946 - Hồ


Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị Quốc gia)
Học cái tốt thì khó, ví như người ta leo núi, phải vất vả, khó nhọc mới lên đến đỉnh. Học
cái xấu thì dễ, như ở trên đỉnh núi trượt chân một cái là nhào xuống vực sâu.
Bài nói chuyện với bộ đội, công an và cán bộ trước khi vào tiếp quản Thủ đơ, 5-9-1954
... Tơi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước tơi được hồn
tồn độc lập, dân tơi được hồn tồn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng

được học hành. Riêng phần tơi thì làm một cái nhà nho nhỏ, nơi có non xanh, nước biếc,
để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ già hái củi, em trẻ chăn trâu...
(Trả lời các nhà báo nước ngồi, tháng 1-1946, Hồ Chí Minh tồn tập, tập 4, NXB Chính
trị Quốc gia, tr.161)
Tư tưởng cộng sản với tư tưởng cá nhân ví như lúa với cỏ dại. Lúa phải chăm bón rất
khó nhọc thì mới tốt được. Cịn cỏ dại khơng cần chăm sóc cũng mọc lu bù. Tư tưởng
cộng sản phải rèn luyện gian khổ mới có được. Cịn tư tưởng cá nhân thì cũng như cỏ
dại, sinh sơi, nảy nở rất dễ.
(Nói chuyện tại lớp chỉnh huấn khố II của Bộ Cơng an, ngày 16-5-1959, Hồ Chí Minh
tồn tập, tập 9, NXB Chính trị Quốc gia, tr. 448.)
Trời có bốn mùa: Xn, Hạ, Thu, Đơng. Đất có bốn phương: Đơng, Tây, Nam, Bắc.
Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính... Thiếu một đức, thì khơng thành người.
(Cần, Kiệm, Liêm, Chính, tháng 6-1949, Hồ Chí Minh tồn tập, tập 5, NXB Chính trị Quốc
gia, tr. 631).
... Người cán bộ cách mạng phải có đạo đức cách mạng. Phải giữ vững đạo đức cách
mạng mới là người cán bộ cách mạng chân chính. Đạo đức cách mạng có thể nói tóm tắt
là: Nhận rõ phải, trái. Giữ vững lập trường. Tận trung với nước. Tận hiếu với dân.
Mọi việc thành hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng, hay
là không...
(Người cán bộ cách mạng, tháng 3-1955, Hồ Chí Minh tồn tập, tập 7, NXB Chính trị
Quốc gia, tr. 480)
Tinh thần trách nhiệm là: Nắm vững chính sách, đi đúng đường lối quần chúng, làm
tròn nhiệm vụ. Tách rời chính sách ra một đường, nhiệm vụ ra một đường là sai lầm.
Tách rời chính sách và nhiệm vụ ra một đường, và đường lối quần chúng ra một đường
cũng là sai lầm. Tinh thần trách nhiệm là gắn liền chính sách và đường lối quần chúng,
để làm trọn nhiệm vụ.


(Tinh thần trách nhiệm, ngày 31-12-1951, Hồ Chí Minh tồn tập, tập 6, NXB Chính trị
Quốc gia, tr.345-346)

Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, khơng có
đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng khơng lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho
dân tộc, giải phóng cho lồi người là một cơng việc to tát, mà tự mình khơng có đạo đức,
khơng có căn bản, tự mình đã hủ hóa, xấu xa thì cịn làm nổi việc gì?
("
Sửa đổi lề lối làm việc"
, tháng 10-1947; Hồ Chí Minh tồn tập, NXB Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 1995; tập 5, tr. 251-253.)