Ly9-tiết 45-Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Nemo
GV thực hiện : LÊ KIM ĐỨC
Nemo
Môn vật lý lớp 9
Tuần 22
Tiết 44 Chương III QUANG HỌC
Bài 40
Nemo
?
Phát biểu định luật truyền thẳng của ánh
sáng.
?
Trả lời
Trả lời
Trong môi trường trong suốt và đồng
tính, ánh sáng truyền đi theo đường
thẳng.
Ta nhìn thấy một vật khi nào .
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng
truyền từ vật đó vào mắt ta.
Nemo
H×nh.40.1
b)
M
M
Tiến hành thí nghiệm
H 40.1, nêu hiện
tượng .
Nemo
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
1. Quan sát

S
? Quan sát H40.2 và
nêu nhận xét về đường
truyền của tia sáng.
a. Ánh sáng đi từ
S đến I :
truyền thẳng
c. Ánh sáng đi từ S đến mặt
phân cách rồi đến K:
b. Ánh sáng đi từ
I đến K :
truyền thẳng
bị gãy tại I
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
K
I
Nemo
?Qua quan
sát ta rút ra
được kết luận
gì.
2. Kết luận
Tia sáng truyền từ môi trường
trong suốt này sang môi
trường trong suốt khác bị gãy
khúc tại mặt phân cách giữa
hai môi trường gọi là hiện
tượng khúc xạ ánh sáng.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.

1. Quan sát
1. Quan sát
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
S
K
I
Nemo
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
1. Quan sát
1. Quan sát
2. Kết luận
3. Một vài khái niệm
S
K
I
N
N'
- Tia tới : SI
- Tia Khúc xạ : IK
- Điểm tới : I
-
Pháp tuyến : NN’- là đường thẳng vuông
góc với mặt phân cách tại điểm tới.
-
Góc tới : SIN
-
Góc khúc xạ : KIN'
- Mặt phẳng tới : (P)

P
Nemo
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
4. Thí nghiệm
4. Thí nghiệm
Quan sát đường truyền của một tia
sáng từkhông khí sang nước.
C1. Hãy cho biết tia khúc xạ
có nằm trong mặt phẳng tới
không.
Góc tới và góc khúc xạ , góc
nào lớn hơn?
Tia khúc xạ nằm trong
mặt phẳng tới.
Góc khúc xạ nhỏ hơn
góc tới.
C2. Hãy đề xuất phương
án thí nghiệm để kiểm tra
xem những nhận xét trên
có còn đúng khi thay đổi
góc tới hay không .
Phương án TN: Thay
đổi hướng của tia tới,
quan sát tia khúc xạ,
độ lớn góc tới, góc
khúc xạ.
Quan sát
thí nghiệm

N
N’
S
I
P Q
K
N
Nemo
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
5. Kết luận
? Qua thí nghiệm
ta rút ra được kết
luận gì.
.
Khi tia sáng truyền từ không
khí sang nước thì :
- Tia khúc xạ nằm trong mặt
phẳng tới.
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc
tới.
Nemo
i
r
p
N
N’
S
R

Q
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
C3. Hãy thể hiện kết
luận trên bằng hình
vẽ.
Nemo
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC
SANG KHÔNG KHÍ.
1. Dự đoán.
C4 Kết luận trên có còn đúng trong trường hợp tia
sáng truyền từ nước sang không khí hay không ?
Đề xuất một phương án thí nghiệm để kiểm tra
dự đoán.
Có thể dùng phương pháp che khuất
để vẽ đường truyền của tia sáng từ
nước sang không khí.
Nemo
A
B
C
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC
SANG KHÔNG KHÍ.
1. Dự đoán.

Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Thí nghiệm kiểm tra.
Bố trí thí nghiệm như
hình 40.3
- nhìn đinh ghim B không
nhìn thấy đinh ghim A
- nhìn đinh ghim C không
nhìn thấy đinh ghim A,B
Nemo
I. HIN TNG KHC X NH SNG.
I. HIN TNG KHC X NH SNG.
II. S KHC X CA TIA SNG KHI TRUYN T NC
SANG KHễNG KH.
1. D oỏn.
Bi 40 HIN TNG KHC X NH SNG
2. Thớ nghim kim tra.
Chứng minh rằng: Đ ờng nối các
vị trí của 3 đinh ghim A, B, C là đ
ờng truyền của tia sáng từ đinh
ghim A tới mắt.
C5
Nemo
.
A
B
.
C
MÆt ph©n c¸ch
M¾t: +Nh×n thÊy A khi
A s¸ng

+Nh×n thÊy B kh«ng
nh×n thÊy A
+ Nh×n thÊy C kh«ng
nh×n thÊy B vµ A
+ Bá C vµ B nh×n thÊy A
+ §iÒu ®ã chøng tá A, B, C lµ
® êng truyÒn cña tia s¸ng
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC
SANG KHÔNG KHÍ.
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
C5
.
Nemo
Nhận xét đ ờng truyền của tia sáng,
chỉ ra điểm tới, tia tới, tia khúc xạ, vẽ
pháp tuyến tại điểm tới. So sánh độ
lớn góc khúc xạ và góc tới.
I. HIN TNG KHC X NH SNG.
I. HIN TNG KHC X NH SNG.
II. S KHC X CA TIA SNG KHI TRUYN T NC
SANG KHễNG KH.
Bi 40 HIN TNG KHC X NH SNG
C6
Nemo
.
A
B
.

C
§iÓm
tíi B
Tia tíi
AB
Tia
khóc
x¹ BC
Ph¸p
tuyÕn
NN’
N
N’
Gãc CBN >Gãc ABN’
C6
Nemo
I. HIỆN ƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN ƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC
SANG KHÔNG KHÍ.
1. Dự đoán.
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Thí nghiệm kiểm tra.
3. kết luận
? Tia sáng truyền từ
nước sang không khí
có đặc điểm gì.
Khi tia sáng truyền từ
nước sang không khí thì :
- Tia khúc xạ nằm trong

mặt phẳng tới.
- Góc khúc xạ lớn hơn góc
tới.
Nemo
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC
SANG KHÔNG KHÍ.
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. VẬN DỤNG
C7. Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và
phản xạ ánh sáng.
Hiện tượng phản xạ ánh sáng
- Tia tới gặp mặt phân cách
giữa hai môi trường trong
suốt bị hắt trở lại môi trường
trong suốt cũ.
- Góc phản xạ bằng góc tới.


Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
- Tia tới gặp mặt phân cách giữa
hai môi trường trong suốt bị gãy
khúc tại mặt phân cách và tiếp
tục đi vào môi trường trong suốt
thứ hai.
-Góc khúc xạ không bằng góc
tới.
Nemo
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.

I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG.
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC
SANG KHÔNG KHÍ.
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. VẬN DỤNG
C8. Giải thích hiện tượng nêu ở phần mở bài.
Đặt mắt nhìn dọc theo một chiếc đũa thẳng từ đầu trên (H40.1a) ,
ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa. Giữ nguyên vị trí đặt mắt ,
đổ nước vào bát (H40.1b), ta có nhìn thấy đầu dưới của đũa vì có
hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Nemo
A
A’
Minh hoạ bằng hình vẽ.
Nemo
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
TÓM TẮT NỘI DUNG BÀI HỌC

Hiện tượng tia sáng truyền từ môi
trường trong suốt này sang môi trường
trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt
phân cách giữa hai môi trường được
gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
?Hiện tượng
khúc xạ ánh
sáng là gì.
?Kết luận về sự khúc
xạ khi ánh sáng truyền
từ không khí vào nước
và ngược lại.


Khi tia sáng truyền từ không
khí sang nước, góc khúc xạ nhỏ
hơn góc tới.

Khi tia sáng truyền từ nước
sang không khí, góc khúc xạ lớn
hơn góc tới.
Nemo
Bài 40 HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

DẶN DÒ
- Học thuộc ghi nhớ SGK.
- Lám bài tập 40-41.1 SBT.
- Đọc phần "có thể em chưa biết."
- Đọc trước bài 41: QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC
KHÚC XẠ.

Học sinh về nhà:
Nemo