đồ án kỹ thuật cơ khí Thiết kế dây chuyền sản xuất băng tải dùng trong ngành than.DOC

án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
Ph n 1: l i nói đ uầ ờ ầ
Ng nh than h ng n m khai thác v i tri u t n than. có th v nà à ă à ệ ấ Để ể ậ
chuy n m t s l ng l n nhể ộ ố ượ ớ v y c n có nh ng thi t b v n chuy n v iậ ầ ữ ế ị ậ ể ớ
n ng su t l n. Trong nh ng thi t b v n chuy n dùng trong ng nh than nhă ấ ớ ữ ế ị ậ ể à ư
các lo i «t«, t u ho , b ng t i, b ng t i v n l thi t b v n chuy n có hi uạ à ả ă ả ă ả ẫ à ế ị ậ ể ệ
qu nh t. V i c i m l m vi c liên t c phù h p v i khai thác trong n iả ấ ớ đặ đ ể à ệ ụ ợ ớ ơ
có không gian h p b ng t i l m vi c t ng hoá v i n ng su t cao.ẹ ă ả à ệ ự độ ớ ă ấ
Th tr ng b ng t i n c ta còn r t h n ch . M t s l ng l nị ườ ă ả ở ướ ấ ạ ế ộ ố ượ ớ
b ng t i c s n xu t theo n t h ng c a các nh máy. M c dùă ả đượ ả ấ đơ đặ à ủ à ặ
trong n c c ng ã có khá nhi u công ty cao su có dây chuy n s n xu tướ ũ đ ề ề ả ấ
b ng t i nh : Công Ty Cao Su Sao V ng, Công Ty Cao Su N½ng,v.v.v.ă ả ư à Đà
nh ng chúng ta v n còn ph i nh p kh u r t nhi u, c bi t l b ng t iư ẫ ả ậ ẩ ấ ề đặ ệ à ă ả
dùng trong ng nh than. Vì v y vi c thi t k m t dây chuy n s n xu tà ậ ệ ế ế ộ ề ả ấ
b ng t i l r t c n thi t gi i quy t nhu c u trong n c, t n d ng thă ả à ấ ầ ế ả ế ầ ướ ậ ụ ị
tr ng m c a Vi t Nam, nh m t o nên m t ây chuy n s n xu t chườ ở ủ ệ ằ ạ ộ đ ề ả ấ ủ
ng trong vi c cung c p thi t b cho ng nh than n u h p lý thì s n ph mđộ ệ ấ ế ị à ế ợ ả ẩ
còn có th xu t kh u v góp ph n v o thu nh p qu c dân. ể ấ ẩ à ầ à ậ ố
Khác v i b ng t i th ng, b ng t i dùng trong ng nh than ph i cóớ ă ả ườ ă ả à ả
nh ng c i m thích h p v i môi tr ng trong các vùng c a quá trìnhữ đặ đ ể ợ ớ ườ ủ
v n chuy n than ó l môi tr ng d u m , có l c ng h c l n. Vì thậ ể đ à ườ ầ ỡ ự độ ọ ớ ế
b ng t i ph i c l m t cao su k thu t có b n c h c r t l n vă ả ả đượ à ừ ỹ ậ độ ề ơ ọ ấ ớ à
ph i có ch u d u m cao. ả độ ị ầ ỡ
án n y thi t k dây chuy n s n xu t b ng t i dùng trongĐồ à để ế ế ề ả ấ ă ả
ng nh than v i chi u r ng 1200 mm. G m 4 l p v i m nh v i n ng su tà ớ ề ộ ồ ớ ả à ớ ă ấ
65.000 m/n mă
ây l b n án c thi t k nh v o s ch d n t n tình c aĐ à ả đồ đượ ế ế ờ à ự ỉ ẫ ậ ủ
th y h ng d n Ngô Phó Trù. Do hi u bi t v th c t v kinh nghi m cònầ ướ ẫ ể ế ề ự ế à ệ
h n ch , b n án n y không th tránh kh i nh ng thi u sót. Em kínhạ ế ả đồ à ể ỏ ữ ế
mong s ch b o c a các th y cô giáo b n án c a em c ho nự ỉ ả ủ ầ để ả đồ ủ đượ à

ch nh h n. Em xin chân th nh cám n các th y cô ã t o i u ki n emỉ ơ à ơ ầ đ ạ đ ề ệ để
ho n th nh b n án n y.à à ả đồ à
H N i, tháng 04 n m 2008à ộ ă
Sinh viên
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
1
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
Lê c C nhĐứ ả
Ph n 2: Hi u Bi t chung v b ng t iầ ể ế ề ă ả
I. nh ngh aĐị ĩ
B ng t i l s n ph m c a cao su c c u t o t nh ng l p v iă ả à ả ẩ ủ đượ ấ ạ ừ ữ ớ ả
ch u l c, các l p cao su bao b c ngo i v mép b o v . Nó c ch t o ị ự ớ ọ à à ả ệ đượ ế ạ ở
d ng n i li n ho c không n i li n.ạ ố ề ặ ố ề
Các l p v i c ký hi u g n g n nhớ ả đượ ệ ắ ọ sau:
- PA : V i b t b ng s i t ng h p polyamid.ả ạ ằ ợ ổ ợ
- PAK : V i m nh b ng s i t ng h p polyamid.ả à ằ ợ ổ ợ
- PAN : V i b t b ng s i t ng h p polyamid có c ng l c kéo tả ạ ằ ợ ổ ợ ườ ự đứ
h ng ngang cao.ướ
Nh ng ch s vi t ngay sau kÝ hi u ch c ng l c kéo t c a v iữ ữ ố ế ệ ỉ ườ ự đứ ủ ả
b ng kp/cmằ
2
Nh ng b ng t i không n i li n có hai u d ng t do v c n iữ ă ả ố ề đầ ở ạ ự à đượ ố
l i b ng dán ngu i ho c b ng c h c. B ng t i n i li n l nh ng lo iạ ằ ộ ặ ằ ơ ọ ă ả ố ề à ữ ạ
c n i li n theo chi u d i quy nh ngay trong quá trình s n xu t. đượ ố ề ề à đị ả ấ
II. C u t o.ấ ạ
B ng t i c c u t o g m 6 ph n:ă ả đượ ấ ạ ồ ầ
- Ph n 1 m t l m vi c.ầ ặ à ệ
- Ph n 2 m t không l m vi c.ầ ặ à ệ
- Ph n 3 th nh b ng t i.ầ à ă ả

- Ph n 4 l p v i lót.ầ ớ ả
- Ph n 5 cao su hoãn xung.ầ
- Ph n 6 l p v i m nh ch u l c.ầ ớ ả à ị ự
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
2
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
M t c t c a b ng t i có th c th hi n hình sau :ặ ắ ủ ă ả ể đượ ể ệ ở
1 Cao su m t l m vi c. 2 Cao su m t không l m vi c. ặ à ệ ặ à ệ 3 Cao su th nhà
b ng t i.ă ả
4 L p v i b t b c. ớ ả ạ ọ 5 Cao su hoãn xung. 6 Các l p v iớ ả
m nh.à
III. Phân lo i v kích th c b ng t i:ạ à ướ ă ả
III.1 Phân lo i.ạ
Theo thi t k c a các l p v i ch u l c, b ng t i c chia ra l m 3 lo iế ế ủ ớ ả ị ự ă ả đượ à ạ
sau:
- B ng t i v i ch u l că ả ả ị ự (hình 1 ).
- B ng t i v i ch u l c, b c mép (hình 2).ă ả ả ị ự ọ
- B ng t i v i m nh ch u l c b c mép( hình 3,4).ă ả ả à ị ự ọ
B ng t i có l p v i ch u l c b ng v i PA 160 ho c PA 300 că ả ớ ả ị ự ằ ả ặ đượ
dùng cho m c ích chung, khi l c tác d ng m c nh v có va pụ đ ự ụ ở ứ độ ẹ à đậ
trung bình v nh ng thi t b v n chuy n s a ch a b ng t i d d ng.à ở ữ ế ị ậ ể ử ữ ă ả ễ à
B ng t i c ghép n i b ng l u hoá, dán ngu i ho c c h c.ă ả đượ ố ằ ư ộ ặ ơ ọ
B ng t i có b c hai bên mép, v i ch u l c ( v i b t) b ng v i PA 300ă ả ọ ả ị ự ả ạ ằ ả
v v i b c mép b ng PAN 25 c dùng cho v n chuy n h m m , côngà ả ọ ằ đượ ậ ể ầ ỏ
tr ng, m qu ng, b ng t i c n i ghép b ng l u hoá, dán ngu i ho cườ ỏ ặ ă ả đượ ố ằ ư ộ ặ
c h c. ơ ọ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
3
4 1

56 23
ỏn t t nghi p Lờ c
C nh
Lớp cao su bọc mép
Lớp cao su bọc trên
Lớp vải chịu lực (vải bạt)
HèNH 1
Lớp cao su bọc trên
Các lớp vải đựơc cắt duới
góc 45 hoặc 90
Cao su bọc mép
Hình 4
Các lớp vải mành
Lớp cao su bọc duới
Vải bọc mép (PAN 25)
Lớp cao su bọc trên
Lớp vải bọc mép (PAN 25)
Lớp cao su bọc mép
Lớp cao su bọc duới
Các lớp vải chịu lực ( vải bạt)
Hình 2
Hình 3
Lớp cao su bọc trên
Các lớp vải chịu lực có cuờng
lực hứơng ngang cao (PAN 25)
Lớp cao su bọc mép
Lớp vải bọc mép (PAN 25)
Các lớp vải mành
Lớp cao su bọc duới
Cấu tạo của một số loại băng tải

Lớp cao su bọc duới
B ng t i cú v i m nh, v i b c mộp, v i ch u l c( v i b t) b ng PAK
Thi t k phõn x ng s n xu t b ng t i dựng trong ng nh than
4
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
160, PAK 300 ho c PA700 v v i b c mép b ng v i PAN 25 c dùngặ à ả ọ ằ ả đượ
cho v n chuy n ng d i v ch c ghép n i b ng l u hoá.ậ ể đườ à à ỉ đượ ố ằ ư
III.2 Kích th cướ .
B ng t i c s n xu t theo chi u r ng b ng 1 v chi u d i t 5ă ả đượ ả ấ ề ộ ở ả à ề à ừ
n 200 m i v i b ng t i không n i li n ho c n 50 m i v i b ngđế đố ớ ă ả ố ề ặ đế đố ớ ă
t i n i li nả ố ề
B ng 1: Chi u r ng b ng t i ả ề ộ ă ả
Chi u r ngề ộ
b ng t iă ả
(mm)
400 500 650 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000
Sai số
chi u r ngề ộ
cho phép
(mm)
±5 ±6,5 ±8 ±10 ±12 ±14 ±16 ±18 ±20
B ng 2: sai s cho phép chi u d i b ng t i ả ố ề à ă ả
B ng t i ă ả Sai s chi u d i cho phép (%)ố ề à
Li n ề
Chi u d i n 20 mề à đế
±0,5
Chi u d i trên 20 mề à
±0,2
Không li nề

±0,5
Sai s cho phép c xác nh nhi t t = +20ố đượ đị ở ệ độ
o
C
B ng 3: Chi u r ng b ng t i v h ng d n s d ng b ng t i ả ề ộ ă ả à ướ ẫ ử ụ ă ả
B ng t i v iă ả ớ
v iả
Chi u r ng b ng t i (mm)ề ộ ă ả
400 500 650 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000
PA 160 Dùng v n chuy n nhậ ể ẹ
PA 300 Dùng khai thác m l thiên, qu ng, công tr ng, máy o t, v n chuy nỏ ộ ặ ườ đà đấ ậ ể
qua c uầ
PAK 160

V n chuy n ng d i, côngậ ể đườ à
tr ng, m , qua c u, có vaườ ỏ ầ
p nhđậ ẹ

PAK 300

V n chuy n ng d i, công tr ng, h m m , v nậ ể đườ à ườ ầ ỏ ậ
chuy n qua c uể ầ
PA 700

V n chuy n ngậ ể đườ
d i, công tr ng,h mà ườ ầ
mỏ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
5
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ

C nhả
Ph n 3 : đ n pha ch cho cao su bán th nh ph m ầ ơ ế à ẩ
l m b ng t ià ă ả
I. Cao su cán tráng
Cao su cán tráng l cao su s d ng l m s n ph m cán l p v i m nh.à ử ụ à ả ẩ ớ ả à
c diÓm c a cao su cán tráng l ph i có m m d o, bám dính t t v oĐặ ủ à ả độ ề ẻ ố à
v i m nh nh ng ng th i ph i có b n c h c. tìm ra n pha chả à ư đồ ờ ả độ ề ơ ọ Để đơ ế
thích h p tr c h t ta ph i xem nh ng y u t nh h ng lên tu i th c aợ ướ ế ả ữ ế ố ả ưở ổ ọ ủ
b ng t i:ă ả
- Ta ã bi t b ng t i l thi t b v n chuy n liên t c. Khi dùng trongđ ế ă ả à ế ị ậ ể ụ
ng nh than nó òi h i ph i có tính ch t c lý cao do ph i chiô l c ngà đ ỏ ả ấ ơ ả ự độ
h c t ng i l n. Vì th y u t u tiên nh h ng n b n vọ ươ đố ớ ế ế ố đầ ả ưở đế độ ề à
tu i th b ng t i l l c hay t n s tác d ng l c. Do v y m b o khổ ọ ă ả à ự ầ ố ụ ự ậ để đả ả ả
n ng l m vi c c a b ng t i thì cao su l m b ng t i ph i có c tính t t.ă à ệ ủ ă ả à ă ả ả ơ ố
- Do c i m c a ng nh than l l m vi c ti p xúc v i than. Trongđặ đ ể ủ à à à ệ ế ớ
than t n t i r t nhi u t p ch t vô c v h u c . Nh ng t p ch t n y dồ ạ ấ ề ạ ấ ơ à ữ ơ ữ ạ ấ à ễ
d ng ph i h p v i h i m trong môi truêng t o th nh nh ng ch t có tínhà ố ợ ớ ơ ẩ ạ à ữ ấ
axÝt, ví d nhụ l u hu nh. nh ng axÝt n y s l m cho cao su d b thoái hoáư ỳ ữ à ẽ à ễ ị
vì th m t thi t b khi s d ng trong ng nh than ph i l thi t b ch u ế ộ ế ị ử ụ à ả à ế ị ị độ
b n môi tr ng v các ch t có kh n ng ch u oxi hoá cao. B ng t i dùngề ườ à ấ ả ă ị ă ả
trong ng nh n y ph i l m t cao su có h p ph n bao g m các ch t ch uà à ả à ừ ợ ầ ồ ấ ị
môi tr ng t t .ườ ố
- i m c tr ng c a ng nh than l trong than có ch a d u m vĐ ể đặ ư ủ à à ứ ầ ỡ à
các dung môi phân c c. cao su thông th ng l m vi c trong môi tr ng n yự ườ à ệ ườ à
hay b thoái hoá, m c lát, tr ng. Vì th ta ph i s d ng cao su có khị ụ ươ ế ả ử ụ ả
n ng ch u d u m v các dung môi có c c. ây l y u t khác c b n c aă ị ầ ỡ à ự Đ à ế ố ơ ả ủ
b ng t i dùng trong ng nh than v i b ng t i ph c v cho các ng nh khác.ă ả à ớ ă ả ụ ụ à
I.1 L a ch n cao su cho cao su cán trángự ọ
M i lo i cao su có m t c tính riêng bi t. Ví d : Izopren có thỗ ạ ộ đặ ệ ụ ể
tr n h p t t v i các lo i nh a khác t o ra v t li u t h p có tính ch tộ ợ ố ớ ạ ự để ạ ậ ệ ổ ợ ấ

Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
6
nCH
2
=CH-CH=CH
2
+ mCH
2
= CH (- CH
2
-CH= CH- CH
2
)
a
-(CH
2
- CH)
b
C N C N
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
t t; Butadien có c tính cao; Butadien Styren có c ng l n v ch uố ơ độ ứ ớ à độ ị
m i mòn cao; nh ng các cao su n y có y u i m chung l kh n ng ch uà ư à ế đ ể à ả ă ị
d u không cao m ây chính l i m quan tr ng trong quá trình v nầ à đ à đ ể ọ ậ
chuy n than. Duy ch có cao su Butadien Nitryl v a có c tính t t v a cóể ỉ ừ ơ ố ừ
kh n ng ch u d u m cao, do ó nó thích h p v i b ng t i dùng trongả ă ị ầ ỡ đ ợ ớ ă ả
ng nh than.à
Cao su Butadien Nitryl l s n ph m ng trùng h p c a 1,3 Butadienà ả ẩ đồ ợ ủ
v acrylonitryl v i s có m t c a h xúc tác oxy hóa kh v trietanolamin.à ớ ự ặ ủ ệ ư à
Cao su Butadien Nitryl có c u trúc không gian không i u ho vì thấ đ ề à ế

nó không k t tinh trong quá trình bi n d ng. Tính ch t c lý, tính ch tế ế ạ ấ ơ ấ
công ngh c a cao su Butadien Nitryl ph thu c v o nhóm nitryl trong nó.ệ ủ ụ ộ à
Kh n ng ch u d u, m , dung môi h u c t ng cùng v i h m l ng nhómả ă ị ầ ỡ ữ ơ ă ớ à ượ
acrylonitryl tham gia v o ph n ng t o m ch phân t cao su. nh h ngà ả ứ ạ ạ ử ả ưở
c a nhóm nitryl n kh n ng ch u d u c a cao su có th gi i thích trênủ đế ả ă ị ầ ủ ể ả
c s lý thuy t sau:ơ ở ế
Theo thuyªt h p ph do liên k t C N trong cao su có phân c cấ ụ ế độ ự
l n (ớ δ
+
nguyên t cacbon, ở ử δ
-
nguyên t nit¬) nên l c tác d ng t ng hở ử ự ụ ươ ỗ
gi a các o n m ch phân t có ch a nhóm C N t ng. N ng l ng liênữ đ ạ ạ ử ứ ă ă ượ
k t v t lý gi a các o n m ch cao, n ng l ng liên k t n i ng n ch nế ậ ữ đ ạ ạ ă ượ ế ộ ă ặ
hi n t ng tách phân t polyme ra xa trong quá trình tr ng v ho tan vìệ ượ ử ươ à à
th v i h m l ng nhóm nitryl t ng kh n ng ch u d u m c a cao su t tế ớ à ượ ă ả ă ị ầ ỡ ủ ố
h n.ơ
Theo thuy t che ch n do kích th c không gian các nhóm phân c c ế ắ ướ ự
C N l n v kho ng cách không gian gi a nhóm C N v i liên k t khôngớ à ả ữ ớ ế
no g n nên các nhóm C N ã bao chùm không gian lên các liên k t khôngầ đ ế
no, ng n ch n s thâm nh p các tác nhân tác d ng( phân t c a d u m )ă ặ ự ậ ụ ử ủ ầ ỡ
v o kho ng không gian liên k t ôi v kho ng không gian gi a các m chà ả ế đ à ả ữ ạ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
7
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
i phân t . Khi h m l ng nhóm nitryl trong m ch cao su c ng cao thiđạ ử à ượ ạ à
hi u qu che ch n c ng cao.ệ ả ắ à
Cao su Butadien Nitryl l cao su phân c c l n nên nó có kh n ngà ự ớ ả ă
tr n h p v i h u h t các polyme phân c c, v i các lo i nh a t ng h pộ ợ ớ ầ ế ự ớ ạ ự ổ ợ

phân c cự
Cao su Butadien Nitryl có liên k t không no trong m ch nên nó có khế ạ ả
n ng l u hoá b ng l u hu nh ph i h p v i các lo i xúc ti n l u hoá thôngă ư ằ ư ỳ ố ợ ớ ạ ế ư
d ng. Ngo i h th ng l u hoá thông d ng cao su Butadien Nitryl còn cóụ à ệ ố ư ụ
kh n ng l u hoá b ng xúc ti n l u hoá nhóm thiuram nh a phenolả ă ư ằ ế ư ự
foocmandehyt. Cao su Butadien Nitryl l u hoá b ng thiuram ho c nh aư ằ ặ ự
phenol foocmandehyt có tính ch t c tính cao, kh n ng ch u nhi t t t.ấ ơ ả ă ị ệ ố
c tr ng k thu t c a cao su Butadien Nitryl c mô t b i b ng sauĐặ ư ỹ ậ ủ đượ ả ở ả
STT Lo i cao suạ
N cướ
s n xu tả ấ
σ300
%
[MPa]
σ
[MPa]
ε
[%]
εdu
[%]
T
[shopre]
B n xéề
[kgl/cm]
độ
tr ngươ
%
1 CKH-18 Liên xô 12,5 26,5 550 15 74 57 65
2 CKH-18 M Liên xô 12,2 27 600 15 68 60 65
3 CKH-26 Liên xô 11,5 28,5 650 20 76 72-75 35

4 CKH-26M Liên xô 12,5 29,0 650 15 72 75 38
5 CKH-PVC 30 Liên xô 13,2 30 600 20 75 78 30
6 CKH- 40 Liên xô 13,2 31,2 600 22 76 75-80 15
7 CKH-40M Liên xô 12,5 30,5 650 25 78 80 12
8 Buna N cĐứ 12,0 27,5 550 18 72 58-60 65
9 Butapren Mü 12,5 26,5 600 20 75 60-62 47
10 Paracril Mü 13,0 27,5 575 20 76 70 45
11 Hecar Mü 12,5 26,5 575 20 72 65 50
12 Breon Anh 12,5 28,0 600 15 72 58 52
13 Butacon Anh 13,0 29,5 650 20 75 60 42
14 Europren N
ý
12,5 29,0 600 20 72 58 50
15 Butacril Pháp 13,2 30,5 625 17 70 62 48
16 Nipol N
Nh tậ
B nả
13,5 31,0 650 20 72 65 52
17 ISRN
Nh tậ
b nả
13,5 31,5 650 20 75 65 45
B ng trên c xác nh trên c s các h p ph n ả đượ đị ơ ở ợ ầ
- Cao su Butadien Nitryl 100 PKL
- L u hu nh ư ỳ 2 PKL
- Xúc ti n l u hoá ế ư 1,5 PKL
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
8
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả

- Than HAF-100 50 PKL
So v i t t c các lo i cao su trên, ta nh n th y cao su Butadien Nitrylớ ấ ả ạ ậ ấ
có y nh ng c tính c n thi t t o ra b ng t i dùng trong ng nhđầ đủ ữ đặ ầ ế để ạ ă ả à
than. Vì th ta s d ng cao su Butadien Nitryl l m nguyên li u cho cao suế ử ụ à ệ
cán tráng .
Do cao su cán tráng òi h i có m m d o nên ta s d ng CKH 18.đ ỏ độ ề ẻ ử ụ
I.2. L a ch n ch t l u hoá cho cao su cán tráng.ự ọ ấ ư
Trong công ngh gia công cao su, ph thu c v o b n ch t hoá h cệ ụ ộ à ả ấ ọ
c a cao su, các tính n ng k thu t yêu c u m s d ng các ch t l u hoáủ ă ỹ ậ ầ à ử ụ ấ ư
khác nhau. i các lo i cao su m ch hydr«c¸cbon không no th ng sĐố ạ ạ ườ ử
d ng l u hu nh ph i h p v i các ch t xúc ti n l u hoá, vì h th ng l uụ ư ỳ ố ợ ớ ấ ế ư ệ ố ư
hoá n y cho phép t o c v t li u t yêu c u s d ng, công ngh l uà ạ đượ ậ ệ đạ ầ ử ụ ệ ư
hoá n gi n, giá th nh th p v nguyên li u d i d o.đơ ả à ấ à ệ ồ à
Các ch t l u hoá trong công ngh gia công cao su có tác d ng r tấ ư ệ ụ ấ
khác nhau. Vi c s d ng lo i n y hay lo i khác cho h p ph n c a cao suệ ử ụ ạ à ạ ợ ầ ủ
ph thu c v o yêu c u c a v t li u v yêu c u công ngh . ụ ộ à ầ ủ ậ ệ à ầ ệ ở Vi t Nam,ệ
l u hu nh v n l ch t l u hoá c s d ng nhi u v thông d ng nh t.ư ỳ ẫ à ấ ư đượ ử ụ ề à ụ ấ
D i ây ta tìm hi u qua tính ch t c a l u hu nh:ướ đ ể ấ ủ ư ỳ
L u hu nh t n t i trong t nhiên d i 3 d ng tuy nhiên d ng ư ỳ ồ ạ ở ự ướ ạ ạ α là
t n t i b n nhi t bình th ng b n nh t. Ho t ng hoá h c c a l uồ ạ ề ở ệ độ ườ ề ấ ạ độ ọ ủ ư
hu nh trong h n h p cao su ph thu c v o s có m t c a các xúc ti n l uỳ ỗ ợ ụ ộ à ự ặ ủ ế ư
hoá. Trong tr ng h p không có xúc ti n l u hoá nhi t l u hoáườ ợ ế ư ở ệ độ ư
(~150
o
C) x y ra quá trình phá vòng c a phân t l u hu nh theo c ch ionả ủ ử ư ỳ ơ ế
ho c c ch g c ph thu c v o s có m t v tác d ng t ng h c a cácặ ơ ế ố ụ ộ à ự ặ à ụ ươ ỗ ủ
ch t ph i h p có trong h p ph n cao su:ấ ố ợ ợ ầ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
9
-

S
8
+
S
8
-
S
8
+
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
Các g c ho c ion ho t tính tham gia v o ph n ng v i các o nố ặ ạ à ả ứ ớ đ ạ
m ch ho t ng c a m ch i phân t cao su (v trí ạ ạ độ ủ ạ đạ ử ị α - methyl ho c liênặ
k t ôi). K t qu c a tác d ng n y l hình th nh m t s c u n i m chế đ ế ả ủ ụ à à à ộ ố ầ ố ạ
i phân t polysunfit v m t s nhóm per sunfit, có kh n ng tham giađạ ử à ộ ố ả ă
v o ph n ng khâu m ch ti p theo m ch i phân t .à ả ứ ạ ế ở ạ đạ ử
Cao su l dung môi ho tan cho l u hu nh. M c ho tan c a l uà à ư ỳ ứ độ à ủ ư
hu nh v o cao su thay i theo nhi t . ỳ à đổ ệ độ ở nhi t 140ệ độ
0
C, m c hoứ độ à
tan c a cao su v o l u hu nh l 10%. ủ à ư ỳ à ở nhi t 25ệ độ
0
C, m c ho tanứ độ à
c a l u hu nh trong cao su l 1,3 – 2%.Vì th h m l ng l u hu nh caoủ ư ỳ à ế à ượ ư ỳ
trong cao su trong th i gian l u bán th nh ph m s gây hi n t ng l uờ ư à ẩ ẽ ệ ượ ư
hu nh khu ch tán ra b m t s n ph¶m l m gi m k t dính ngo i vỳ ế ề ặ ả à ả độ ế à à
l m b m t s n ph m có m u tr ng – ng i ta g i l hi n t ng “phunà ề ặ ả ẩ à ắ ườ ọ à ệ ượ
s ng”. kh c ph c hi n t ng n y, ng i ta áp d ng m t s bi nươ Để ắ ụ ệ ượ à ườ ụ ộ ố ệ
pháp sau:
- Cho v o h p ph n cao su m t h m l ng l u hu nh thích h p ho cà ợ ầ ộ à ượ ư ỳ ợ ặ

s d ng lo i l u hu nh m tính tan c a nó ít thay i theo nhi t (l uử ụ ạ ư ỳ à ủ đổ ệ độ ư
hu nh d ng polysunfit - ỳ ạ µ - polymer) vì d ng n y v n m b o v n t cạ à ẫ đả ả ậ ố
l u hoá t ng ng v i v n t c l u hoá c a l u hu nh d ng ư ươ đươ ớ ậ ố ư ủ ư ỳ ạ α.
- Tr n nh ng ch t ph gia nhi t c ng th p c ng t t, choộ ữ ấ ụ ở ệ độ à ấ à ố để
ph n l u hu nh không tan tr n c u trong h n h p cao su.ầ ư ỳ ộ đượ đề ỗ ợ
- a v o h n h p cao su m t l ng cao su tái sinh, b i vì l u hu nhĐư à ỗ ợ ộ ượ ờ ư ỳ
tan trong cao su l u hoá t t h n trong cao su ch a l u hoá.ư ố ơ ư ư
- a v o h n h p nh ng than en máng (CC, HPC, EPC, HAF v.v.v)Đư à ỗ ợ ữ đ
vì nhi t th p nó h p th m t ph n l u hu nh nh ng nhi t l uở ệ độ ấ ấ ụ ộ ầ ư ỳ ư ở ệ độ ư
hoá l i nh cho l u hu nh t do tham gia v o ph n ng khâu m ch cao su.ạ ả ư ỳ ự à ả ứ ạ
- Dùng ch t hoá d o, ng th i l ch t phân tán nh axit stearic nh aấ ẻ đồ ờ à ấ ư ự
thông v a có tác d ng phân tán l u hu nh trong cao su m b n thân chóngừ ụ ư ỳ à ả
c ng ho tan l u hu nh t t h n cao su.ũ à ư ỳ ố ơ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
10
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
l u hoá cao su Butadien Nitryl l u hu nh a v o h p ph n caoĐể ư ư ỳ đư à ợ ầ
su trong quá trình h n luy n d ng b t m n v i nh ng c tr ng k thu tỗ ệ ạ ộ ị ớ ữ đặ ư ỹ ậ
sau:
- L u hïynh ư ≥ 99,9(%)
- Khoáng ch t (tro)ấ < 0,05(%)
- H p ch t h u cợ ấ ữ ơ < 0,065(%)
- m Độ ẩ ≤ 0,05(%)
- axÝt theo HĐộ
2
SO
4
≤ 0,005(%)
Vì cao su cán tráng òi h i không c n có c ng cao nên ta sđ ỏ ầ độ ứ ử

d ng h m l ng l u hu nh a v o l 1,8 PKL.ụ à ượ ư ỳ đư à à
I.3 L a ch n ch t xúc ti n l u hoá:ự ọ ấ ế ư
Ch t xúc ti n l u hoá c phát hi n v thêm v o h n h p cao su cóấ ế ư đượ ệ à à ỗ ợ
tác d ng l m ho t hoá ch t l u hoá l m t¨nng t c ph n ng t ó rútụ à ạ ấ ư à ố độ ả ứ ừ đ
ng n c th i gian l u hoá, h th p nhi t l u hoá, t ng tính n ng cắ đượ ờ ư ạ ấ ệ độ ư ă ă ơ
lý v h giá th nh s n ph m. Vi c s d ng l u hu nh l u hoá cao suà ạ à ả ẩ ệ ử ụ ư ỳ để ư
l m t cu c cách m ng l n trong công nghi p cao su, phát minh v ápà ộ ộ ạ ớ ệ à
d ng ch t xúc ti n, nh t l ch t xúc ti n h u c l m t cu c cách m ngụ ấ ế ấ à ấ ế ữ ơ à ộ ộ ạ
th hai.ứ
Các ch t xúc ti n h u c dùng trong công ngh l u hoá cao su b tấ ế ữ ơ ệ ư ắ
u c s d ng u th kû 20. S l ng các ch t xúc ti n h u cđầ đượ ử ụ ở đầ ế ố ượ ấ ế ữ ơ
hi n nay r t nhi u, r t a d ng v hi u qu , ngo i tác d ng xúc ti n l uệ ấ ề ấ đ ạ à ệ ả à ụ ế ư
hoá, m t s ch t xúc ti n còn có kh n ng c i thi n tính n ng c a s nộ ố ấ ế ả ă ả ệ ă ủ ả
ph m trong m t ch ng m c n o ó.ẩ ộ ừ ự à đ
Vi c phân lo i các ch t xúc ti n h u c có th theo các g c hoá h c,ệ ạ ấ ế ữ ơ ể ố ọ
c ng có th phân lo i theo hi u qu trên t c l u hoá. Trong công nghũ ể ạ ệ ả ố độ ư ệ
s n xu t b ng t i , ch t xúc ti n c a các nhóm xúc ti n (phân lo i theo cácả ấ ă ả ấ ế ủ ế ạ
g c hoá h c) sau ây th ng c s d ng :ố ọ đ ườ đượ ử ụ
a) Nhóm thiazol.
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
11
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
Xúc ti n l u hoá nhóm thiazol c s d ng r t nhi u trong côngế ư đượ ử ụ ấ ề
ngh gia công cao su vì thiazol l nhóm xúc ti n l u hoá có m c ho tệ à ế ư ứ độ ạ
ng hoá h c r t phù h p l u hoá cao su thiên nhiên v các lo i cao suđộ ọ ấ ợ để ư à ạ
t ng h p.ổ ợ
Nhóm n y có hai ch t xúc ti n c bi t c s d ng nhi u nh t,à ấ ế đặ ệ đượ ử ụ ề ấ
không nh ng cho b ng t i m còn trong r t nhi u m t h ng cao su khác.ữ ă ả à ấ ề ặ à
ó l : 2- Mercapto benzothiozol vÇ 2- Dibenzothiozol disulfit.Đ à

* Xúc ti n 2- Mercapto benzothiazol:(xúc ti n M)ế ế
- Ký hi u th ng ph m: M, MBT, Cap Tax,v.vv.ệ ươ ẩ
- Công th c c u t o:ứ ấ ạ
- Tính ch t: kh i l ng riêng d = 1,42 – 1,49 g/cmấ ố ượ
3
, nhi t nóngệ độ
ch y thay i t 164ả đổ ừ
0
÷ 178
0
C.
L ch t b t m u v ng m n, nh , r t d phân tán, v r t ng v cóà ấ ộ ầ à ị ẹ ấ ễ ị ấ đắ à
mùi c bi t. Ho tan r t t t trong CHClđặ ệ à ấ ố
3
, benzen, r u Axeton, nh ngượ ư
không ho tan trong x ng công nghi p v n c. R t ít b nhi m trong khià ă ệ à ướ ấ ị ễ
t n tr . Captax (xúc ti n M) ho tan v o cao su kho ng 0,25% theo kh iồ ữ ế à à ả ố
l ng. Catax dùng l u hoá h u h t các lo i cao su t ng h p v cao suượ để ư ầ ế ạ ổ ợ à
thiên nhiên, nói chung Captax có tác d ng xúc ti n nhanh( nh ng v i cao suụ ế ư ớ
chloroprene nó l m ch m quá trình l u hoá). S có m t c a các nhóm xúcà ậ ư ự ặ ủ
ti n l u hoá khác nh : thiuram, cacbamat, guanidin v aldehydamin l mế ư ư à à
t ng kh n ng ho t ng hoá h c c a xúc ti n M (captax). Cao su că ả ă ạ độ ọ ủ ế đượ
l u hoá b ng l u hu nh v i s có m t c a Captax có modun n h i th pư ằ ư ỳ ớ ự ặ ủ đà ồ ấ
(t ng d o), kh n ng ch ng lão hoá, ch ng m i mòn t t. Ph m vi l uă độ ẻ ả ă ố ố à ố ạ ư
hoá r t r ng, nhi t t i h n l u hoá th p (95ấ ộ ệ độ ớ ạ ư ấ
0
C – 100
0
C) nên d gâyễ
l u hoá s m (t l u) trong quá trình gia công. Dùng xúc ư ớ ự ư tác M không gây

bi n m u s n ph m nên hay c pha ch cho s n ph m m u sáng.ế à ả ẩ đượ ế ả ẩ à
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
12
N
SH
C
NH
S
C
NH
NH
C NH
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
Nh c i mượ đ ể : do có v ng v mùi c bi t nên không dùng cị đắ à đặ ệ đượ
cho v t ph m cao su ti p xúc v i th c ph m, d ng c y t . ậ ẩ ế ớ ự ẩ ụ ụ ế
- Ph ng pháp s n xu t: l s n ph m c a ph n ng gi a các animinươ ả ấ à ả ẩ ủ ả ứ ữ
v sunfua cacbon nhi t v áp su t cao.à ở ệ độ à ấ
H m l ng xúc ti n M th ng dùng trong n pha ch cao su tà ượ ế ườ đơ ế ừ
0,5PKL ÷ 1PKL v i s có m t c a 3ớ ự ặ ủ ÷5PKL, ZnO 1÷2PKL axit stearic (C
17
H
35
–COOH).
* Xúc ti n 2-Dibenzo thiazyl disulfid (xúc ti n DM)ế ế
- Ký hi u th c ph m: DM, MBTS, ALTAX…ệ ự ẩ
- Công th c c u t o:ứ ấ ạ

Tính ch t : Kh i l ng riêng d = 1,48 ấ ố ượ ÷ 1,54 g/cm
3

.
Nhi t nóng ch y thay i t 170ệ độ ả đổ ừ
0
C ph thu c v o i u ki nụ ộ à đ ề ệ
t ng h p.ổ ợ
Trong xúc ti n DM có l n kho ng 2,5% xúc ti n M. D ng b tế ầ ả ế ạ ộ
tr ng h i v ng, không tan trong n c, r u, x ng nh ng tan t t trongắ ơ à ướ ượ ă ư ố
benzen. Clorofooc v dicloetan, ho tan trong cao su v i h m l ng nhà à ớ à ượ ỏ
0,25%. R t ít b bi n tính khi t n tr .ấ ị ế ồ ữ
Công d ng v tính ch t c a xúc ti n DM gi ng nh M nh ng nhi tụ à ấ ủ ế ố ư ư ệ
t i h n cao h n vì th an to n h n, không d n t i l u hoá s m.độ ớ ạ ơ ế à ơ ẫ ớ ư ớ
Th ng c dùng ườ đượ ph i h p v i xúc ti n M,D,H nhi t t i h n = 130ố ợ ớ ế ệ độ ớ ạ
0
C
m t b ng l u hoá r t r ng.ặ ằ ư ấ ộ
- Ph ng pháp s n xu t: oxy hoá Mercapto – benzothiazol i uươ ả ấ ở đ ề
ki n thích h p.ệ ợ
* Xúc ti n Diphenyl guanidin.(xúc ti n D)ế ế
- Ký hi u th ng ph m : D,D,P,G,Denax, Soxinol D, Vuleafor DPG,ệ ươ ẩ
Vulcacit D v.vv
- Công th c c u t o:ứ ấ ạ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
13
N
S
C
S
N
S
C

S
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
Tính ch t : kh i l ng riêng d = 1,19kg/dmấ ố ượ
3
– nhi t nóng ch yệ độ ả
144 ÷ 146
0
C, nhi t t i h n cao : 141ệ độ ố ạ
0
C nên r t an to n, không b l u hoáấ à ị ư
s m, thích h p cho các s n ph m ép su t. Kho ng l u hoá r ng nên thíchớ ợ ả ẩ ấ ả ư ộ
h p cho cao su c ng v các lo i s n ph m th nh d y, c u c ng cợ ứ à ạ ả ẩ à à ầ ườ độ ơ
h c cao. Trong h p ph n cao su thiên nhiên v cao su Butyl ho t tính c aọ ợ ầ à ạ ủ
xúc ti n D c t ng lên n u trong th nh ph n c a cao su có ch a t 0,8 ế đượ ă ế à ầ ủ ứ ừ ÷
1,0 PKL, xúc ti n l u hoá nhóm Thiazol, thiazolin v thiaram. Do khôngế ư à
mùi, v nên xúc ti n D c dùng nh m t ch t xúc ti n chính trong cácị ế đượ ư ộ ấ ế
s n ph m ti p xúc ti n quan tr ng nh t trong nhóm m còn chi m v tríả ẩ ế ế ọ ấ à ế ị
quan tr ng trong to n b h xúc ti n h u c cho c cao su thiên nhiên l nọ à ộ ệ ế ữ ơ ả ẫ
t ng h p.ổ ợ
Nh c i mượ đ ể : Xúc ti n l m thay i m u s c c a cao su sángế à đổ à ắ ủ
m u sang m u nâu nên không dùng c cho các s n ph m m u sáng. Tácà à đượ ả ẩ à
d ng ch ng lão hoá kém nên khi dùng ph i chú ý ph i h p v i phòng lãoụ ố ả ố ợ ớ
do ch u nén u n kém.ị ố
- Ch t thay th : Có th dùng Di-ortho-tolylguanidine (D.O.T.G) lấ ế ể à
ch t xúc ti n cùng nhóm.ấ ế
D ng b t m u tr ng h i có s c h ng. Kh i l ng riêng d =ạ ộ à ắ ơ ắ ồ ố ượ
1,19ha/dm3 nhi t t i h n 167 ệ độ ố ạ ÷173
0
C, không tan trong n c v x ngướ à ă

công nghi p. Ho tan t t trong r u, benzen, CHClệ à ố ượ
3
, Clorofooc.
Công th c c u t o:ứ ấ ạ
- Ph ng pháp s n xu t xúc ti n D:ươ ả ấ ế
Ph ng pháp ph bi n l thoát l u Diphenyl thiozen i u ki n t nươ ổ ế à ư ở đ ề ệ ồ
t i n c amoniac b ng oxit kim lo i.ạ ướ ằ ạ
* Ch t thay th M v DM.ấ ế à
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
14
CH
3
CH
3
NH NHC
NH
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
Có th dùng xúc ti n F (l ch t h n h p 72,7% DM – 15,2% metylaldehytể ế à ấ ỗ ợ
amin + 13,1% diphenyl guanidin) ho c xúc ti n 2–MT(2Mercapto thiazolin)ặ ế
c ng l d n xu t c a xúc ti n M, ho c xúc ti n 2–Mercaptoimidzolinũ à ẫ ấ ủ ế ặ ế
(Mercapzin I).
1.4 L a ch n ch t tr xúc ti n l u hoá cho cao su cán tráng.ự ọ ấ ợ ế ư
Tr xúc ti n l ch t khi ph i h p v o h p ph n cao su cùng v i cácợ ế à ấ ố ợ à ợ ầ ớ
ch t xúc ti n l u hoá thì nó có tác d ng ho t hoá xúc ti n, l m gi m th iấ ế ư ụ ạ ế à ả ờ
gian l u hoá, gi m l ng xúc ti n chính ph i ph i h p. M t khác, s cóư ả ượ ế ả ố ợ ặ ự
m t c a chúng trong h n h p cao su còn nâng cao nhi u tính n ng c lýặ ủ ỗ ợ ề ă ơ
c a h n h p cao su nhủ ỗ ợ : Tính b n kéo, tính ch ng xé rách, c ng v.v ề ố độ ứ
Các ch t tr xúc ti n c phân lo i nhấ ợ ế đượ ạ sau:
+ Ch t tr xúc ti n vô c : g m có oxit k m, Ca(OH)ấ ợ ế ơ ồ ẽ

2
PbO, chì ,đỏ
chì tr ng, MgO, Cacbonate ki m m các hydroxyt. Trong ó, Oxyt k mắ ề à đ ẽ
ZnO c s d ng ph bi n nh t trong công ngh s n xu t b ng t i đượ ử ụ ổ ế ấ ệ ả ấ ă ả
+ Ch t tr xúc ti n h u c : Th ng c s d ng k t h p v i cácấ ợ ế ữ ơ ườ đượ ử ụ ế ợ ớ
oxyt kim lo i. Chóng l các axit béo có phân t l ng cao, bao g m m tạ à ử ượ ồ ộ
ho c l h n h p c a các d ng Axit sau: stearic, ¤leic, lauric, Palmitic,ặ à ỗ ợ ủ ạ
Myristic v các lo i d u c Hydro hoá t d u d a, d u h t th u d u cá,à ạ ầ đượ ừ ầ ừ ầ ạ ầ ầ
d u lanh v.v.vầ
+ Các ch t có tính ki m: Các ch t n y l m t ng pH c a h n h pấ ề ấ à à ă độ ủ ỗ ợ
cao su v trong a s tr ng h p l m t ng t c l u hoá. Trong lúc óà đ ố ườ ợ à ă ố độ ư đ
các v t li u có tính axit l m trì hoãn các tác d ng c a ch t xúc ti n. Cácậ ệ à ụ ủ ấ ế
ch t có tính ki m t ng t c l u hoá th ng l các lo i Amin, amoniac,ấ ề ă ố ư ườ à ạ
mu i c a các amin v i các axit y u, cao su tái sinh l m b ng ph ng phápố ủ ớ ế à ằ ươ
ki m. Li u l ng s d ng các ch t n y tu thu c v o t ng lo i cao su về ề ượ ử ụ ấ à ỳ ộ à ừ ạ à
t ng n pha ch .ừ đơ ế
* Oxyt k mẽ (ZnO)
Oxyt k m l ch t tr xúc ti n quan tr ng nh t v c dùng nhi uẽ à ấ ợ ế ọ ấ à đượ ề
nh t. ấ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
15
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
- Tính ch t: ZnO có d ng b t m n, m u tr ng, không c, không mùi,ấ ạ ộ ị ầ ắ độ
không l m i m u c a cao su m u, không tan trong n c, có th tan trongà đổ ầ ủ ầ ướ ể
Axit, k m v mu i amin. Khi l u tr trong không khí , ZnO có th hútề à ố để ư ữ ể
CO
2
v n c d n d n chuy n sang ZnCOà ướ ầ ầ ể
3

có tính ki m. Nung có th th ngề ể ă
hoa hi n m u v ng, ngu i tr l i m u tr ng. ZnO l nguyên li u dệ ầ à để ộ ở ạ ầ ắ à ệ ễ
ki m, giá th nh r , ng th i Oxyt k m có n nh cao, không gây ra hi nế à ẻ đồ ờ ẽ ổ đị ệ
t ng Oxy hoá m ch i phân t .ượ ạ đạ ử
Trong h n h p cao su, ZnO ng th i còn óng vai trò ch t n t ngỗ ợ đồ ờ đ ấ độ ă
c ng l c v t ng c ng d n nhi t, ch t m u(tr ng)ườ ự à ă ườ ẫ ệ ấ ầ ắ
V i nh ng u i m trên m trong h u h t các h p ph n trên c sớ ữ ư đ ể à ầ ế ợ ầ ơ ở
cao su thiên nhiên v cao su t ng h p, Oxyt k m ZnO u có m t v i tà ổ ợ ẽ đề ặ ớ ư
cách l tr xúc ti n l u hoá, m c dù v m c ho t hoá, quá trình l uà ợ ế ư ặ ề ứ độ ạ ư
hoá cho m t s cao su t ng h p, ZnO còn thua kém m t s lo i Oxyt kimộ ố ổ ợ ộ ố ạ
lo i khác.ạ
- L ng pha ch ZnO:ượ ế
Dùng l m ch t n t ng c ng l c v d n nhi t:à ấ độ ă ườ ự à ẫ ệ
+ Ph ng pháp s n xu t ZnO: có hai ph ng pháp s n xu t ZnO.ươ ả ấ ươ ả ấ
+ Ph ng pháp gián ti p(ph ng pháp pháp) Qu ng k m v thanươ ế ươ ặ ẽ à
c gia nhi t tr th nh k m ròng, sau ó cho k m b c h i v oxy hoáđượ ệ để ở à ẽ đ ẽ ố ơ à
có oxy k m ZnOđể ẽ
+ Ph ng pháp tr c ti p (ph ng pháp Mü): Qu ng k m v thanươ ự ế ươ ặ ẽ à
c gia nhi t trong không khí có c Oxyt k m ZnO.đượ ệ để đượ ẽ
+ Ph ng pháp gián ti p cho Oxyt k m tính ch t h n ph ng phápươ ế ẽ ấ ơ ươ
tr c ti p. Ch t b n trong qu ng k m l than, chì, Cadimium, s t v h nự ế ấ ẩ ặ ẽ à ắ à ỗ
h p các ch t ch a l u hu nh .ợ ấ ứ ư ỳ
* Axit Stearic (C
17
H
35
COOH).
Tác d ng ho t hoá các quá trình l u hoá c a các oxit kim lo i cònụ ạ ư ủ ạ
hi u qu h n n a n u trong h p ph n cao su có m t h m l ng không l nệ ả ơ ữ ế ợ ầ ộ à ượ ớ
các axit béo h u c nh : Axit Stearic , palmetic, axid oleic.ữ ơ ư

Trong công nhi p cao su s n xu t b ng t i c bi t hay dùng Axit Stearic ệ ả ấ ă ả đặ ệ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
16
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
- Tính ch t: Axit Stearic l lo i Axit béo , th r n, k t tinh m u tr ngấ à ạ ể ắ ế à ắ
ho c v ng, có d ng h t ho c mi ng, d ng v y ho c d ng c c, th nh ph nặ à ạ ạ ặ ế ạ ả ặ ạ ụ à ầ
ch y u l Axit béo có 18 nguyên t cacbon có công th c hoá h c:ủ ế à ử ứ ọ
C
17
H
35
COOH. Nhi t nóng ch y l 69,4ệ độ ả à
0
C, Axit Stearic không tan trong
n c.ướ
Axit Stearic ngo i nhi m v l ch t tr xúc ti n còn ng th i l ch tà ệ ụ à ấ ợ ế đồ ờ à ấ
l m m m, ch t phân tán, giúp cho vi c ho u các ch t ph i h p, nh t là ề ấ ệ à đề ấ ố ợ ấ à
than en v cao su, ch t t ng d o v t ng bóng láng b m t s n ph mđ à ấ ă ẻ à ă độ ề ặ ả ẩ
ép su t, t o i u ki n cho thao tác h n luy n, cán tráng, ép su t.ấ ạ đ ề ệ ỗ ệ ấ
Nh c i m: d gây hi n t ng phun s ng trên b m t s n ph mượ đ ể ễ ệ ượ ươ ề ặ ả ẩ
ch a l u hoá l m gi m dính c a bán th nh ph m.ư ư à ả độ ủ à ẩ
-L ng dùng:ượ
N u ph i h p v i xúc ti n tính ki m (nhế ố ợ ớ ế ề xúc ti n D) thì tû l pha chế ệ ế
1% ÷ 2% kh i l ng cao su s ng.ố ượ ố
N u ph i h p v i xúc ti n tính axit (nhế ố ợ ớ ế TMTD) có th dùng n 4%ể đế
kh i l ng cao su s ng.ố ượ ố
N u s d ng cho m c ích phân tán than en thì có th n 10%.ế ử ụ ụ đ đ ể đế
- Ph ng pháp s n xu t : Axit Stearic dùng trong công nghi p cươ ả ấ ệ đượ
s n xu t t m bò, m c u, d n c ng em th phân v qua nhi u l n épả ấ ừ ỡ ỡ ừ ầ ứ đ ủ à ề ầ

nén lo i b t th nh ph n axit béo d ng l ng. Tuy nhiên, trong th nhđể ạ ớ à ầ ạ ỏ à
ph n th ng ph m v n còn ch a m t ít axit béo có 16 nguyên t cacbonầ ươ ẩ ẫ ứ ộ ử
v m t ít axit Oleic v linobeic.à ộ à
I.5 L a ch n ch t hoá d o cho cao su cán trángự ọ ấ ẻ
Cao su k thu t nhỹ ậ Butadien Nitryl th ng r t c ng do ó khôngườ ấ ứ đ
thu n l i cho quá trình gia công hay s d ng. Vì th nó ph i c ph iậ ợ ử ụ ế ả đượ ố
h p v i ch t hoá d o tr c quá trình gia côngợ ớ ấ ẻ ướ
Các ch t hoá d o nh h ng n h u h t các tính ch t c h c c aấ ẻ ả ưở đế ầ ế ấ ơ ọ ủ
cao su. Do các ch t hoá d o l m t ng linh ng c a m ch i phân tấ ẻ à ă độ độ ủ ạ đạ ử
nên bi n d ng n h i c a h p ph n cao su t ng. M t s các ch t hoá d oế ạ đà ồ ủ ợ ầ ă ộ ố ấ ẻ
l m t ng b n d i tác d ng c a l c ng h c, gi m tr ngà ă độ ề ướ ụ ủ ự độ ọ ả độ ươ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
17
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
polyme trong n c tuy nhiên quá trình hoá d o l m gi m b n kéo vướ ẻ à ả độ ề à
c ng c a s n ph m.độ ứ ủ ả ẩ
Các ch t hoá d o dùng trong cao su ph i tho mãn nh ng yêu c uấ ẻ ả ả ữ ầ
sau:
- Các ch t hoá d o ph i d ki m, r ti n.ấ ẻ ả ễ ế ẻ ề
- Tr n h p t t v i cao su.ộ ợ ố ớ
- Ph i b n nhi t b n hoá h c trong t t c các công o n s n xu tả ề ệ ề ọ ấ ả đ ạ ả ấ
v trong quá trình s d ng s n ph m cao su.à ử ụ ả ẩ
- Không b c h i trong gia công, không có mùi khó ch u.ố ơ ị
- nh t ít thay i theo nhi t .Độ ớ đổ ệ độ
- Không c h i trong quá trình s d ng.độ ạ ử ụ
- Không gây nh h ng n ho t ng c a các ch t ph i h p khácả ưở đế ạ độ ủ ấ ố ợ
trong h p ph n cao su.ợ ầ
Trong cao su cao su Butadien Nitryl ng i ta hay s d ng oligoesteườ ử ụ
acrylat. Ví d DOP hay DEP Vì chóng có kh n ng tr n h p t t, nhi t ụ ả ă ộ ợ ố ệ độ

hoá th tinh gi m, các tính ch t c lý c bi t l n tính c a h n h pủ ả ấ ơ đặ ệ à đà ủ ỗ ợ
cao su t t h n. ta ch s d ng ch t hoá d o v i h m l ng th p ( nh h nố ơ ỉ ử ụ ấ ẻ ớ à ượ ấ ỏ ơ
10 PKL).
I.6. L a ch n ch t phòng lão cho cao su cán tráng.ự ọ ấ
Phân bi t theo c ch tác d ng có: ch t phòng lão v t lý v ch tệ ơ ế ụ ấ ậ à ấ
phòng lão hoá h c. Th ng ph m c a chúng hi n có trên th gi i n v iọ ươ ẩ ủ ệ ế ớ đế à
tr m lo i nh ng c s d ng ph bi n nh t trong công ngh s n xu tă ạ ư đượ ử ụ ổ ế ấ ệ ả ấ
b ng t i l : Phòng lão D, Phòng lão A, s n ph m 4010 v 4010 NA.ă ả à ả ẩ à
* Phòng lão D:
- Nhãn hi u th ng ph m : Neozone D, Nonox D, PBN, Aceto PBN.ệ ươ ẩ
- Tên hoá h c : Phenyl - ọ β - Naphthylamine.
- Công th c c u t o:ứ ấ ạ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
18
N
H
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
- Tính ch t:ấ
D ng b t m u nâu ho c xám tro, không c, i m cháy th ngạ ộ à ặ độ đ ể ươ
ph m: 105ẩ
0
C, tû tr ng 1,23; d i ánh sáng lâu ng y bi n th nh m u nâuọ ướ à ế à ầ
s m, tan trong benzen, ete, tricloetan v r u, không tan trong n c. ẫ à ượ ướ Độ
ho tan trong cao su thiên nhiên không quá 1,5%, l ng dùng trong pha chà ượ ế
t 0,7 ừ ÷ 1,5% kh i l ng cao su s ng.ố ượ ố
Phòng lão D thích h p dùng cho cao su thiên nhiên v cao su t ng h pợ à ổ ợ
– kh n ng kháng oxy hoá, kháng lão do nhi t r t t t, kh n ng ch ngả ă ệ ấ ố ả ă ố
m t m i do u n d p c ng t t. Phòng lão D còn l ho t ch t n nh choệ ỏ ố ậ ũ ố à ạ ấ ổ đị
cao su s ng. Thích h p cho các s n ph m m u t i, m u en.ố ợ ả ẩ à ố ầ đ

-Ph ng pháp s n xu t: Phòng lão D nh n c t ph n ng a tô ươ ả ấ ậ đượ ừ ả ứ đ β -
nafthol v i phenylamin :ớ

* Phòng lão A.
- Nhãn hi u th ng ph m: Neozonea, nonoxan, PANệ ươ ẩ
- Tên hoá h c: Phenyl - ọ α - Naphthylamine.
- Công th c c u t o:ứ ấ ạ


Tính ch t:ấ
D ng h t th r n, m u nâu sáng v ng nh t, không c, g p ánh n ngạ ạ ể ắ ầ à ạ độ ặ ắ
hay không khí d n d n chuy n sang m u tím, i m nóng ch y c aầ ầ ể ầ đ ể ả ủ
th ng ph m > 50ươ ẩ
0
C, tû tr ng 1,16, tan trong r u, ete v CHClọ ượ à
3
. ít tan
trong n c thích h p dùng cho cao su thiên nhiên v cao su t ng h p. Khướ ợ à ổ ợ ả
n ng kháng oxy, kháng lão hoá do nhi t, kháng u n d p r t t t. Phòng lãoă ệ ố ậ ấ ố
A còn l ch t n nh i v i cao su t ng h p choloroprene. Phòng lão Aà ấ ổ đị đố ớ ổ ợ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
19
H
2
N
OH
+

- H
2

O
N
H
NH
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
phân tán trong cao su t ng h p Choloroprene. Phòng lão A phân tán trongổ ợ
cao su r t t t, l ng dùng có th t i 5% PKL cao su m c ng không phunấ ố ượ ể ớ à ũ
s ng. Th ng l ng dùng pha ch t : 1% ươ ườ ượ ế ừ ÷ 2% kh i l ng cao su s ng.ố ượ ố
C ng gi ng nh Phòng lão D, Phòng lão A ch thích h p cho s nũ ố ư ỉ ợ ả
ph m có m u en, xám.ẩ ầ đ
- Ph ng pháp s n xu t: Phòng lão A nh n c t ph n ngươ ả ấ ậ đượ ừ ả ứ
ng ng t ư ụ α- naphthylamine v phenylamine.à
* S n ph m 4010 ả ẩ
- Nhãn hi u th ng ph m: diafen ệ ươ ẩ φU-xantofleks GP.
- Tên hoá h c: N xiclo- N’ fenyl-p tenylendiaminọ
- Công th c c u t o:ứ ấ ạ

* S n ph m 4010 NA ả ẩ
- Tên th ng ph m: Diafen ươ ẩ ΦΠ- xantofleks IP.
- Tên hoá h c: N izopropyl N fenyl-p tenyldiamin.ọ
- Công th c c u t o: ứ ấ ạ
H
3
C
CH NH NH
H
3
C
Ch t phòng lão thu c nhóm diafen th m b c II l nh ng ch t phòngấ ộ ơ ậ à ữ ấ

lão có hi u qu cao: nhóm n y có kh n ng b o v polyme r t cao d iệ ả à ả ă ả ệ ấ ướ
tác d ng c a nhi t , ozon, l c ng h c v có kh n ng l m suy y uụ ủ ệ độ ự độ ọ à ả ă à ế
m c oxy hoá c a các kim lo i có hoá tr thay i.ứ độ ủ ạ ị đổ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
20
- H
2
O
OH
H
2
N
HO
+ +
HN
NH NH
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
I.7. L a ch n ch t n v ch t t ng c ng l c.ự ọ ấ độ à ấ ă ườ ự
H p ph n cao su k thu t c t o t nhi u th nh ph n khác nhauợ ầ ỹ ậ đượ ạ ừ ề à ầ
v i m c ích s d ng r t khác nhau. Trong ó, ch t t o m ng –ớ ụ đ ử ụ ấ đ ấ ạ à
cacbuahydro - l th nh ph n quy t nh b n c a s n ph m, l nh v c sà à ầ ế đị độ ề ủ ả ẩ ĩ ự ử
d ng v t li u, ch t t o m ng còn l môi tr ng ch ng cho t t c cácụ ậ ệ ấ ạ à à ườ ỗ đứ ấ ả
ch t ph i h p trong h p ph n cao su.ấ ố ợ ợ ầ
Các ch t ph i h p trong h p ph n cao su c chia th nh nhi u lo i,ấ ố ợ ợ ầ đượ à ề ạ
nhóm khác nhau. Trong ó, nhóm v t li u quan tr ng v s d ng nhi u chođ ậ ệ ọ à ử ụ ề
cao su ó l ch t n. Ph thu c v o yêu c u c a s n ph m, ch t n cóđ à ấ độ ụ ộ à ầ ủ ả ẩ ấ độ
th l h u c hay vô c . H m l ng c a ch t n có trong h p ph n caoể à ữ ơ ơ à ượ ủ ấ độ ợ ầ
su có th dao ng trong m t kho ng r t l n: T 5% - 60% kh i l ng caoể độ ộ ả ấ ớ ừ ố ượ
su s ng. Ph thu c v o nh h ng c a ch t n n tính ch t c - lý c aố ụ ộ à ả ưở ủ ấ độ đế ấ ơ ủ

v t li u, ch t n c chia th nh lo i n t ng c ng v lo i n tr .ậ ệ ấ độ đượ à ạ độ ă ườ à ạ độ ơ
Ch t n t ng c ng l cấ độ ă ườ ự : l lo i ch t n khi a chóng v o h pà ạ ấ độ đư à ợ
ph n cao su thì tính ch t c - lý, tính n ng s d ng c a v t li u cầ ấ ơ ă ử ụ ủ ậ ệ đượ
t ng lên t t h n, ch ng xé rách, t ng tính ch u nhi t v gi i nhi t n i sinh,ă ố ơ ố ă ị ệ à ả ệ ộ
truy n nhi t t t h n, c ng l c nh giãn v u n khúc m i m t (ngo i raề ệ ố ơ ườ ự đị à ố ỏ ệ à
còn có m t s tác d ng t t khác).ộ ố ụ ố
Ch t n tr :ấ độ ơ l các lo i ch t n ch có tác d ng l m t ng thà ạ ấ độ ỉ ụ à ă ể
tích c a v t li u, gi m giá th nh c a v t li u. M t s ch t n tr aủ ậ ệ ả à ủ ậ ệ ộ ố ấ độ ơ đư
v o h p ph n cao su v i m c ích nâng cao kh n ng ch u môi tr ng c aà ợ ầ ớ ụ đ ả ă ị ườ ủ
v t li u. ôi khi trong công ngh gia công cao su, ng i ta g i các ch tậ ệ Đ ệ ườ ọ ấ
n tr l các ch t pha loãng vì s có m t c a chúng trong h p ph n caođộ ơ à ấ ự ặ ủ ợ ầ
su ch có tác d ng l t ng th tích c a v t li u. ỉ ụ à ă ể ủ ậ ệ
S phân chia ch t n th nh lo i ch t t ng c ng l c (hay ch t nự ấ độ à ạ ấ ă ườ ự ấ độ
ho t tính) v ch t n tr ch l s phân lo i t ng i b i vì tác d ngạ à ấ độ ơ ỉ à ự ạ ươ đố ở ụ
c a ch t n cho m t v i lo i cao su l t ng c ng nh ng i v i lo iủ ấ độ ộ à ạ à ă ườ ư đố ớ ạ
cao su khác nó có th ch l ch t n tr . Tác d ng t ng c ng c a ch tể ỉ à ấ độ ơ ụ ă ườ ủ ấ
l ng ph thu c v o b n ch t hoá h c c a b n thân nó v polyme, v oượ ụ ộ à ả ấ ọ ủ ả à à
c tr ng t ng tác l n nhau gi a v t li u polyme v i ch t n. M tđặ ư ươ ẫ ữ ậ ệ ớ ấ độ ặ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
21
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
khác, m c t ng c ng l c cho cao su còn ph thu c h m l ng ch tứ độ ă ườ ự ụ ộ à ượ ấ
n, c tr ng hoá h c c a b m t ch t n v nhi u y u t khác. độ đặ ư ọ ủ ề ặ ấ độ à ề ế ố
Hi u ng t ng c ng l c cho cao su b ng các ch t n ho t tính cònệ ứ ă ườ ự ằ ấ độ ạ
ph thu c r t nhi u v o m c phân tán c a ch t n t c kích th cụ ộ ấ ề à ứ độ ủ ấ độ ứ ướ
ho c di n tích riêng c a b m t c a ch t n.ặ ệ ủ ề ặ ủ ấ độ
M c t ng c ng cho cao su b ng các ch t n ho t tính còn phứ độ ă ườ ằ ấ độ ạ ụ
thu c v o t ng tác gi a các phân t cao su v i b m t ch t n. M c ộ à ươ ữ ử ớ ề ặ ấ độ ứ độ
t ng tác gi a chóng l i ph thu c v o b n ch t hoá h c c a cao su vươ ữ ạ ụ ộ à ả ấ ọ ủ à

ch t n c ng nh c tr ng b m t c a h b n ch c, ng nh t, tuânấ độ ũ ư đặ ư ề ặ ủ ệ ề ắ đồ ấ
th v o quy lu t ph i tr n (tr n h p) v o v t ch t. Ch t n có phânủ à ậ ố ộ ộ ợ à ậ ấ ấ độ độ
c c t ng ng. Ng c l i, các ch t n không phân c c thì tác d ng r tự ươ ứ ượ ạ ấ độ ự ụ ấ
y u i v i các m ng cao su phân c c.ế đố ớ ạ ự
C u trúc m ch i phân t c ng nh h ng r t nhi u n m c ấ ạ đạ ử ũ ả ưở ấ ề đế ứ độ
t ng c ng polyme. Th c v y, các cao su tr ng thái c u trúc vô nhă ườ ự ậ ở ạ ấ đị
hình v không k t tinh trong quá trình bi n d ng khi ph i tr n v i cácà ế ế ạ ố ộ ớ
ch t n ho t tính có b n c h c ( b n kéo t) t ng lên so v i caoấ độ ạ độ ề ơ ọ độ ề đứ ă ớ
su không n kho ng 10 độ ả ÷ 12 l n. C ng trong tr ng h p t ng t , iầ ũ ườ ợ ươ ự đố
v i cao su tinh th v cao su k t tinh trong quá trình bi n d ng, các ch tớ ể à ế ế ạ ấ
n ho t tính h u nh không l m t ng b n c h c m ch l m t ngđộ ạ ầ ư à ă độ ề ơ ọ à ỉ à ă
c ng v kh n ng ch ng m i mòn c a v t li u.độ ứ à ả ă ố à ủ ậ ệ
Nh trên ã trình b y, vi c phân lo i ch t n t ng c ng l c (ch tư đ à ệ ạ ấ độ ă ườ ự ấ
n ho t tính) v ch t n tr , nói chung không có ranh gi i rõ r ng. độ ạ à ấ độ ơ ớ à Theo
các phân lo i c a Wregand thì:ạ ủ
1. Than en (than ho t tính k thu t) v i l ng dùng trong ph m viđ ạ ỹ ậ ớ ượ ạ
r ng rãi l ch t t ng c ng l c hi u qu nh t.ộ à ấ ă ườ ự ệ ả ấ
2. MgCO
3
lo i ki m: d i gi i h n nh t nh thì hi u qu t ngạ ề ướ ớ ạ ấ đị ệ ả ă
c ng theo l ng dùng, qua gi i h n ó thì hi u qu h xu ng nhanhườ ượ ớ ạ đ ệ ả ạ ố
chóng.
3. ZnO trong m t ph m vi gi i h n khá r ng có tác d ng t ng c ngộ ạ ớ ạ ộ ụ ă ườ
l c nh t nh.ự ấ đị
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
22
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
4. ng thì bi u di n hi u qu t ng c ng c a cao lanh t ngĐườ độ ể ễ ệ ả ă ườ ủ ươ
t nhự MgCO

3
nh ng m c t ng c ng nh h n.ư ự độ ă ườ ỏ ơ
5. Lithopon (h n h p sunfua k m v sunfat bari) BaSOỗ ợ ẽ à
4
v CaCOà
3
h uầ
nh không có tác d ng t ng c ng.ụ ă ườ
Còn theo KOщEΛEB thì:
1. M c hi u qu t ng c ng c a m t s ch t ph i h p cho cao suứ độ ệ ả ă ườ ủ ộ ố ấ ố ợ
thiên nhiên s p x p theo th t nhắ ế ứ ự sau:
Than en > cao lanh > ZnO > BaSOđ
4
Cho cao su t ng h p Buna theo th t nhổ ợ ứ ự sau:
Than en máng đ ⇒ Than en lò đ ⇒ than tr ng (SiOắ
2
)⇒ MgO ⇒ cao lanh
⇒ Lithopon ⇒ ZnO,talkc ⇒ CaCO
3
.
2 - M t ch t c coi l ch t n thì khi tr n dùng v i than enộ ấ đượ à ấ độ ộ ớ đ
c ng có tác d ng t t:ũ ụ ố
- Khi n cho than en phân tán trong cao su.ế đ
- C i thi n m t s tính n ng thu n l i cho quá trình gia công.ả ệ ộ ố ă ậ ợ
- Gi m nhi t sinh do bi n d ng u n.ả ệ ế ạ ố
- H th p giá th nh s n ph m.ạ ấ à ả ẩ
- N u c gia công ho t hoá thì có th s d ng thay th m t s lo iế đượ ạ ể ử ụ ế ộ ố ạ
than en.Ví d :CaCOđ ụ
3
(lo i k t t a c ph b c b ng axÝt Stearic c h tạ ế ủ đượ ủ ọ ằ ỡ ạ

kho ng 0,5ả µm, ngo i ra còn có các lo i CaCOà ạ
3
b c ng nh : Kalite,ổ ườ ư
Witcarb Winnofill 9 có ng kính 0,1 đườ ÷ 3µm) Albar có h t ng kínhạ đườ
1µm v lo i Societe solway ng kính 70 milimieron thì có th tác d ngà ạ đườ ể ụ
t ng c ng t ng ng than en lò.ă ườ ươ đươ đ
Ch t n v t ng c ng l c dùng ph bi n trong công ngh s n xu tấ độ à ă ườ ự ổ ế ệ ả ấ
b ng t i g m nh ng ch t sau ây:ă ả ồ ữ ấ đ
* Than ho t tính k thu tạ ỹ ậ (Than en – BLACK CARBONE)đ
Than ho t tính k thu t l s n ph m cháy không ho n to n c a cácạ ỹ ậ à ả ẩ à à ủ
h p ch t c¸cbua hy®r«. Than en l ch t n t ng c ng ch y u cợ ấ đ à ấ độ ă ườ ủ ế đượ
dùng trong công ngh gia công cao su. S có m t c a than en trong h pệ ự ặ ủ đ ợ
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
23
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
ph n cao su v i h m l ng thích h p l m t ng các tính ch t c lý cao su :ầ ớ à ượ ợ à ă ấ ơ
gi i h n b n kéo t, xé rách, kh n ng ch ng m i mòn c a h p ph n,ớ ạ ề đứ ả ă ố à ủ ợ ầ
c ng c a v t li u, m«®un n h i c a v t li u Nói chung, các tínhđộ ứ ủ ậ ệ đà ồ ủ ậ ệ
n ng k thu t c a v t li u u c t ng lên.ă ỹ ậ ủ ậ ệ đề đượ ă
Than en (than ho t tính) c lo i ng i s d ng v s n xu t tđ ạ đượ à ườ ử ụ à ả ấ ừ
lâu.V o th kû th III, ng i Trung Hoa ã s n xu t ra m c t u ch tà ế ứ ườ đ ả ấ ự à ấ
l ng cao t mu i than c s n xu t b ng cách t cháy d u m d iượ ừ ộ đượ ả ấ ằ đố ầ ỡ ướ
chi c bát s nh óp ng c.ế à ượ
Ng y nay Mü v các n c có công nghi p hoá ch t phát tri n s n xu tà ở à ướ ệ ấ ể ả ấ
ch y u 3 lo i than en: Than lò, than nhi t phân v than máng. Trong côngủ ế ạ đ ệ à
ngh s n xu t b ng t i , lo i than th ng hay s d ng l :ệ ả ấ ă ả ạ ườ ử ụ à
* Than en lòđ : Than en lò s n xu t b ng cách ó không ho n to nđ ả ấ ằ đ à à
khí thiên nhiên hay Hydrocacbua l ng trong nh ng lò c bi t r i cho l ngỏ ữ đặ ệ ồ ắ
nh ng thi t b l c i n, Xyclon.ở ữ ế ị ọ đ ệ

Than en lò có c tr ng ki m, pH = 8 đ đặ ư ề ÷ 10 tu thu c nguyên li uỳ ộ ệ
(nhiên li u) ban u. Kích th c h t t 26 ệ đầ ướ ạ ừ ÷ 30 µm, b m t riêng tề ặ ừ
19,5÷107m
2
/g. C u t o tinh th gi ng c u t o grafit, các h t than có hìnhấ ạ ể ố ấ ạ ạ
c u, m n c a than en có liên k t ch t ch n tính ch t c lý c a caoầ độ ị ủ đ ế ặ ẽ đế ấ ơ ủ
su l u hoá. B n ch t b m t c a các h t than quy t nh tính th m t bư ả ấ ề ặ ủ ạ ế đị ấ ướ ề
m t v i cao su, ó l i u ki n quan tr ng tác d ng t ng c ng c a thanặ ớ đ à đ ề ệ ọ ụ ă ườ ủ
en. Nói chung ch than en lò thích h p dùng cho s n ph m dùng l ngđ ỉ đ ợ ả ẩ ượ
ch t n l n, sinh nhi t ít, gia công d , b m t bóng, ch u mòn cao, nhấ độ ớ ệ ễ Ị ặ ị đị
dãn cao. Trong các mác than lò thì có HAF thích h p cho công ngh b ngợ ệ ă
t i.ả
n Pha Ch Cho Cao Su Cán Tráng Có Th c Th Hi n Đơ ế ể Đượ ể ệ ở b ng sauả
S Th Tố ứ ự Nguyên V t Li uậ ệ H m L ng [ PKL]à ượ
1 CKH 18 100
2 L u Hu như ỳ 2
3 Xúc ti n Mế 0,5
4 Xúc ti n Dế 0,5
5 Xúc ti n DMế 0,5
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
24
án t t nghi p Lê c Đồ ố ệ Đứ
C nhả
6 ZnO 5,0
7 AxÝt stearic 3,0
8 DOP 3
9 DEP 3
10 Phòng lão A 1
11 Phòng lão D 1
12 S n ph m 4010ả ẩ 1

13 S n ph m 4010 NAả ẩ 1
14 HAF-50 40
15 CaCO
3
20
16 T ng C ngổ ộ 181,5
II.Cao su hoãn xung
Cao su hoãn xung l l p cao su l m gi a b ng t i. Có nhi m và ớ à ở ữ ă ả ệ ụ
l m gi m xung l c tác ng c a to n b tr ng l ng than t lên b ngà ả ự độ ủ à ộ ọ ượ đặ ă
t i. T ó l m t ng tu i th c a b ng t i. Vì th Cao su hoãn xung ph iả ừ đ à ă ổ ọ ủ ă ả ế ả
có m m d o nh t nh. t c m m d o c n thi t ta có thđộ ề ẻ ấ đị Để đạ đượ độ ề ẻ ầ ế ể
s d ng cao su m m k t h p v i các ch t hoá d o v các ch t l m m m.ử ụ ề ế ợ ớ ấ ẻ à ấ à ề
Không gi ng nhố Cao su cán tráng, Cao su hoãn xung không c n có tính ch uầ ị
d u m cao. Tuy nhiên m b o ng nh t v cao su c dầ ỡ để đả ả độ đồ ấ ề đượ ễ
d ng, v do giá c a cao su Butadien Nitril không cao h n cao su thiên nhiênà à ủ ơ
nhi u l m. Vì th ta v n s d ng cao su Butadien Nitril.ề ắ ế ẫ ử ụ
II.1. L a ch n cao su cho cao su hoãn xung.ự ọ
Ta s d ng cao su CKH-18 M. ây l lo i cao su có m m d oử ụ Đ à ạ độ ề ẻ
l n h n cao su cán tráng. ớ ơ
II.2. L a ch n ch t l u hoá cho cao su hoãn xung.ự ọ ấ ư
H m l ng L u hu nh t ng d n t i t ng m t m ng l i khôngà ượ ư ỳ ă ẫ ớ ă ậ độ ạ ướ
gian. Cùng v i s t ng m t m ng l i không gian thì m m d o c aớ ự ă ậ độ ạ ướ độ ề ẻ ủ
cao su m t d n. Cao su s d n chuy n t tr ng thái m m cao sang tr ngấ ầ ẽ ầ ể ừ ạ ề ạ
thái r n.ắ
Do ó, i v i cao su hoãn xung ta c n cao su có m m d o cao.đ đố ớ ầ độ ề ẻ
Vì th ta s d ng h m l ng l u hu nh th p 1,8 PKL.ế ử ụ à ượ ư ỳ ấ
II.3. L a ch n ch t xúc ti n l u hoá cho cao su hoãn xungự ọ ấ ế ư .
Ta s d ng các ch t xúc ti n l u hoá gi ng nhử ụ ấ ế ư ố s d ng cho cao suử ụ
cán tráng v i h m l ng nhớ à ượ sau:
Xúc ti n Mế 0,5 PKL

Xúc ti n Dế 0,5 PKL
Thi t k phân x ng s n xu t b ng t i dùng trong ng nh thanế ế ưở ả ấ ă ả à
25