Tiết 44 - Diễn thế sinh thái

Giáo viên giảng dạy: Phạm Văn An
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang
C
â
y

t
h
â
n

t
h
ả
o
C
â
y

b
ụ
i
R
ừ
n
g

t
r
ẻ
R

ừ
n
g

g
i
à
Các giai đoạn diễn thế
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
Em có nhận xét gì về sự thay đổi của các loài sinh vật?
Em có nhận xét gì về sự thay đổi của các loài sinh vật?
Rêu, địa y
Trảng cỏ
Cây bụi Rừng thấp
Rừng cao
Thế nào là diễn thế sinh thái? Song song với quá trình biến đổi
của quần xã, các điều kiện tự nhiên đã thay đổi như thế nào?
C
â
y

t
h
â
n

t
h
ả
o

C
â
y

b
ụ
i
R
ừ
n
g

t
r
ẻ
R
ừ
n
g

g
i
à
Các giai đoạn diễn thế
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
Diễn thế sinh thái: là quá trình biến đổi tuần tự của
quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi
của môi trường.
C
â

y

t
h
â
n

t
h
ả
o
C
â
y

b
ụ
i
R
ừ
n
g

t
r
ẻ
R
ừ
n
g

g
i
à
Các giai đoạn diễn thế
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
Song song với quá trình biến đổi quần xã trong diễn
thế là quá trình biến đổi về các điều kiện tự nhiên của
môi trường: khí hậu, thổ nhưỡng
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
C
á
c

q
u
ầ
n

x
ã

t
i
ế
p

t

h
e
o
Q
u
ầ
n

x
ã

s
a
u

c
ù
n
g
Q
u
ầ
n

x
ã

b
a
n

đ
ầ
u
Các giai đoạn diễn thế nguyên sinh
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh?
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh?
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh?
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh?
Giai đoạn
khởi đầu
- Là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật,
kết quả là hình thành nên quần xã tương đối ổn định.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
Diễn thế nguyên sinh gồm có những giai đoạn nào?
Diễn thế nguyên sinh gồm có những giai đoạn nào?
- Quá trình diễn thế diễn ra theo các giai đoạn sau:
+ Giai đoạn khởi đầu: hình thành quần xã tiên phong.
+ Giai đoạn giữa: gồm các quần xã thay đổi tuần tự.
+ Kết quả: hình thành quần xã ổn định.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
2. Diễn thế thứ sinh:
Giai đoạn khởi

đầu
(Giai đoạn tiên phong)
Rừng lim
nguyên sinh
Rừng thưa
cây gỗ nhỏ
ưa sáng
Cây gỗ nhỏ
và cây bụi
Cây bụi
và cỏ chiếm
ưu thế
Trảng cỏ
Chặt hết các cây lim
Giai đoạn
khởi đầu
Giai đoạn giữa
Giai đoạn
cuối
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế thứ sinh?
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế thứ sinh?
Là diễn thế xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật
từng sống. Tùy theo điều kiện thuận lợi hay không mà diễn thế
có thể hình thành nên quần xã tương đối ổn định hoặc bị suy
thoái.
Cây thân gỗ 1 năm và cây thân gỗ lâu năm
Lũ lụt xoá sạch mọi thứ
Tảo xuất hiện
Rêu, tảo và địa y xuất hiện nhiều
ở đầm lầy

Cây thân cỏ
Xuất hiện cây thân thảo 1 năm
Cây bụi
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
Diễn thế thứ sinh gồm có những giai đoạn nào?
Diễn thế thứ sinh gồm có những giai đoạn nào?
2. Diễn thế thứ sinh:
- Quá trình diễn thế diễn ra theo sơ đồ sau:
+ Giai đoạn khởi đầu: giai đoạn quần xã ổn định.
+ Giai đoạn giữa: giai đoạn gồm các quần xã thay
đổi tuần tự.
+ Kết quả: hình thành quần xã ổn định khác hoặc
quần xã bị suy thoái.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
Nguyên nhân gây ra diễn thế? Lấy ví dụ minh hoạ?
Nguyên nhân gây ra diễn thế? Lấy ví dụ minh hoạ?


1. Nguyên nhân bên ngoài:
Cháy rừng
Chặt phá rừng
Núi lửa phun
- Do sự thay đổi
mạnh mẽ của các
điều kiện tự nhiên,
khí hậu: mưa bão, lũ

lụt, hạn hán, núi lữa,
sóng thần
- Tác động khai thác
tài nguyên của con
người.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Nguyên nhân bên ngoài:
2. Nguyên nhân bên trong:
Sự tương tác giữa các loài trong quần xã: sự cạnh
tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã về thức ăn,
nơi ở
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI
Vậy việc nghiên cứu diễn thế có ý nghĩa gì?
Vậy việc nghiên cứu diễn thế có ý nghĩa gì?
Trảng
cỏ
Trảng
cây bụi
Trảng
cây gỗ
Rừng sau
sau
Rừng lim
nguyên sinh
Trảng

cỏ
Trảng
cây bụi
Trảng
cây gỗ
Rừng sau
sau
Rừng lim
Phục hồi
Ví dụ: Các nhà làm khoa học Việt Nam đã phát hiện quy luật
diễn thế tại vùng Hữu Lũng (Lạng Sơn) như sau
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI
- Giúp hiểu được các quy luật phát triển của quần xã
sinh vật.
- Chủ động xây dựng kế hoạch trong việc bảo vệ, khai
thác và phục hồi các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Có biện pháp khắc phục những biến đổi bất lợi của
môi trường, sinh vật và con người.
Câu 1. Diễn thế sinh thái có thể hiểu là:
a. Sự biến đổi cấu trúc quần thể.
b. Thay quần xã này bằng quần xã khác.
c. Mở rộng phần vùng phân bố.
d. Thu hẹp vùng phân bố.
Câu 2. Đặc điểm cơ bản để phân biệt diễn thế
nguyên sinh với diễn thế thứ sinh là:
a. Môi trường khởi đầu.
b. Môi trường cuối cùng.

c. Diễn biến diễn thế.
d. Điều kiện môi trường.
Quan sát quá trình diễn thế sinh thái này, hãy xác định
Quan sát quá trình diễn thế sinh thái này, hãy xác định
đó là loại diễn thế sinh thái nào?
đó là loại diễn thế sinh thái nào?
- Học thuộc bài.
- Trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
- Đọc bài mới trước khi tới lớp.