Bạc Liêu-Lịc sử vùng đất và con người

ThS.Nguyễn Bình Tân - TCCT Bạc L
ThS.Nguyễn Bình Tân - TCCT Bạc L
iêu
iêu


ĐÔI NÉT KHÁI QUÁT VỀ
ĐÔI NÉT KHÁI QUÁT VỀ
TỈNH BẠC LIÊU
TỈNH BẠC LIÊU
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
XUẤT XỨ TÊN GỌI BẠC LIÊU
XUẤT XỨ TÊN GỌI BẠC LIÊU
1. PÔ – LÉO:
1. PÔ – LÉO:


(theo tiếng Trung giọng
(theo tiếng Trung giọng
Triều Châu)
Triều Châu)


xóm nghèo làm nghề hạ
xóm nghèo làm nghề hạ
bạc, tức nghề chài lưới, đánh cá, đi

bạc, tức nghề chài lưới, đánh cá, đi
biển
biển
2. PÓ – LIÊU:
2. PÓ – LIÊU:


(theo tiếng Khmer)
(theo tiếng Khmer)


bót
bót
của người Lào
của người Lào
3. PHÊCHERI – CHAUME:
3. PHÊCHERI – CHAUME:


(theo tiếng
(theo tiếng
Pháp)
Pháp)


đánh cá và cỏ tranh
đánh cá và cỏ tranh
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu

LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
Bạc Liêu được hình
Bạc Liêu được hình
thành từ một phần
thành từ một phần


- Mang Khảm
- Mang Khảm


- Ba Thắc (Bassac)
- Ba Thắc (Bassac)
thuộc
thuộc
Thủy Chân Lạp
Thủy Chân Lạp
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp

Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
•
Từ Thế kỷ I – VII:
Từ Thế kỷ I – VII:
Chân
Chân
Lạp là một thuộc quốc của
Lạp là một thuộc quốc của
vương quốc Phù Nam
vương quốc Phù Nam
•
Thế kỷ thứ VII:
Thế kỷ thứ VII:
Phù nam
Phù nam
suy yếu, Chân Lạp nổi lên
suy yếu, Chân Lạp nổi lên
thống trị Phù Nam, biến
thống trị Phù Nam, biến
Phù Nam thành Thuỷ Chân
Phù Nam thành Thuỷ Chân
Lạp (khoảng năm 630),
Lạp (khoảng năm 630),
nhằm phân biệt với vùng
nhằm phân biệt với vùng
đất gốc của Chân Lạp là
đất gốc của Chân Lạp là
Lục Chân Lạp
Lục Chân Lạp
ThS.Nguyễn Bình Tân - T

CCT Bạc Liêu
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
Đến thế kỷ XIII, Chu Đạt
Đến thế kỷ XIII, Chu Đạt
Quan – người TQ – đã mô
Quan – người TQ – đã mô
tả vùng đất Nam Bộ thuộc
tả vùng đất Nam Bộ thuộc
Thuỷ Chân Lạp:
Thuỷ Chân Lạp:
“
“
Từ chỗ vào Chân Bồ
Từ chỗ vào Chân Bồ


(Bà
(Bà
Rịa – Vũng Tàu)
Rịa – Vũng Tàu)


trở đi hầu
trở đi hầu
hết là rừng thấp, cây rậm,
hết là rừng thấp, cây rậm,
tiếng chim hót và thú vật
tiếng chim hót và thú vật
kêu vang dội khắp nơi…

kêu vang dội khắp nơi…
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
Phù Nam – Thuỷ Chân Lạp
…
…
những cánh đồng bị bỏ
những cánh đồng bị bỏ
hoang phế, không có một
hoang phế, không có một
gốc cây nào. Xa hơn tầm
gốc cây nào. Xa hơn tầm
mắt chỉ là cỏ kê đầy dẫy,
mắt chỉ là cỏ kê đầy dẫy,
hàng trăm hàng ngàn con
hàng trăm hàng ngàn con
trâu rừng tụ họp thành
trâu rừng tụ họp thành
từng bầy trong vùng này,
từng bầy trong vùng này,
tiếp đó là nhiều con đường
tiếp đó là nhiều con đường
dốc đầy tre chạy dài hàng
dốc đầy tre chạy dài hàng
trăm dặm…”
trăm dặm…”
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
Quá trình hình thành

Quá trình hình thành
vùng đất Nam Bộ
vùng đất Nam Bộ
•
Từ Thế kỷ XVI:
Từ Thế kỷ XVI:
do sự can thiệp của
do sự can thiệp của
Xiêm (TL), triều đình Chân Lạp bị chia
Xiêm (TL), triều đình Chân Lạp bị chia
rẽ và suy yếu, việc quản lý vùng đất
rẽ và suy yếu, việc quản lý vùng đất
Thuỷ Chân Lạp trở nên lỏng lẻo.
Thuỷ Chân Lạp trở nên lỏng lẻo.
•
Năm 1620:
Năm 1620:
Vua Chân Lạp là Chey
Vua Chân Lạp là Chey
Chettha II cưới công chúa Ngọc Vạn (con
Chettha II cưới công chúa Ngọc Vạn (con
gái chúa Nguyễn Phúc Nguyên) làm vợ.
gái chúa Nguyễn Phúc Nguyên) làm vợ.
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
Quá trình hình thành
Quá trình hình thành
vùng đất Nam Bộ
vùng đất Nam Bộ
•

Năm 1623:
Năm 1623:


vua Chân Lạp chấp nhận đề
vua Chân Lạp chấp nhận đề
nghị của chúa Nguyễn cho dân Việt mở
nghị của chúa Nguyễn cho dân Việt mở
rộng khai phá các vùng đất ở phía Nam
rộng khai phá các vùng đất ở phía Nam
•
Từ năm 1628:
Từ năm 1628:


sau khi vua Chey Chettha II
sau khi vua Chey Chettha II
chết, nội bộ triều đình Chân Lạp càng chia
chết, nội bộ triều đình Chân Lạp càng chia
rẽ sâu sắc, tạo điều kiện cho chúa Nguyễn
rẽ sâu sắc, tạo điều kiện cho chúa Nguyễn
thiết lập quyền kiểm soát chính thức của
thiết lập quyền kiểm soát chính thức của
mình
mình
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
Quá trình hình thành
Quá trình hình thành
vùng đất Nam Bộ

vùng đất Nam Bộ
•
Từ năm 1679:
Từ năm 1679:


Chúa Nguyễn đã tạo điều kiện cho một
Chúa Nguyễn đã tạo điều kiện cho một
số quan lại nhà Minh không thuần phục nhà Thanh
số quan lại nhà Minh không thuần phục nhà Thanh
(TQ) như Dương Ngạn Địch, Trần Thượng Xuyên,
(TQ) như Dương Ngạn Địch, Trần Thượng Xuyên,
Mạc Cửu được khai phá vùng đất phương nam
Mạc Cửu được khai phá vùng đất phương nam
•
Năm 1698:
Năm 1698:


Chúa Nguyễn cử Thống soái Nguyễn Hữu
Chúa Nguyễn cử Thống soái Nguyễn Hữu
Cảnh kinh lý vào vùng đất Nam Bộ và lập ra phủ Gia
Cảnh kinh lý vào vùng đất Nam Bộ và lập ra phủ Gia
Định
Định
•
Năm 1757:
Năm 1757:
Để đền ơn giúp giành lại ngôi, Vua Chân
Để đền ơn giúp giành lại ngôi, Vua Chân

Lạp là Nặc Tôn dâng cho Chúa Nguyễn vùng đất
Lạp là Nặc Tôn dâng cho Chúa Nguyễn vùng đất
Tầm Phong Long (vùng Tứ giác Long Xuyên).
Tầm Phong Long (vùng Tứ giác Long Xuyên).


ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu


LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
Năm 1680:
Năm 1680:


MẠC CỬU
MẠC CỬU
khai
khai
phá vùng đất
phá vùng đất
Mang Khảm, lập
Mang Khảm, lập
nên những thôn
nên những thôn
xóm đầu tiên trên
xóm đầu tiên trên
vùng đất này.
vùng đất này.

ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
KHU MỘ MẠC CỬU
KHU MỘ MẠC CỬU
(Trên núi Bình San – Hà Tiên)
(Trên núi Bình San – Hà Tiên)
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
(Tại TX Hà Tiên)
(Tại TX Hà Tiên)
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
(Tại TX Hà Tiên)
(Tại TX Hà Tiên)
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
(Tại TX Hà Tiên)
(Tại TX Hà Tiên)
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
ĐỀN THỜ HỌ MẠC
(Tại TX Hà Tiên)
(Tại TX Hà Tiên)

ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu


LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU


*
*
Năm 1708:
Năm 1708:




Mạc Cửu dâng vùng
Mạc Cửu dâng vùng
đất Mang Khảm cho
đất Mang Khảm cho
chúa Nguyễn Phúc
chúa Nguyễn Phúc
Chu. Chúa Nguyễn
Chu. Chúa Nguyễn
đặt tên vùng này là
đặt tên vùng này là
trấn HÀ TIÊN.
trấn HÀ TIÊN.
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu

LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU


*
*
Năm 1757:
Năm 1757:


Chúa Nguyễn Phúc
Chúa Nguyễn Phúc
Khoát thu nhận thêm
Khoát thu nhận thêm
vùng đất Ba Thắc, lập ra
vùng đất Ba Thắc, lập ra
Trấn Giang (Cần Thơ –
Trấn Giang (Cần Thơ –
Hậu Giang), Trấn Di
Hậu Giang), Trấn Di
(Sóc Trăng – Bạc Liêu)
(Sóc Trăng – Bạc Liêu)


=>
=>

(Bãi bỏ năm 1777)
(Bãi bỏ năm 1777)
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu


LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
*
*
Năm 1808:
Năm 1808:
Vua Gia Long đổi Trấn
Vua Gia Long đổi Trấn
Gia Định thành Thành Gia Định với 5
Gia Định thành Thành Gia Định với 5
trấn:
trấn:
Phiên An, Biên Hoà, Định Tường,
Phiên An, Biên Hoà, Định Tường,
Vĩnh Thanh (Vĩnh Long), Hà Tiên
Vĩnh Thanh (Vĩnh Long), Hà Tiên


* Năm 1832:
* Năm 1832:
vua Minh Mạng bỏ Thành
vua Minh Mạng bỏ Thành
Gia Định, chia Nam Kỳ thành 6 tỉnh:
Gia Định, chia Nam Kỳ thành 6 tỉnh:

Biên Hoà, Gia Định, Định Tường, Vĩnh
Biên Hoà, Gia Định, Định Tường, Vĩnh
Long, An Giang, Hà Tiên
Long, An Giang, Hà Tiên
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu


LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
Từ năm 1832 – 1876
Từ năm 1832 – 1876


Phần đất Bạc Liêu
Phần đất Bạc Liêu
thuộc tỉnh An
thuộc tỉnh An
Giang (Từ Châu
Giang (Từ Châu
Đốc đến cửa Biển
Đốc đến cửa Biển
Giành Hào)
Giành Hào)


ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu

LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu


LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU


* Ngày 5/01/1867:
* Ngày 5/01/1867:
Pháp chiếm 6 tỉnh Nam Kỳ
Pháp chiếm 6 tỉnh Nam Kỳ


* Ngày 5/6/1876:
* Ngày 5/6/1876:
Pháp chia Nam Kỳ thành 24
Pháp chia Nam Kỳ thành 24


khu tham biện
khu tham biện




* Năm 1877:
* Năm 1877:

Pháp điều chỉnh nam Kỳ còn 20
Pháp điều chỉnh nam Kỳ còn 20
khu tham biện
khu tham biện


* Ngày 18/12/1882:
* Ngày 18/12/1882:
Pháp cắt 3 tổng của đại lý
Pháp cắt 3 tổng của đại lý
Cà Mau thuộc địa hạt Rạch Giá, và 2 tổng của
Cà Mau thuộc địa hạt Rạch Giá, và 2 tổng của
đại lý Châu Thành thuộc địa hạt Sóc Trăng
đại lý Châu Thành thuộc địa hạt Sóc Trăng
thành lập địa hạt Bạc Liêu (Địa hạt thứ 21 với
thành lập địa hạt Bạc Liêu (Địa hạt thứ 21 với
2 đại lý: Vĩnh Lợi và Vĩnh Châu
2 đại lý: Vĩnh Lợi và Vĩnh Châu
ThS.Nguyễn Bình Tân - T
CCT Bạc Liêu


LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU
LỊCH SỬ VÙNG ĐẤT BẠC LIÊU


* Ngày 20/12/1899:
* Ngày 20/12/1899:
Toàn quyền Đông
Toàn quyền Đông

Dương ký sắc lệnh bỏ xưng danh địa hạt,
Dương ký sắc lệnh bỏ xưng danh địa hạt,
đổi thành tỉnh; còn đại lý đổi thành quận
đổi thành tỉnh; còn đại lý đổi thành quận


* Ngày 1/1/1900:
* Ngày 1/1/1900:
Sắc lệnh trên được áp
Sắc lệnh trên được áp
dụng cho toàn Nam kỳ
dụng cho toàn Nam kỳ


* Ngày 25/10/1955:
* Ngày 25/10/1955:
Ngô Đình Diệm ký
Ngô Đình Diệm ký
sắc lệnh 143/NV sáp nhập các quận Giá
sắc lệnh 143/NV sáp nhập các quận Giá
Rai, Vĩnh Lợi, Vĩnh Châu vào Sóc Trăng,
Rai, Vĩnh Lợi, Vĩnh Châu vào Sóc Trăng,
thành lập tỉnh Ba Xuyên. Toàn bộ quận
thành lập tỉnh Ba Xuyên. Toàn bộ quận
Cà Mau thành tỉnh An Xuyên
Cà Mau thành tỉnh An Xuyên