Giải pháp nhằm tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu cho hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ 
ÀO
TO
TRNG 
I
HC KINH T TP.H CHÍ
MINH







HOÀNG ANH TÚ



GII PHÁP GIM TÁC NG TIÊU CC
CA CUC KHNG HONG TÀI CHÍNH
TOÀN CU CHO H THNG NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM





Chuyên ngành: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN
HÀNG
Mã s:
60.31.12

LUN VN THC S KINH T





Ngi hng dn khoa hc:
TS. NGUYN NGC NH


TP. H CHÍ MINH – NM 2010

Li cam đoan

Tôi xin cam đoan lun vn này là kt qu nghiên cu ca riêng tôi. Các s
liu trong lun vn này là trung thc và cha đc công b trong bt k mt
công trình nào khác.


Tác gi

Hoàng Anh Tú


Danh mc các ch vit tt


Ký hiu vit tt Din gii
ACB : Ngân hàng TMCP Á Châu
ADB: Ngan hàng phát trin Châu Á
ASEAN: Hip hi các Quc gia ong Nam Á
AGROINFO: Trung tâm thông tin
BS: Bt đng sn
BOE: Ngân hàng trung ng Anh
BOJ Ngân hàng trung ng Nht Bn
BIDV: Ngân hàng đu t và phát trin Vit Nam
CIEM: Vin nghiên cu qun lý kinh t trung ng
CTTC: Công ty tài chính
CPH: C phn hóa
DATC: C quan mua bán n và tài sn tn đng ca doanh
nghip ca B Tài chính
DN: Doanh nghip
DNNN: Doanh nghip nhà nc
DNNVV: Doanh nghip nh và va
ECB: Ngân hàng trung ng Châu Âu
EU: Liên minh Châu Âu
GDP: Tng sn phm quc ni

FDI: Ngun vn đu t trc tip nc ngoài
FED: Cc d tr liên bang M
FIDC: C quan bo him tin gi liên bang M
IMF: Qu tin t quc t
LSCB: Lãi sut c bn
MBS: Chng khoán n th chp
NHTW: Ngân hàng trung ng
NH: Ngân hàng
NHTM: Ngân hàng thng mi

NHT: Ngân hàng đu t
NHNN: Ngân hàng nhà nc
NT: Nhà đu t
ODA: Ngun vn H tr phát trin chính thc
OECD: T chc hp tác và phát trin kinh t
SACOMBANK: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín
TNCN: Thu nhp cá nhân
TQ: Trung Quc
TTBS: Th trng bt đng sn
TTCK: Th trng chng khoán
TTTC: Th trng tài chính
TCTD: T chc tín dng
USD: n v tin t ca M
VAT: Thu giá tr gia tng
VIETCOMBANK: Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam
VN: Vit Nam
WB: Ngân hàng th gii

Danh mc các bng biu và hình


Danh mc các bng

Bng Tên bng
Bng 1.1 Bng s liu các ch s chng khoán: DowJones, NasDaq và S&P 500
lúc đnh đim và thi đim 09/03/2009
Bng 1.2 Bng s liu tng trng GDP nm 2008 ca Nht Bn, Trung Quc
và Hàn Quc
Bng 2.1 Bng vn t có ca mt s ngân hàng thng mi Vit Nam giai
đon 2007 - 2009
Bng 2.2 Bng đnh mc tín nhim n nm 2010 ca Vit Nam và mt s
nc lân cn



Danh mc các hình

Hình Tên hình
Hình 1.1 Mô hình th trng tài chính
Hình 1.2 Biu đ th hin s tng trng kinh t M t nm 2003
Hình 1.3 Biu đ tng trng GDP ca M t nm 2000 – 2008
Hình 1.4 Lu đ ca hình thc cho vay di chun dn đn khng hong ca
M

MC LC

LUN VN: GII PHÁP GIM TÁC NG TIÊU CC CA
CUC KHNG HONG TÀI CHÍNH TOÀN CU CHO H
THNG NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM

PHN M U

CHNG 1: TNG QUAN V KHNG HONG TÀI CHÍNH TOÀN CU

1.1 MT S KHÁI NIM
1.1.1 Th trng tài chính 1
1.1.2 T do hóa tài chính và khng hong tài chính 1
1.1.2.1 T do hóa tài chính 1
1.1.2.2 Khng hong tài chính 2

1.2 S LC V KHNG HONG TÀI CHÍNH TOÀN CU
1.2.1 Khng hong tài chính M 2
1.2.2 Khng hong tài chính Châu Âu 10
1.2.3 Khng hong tài chính Châu Á 12
1.2.4 Các bin pháp can thip th trng, gii cu ngân hàng ca chính ph,
ngân hàng Trung ng các nc và các t chc tài chính quc t 18

1.3 NH HNG KHNG HOÀNG TÀI CHÍNH TOÀN CU N
H THNG NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
1.3.1 Thun li 20
1.3.2 Khó khn 21

KT LUN CHNG 1

CHNG 2: TÁC NG CA CUC KHNG HONG TÀI CHÍNH TOÀN
CU VÀ THC TRNG GII PHÁP CA CHÍNH PH VIT NAM

2.1 TÁC NG CA CUC KHNG HONG TÀI CHÍNH TOÀN CU:
2.1.1 TÁC NG N NN KINH T VIT NAM
2.1.1.1 Tình hình sn xut kinh doanh trong nc, cán cân thng mi 25
2.1.1.2 Tình hình thu hút và trin khai các d án đu t nc ngoài 28
2.1.1.3 Th trng chng khoán và th trng bt đng sn 30
2.1.1.4 Tc đ tng trng kinh t 34
2.1.1.5 T giá hi đoái và kiu hi 35
2.1.1.6 Ngun vn vay nc ngoài 36
2.1.1.7 Mt s tác đng khác 37

2. 1.2 TÁC NG N H THNG NGÂN HÀNG VIT NAM
2.1.2.1 Nhng vn đ phát sinh t yu t ni ti 38
2.1.2.2 H s tín nhim n quc gia, tín nhim n NH 45

2.1.2.3 Vic huy đng vn, tng vn điu l ca các NHTM 46
2.1.2.4 C phiu và li nhun ca ngành ngân hàng 47

2.2 THC TRNG GII PHÁP CA CHÍNH PH VIT NAM:
2.2.1 Các gii pháp chính ph Vit Nam đã và đang thc hin 47
2.2.2 Các gii pháp h thng ngân hàng đã và đang thc hin 50
2.2.3 Thành tu và hn ch 53

KT LUN CHNG 2

CHNG 3: GII PHÁP GIM TÁC NG TIÊU CC CA CUC
KHNG HONG TÀI CHÍNH TOÀN CU CHO H THNG NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM

3.1 CHÍNH SÁCH, GII PHÁP CA CHÍNH PH VIT NAM
3.1.1 Nhng thách thc ca kinh t Vit Nam nm 2011 56
3.1.2 Khuyn ngh chính sách 58

3.2 GII PHÁP CHO H THNG NGÂN HÀNG THNG MI VIT
NAM
3.2.1 Thách thc cho h thng ngân hàng thng miVit Nam hin nay 62
3.2.2 Khuyn ngh gii pháp 65

KT LUN CHNG 3

KT LUN CHUNG

TÀI LIU THAM KHO

PH LC

PHN M U


1. Tính thit thc ca đ tài

Tình hình kinh t đang din bin phc tp, Vit Nam là mt nc có nn kinh
t m nên không tránh khi nh hng ca nn kinh t th gii. Áp lc t khng
hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu đang đt ra bài toán phc tp cho các
nhà làm chính sách Vit Nam và h thng Ngân hàng Vit Nam khi phi la chn

và xây dng mt gii pháp ti u thích ng vi sc chu đng ca nn kinh t trong
ngn hn mà không phá hy nn tng phát trin dài hn.
Trc tác đng thay đi chính sách ca Nhà nc đ kìm ch lm phát và
kích thích tng trng nh áp dng chính sách tin t tht cht hay ni lng, các
quyt đnh tng hay gim lãi sut c bn, điu chnh biên đ t giá nhiu và bt
thng, h thng ngân hàng Vit Nam cng b nh hng nng n, li nhun suy
gim, n xu tng cao, các ngân hàng phi điu chnh k hoch kinh doanh
ng trc tình hình đó, đòi hi h thng ngân hàng Vit Nam phi có nhng
chính sách, đnh hng kinh doanh phù hp vi din bin ca th trng, có
phng án tng trng an toàn và bn vng, kim soát tt cht lng tín dng, t l
n xu và thanh khon.
Trc tính cp thit đó, đ tài “Gii pháp gim tác đng tiêu cc ca cuc
khng hong tài chính toàn cu cho h thng ngân hàng thng mi Vit
Nam” đc tin hành nghiên cu nhng tác đng tiêu cc ca khng hong tài
chính toàn cu đn nn kinh t và h thng ngân hàng Vit Nam đ t đó nhn din
du hiu, tìm ra nguyên nhân và đ ra gii pháp hu ích đ gim nhng tác đng
tiêu cc đó cho nn kinh t Vit Nam nói chung và h thng ngân hàng Vit Nam
nói riêng.

2. Mc đích ca lun vn

Mc đích ca lun vn là nghiên cu v khng hong tài chính toàn cu và
tác đng tiêu cc ca nó đn nn kinh t và h thng ngân hàng Vit Nam đ t đó
gi ý mt s gii pháp đi vi các c quan qun lý, h thng ngân hàng thng
mi Vit Nam nhm tn dng đc ngoi lc đng thi phát huy ht ni lc đ h
thng ngân hàng góp phn gim tác đng tiêu cc ca cuc khng hong tài
chính toàn cu, giúp cho nn kinh t Vit Nam ngày càng n đnh và phát trin hn.

3. i tng và phm vi nghiên cu:

i tng và phm vi nghiên cu ca lun vn là gii pháp gim tác đng
tiêu cc ca cuc khng hong tài chính toàn cu cho h thng ngân hàng thng
mi Vit Nam và các vn đ có liên quan.
4. Phng pháp nghiên cu

Lun vn này đc nghiên cu da trên phng pháp h thng, tng hp,
phân tích, so sánh, d báo, thng kê, kt hp vi nn tng kin thc kinh t hc, tài
chính – ngân hàng đ
h

thng
hóa lý lun, nêu lên nhng ni dung c bn v
gii pháp gim tác đng tiêu cc ca khng hong tài chính đn h thng ngân
hàng thng mi Vit Nam, cùng vi thc trng và các khuyn ngh cho vn đ
này.
5. B cc ca lun vn

Lun vn gm ba chng chính:

- Chng 1: Tng quan v khng hong tài chính toàn cu
- Chng 2: Tác đng ca khng hong tài chính toàn cu và thc trng các
gii pháp ca Vit Nam
- Chng 3: Gii pháp gim tác đng tiêu cc ca khng hong tài chính
toàn cu cho h thng ngân hàng thng mi Vit Nam




1
CHNG 1: TNG QUAN KHNG HONG TÀI CHÍNH TOÀN CU

1.1 Mt s khái nim:
1.1.1 Th trng tài chính:
Th trng giao dch, mua bán, trao đi các sn phm tài chính ngn hn,
trung hn, dài hn đ đáp ng nhu cu khác nhau ca các ch th trong nn kinh t.
Th trng tài chính là loi th trng bc cao ch tn ti và hot đng trong
điu kin ca nn kinh t th trng.
Chc nng ca TTTC:
- To lp và khi thông ngun vn.
- Kích thích tit kim và đu t.
- Gia tng tính thanh khon cho các tài sn tài chính.
Hình 1.1: Mô hình th trng tài chính
NGI GI TiN:
- H gia đình
- Doanh nghip
- Chính ph
- Nhà đu t nc
ngoài
NGI S DNG TiN:
- Chính ph
- Doanh nghip
- H gia đình
- Nhà đu t nc
ngoài
TRUNG
GIAN TÀI
CHÍNH
Tài tr trc tip
Tài tr gián tip
TH
TRNG

TÀI
CHÍNH
$
$
$
$
$
$
$
$
$ $
$
$

1.1.2 T do hoá tài chính và khng hong tài chính :
1.1.2.1 T do hoá tài chính:
Khái nim: T do hóa tài chính là quá trình gim thiu và cui cùng là hy
b s kim soát ca Nhà nc đi vi hot đng ca h thng tài chính quc gia,
làm cho h thng này hot đng t do hn và hiu qu hn theo quy lut th trng.
Ni dung c bn ca t do hóa tài chính bao gm: T do hóa lãi sut, t do
hóa hot đng cho vay ca các ngân hàng thng mi (NHTM), t do hóa hot
đng ngoi hi, t do hóa hot đng ca các t chc tài chính trên th trng tài
chính.


2
nh hng ca t do hoá tài chính dn đn khng hong tài chính:
- T do hoá tài chính làm tng khi lng tin t trong nn kinh t (qua Ngân
hàng, đnh ch tài chính trung gian), d dàng cho vay nên tng ri ro là mm móng
ca khng hong tài chính trong tng lai gn.

- Tm gng khch đi liên quan đn dòng vn nc ngoài chy vào trong
nc.
- nh giá cao đng ni t
- Thông tin bt cân xng
1.1.2.2 Khng hong tài chính:
Khng hong tài chính là s tht bi ca mt hay mt s nhân t ca nn
kinh t trong vic đáp ng đy đ ngha v, bn phn tài chính ca mình. Du hiu
ca Khng hong tài chính là:
 Các NHTM không hoàn tr đc các khon tin gi ca ngi gi
tin.
 Các khách hàng vay vn , gm c khách hàng đc xp loi A cng
không th hoàn tr đy đ các khon vay cho ngân hàng.
 Chính ph t b ch đ t giá hi đoái c đnh.
1.2. S lc v khng hong tài chính toàn cu
1.2.1 Khng hong tài chính M 2008
1.2.1.1. Bi cnh và din bin ca Khng hong kinh t M 2008
Kinh t M đã có vài nm phát trin nhanh chóng. Tuy nhiên nhng vn đ
gn đây trong th trng nhà đt và th trng tín dng đã làm nh hng nhiu đn
nn kinh t, vì th kinh t nc này đã tng trng chm vào thi k cui nm
2007.
Biu đ cho thy kinh t M tng trng khá đu đn t quý 4 nm 2003 đn
quý 4 nm 2005, sau đó tng trng nhy vt vào quý 1 nm 2006 ri tt dc thê
thm và đn quý 4 mi phc hi. Nm 2007, kinh t M khi đu đy khó khn,
tng trng vào quý 2, 3 và tt dc vào quý 4
Hình 1.2: Biu đ th hin s tng trng kinh t M t nm 2003


3
Nhng du hiu khng hong đu tiên: H thng tài chính ngân hàng ca
M cui nm 2007 và nm 2008 đt nhiên lâm vào mt trong nhng cuc khng

hong cha tng có. Hàng trm t USD đã tiêu tan và th gii gn nh không đc
chun b đ chng đ nhng tác đng ca s st gim trên th trng đa c đi vi
ngành công nghip tài chính và nhng din bin ca cuc khng hong din ra tht
dn dp.
Din bin ca cuc khng hong: Khng hong tín dng (Credit Crisis):
Theo Moody’s Economy.com, t tháng 8/2007 – 8/2008, các đnh ch tài
chính toàn cu đã thua l tng s tin khong 925 t USD vì khng hong tín dng,
tng đng 3% tng tài sn ca h. Trong s này, trm trng nht là khon thua l
có th lên ti 525 t USD liên quan đn các khon cho vay đa c.
Sau đây là nhng din bin c th:
- Tháng 6/2007: Hai qu phòng h (Hedge fund) - mt loi qu có tính đi
chúng thp và không b qun ch quá cht) ca Bear Stearns - ngân hàng đu t ln
th 5 ca M - qu ngã sau khi đánh cc vào các chng khoán đc đm bo bng
các khon cho vay bt đng sn di chun  M. Tài sn ca mt qu khác ca
Bear Stearns b đóng bng vì nhng khon thua l liên quan đn cho vay đa c.
- Tháng 7 - Tháng 9/2007: Ngân hàng IKB ca c tr thành ngân hàng đu
tiên ti châu Âu chu nh hng bi nhng khon đu t xu trên th trng cho
vay di chun  M. Trong khi đó, Ngân hàng SachsenLB ca c phi nhn s
cu tr t chính ph. Mt trong nhng ngân hàng t nhân ln nht ca châu Âu là
Sal. Oppenheim có tr s ti Luxembourg (B) tuyên b tm thi đóng ca mt qu
đu t chng khoán đa c M tr giá 750 triu USD. Ngày 9/8, ngân hàng ln nht



4
nc Pháp là BNP Paribas cng hành đng tng t khi đóng bng khi tài sn 2,2
t USD trong các qu có liên quan đn th trng cho vay di chun. Cùng ngày,
ngân hàng NIBC ca c hy mt k hoch phát hành sau khi công b khon l
gn 200 triu USD do liên quan đn các loi chng khoán liên quan đn đa c M.
- Ngày 14/9/2007: Ln đu tiên trong hn 1 th k, khách hàng ùn ùn kéo đn

ba vây đ đòi rút tin  mt ngân hàng ln ti Anh - Ngân hàng cho vay th chp
Northern Rock - ngân hàng ln th 5 ti Anh.
- Ngày 15/10/2007: Citigroup - Tp đoàn ngân hàng hàng đu nc M - công
b li nhun Quý 3 bt ng gim 57% do các khon thua l và trích lp d phòng
lên ti 6,5 t USD. Giám đc điu hành Citigroup Charles Prince t chc vào ngày
4/11.
- Ngày 17/12/2007: Cuc khng hong tín dng đã lan sang châu Úc vi nn
nhân là Tp đoàn Centro Properties, mt ch s hu ca các ph buôn bán ln 
M ti Úc sau khi tp đoàn này đa ra cnh báo li nhun gim. C phiu Centro
Properties đã tt giá 70% ti các giao dch  Sydney.
- Ngày 11/1/2008: Bank of America - ngân hàng ln nht nc M v tin gi
và vn hoá th trng - đã b ra 4 t USD đ mua li Countrywide Financial sau khi
ngân hàng cho vay th chp đa c này thông báo phá sn do các khon cho vay khó
đòi quá ln.
- Ngày 30/1/2008: Ngân hàng ln nht Thu S UBS công b trích lp d
phòng 4 t USD, nâng tng s tin trích lp d phòng lên 18,4 t USD do nhng
tht thoát quan đn cuc khng hong cho vay cm c.
Và hàng lot các các t chc tài chính ln b phá sn hoc phi sáp nhp
trong cuc khng hong tài chính M ( Ph lc 1).
Không ch dng li bên trong biên gii nc M, cuc khng hong còn lan
khp th gii. Mt khác, không ch lnh vc đa c và tài chính b nh hng, cuc
khng hong tín dng còn “tàn phá” c ngành công nghip ô tô, hàng không, du lch
và bán l. Doanh s th trng ô tô M trong nm 2009 s ch đt mc 14,5 triu
chic, thp nht trong vòng mt thp k tr li đây. Các “đi gia” ô tô M gm GM,
Ford và Chrysler đu “ôm” nhng con s thua l k lc và phi ci t chin lc
kinh doanh.


5
Bên cnh giá du cao, s khách đi li bng đng hàng không gim sút vì kinh

t khó khn đã buc hàng lot hãng hàng không trên th gii phi đóng ca. Riêng
trong tháng 6 va qua, s hãng hàng không phi ngng hot đng đã lên ti con s
25. ng USD mt giá khin nhiu ngi M phi t b thói quen đi du lch và
mua sm  nc ngoài, trong khi doanh s bán l trong nc cng m đm vì xu
hng “tht lng buc bng”.
Kinh doanh gp khó, hàng lot công ty M phi ct gim nhân công, đa t l
tht nghip ti nc này lên mc 5,5%, cao nht trong vòng 1 thp k tr li đây.
Khng hong tài chính toàn cu là vn đ xuyên sut, trng tâm ca nn kinh
t th gii nm 2008. Là tâm đim ca cuc khng hong, nc M là ni hng
chu mnh m nhng tác đng t cuc khng hong. M là ni bt ngun và cng
là ni chu hu qu mnh nht t cuc khng hong tài chính.
Ngày 27/02/2009, s liu đc điu chnh li ca B Thng mi M cho
thy, GDP ca nc này đã tng trng âm 6,2% trong quý 4/2008. ây là mc st
gim mnh nht ca kinh t M k t nm 1982. Nh vy, GDP nm 2008 ca M
ch tng 1,1% - mc thp nht k t nm 2001. Mc st gim mnh ca GDP ch
yu là do s st gim ca xut khu và ngi tiêu dùng ct gim mnh chi tiêu
xung mc thp nht trong 28 nm vì suy thoái. Theo s liu ca Cc Phân tích
kinh t (B Thng mi M), trong quý I/2008, GDP ca M đã tng trng 0,9%,
sau đó tng mnh lên 2,8% vào quý 2. Tuy nhiên, trc nhng khó khn ca nn
kinh t và cuc khng hong tài chính lan rng, GDP ca M đã tng trng âm
0,5% trong quý 3/2008.
Vi mc tng trng âm trong quý 3 và quý 4/2008, kinh t M đã chính thc
ri vào suy thoái và đây cng là ln đu GDP ca nc này tng trng âm trong
hai quý liên tip k t ln suy gim trong quý 4/1990 và quý 1/1991.
V giá tr, trong quý 4/2008, kinh t M bt đu chu tác đng nng n nht t
cuc khng hong tài chính. Mc chi tiêu dùng ca ngi dân đt 9.930,2 t USD,
chi tiêu ca ngi tiêu dùng chim 2/3 các hot đng kinh t trong nc đã gim
4,3% mc gim mnh nht k t quý 2/1980. u t t nhân đt 1.948,4 t USD,
thâm ht thng mi là 528,9 t USD (xut khu đt 1.758,4 t USD, nhp khu đt
2.287,4 t USD), xut khu gim 23,6% tính trung bình nm mc gim mnh nht

6
k t nm 1971 , chi tiêu chính ph và đu t t ngun ngân sách đt 2.914,9 t
USD.
Hình 1.3: Biu đ tng trng GDP ca M t nm 2000 đn nm 2008

Tng trng GDP ca M nm 2009 là -2,4% mc thp nht t nm 1946. Quý
2/2010 tng 2,4%, trong khi đó các chuyên gia d đoán là 2,5 – 3%. (Ngun:
Worldbank)
Ti M: Vi chui ct gim lãi sut 10 ln k t tháng 9/2007, ngày
16/12/2008, FED đã đa lãi sut đng USD t mc 5,25% v khong thp cha
tng có trong lch s 0 – 0,25%.
Cùng vi vic h lãi sut c bn USD, FED cng h lãi sut chit khu áp
dng vi các khon vay trc tip t FED cho các ngân hàng và các công ty chng
khoán t mc 1,25% xung còn 0,5%. Mc d tr bt buc ca các ngân hàng
thng mi cng gim t mc 1% xung còn 0,25%.
Trong tuyên b ct gim lãi sut, FED đã đ cp ti vn đ mua n, đ qua đó
bm tin vào nn kinh t. Nh vy, trong thi gian ti, nhng bin pháp chính sách
chính ca FED s là thông báo v các chng trình cho vay mi hoc các chng
trình mua tài sn, thay vì vic điu chnh lãi sut thi gian qua.
Khong lãi sut 0 - 0,25% này cng khin đng USD là đng tin hin có lãi
sut thp nht trong s các đng tin ca các nc công nghip phát trin. ng
thái ct gim lãi sut ca FED đc đa ra trong bi cnh kinh t M đã chính thc
suy thoái t tháng 12/2007.


7

Th trng chng khoán M: Cuc khng hong tài chính M kéo theo s

đ v và nguy c đ v ca nhiu tp đoàn ln trong ngành này, cùng vi s suy
thoái kinh t, đã khin cho th trng chng khoán M st gim nghiêm trng.
Ch s nh đim Thi đim 09/03/2009 +/-
DowJones

14.164,5 (ngày
09/10/2007)
6.447,05 (ngày
09/03/2009)
- 54,48%
Nasdaq 2.859,12 (ngày
31/10/2007)
1.268,64 (ngày
09/03/2009)
-55,63%
S&P500 1.565,15 (ngày
09/10/2007)
676,53 (ngày
09/03/2009)
-56,78%
Bng 1.1: Bng s liu các ch s chng khoán: DowJones, Nasdaq và
S&P500 lúc đnh đim và thi đim 09/03/2009
Tính đn thi đim 09/03/2009, các ch s chng khoán ca M đã st gim
trên 50% so vi thi k đnh đim quý 04/2007. Theo s liu ca Bloomberg, tính
ti ngày 19/12/2008, th trng chng khoán th gii đã st gim 46% giá tr so vi
hi đu nm, còn 32.000 t USD.
Ngày 25/6, chính quyn liên bang M đã đóng ca ba ngân hàng là Peninsula
Bank ti bang Florida, First National Bank ti Georgia và High Desert State Bank
ti bang New Mexico, nâng tng s ngân hàng b phá sn trong sáu tháng đu nm
2010 lên 86.

C quan Bo him Tin gi Liên bang (FDIC) ca M cho bit vic ba ngân
hàng nói trên phá sn s làm cho qu bo him tin gi ca FDIC gim 331,3 triu
USD.
Theo thông báo ca FDIC, vi 86 ngân hàng b đóng ca trong sáu tháng đu
nm nay, qu bo him ca FDIC s gim gn 11,2 t USD.


8
Ngân hàng Westernbank Puerto Rico b đóng ca vào ngày 30/4 là ngân hàng
ln nht trong s 86 ngân hàng b phá sn t đu nm ti nay. Ngân hàng này có tài
sn tr giá 11,9 t USD và tng vn vay tr giá 8,8 t USD.
S ngân hàng M phá sn trong sáu tháng đu nm nay cao gn gp đôi so vi
cùng k nm 2009. Nguyên nhân chính là do các ngân hàng tip tc thua l vì các
khon cho vay dành cho các công ty phát trin và xây dng đa c thng mi.
Theo d đoán, s ngân hàng phá sn trong nm 2010 s lên ti đnh đim và
nhiu hn con s 140 ngân hàng phá sn trong nm 2009.
Nm 2009, qu bo him tin gi đã tiêu tn hn 30 t USD.
Hin FDIC đang bo him ti đa 250.000 USD cho mi tài khon tin gi ti
các ngân hàng đc FDIC bo him. FDIC c tính h có th phi thanh toán
khong 100 t USD tin bo him do các ngân hàng đ v trong bn nm (t 2010-
2013)./.
Ngày 31/7 , các nhà điu tit ngân hàng M đóng ca 5 ngân hàng ti 4 bang
Georgia, Florida, Washington và Oregon. Tng s ngân hàng M b đóng ca ti
31/07/2010 nh vy đã lên ti 108.
1.2.1.2. Nguyên nhân khng hong tài chính M
Cuc khng hong cho vay di chun t cui nm 2006 đn nay đang tàn
phá th trng tài chính M và nhiu nc trên th gii, đ li đng sau nhiu ngân
hàng, nhiu qu đu t phá sn và nhiu t chc tài chính khác đang chìm ngp
trong cn bão tài chính. Mi vic bt đu vào cui nm 2006 khi th trng bt
đng sn M bt đu đóng bng và st gim giá tr rt ln, dn đn khng hong tín

dng nhà  ti M, n xu, n khó đài tng nhanh và v n. ây đc cho là
nguyên nhân chính dn đn khng hong tài chính ti M và lan rng khp ni. Ví
d đin hình là giá c phiu ca Lehman Brothers gim t 70USD – 0; c phiu ca
Merrill Luynh t USD75 – 22.
Bt đu t đu nm 2001 (12/01/2001), đ giúp nn kinh t thoát khi s trì
tr kéo dài (mt phn ln b tác đng bi s kin 11/09/2001 nc M b khng b
và M tn công Afghanistan, Iraq), nguyên Thng đc H thng D tr liên bang
M (Fed) Alan GreenSpan đã liên tc điu chnh h thp lãi sut Federal Funds t


9
6% xung còn 1% vào ngày 25/06/2003, t đó dn đn các ngân hàng thng mi
cng h lãi sut cho vay (t 9-10%/nm xung còn 4-5%/nm). Chính sách tin t
ca NHTW đc ni lng, d n tín dng ca h thng NHTM cng đc m rng
theo, nhiu khon vay mua nhà di chun đc thc hin vi s tip sc ca các
môi gii tín dng và môi gii bt đng sn (BS).
Nh vy th trng bt đng sn tr nên nhn nhp cng ging nh  nc ta
nm 2007 và bong bóng BS đã hình thành vi s giúp sc ca nhng nhà đu c
chuyên nghip. Theo c tính ca các chuyên gia (trên Báo Thanh niên ngày
16/10/2008) thì d n cho vay di chun tng t 160 t USD  nm 2001 lên 540 t
vào nm 2004 và trên 1.300 t vào nm 2007. iu đó cho chúng ta thy rng khon
cho vay di chun đã tng lên mt cách nhanh chóng. Cng theo c tính ca
nhiu chuyên gia (Thi Báo Kinh t VN ngày 03/10/2008) trong 22.000 t USD giá
tr bt đng sn ti M thì có ti hn 12.000 t USD là tin đi vay, trong đó khong
4.000 t USD là n xu. iu lu ý là phn ln các hp đng vay dài hn thng
đc tính theo lãi sut kh bin và điu chnh theo tín hiu th trng.
Và cng bt đu t ngày 30/06/2004 FED đã chính thc điu chnh tng lãi
sut đ chng li lm phát đang có khuynh hng gia tng trc chính sách tin t
ni lng. FED đã lien tc điu chnh lãi sut FED FUNDS gia tng t 1% lên 1.25,
1.50, …và 5.25% vào ngày 30/06/2006, kéo theo lãi sut NHTM tng t 4% lên 8-

9%/nm. Các khon tin lãi vay phi tr ca nhng ngi mua nhà đã gia tng
mnh và đe da kh nng tr n. Th trng bt đng sn M bt đu đóng bng
và st gim giá tr, n quá hn, n khó đòi gia tng và đó là nguyên nhân
chính dn đn khng hong tài chính ti M hin nay.
Mi vic s bt phc tp nu dng li  đó không “phái sinh” thêm na. Ti
M, th trng tài chính vn d là bà đ cho nn kinh t nên nó đã b li dng trong
ván bài này. C th là các khon n di chun này li là c s đ hình thành các
sn phm chng khoán phái sinh. Các nhà đu t (các ngân hàng, công ty bo
him…) mua li các khon th chp này (mortgages), sau đó các t chc tài chính
đã bin các hp đng cho vay bt đng sn này làm tài sn bo đm đ phát hành
trái phiu ra th trng vi tên gi là “Mortgage backed securities – MBS”. Các
sn phm phái sinh này li đc các t chc đnh mc tín nhim (Credit rating


10

agencies) đánh giá cao, nên d mua bán. Bên cnh đó, các hp đng tín dng di
chun này còn đc các t chc bo him (AIG là mt đin hình) bo lãnh di
nhng hp đng hoán đi CDS-Credit Default swap (ging nh mua bo him ri
ro). Khi n không đòi đc t chc bo him phi bi hoàn cho ngi mua bo
him (ngi cho vay).
iu lu ý là cuc khng hong tài chính hin ti không đn thun ch là
khng hong tín dng nhà đt mà nguyên do sâu xa hn đc tích ly thi gian dài:
do bùng n tín dng, s bùng n n tiêu dùng, nhn thc xu hng phát trin tn ti
mãi, s tôn sùng v th trng t do không kim soát, s sùng bái th trng tài
chính, kinh t th trng
Hình 1.4: Lu đ ca hình thc cho vay di chun dn đn khng hong ca
M. Ngun: Worldbank

1.2.2 Khng hong tài chính Châu Âu:

Các nn kinh t mnh ca khu vc Châu Âu chính thc ri vào suy thoái t
quý 04/2008:
Thng kê mi công b gn đây đã cho thy kinh t Anh chính thc suy thoái
t tháng 12/2008. Trong quý 4/2008, kinh t Anh tng trng âm 1,5%, sau khi
tng trng âm 0,6% trong quý 3. Trong quý 4, có 1,92 triu ngi Anh tht
nghip, cao nht t nm 1997 ti nay. Qu Tin t Quc t (IMF) d báo, nm nay,
kinh t Anh s suy gim vi tc đ mnh nht t nm 1946 ti nay và mnh nht


11

trong s các nn kinh t phát trin. GDP c nm 2008 ca Anh ch tng 0,7%, thp
nht t nm 1992 - nm mà kinh t Anh tng trng 0,1%. Các hot đng dch v
và sn xut ca Anh đu đang co li vi tc đ mi lúc mt tng. Mi lnh vc ca
nn kinh t nc này trong quý 4 đu st gim, tr lnh vc nông nghip. Mi đây,
ngân hàng hàng đu nc Anh Royal Bank of Scotland (RBS) báo l 24,1 t Bng,
tng đng 34,2 t USD, mt con s thua l ln cha tng có trong lch s doanh
nghip nc này. Trong cuc khng hong bt ngun t nc M hin nay, h
thng ngân hàng khng l ca. Anh chu tác đng tàn phá nghiêm trng. Hai ngân
hàng cho vay đa c hàng đu nc này là Northern Rock và Bradford & Bingley đã
b quc hu hóa toàn b. Ngân hàng HBOS thì b Lloyds thâu tóm (chính v mua
li này khin Lloyds điêu đng). Hai “đi gia” Lloyds và RBS thì phi nhng
quyn kim soát cho Chính ph…
Tình hình kinh t 16 nc s dng đng Euro đã xu đi nhanh chóng do
khng hong tài chính và suy thoái toàn cu đe da nghiêm trng lnh vc xut
khu và đy tiêu dùng st gim. Thng kê mi công b cho thy, nim tin ca
ngi tiêu dùng Eurozone hin đang  mc thp k lc, sn xut công nghip tháng
11/2008 ca khu vc st gim mnh nht trong 18 nm, t l tht nghip trong
tháng 11 tng lên mc cao nht trong hai nm là 7,8%. Kinh t c - nn kinh t
ln nht khu vc châu Âu - đã st gim 2% trong quý 4/2008, mc st gim mnh

nht trong vòng hn 2 thp k.
Trong khi nn kinh t Châu Âu đang rt m đm, d đoán ch tng 1,4% trong
nm 2008, riêng ngành Ngân hàng Pháp đã l 20 t EUR trong 12 tháng qua. Ngân
hàng ln nht ca Thy S, UBS l đm 17 t USD trong nm 2008 và đang vng
vào v kin tng ca các nhà chc trách M, trong đó ngân hàng này b cáo buc
giúp các khách hàng giàu có ca M trn thu đi vi s tin hàng chc t USD.
Ngân hàng ln nht nc Pháp BNP Paribas SA ca Pháp s tip qun các b phn
ca ngân hàng Fortis (ngân hàng ln nht nc B) ti B và Luxembourg sau khi
nhng n lc gii cu ca chính ph 3 nc B, Hà Lan và Luxembourg nhm đm
bo s n đnh ca Fortis tht bi.
Trc tác đng ca cuc khng hong tài chính toàn cu, các nn kinh t Châu
Âu đng lot ct gim lãi sut:


12

Ngân hàng Trung ng Anh (BoE) h lãi sut đng Bng v 0,5%. Mc ct
gim này đã đa lãi sut đng Bng v mc thp nht trong lch s 315 nm ca
BoE. ng thái ct gim lãi sut nói trên là ln ct gim lãi sut th 5 ca BoE t
tháng 10/2008 ti nay và đc xem là n lc mi nht ca Chính ph Anh trong
vic ngn chn nhng din bin xu đi ca suy thoái ca nn kinh t nc này.
Tng mc ct gim ca lot điu chnh h lãi sut này là 4%.
Ngân hàng Trung ng châu Âu (ECB) ct gim lãi sut đng Euro còn
1,5%/nm, đây là ln ct gim lãi sut th nm ca ECB t tháng 10/2008 tr li
đây, t mc 4,25%. ây là nhng mc lãi sut thp k lc trong lch s 10 nm ca
ECB. Vi mc lãi sut 1,5%, ECB hin vn là ngân hàng trung ng có mc lãi
sut c bn cao nht trong s ngân hàng trung ng ca nhóm các nc công
nghip phát trin G7. Hin lãi sut c bn đng USD là 0 - 0,25%, lãi sut đng
Bng Anh là 1,5%, lãi sut đng Franc Thy S là 0,5%, lãi sut đng Yên Nht là
0,1%, lãi sut đng ô la Canada là 1,5%.

Th trng chng khoán Châu Âu: Th trng tài chính và gii ngân hàng
châu Âu cng không th bình an trc tác đng khng hong tài chính M. Giá c
phiu  các nc EU đã đng lot gim mnh khi Ngân hàng Lehman Brothers ca
M tuyên b phá sn.
1.2.3 Khng hong tài chính Châu Á:
M là nn kinh t ln nht th gii và hot đng ca các công ty đa quc gia
M lan rng đn tt c các châu lc nên cuc khng hong  M chc chn s tác
đng đn kinh t th gii, k c Châu Á.
Nhng thng kê công b gn đây cho thy s nghiêm trng ca cuc khng
hong kinh t mà các nc châu Á đang đi mt. Thi gian này, châu Á đang chu
tác đng cc mnh t cuc khng hong ti t nht ca kinh t toàn cu k t i
suy thoái 1930 ti nay, do châu lc này phc thuc vào xut khu nhiu gp đôi so
vi phn còn li ca th gii. Trong khi đó nhu cu ti th trng M và Châu Âu
đang đóng bng do suy thoái đang din ra trm trng ti các nn kinh t này, điu
này dn đn s st gim nghiêm trng trong kim ngch xut nhp khu ti các quc
gia Châu Á và tc đ tng trng kinh t ti Châu lc này cng st gim nghiêm
trng. S liu kinh t ca mt s quc gia có nn kinh t mnh nht Châu Á đã cho


13

thy mc đ nh hng nghiêm trng ca khng hong tài chính M đn nn kinh
t ca Châu lc này:

Nht Bn Trung Quc Hàn Quc
Tng trng
GDP 2008
Âm 12,7%, quý 4
gim 12,1% so vi
cùng k nm 2007

9%, quý 4 tng
trng 6,8% thp
nht trong vòng 7
nm
2,5% (thp nht t
nm 1998), quý 4
tng trng -5,6%
Bng 1.2: Bng s liu tng trng GDP nm 2008 ca Nht Bn, Trung
Quc và Hàn Quc
1.2.3.1 Nht Bn:
S liu tháng 01/2009 cho thy sn lng công nghip ca Nht Bn - nn
kinh t ln nht châu Á - đã gim 10% so vi tháng 12/2008 - mt mc st gim
cha tng có. Trong quý 4/2008, kinh t Nht Bn st gim vi tc đ 12,7%,
mnh nht t cú sc du la 1974. Nu so vi quý 3/2008, GDP quý 4 ca đt nc
Mt tri mc đã tng trng âm 3,3%. Mc st gim này mnh hn nhiu so vi
tc đ đi xung ca các nn kinh t đu tàu khác ca th gii, nh mc âm 1% 
M và âm 2,1% ca khu vc s dng đng tin chung châu Âu (Eurozone). Thông
tin kim ngch xut khu ca Nht Bn st gim 45,7% trong tháng 1/2009 so vi
cùng k nm ngoái là mt bng chng rõ nét na cho thy nn kinh t này đang 
trong thi k suy thoái ti t nht trong vòng 6 thp k tr li đây. Trong quý
3/2008, kim ngch xut khu ca nc này đã gim  mc k lc là 13,9%, do nhu
cu đi vi nhiu mt hàng xut khu chính ca Nht nh xe hi, hàng đin t…
trên th trng th gii đang co li vi tc đ him gp.
Trong đó, kim ngch xut khu ca Nht Bn sang M, Trung Quc và châu
Âu - các th trng chính đi vi nhng mt hàng ch lc ca Nht nh xe hi và
hàng đin t - gim mnh cha tng có. Xut khu ca Nht sang Trung Quc gim
35,5%; xut khu sang M gim 36,9% và xut khu sang châu Âu gim 41,8%.
Xut khu ca Nht sang châu Á, th trng chim khong mt na tng kim ngch
xut khu ca nc này, đã gim ti 36,4%.

14

Nhp khu ca Nht trong quý 4 cng gim 21,5% so vi cùng k. Tuy nhiên,
trong quý này, Nht Bn vn chu thâm ht thng mi quý th ba liên tip,  mc
320,7 t Yên (3,6 t USD).
Tình trng doanh thu và li nhun lao dc đang khin nhiu công ty ln ca
Nht nh Toyota, Sony, Honda… tin hành ct gim hàng ngàn vic làm và đóng
ca nhiu dây chuyn sn xut. Hãng Sony cho bit, h có th báo l k lc 2,9 t
USD trong nm 2008.
Khng hong kinh t khin nhu cu tiêu th xe hi gim mnh, xut khu khó
khn và doanh s bán l ôtô ti Nht đã gim xung mc thp nht trong 37 nm
qua. Theo Hip hi Các nhà buôn bán ôtô Nht Bn, trong tháng 1/2009, s ôtô tiêu
th  Nht Bn là gn 175.000 chic, gim 27,9% so vi cùng k nm trc và gn
50% so vi mc đnh 325.468 chic hi tháng 1/1990.
Khng hong kinh t ngày càng nghiêm trng, khin nhu cu tiêu th ôtô gim
mnh, cùng vi vic các ngân hàng tht cht cho vay tín dng, là nguyên nhân
khin th trng bán l ôtô ti Nht m đm.
So vi trc đây, tng trng kinh t Nht Bn hin nay ph thuc nhiu hn
vào xut khu. Kim ngch xut khu hin chim 16% GDP ca Nht, so vi mc
10% vào nm 1999.
Nht Bn là mt trong nhng nn kinh t chu tác đng tiêu cc nhiu nht t
v phá sn ca ngân hàng đu t Lehman Brothers ca M hôm 15/9/2008. V đ
v gây chn đng này đã đy th trng tín dng toàn cu vào trng thái đóng bng,
gây vô s tr ngi cho hot đng thng mi. Ngoài ra, v phá sn này còn khin
gii đu t tin t Nht Bn hong s và  t rút vn v nc, khin đng Yên lên
giá ti 14% t thi đim gia tháng 9/2008 ti nay (tng 25% so vi USD t đu
nm 2008), bào mòn li nhun ca các nhà xut khu Nht.
Xut khu lao dc và thua l nghiêm trng đang buc các tp đoàn hàng đu
ca Nht đy mnh sa thi nhân công. T l tht nghip  nc này trong tháng

12/2008 đã nhy lên mc 4,4% t mc 3,9% trong tháng 11, mc nhy cao nht
trong vòng 4 th k. Ch trong vòng 1 tháng tr li đây, các tp đoàn Panasonic,
Pioneer, Nissan, và NEC đã ct gim tng s 65.000 vic làm.


15

1.2.3.2 Trung Quc:
GDP nc này trong quý 4/2008 tng trng 6,8%, thp nht trong vòng 7
nm qua. C nm 2008, kinh t Trung Quc tng trng 9%, đa GDP lên mc
30.067 t Nhân dân t.
Xut khu lao dc khin hàng lot công ty Trung Quc phi đóng ca nhà
máy, sa thi công nhân, đe da dn ti bt n xã hi. Xut khu trong tháng
12/2008 đã st gim 2,8% so vi cùng k nm 2007, mnh nht trong vòng 10 nm
qua. Trong c nm 2008, xut khu ca Trung Quc tng trng 17,2%.
Trung Quc cng là mt th trng xut khu linh kin và nguyên vt liu thô
ln ca nhiu quc gia và vùng lãnh th trên th gii. Do đó, s đi xung ca nn
kinh t nc này cng gây tác đng nghiêm trng ti các nn kinh t khác, đc bit
là các quc gia và vùng lãnh th  khu vc châu Á - Thái Bình Dng.
Kim ngch xut khu trong tháng 1/2009 ca Trung Quc đã gim 17,5% -
mc gim ln nht trong sut 13 nm qua. Bên cnh đó, nhp khu ca Trung Quc
cng gim k lc, 43%, xu hn nhiu so vi các d báo trc đây.
1.2.3.3 Hàn Quc:
Quý 4/2008, kinh t Hàn Quc co li 5,6%, mc st mnh nht t khng
hong tài chính 1998.
Nn kinh t ln th t châu Á này đã chng kin mc st gim sn lng
công nghip 18,6% trong tháng 12/2008 và mt 103.000 vic làm trong tháng 1,
mc ct gim vic làm trong 1 tháng mnh nht trong 5 nm qua.
Ging nh kinh t Trung Quc, Nht Bn và nhiu nn kinh t khác  châu Á,
kinh t Hàn Quc đang chu s tàn phá mnh m ca s st gim xut khu - lnh

vc vi nhng sn phm chính nh xe hi, hàng đin t, tàu bin, cht bán dn…
và đóng góp khong 50% GDP ca nc này. Xut khu hàng hóa ca Hàn Quc
trong quý 4 gim 11,9% so vi quý 3, đánh du quý gim mnh nht t nm 1979
ti nay.
S liu công b va qua cho thy, trong quý 4/2008, kinh t Hng Kông đã
tng trng âm 2% so vi quý 3, đánh du quý th ba st gim liên tip. Tháng 1
va qua, xut khu ca Hng Kông trong tháng 1 cng st gim gn mt na. Mt


16

nn kinh t nng đng khác ca châu Á là Singapore có mc st gim tng trng
nghiêm trng nht trong 33 nm qua vào quý 4/2008. Cùng k, kinh t ài Loan
tng trng âm vi tc đ cha tng có 8,36% so vi cùng k nm trc.
Tính đn thi đim hin nay, ti Châu Á cha xy ra tình trng phá sn ca
các đnh ch tài chính, tuy nhiên tâm lý lo s và nhng tin đn tht thit đã dn đn
tình trng ngi dân đ xô đi rút tin gi  Ngân hàng Bank of East Asia (BAE) ti
Hng Kông vào khong tháng 9/2008
.
T giá đng tin ca các Quc gia Châu Á st gim mnh:
Trong cuc khng hong ln này, đng tin ca nhiu nc châu Á cng đang
mt giá mnh do s ra đi ca các dòng vn ngoi và s gim sút ca hot đng xut
khu. Trong đó, đng Won ca Hàn Quc đã mt giá 37% so vi USD trong vòng 1
nm qua, đng Rupiah ca Indonesia mt giá ti 23%, đng Rúp ca Nga cng
gim giá 16% trong nm 2008…
S trt giá đng tin này đã khin mt s nc châu Á phi dùng d tr
ngoi t đ can thip nhm gi giá ni t. D tr ngoi hi ca Hàn Quc đã gim
t mc 264 t USD vào tháng 3/2008 xung còn 202 t USD vào tháng 1 nm nay.
D tr vàng và ngoi t ca Malaysia gim t 123,7 t USD vào tháng 8/2008
xung còn 91,3 t USD vào tháng 1/2009. D tr ca Indonesia gim t 61 t USD

vào tháng 7/2008 xung còn 51 t USD vào tháng 1/2009. Nga đã mt khong 200
t USD trong qu d tr ca mình đ cu không cho đng Rúp gim giá quá nhanh.
Khng hong tài chính toàn cu đã buc các quc gia Châu Á ct gim lãi
sut:
Ngoài nhng khó khn do xut khu sa sút, các nn kinh t Châu Á còn đi
mt vi khó khn do đu t nc ngoài gim mnh. D tính, khng hong tài chính
s làm gim khong 60% lng vn đu t nc ngoài vào các nn kinh t đang tri
dy  Châu Á, t mc 466 t USD nm 2008 xung còn khong 165 t USD nm
2009.
Nht Bn: Gia tháng 12/2008, Ngân hàng Trung ng Nht Bn (BoJ) chính
thc h lãi sut đng Yên ca nc này t mc 0,3% v mc 0,1% . ây là ln ct
gim lãi sut th hai ca BoJ trong vòng 2 tháng.  ln ct gim trc, BoJ đã ln