B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
***** *****
NGUYN TH THÚY HNG
TÍN DNG BT NG SN
TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
THÀNH PH H CHÍ MINH - NM 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
***** *****
NGUYN TH THÚY HNG
TÍN DNG BT NG SN TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
CHUYÊN NGÀNH : KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG.
MÃ S : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. LÊ TH LANH
THÀNH PH H CHÍ MINH - NM 2010
i
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là do chính bn thân tôi nghiên cu và thc
hin vi s hng dn ca Tin s Lê Th Lanh. Các thông tin và s liu đc s
dng trong lun vn đc trích dn đy đ ngun tài liu ti danh mc tài liu tham
kho là hoàn toàn trung thc.
TP.H Chí Minh, tháng 10 nm 2010.
Nguyn Th Thúy Hng
Hc viên cao hc khóa 16
Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính – Ngân hàng.
Trng i hc Kinh t
TP.H Chí Minh.
ii
LI CM N
Tín dng bt đng sn là hot đng đem li hiu qu cao trong hot đng chung
ca Ngân hàng, đem li hiu qu cho các ch th kinh t, góp phn phát trin xã hi
nu đc đu t cht lng và hiu qu. Vi nhng bin đng ca nn kinh t nói
chung và th trng bt đng sn nói riêng, cùng nhng chính sách ca Nhà nc trc
tip đn lnh vc bt đng sn và tín dng bt đng sn đã đy nhiu d án, phng án
vào tình cnh “tin thoái lng nan”, các ch đu t có kh nng mt vn, các doanh
nghip có th dn đn phá sn, các Ngân hàng lâm vào tình trng mt thanh
khon, hiu qu ca nhng khon đu t tín dng Bt đng sn không đt, không
nhng không đóng góp cho s phát trin chung ca xã hi mà còn to ra nhng h ly
khó lng.
Là ngi tham gia và chng kin nhng thành tu mà tín dng bt đng sn đã
đóng góp, cng nh nhng khó khn đang din ra đi vi tín dng bt đng sn nói
riêng và hot đng ca các Ngân hàng, s phát trin ca th trng bt đng sn nói
chung, tác gi quyt đnh tìm hiu, nghiên cu và đa ra mt s gii pháp đ có th
nâng cao hiu qu cho các Ngân hàng trong quá trình cp phát tín dng bt đng sn.
tài đã đc hoàn thành vi s hng dn tn tình ca Tin s Lê Th Lanh, cùng
vi s h tr ca các anh ch đng nghip, ban lãnh đo c quan, đã to điu kin và
thi gian đ tác gi có điu kin thc hin tt nht.
Qua đây, cho phép tác gi gi li cm n sâu sc đn T.S Lê Th Lanh, ngi
thy đã có nhng hng dn và ch bo tn tình, ban lãnh đo và các đng nghip ti
Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn đã to điu kin và thi gian cho tác gi hoàn
tt đ tài. Kính gi đn li chúc sc khe và thành công.
TP.H Chí Minh, tháng 10 nm 2010.
Hc viên: Nguyn Th Thúy Hng
iii
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT.
DANH MC CÁC HÌNH V, BNG BIU.
LI M U
CHNG 1. TÍN DNG BT NG SN VÀ CHT LNG TÍN DNG
BT NG SN TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM 1
1.1.Tng quan v Tín dng Bt đng sn. 1
1.1.1.Bt đng sn và Th trng Bt đng sn. 1
1.1.1.1.Bt đng sn. 1
1.1.1.2.Các yu t nh hng đn giá tr Bt đng sn. 2
1.1.1.3.Th trng Bt đng sn. 3
1.1.2.Tín dng Bt đng sn ti các Ngân hàng thng mi Vit Nam. 5
1.1.2.1.Khái nim tín dng Bt đng sn. 5
1.1.2.2.Vai trò ca Tín dng Bt đng sn. 6
1.1.2.3.Qui trình thc hin tín dng Bt đng sn ti các Ngân hàng thng mi Vit
Nam. 6
1.2.Cht lng tín dng và hiu qu Tín dng Bt đng sn ti các Ngân hàng thng
mi Vit Nam. 10
1.2.1.Cht lng tín dng. 10
1.2.1.1.Khái nim. 10
1.2.1.2.Ý ngh ca vic nâng cao cht lng ca hot đng Tín dng ngân hàng trong
thi k hi nhp kinh t. 10
1.2.2.Hiu qu Tín dng Bt đng sn. 12
1.2.3.Các nhân t nh hng đn cht lng và hiu qu tín dng Bt đng sn. 15
1.2.3.1.Môi trng kinh t và môi trng pháp lý. 15
1.2.3.2.Nng lc s dng vn và kh nng hot đng ca khách hàng. 15
1.2.3.3.T các chính sách và quá trình thc hin ca các Ngân hàng. 16
iv
1.3.Kinh nghim t sau cuc khng hong cho vay cm c Bt đng sn di chun
ti M và các nc trong khu vc – Bài hc cho các NHTM Vit Nam. 17
1.3.1.Khng hong tài chính tín dng Hoa K và các nc trong khu vc. 17
1.3.1.1.Khng hong tài chính - tín dng bt đng sn ti Hoa K. 17
1.3.1.2.Khng hong tài chính tín dng ti Thái Lan. 17
1.3.1.3.Khng hong tài chính tín dng ti Singapor. 18
1.3.1.4.Th trng tài chính tín dng ti Trung Quc. 18
1.3.2.Bài hc kinh nghim cho các Ngân hàng thng mi Vit Nam. 20
1.3.2.1.Hoàn thin các chính sách đi vi Tín dng Bt đng sn. 20
1.3.2.2.m bo tuân th chính sách, qui đnh trong cho vay. 21
1.3.2.3.Nâng cao qun tr ri ro trong hot đng tín dng Bt đng sn. 21
CHNG 2.THC TRNG TH TRNG BT NG SN VÀ TÍN DNG
BT NG SN TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM THI
GIAN T NM 2005 N NM 2009 24
2.1.Thc trng Th trng Bt đng sn. 24
2.1.1.Tình hình kinh t Vit Nam. 24
2.1.2.Thc trng Th trng Bt đng sn. 25
2.1.2.1.S phát trin và nhng bin đng ca Th trng Bt đng sn. 25
2.1.2.2.Tác đng chung t nhng din bin ca Th trng Bt đng sn. 25
2.1.2.3.Hu qu ca Th trng Bt đng sn đóng bng. 28
2.2.Các c ch, chính sách đi vi Tín dng Bt đng sn. 29
2.2.1.Các chính sách v mô. 29
2.2.1.1.Các chính sách ca Ngân hàng Nhà nc. 29
2.2.1.2.Các chính sách ca các ban ngành liên quan. 29
2.2.2.Các chính sách vi mô ca các Ngân hàng thng mi. 31
2.2.2.1.Theo đi tng đc cp tín dng. 31
2.2.2.2.Theo hàng hóa đc tài tr. 31
2.2.2.3.Theo loi Tài sn đm bo. 32
2.2.2.4.Theo loi tin cp tín dng. 32
v
2.2.2.5.Theo thi gian tài tr. 32
2.2.2.6.Theo ngun s dng tài tr. 33
2.3.Thc trng Tín dng Bt đng sn ti các NHTM Vit Nam. 33
2.3.1.Thc trng tín dng Bt đng sn. 33
2.3.1.1.Tình hình huy đng. 33
2.3.1.2.Tình hình cho cho vay. 35
2.3.2.Cht lng và Hiu qu ca Tín dng Bt đng sn. 43
2.3.2.1.N có vn đ đang ngày mt tng lên ti các Ngân hàng. 43
2.3.2.2.Cht lng và Hiu qu ca Tín dng Bt đng sn. 46
2.4.Mt đt đc và nhng hn ch trong Tín dng Bt đng sn ti các NHTM Vit
Nam. 49
2.4.1.Nhng đóng góp ca Tín dng Bt đng sn 49
2.4.1.1.i vi nn kinh t. 49
2.4.1.2.i vi các Thành phn kinh t 49
2.4.2.Nhng hn ch trong quá trình thc hin. 49
2.4.2.1.Cha đ ngun nhân lc thc hin. 50
2.4.2.2.Chính sách, qui trình cha hoàn thin. 50
2.4.2.3.Cha phát huy vai trò ca khi Qun tr ri ro. 50
2.4.2.4.m bo tính dng cha cht ch. 51
2.4.2.5.Bt cp trong thc hin đnh giá Tài sn đm bo. 51
2.4.2.6.Công ngh qun lý cha đáp ng đc nhu cu phát trin. 52
2.4.2.7.Huy đng còn nhiu bt cp. 53
2.4.2.8.Cha đóng tròn vai trò ca nhà cung ng vn. 53
2.5.Nguyên nhân ca nhng tn ti trong Tín dng Bt đng sn ti các NHTM Vit
Nam. 54
2.5.1.Nguyên nhân khách quan. 54
2.5.1.1.S bin đng ca tình hình th gii và khu vc. 54
2.5.1.2.T c ch, chính sách ca Nhà nc. 55
vi
2.5.2.Nguyên nhân ch quan. 55
2.5.2.1.T khách hàng – các ch th đc tài tr. 55
2.5.2.2.T bn thân các Ngân hàng thng mi. 57
CHNG 3.GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG VÀ HIU QU TÍN DNG
BT NG SN TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM. 61
3.1.nh hng phát trin ca các Ngân hàng thng mi Vit Nam. 61
3.1.1.nh hng chung. 61
3.1.2.nh hng đi vi Tín dng Bt đng sn. 62
3.2.Gii pháp nâng cao cht lng và hiu qu Tín dng Bt đng sn ti các Ngân
hàng thng mi Vit Nam. 63
3.2.1.Các gii pháp v mô. 63
3.2.1.1.Hoàn thin c ch, chính sách cho TT BS phát trin hiu qu. 63
3.2.1.2.Hoàn thin các chính sách đi vi các Ngân hàng thng mi. 66
3.2.2.Các gii pháp vi mô ca các Ngân hàng thng mi. 67
3.2.2.1.Hoàn thin qui trình, qui ch cp tín dng. 67
3.2.2.2.Lp chin lc đu t và phát trin d n Bt đng sn. 69
3.2.2.3.m bo ngun và kh nng thanh khon. 70
3.2.2.4.Thành lp Công ty qun lý và khai thác bt đng sn. 72
3.2.2.5.To lp và khai thác ngun d liu v th trng bt đng sn và Tín dng Bt
đng sn. 73
3.2.2.6.Liên kt vi các Qu phát trin BS và các công ty chuyên v BS. 74
3.2.2.7.Phát trin ngun nhân lc. 74
3.2.2.8.u t phát trin h thng công ngh hin đi. 75
3.2.2.9.Nâng cao hiu qu hot đng ca khi Qun tr ri ro. 75
3.2.3.Các gii pháp h tr. 76
3.2.3.1.NHNN cn gi vai trò là đnh hng phát trin cho NHTM. 76
3.2.3.2.Thúc đy các t chc đánh giá, xp loi doanh nghip và cung cp các thông
tin tài chính hình thành và phát trin. 76
vii
3.2.3.3.Hoàn thin nhng qui đnh v cp giy phép tham gia hot đng Bt đng sn.
77
3.2.3.4.Nâng cao vai trò ca Hip hi Ngân hàng và Bt đng sn. 78
3.2.3.5.Nâng cao vai trò và kh nng thc hin ca các thành phn kinh t. 78
KT LUN CHUNG.
TÀI LIU THAM KHO.
viii
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
- BS: Bt đng sn.
- TDBS: Tín dng Bt đng sn.
- TSB: Tài sn đm bo.
- NHTM, ngân hàng: Ngân hàng thng mi.
- NHNN: Ngân hàng Nhà nc
- TCTD: T chc tín dng.
- HQT: Hi đng qun tr
- TT1: Th trng 1
- UBND: y ban nhân dân.
- CBRE: CB Richard Ellis, công ty bt đng sn hàng đu th gii ca M.
ix
DANH MC HÌNH NH
Hình 1.1. S đ Qui trình tín dng 7
DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 2.1. Tình hình huy đng vn ti 1 s NHTM (2005 – 2009) 34
Bng 2.2. Vn huy đng t TT1 và Vn điu l ti 1 s NHTM (2005 -2009) 34
Bng 2.3. D n cho vay và D n BS ti 1 s NHTM (2005 -2009) 36
Biu 2.1. So sánh Tng d n và Ngun huy đng qua các nm ca ICB 36
Biu 2.2. So sánh Tng d n và ngun huy đng qua các nm ca SACB 37
Biu 2.3. So sánh Tng d n và Ngun huy đng qua các nm ca TCB 37
Biu 2.4. So sánh Tng d n và Ngun huy đng qua các nm ca OCB 38
Bng 2.4. T l tng trng D n BS ti 1 s NHTM (2005 -2009) 39
Biu 2.5. Tc đ tng trng TDBS ti 1 s NHTM (2005-2009) 40
Bng 2.5. D n Ngành ngh kinh t “Hot đng Phc v cá nhân và cng đng”
ti 1 s NHTM (2005 -2009) 40
Bng 2.6. T l tng trng d n Ngành ngh kinh t “Hot đng Phc v cá
nhân và cng đng” ti 1 s NHTM (2005 -2009) 41
Biu 2.6. Tc đ tng trng D n ngành ngh kt “Hot đng phc v cá nhân
và cng đng” ca 1 s NHTM (2005-2008) 42
Bng 2.7. T trng d n trung dài hn ti 1 s NHTM (2005-2009) 42
Bng 2.8. D n không đ tiêu chun ti 1 s NHTM (2005-2009) 43
Bng 2.9. T trng D n không đ tiêu chun trên Tng d n 43
ti 1 s NHTM ( 2005-2009) 43
Bng 2.10.T l tng D n không đ tiêu chun ti 1 s NHTM ( 2005-2009) 44
Bng 2.11.H s chênh lch lãi ròng ti 1 s NHTM (2005 -2009) 44
Bng 2.12. H s N có kh nng mt vn trên Tng d n
ti 1 s NHTM (2005 -2009) 45
x
LI M U
Ü TÍNH CP THIT CA TÀI.
S phát trin nóng ca th trng BS, cùng vi nhng điu kin “d dãi” trong
quá trình cp phát TDBS đã to nên cuc khng hong kinh t - tài chính ti M, làm
chao đo th trng tài chính th gii và to nguy c ln cho s phát trin ca nn kinh
t các nc. Thông qua cuc khng hong đã cho thy, vai trò và tm nh hng ca
th trng BS đi vi nn kinh t là rt ln.
Ti Vit Nam hin nay, hot đng cho vay ca các ngân hàng phn ln là cho
vay có bo đm bng tài sn, trong đó tài sn là BS chim đa s vì đc đa vào
danh sách các tài sn u tiên, tt c nhng tác đng ca th trng BS tng hoc
gim đu nh hng trc tip đn hot đng cho vay, đc bit là các khon tài tr BS
khi tài sn đm bo cng chính là hàng hóa, đi tng đc tài tr. Quá trình thc hin
d án, phng án s nh hng trc tip đn tính pháp lý và giá tr đm bo khon
vay. S bin đng ca th trng BS, ca hot đng tín dng ti các Ngân hàng, đc
bit là TDBS trong thi gian qua đã cho thy, ri ro và nhng h ly t các khon tài
tr kém cht lng tht khó lng. Phi chng chúng ta m ca, hc tp và cng đi
theo li mòn suy thoái ca các nc? Và ri chúng ta s mt bao nhiêu nm đ khc
phc nhng hu qu do nhng yu kém trong quá trình thc hin, trong x lý phát
sinh? Nhng ánh mt thiu thin cm, nhng quan nim không đng lòng v TDBS
ngày mt tng cao. Phi chng tt c nhng khng hong, nhng tn ti và nhng tiêu
cc đu do TDBS đem li? Phi chng s phát trin ca th trng BS và s “l
đà” trong vic tài tr cho BS là nhng nguyên nhân đa nn kinh t đi vào trì tr?
Vi quá trình làm vic ti Ngân hàng, là ngi trc tip tham gia thc hin tài
tr tín dng, chng kin nhng thng trm t th trng BS và hot đng ca các
Ngân hàng, vic nghiên cu hot đng tài tr tín dng đi vi lnh vc BS ca các
ngân hàng tr thành mt yêu cu cn thit cho s phát trin ca th trng BS và
hiu qu ca hot đng ngân hàng, t đó to nên s gia tng li ích v mt kinh t, góp
phn phát trin xã hi.
xi
Vi nhng lý do trên, tác gi quyt đnh chn đ tài “ Tín dng bt đng sn
ti các ngân hàng thng mi Vit Nam” đ nghiên cu và thc hin.
Ü MC TIÊU NGHIÊN CU.
Tp trung nghiên cu nhng tn ti, vng mc và khó khn trong hot đng
TDBS ti các NHTM Vit Nam trong mi quan h và nh hng ca th trng
BS, nhng chính sách ca Nhà nc và nn kinh t, t đó đa ra các gii pháp cho
các vn đ đc nêu nhm nâng cao hiu qu TDBS ti các ngân hàng thng mi,
góp phn n đnh và phát trin kinh t, th hin theo 2 ni dung chính:
- Nâng cao cht lng và hiu qu hot đng TDBS đi đôi vi vic hn ch
và phòng nga ri ro trong hot đng ca các Ngân hàng thng mi.
- Nâng cao hiu qu quá trình s dng vn t nhng khon TDBS cho các
thành phn kinh t, là tin đ phát trin th trng BS đúng vi vai trò và chc nng
trong mi quan h tng th, góp phn n đnh và phát trin kinh t - xã hi.
Ü I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU.
Th trng BS chu s chi phi ca nhiu yu t chính tr, kinh t, vn hóa, xã
hi trong đó các chính sách pháp lut, các chính sách kinh t, các chính sách xã hi là
nhng yu t tác đng mnh nht. Vì vy, vic nghiên cu TDBS ti các ngân hàng
thng mi không khi liên quan đn nhng vn đ nêu trên. Tuy nhiên, trong phm vi
nghiên cu ca đ tài, ch gii hn :
- i tng nghiên cu: Nhng din bin ca th trng BS trong thi gian
qua và hot đng TDBS ti các Ngân hàng thng mi Vit Nam.
- Thi gian: S liu nghiên cu và tìm hiu trong khong thi gian t nm
2005 đn ht nm 2009.
Ü PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Thc hin theo: phng pháp nghiên cu lch s; phng pháp phân tích, tng
hp; phng pháp nghiên cu đnh lng, đnh tính; và phng pháp nghiên cu tham
kho ý kin các chuyên gia trong lnh vc BS, ngân hàng.
xii
Ü TÍNH THC TIN CA TÀI NGHIÊN CU.
Hot đng tín dng là mt trong các hot đng ch yu ca Ngân hàng. Trong
đó, tín dng BS luôn chim t trng cao và tng trng qua các nm theo s phát
trin và nhu cu ca xã hi, là hot đng góp phn tng trng d n, tng li nhun
cho hot đng Ngân hàng, cng là hot đng có nhng nh hng tích cc đi vi
hot đng Ngân hàng nói riêng và s phát trin ca xã hi nói chung nu đc đu t
cht lng và hiu qu. Nhng cng là hot đng mang li nhiu tiêu cc nu thc
hin không đúng vai trò, chc nng ca tín dng.
T nhng nh hng ca nn kinh t th gii và khu vc, sau nhng nh hng
tích cc là nhng nh hng tiêu cc. n đnh và phát trin xã hi, Nhà nc đa
ra nhng chính sách nhm qun lý và điu chnh các ngành ngh phát trin trong
khuân kh. Tuy nhiên, nhng chính sách đã ít nhiu tác đng đn th trng BS, tác
đng trc tip và gián tip đn hot đng tín dng ti các Ngân hàng, đ sau nhng
đóng góp tích cc t TDBS đem li là nhng “ánh nhìn” ái ngi, thiu thin cm v
TDBS.
Qua quá trình công tác trong ngành Ngân hàng, là ngi trc tip tham gia và
cng chng kin nhng thng trm t th trng BS và TDBS, mt s các gii
pháp đ có th nâng cao hiu qu TDBS ti các Ngân hàng thng mi, là kt qu
nghiên cu thc t ti các Ngân hàng, vi s tìm hiu, phân tích t các s liu thc t
qua báo chí, các kênh truyn thông, cùng vi nhng ý kin tham kho t các chuyên
gia BS, ngân hàng, các ch th đang tham gia trc tip trong giao dch BS,…Hi
vng, đây là nhng gii pháp có tính thc tin cao, có th áp dng trong hot đng
TDBS ca ngân hàng c ngn hn và trung dài hn.
Ü NHNG IM MI CA TÀI.
tài “ Tín dng bt đng sn ti các ngân hàng thng mi Vit Nam” là
đ tài nghiên cu cha có tác gi nào thc hin t trc đn nay. Các nhn đnh, phân
tích đu xut phát t nhng thc tin mà tác gi đã trãi qua. Các gii pháp đc đa ra
t nhng kinh nghim ca chính bn thân tác gi vi các s liu, thông tin thc t có
s tham kho ca các chuyên gia; các gii pháp va mang tính ngn hn, va mang
xiii
tính dài hn và là gii pháp mi có th áp dng trong thc tin hot đng mang li hiu
qu cho TDBS ca ngân hàng.
Hn ch ca tài là s liu kho sát và tham kho cha th hin đc ht tt
c các Ngân hàng, tác gi ch kho sát t nhng s liu mà các Ngân hàng đã công b
th hin qua các Báo cáo tài chính và Báo cáo thng niên đc công b rng rãi trên
các website. Tuy s liu báo cáo cha hoàn toàn đy đ nhng th hin đc phn nào
thc trng và cng là khó khn cho các nhà đu t trong quá trình tìm hiu và tip cn
thông tin h thng các Ngân hàng.
Ü KT CU CA TÀI.
Kt cu ca đ tài gm 03 chng:
Chng 1: Tín dng Bt đng sn và cht lng Tín dng Bt đng sn ti các
Ngân hàng thng mi Vit Nam.
Chng 2: Thc trng ca th trng Bt đng sn và Tín dng Bt đng sn
ti các Ngân hàng thng mi Vit Nam, giai đon 2005 - 2009.
Chng 3: Gii pháp nâng cao cht lng và hiu qu tín dng Bt đng sn
cho các ngân hàng thng mi Vit Nam.
Th trng BS là mt th trng chu s chi phi ca nhiu yu t, t s phát
trin chung ca nn kinh t, kh nng ca các ch th, đn các ngun vn thc hin.
Bên cnh đó, còn chu nhiu tác đng t s bin đng và phát trin ca các ngành liên
quan nh xây dng, sn xut nguyên liu, dch v t vn, dch v đu t,…Các gii
pháp đa ra bao gm t v mô đn vi mô, tp trung ch yu cho TDBS nói riêng và
hot đng tín dng nói chung ti các Ngân hàng. Ngoài ra, mt s gii pháp h tr
cng đc đ xut đ góp phn nâng cao tính hiu qu cho các gii pháp chính.
phát huy ht hiu qu trong vic thc hin các gii pháp cn có s liên h, ni kt, tng
hp trong tt c các chính sách phát trin th trng BS và các ngành ngh, lnh vc
liên quan. ng thi phi có thi gian đ dài đ thc hin trên nn tng môi trng
pháp lý phù hp, s phát huy đc tính ng dng cao trong thc tin.
1
CHNG 1. TÍN DNG BT NG SN VÀ CHT LNG
TÍN DNG BT NG SN TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM
1.1. Tng quan v Tín dng Bt đng sn.
1.1.1. Bt đng sn và Th trng Bt đng sn.
1.1.1.1. Bt đng sn.
Hu ht các nc đu coi BS là đt đai và nhng tài sn có liên quan đn đt
đai, không tách ri vi đt đai, đc xác đnh bi v trí đa lý ca đt (iu 517, 518
Lut Dân s Cng hoà Pháp, iu 86 Lut Dân s Nht Bn, iu 130 Lut Dân s
Cng hoà Liên bang Nga, iu 94, 96 Lut Dân s Cng hoà Liên bang c…).
Theo B lut Dân s nm 2005 ca nc Cng hoà XHCN Vit Nam, ti iu
174 có quy đnh: “BS là các tài sn bao gm: t đai; Nhà, công trình xây dng gn
lin vi đt đai, k c các tài sn gn lin vi nhà, công trình xây dng đó; Các tài sn
khác gn lin vi đt đai; Các tài sn khác do pháp lut quy đnh”.
Khái nim BS rt rng, đa dng và cn đc quy đnh c th bng pháp lut
ca mi nc, có nhng tài sn ti quc gia này không cho là BS, trong khi quc gia
khác li lit kê vào danh mc BS. Hn na, các quy đnh v BS trong pháp lut ca
Vit Nam là khái nim m mà cho đn nay cha có các quy đnh c th danh mc các
tài sn này.
Theo quy đnh ca Lut dân s
sa đi s 33/2005/QH11, Quc hi khóa XI,
k hp th 7 thì BS là các tài sn bao gm: đt đai; nhà, công trình xây dng gn lin
vi đt đai, k c các tài sn gn lin vi nhà, công trình xây dng đó; các tài sn khác
gn lin vi đt đai và các tài sn khác do pháp lut quy đnh.
Nh vy, theo quy đnh trên cho thy BS hàm cha hai đc đim sau:
- Th nh
t, BS là tài sn không di chuyn đc. Trong đó, BS đin hình
nht là đt đai, nhà . Mt khác, do đc đim không di chuyn đc, nên v trí BS (
2
thành ph hay nông thôn, khu vc trung tâm hay khu vc xa trung tâm, ) đóng
mt vai trò rt quan trng trong vic đnh giá BS. Cùng mt mnh đt có cùng din
tích nh nhau, nhng hai ni khác nhau thì giá tr, giá mua bán cng s khác nhau.
ây chính là tính hàng hóa ca BS.
- Th hai, công trình xây dng, tài sn khác nu nh không gn lin vi đt
đai, nhà thì không th xem là BS, nhng khi gn vi đt đai, nhà thì đc xem là
BS. Vì vy, đt đai, nhà bn thân nó là BS. ng thi, nó cng là yu t đu tiên
ca bt k BS nào khác.
BS đa ra giao dch, trao đi đc gi là hàng hóa BS. Nhng cng có
nhng BS không th là hàng hóa vì đó là nhng BS dùng đ phc v các mc đích
chính tr xã hi hay phc v cng đng. Nhng BS nh vy, tuy không chu tác đ
ng
chi phi ca th trng nhng li chu tác đng ln v mt chính sách ca Nhà Nc.
Nhng BS này có th m rng hay thu hp, có th đc bán cho các đi tng khác
đ tr thành BS hàng hóa.
Xét v mt tích cc, BS là yu t vt cht có ích cho con ngi, là tài nguyên
ca quc gia và có tính lâu bn th hin rõ trong quá trình s dng đt đai bi vì đt
đai hu nh không b hao mòn giá tr s dng theo thi gian s dng.
Mt khác, đi vi BS là hàng hoá còn có th giao dch trên th trng và
mang li giá tr tng thêm cho nn kinh t thông qua vic chuyn t giá tr hin vt
sang tin t. Tuy nhiên, mt hn ch ca BS chính là yu t BS không di chuyn
đc, và có tính khan him theo thi gian khi dân s ngày mt tng, nhng din tích
đt đai thì không th tng (tr trng hp do đc bi đp và ln bin, ln sông,…).
ây chính là nguyên nhân dn đn tng cung BS trong tng lai luôn thp hn so
vi tng nhu cu BS xét v dài hn.
1.1.1.2. Các yu t nh hng đn giá tr Bt đng sn.
Khi đánh giá BS ngm hiu rng đây là BS hàng hóa, là BS có th mua đi,
bán li, cho thuê, chuyn quyn s hu, Nh vy, các yu t quan trng tác đng
đn vic đnh giá tr BS có th k đn nh sau:
3
(1). V trí bt đng sn: Do BS không di chuyn đc, nên v trí BS đâu,
môi trng xung quanh th nào, v trí trung tâm hay xa trung tâm, v trí có th dùng
làm ch kinh doanh hay ch dùng đ , là nhng yu t tác đng không nh đn giá
tr BS đc đnh giá cao hay thp. Mt khác, đi sng xã hi ngày càng phát trin,
con ngi càng chú trng quan tâm đn môi trng sng và làm vic, c s h tng
phát trin s thúc đy ngi s dng chp nhn mt v trí BS vi giá cao hn.
(2). Hình dáng bt đng sn và yu t vn hóa: V mt giá tr s dng, rõ ràng
mt mnh đt vuông vn, chiu rng không quá rng, chiu dài không quá dài là mt
la chn a thích ca đa s nhiu ngi. Nhng điu đó, th hin đc đim vn hóa,
th hiu, s thích và nhu cu ca mi cá nhân đi vi hình dáng ca BS. Mt khi h
yêu thích và va lòng vi hình dáng, din tích, kích c BS đó thì h s đnh giá BS
cao hn và ngc li. Do đó, hình dáng BS và yu t vn hóa cng là mt trong các
yu t làm nh hng đn giá tr BS.
(3). Cung - cu v bt đng sn: Din bin cung cu v BS trong tng giai
đon nht đnh có th đy giá BS lên cao hoc ngc li. Yu t này mang tính th
trng và có khi làm cho giá tr BS b tng, gim mt cách bt ng lên cao hoc thp
hn so vi giá tr thc ca chính BS đó.
(4). Chính sách ca Nhà nc: Chính sách ca Nhà nc nh quy hoch, gii
ta, phóng đng, có th làm nh hng ln đn giá tr BS, làm cho BS bin đng
không ng, tng hoc gim giá đt bin, hoc không th giao dch.
Tóm li, vic xác đnh các yu t nh hng đn giá tr BS là rt quan trng,
thông qua vic phân tích, x lý và đánh giá đúng các yu t này là c s đ xác đnh
giá tr thc ca BS, giúp cho vic th chp, mua và bán, liên doanh, liên kt,… tr
nên chính xác hn, minh bch hn và th trng BS bt nhng cn nóng lnh tht
thng nh hin nay.
1.1.1.3. Th trng Bt đng sn.
Hin ti trên th gii tn ti nhiu quan đim khác nhau v th trng BS,
theo đó có 3 quan đim c bn sau:
- Quan đim th nht cho rng th trng BS và th trng đt đai là mt.
4
- Quan đim th hai cho rng th trng BS là th trng nhà, đt.
- Quan đim th ba cho rng th trng BS là hot đng mua bán, trao đi,
cho thuê, th chp, chuyn dch quyn s hu hay quyn s dng BS theo c ch th
trng có s qun lý ca Nhà Nc.
Trong ba quan đim trên, quan đim th ba phn ánh trc tip các hot
đng
ca th trng, làm cho ngi ta d nhn bit phm vi và ni dung ca th trng BS.
Quan đim này cng cho thy th trng BS là ni duy nht chuyn nhng tài sn
BS cha phi là hàng hóa thành nhng tài sn BS hàng hóa đ giao dch trên th
trng.
Th trng BS có nhng đc đim chung sau:
(1). Cp đ phát trin: Hu h
t các quc gia có nn kinh t th trng, th
trng BS đu hình thành và phát trin qua 4 cp đ: s khi (đt đai ban đu), tp
trung hoá (d án hình thành), tin t hoá (huy đng vn) và tài chính hoá (tái cp vn).
(2). Chu k dao đng: Trong mi cp đ phát trin ca th trng BS, quá
trình vn đng ca th trng đu có chu k dao đng tng t nh
nhiu th trng
khác, bao gm có 4 giai đon: phn vinh (sôi đng), suy thoái (có du hiu chng li),
tiêu điu (đóng bng) và phc hi (nóng dn lên có th gây “st”).
(3). Mang tính vùng, khu vc: Th trng BS mang tính vùng, tính khu vc
sâu sc và không tp trung, tri rng trên khp các vùng min ca mi đt nc. Sn
phm hàng hoá BS có “d tha” vùng này cng không th đem bán vùng khác.
Bên cnh đó, mi th trng mang tính cht đa phng vi quy mô và trình đ khác
nhau do có s phát trin không đu gia các vùng, các min, do điu kin t nhiên và
trình đ phát trin kinh t-vn hoá-xã hi khác nhau dn đn quy mô và trình đ phát
trin ca th trng BS cng khác nhau.
(4). Chu s chi phi ca yu t pháp lut: BS là tài sn ln ca mi quc gia,
là hàng hoá đc bit, các giao dch v BS tác đng mnh m đn hu ht các hot
đng kinh t-xã hi. Do đó, các vn đ v BS đu chu s chi phi và điu chnh cht
ch ca h thng các vn bn quy phm pháp lut riêng v BS, đc bit là h thng
các vn bn quy phm pháp lut v đt đai và nhà .
5
(5). Th trng BS là mt dng th trng không hoàn ho: thông tin không
đy đ, thiu mt s t chc ca th trng. c đim này xut phát t nhng đc
trng riêng ca mi vùng, chu s chi phi ca điu kin t nhiên cng nh truyn
thng và tp quán, th hiu, tâm lý xã hi trong quá trình s dng BS. Trong đó, s
tác đng ca Nhà nc đang là mt trong các yu t to nên tính không hoàn ho ca
th trng BS.
(6). Th trng BS có mi liên h mt thit vi th trng vn và tài chính:
BS là tài sn đu t trên đt bao gm c giá tr đt đai sau khi đã đc đu t. u t
to lp BS thng s dng mt l
ng vn ln vi thi gian hình thành BS cng
nh thu hi ngun vn dài. ng thái phát trin ca th trng này tác đng ti nhiu
loi th trng trong nn kinh t: th trng vn, th trng chng khoán (ngành xây
dng), th trng vt liu xây dng và đ ni tht, th trng lao đng,
Mc khác, v mt li ích, vic phát trin th tr
ng BS có tác dng ln đi vi
vn đ chu chuyn vn trong nn kinh t; phát trin c cu th trng (th trng vn,
tài chính, th trng BS, th trng chng khoán, lao đng, ) và còn mang li li
ích v an sinh xã hi, đáp ng nhu cu nhà , đt đai cho ngi dân,
1.1.2. Tín dng Bt đng sn ti các Ngân hàng thng mi Vit Nam.
1.1.2.1. Khái nim tín dng Bt đng sn.
TDBS
là quan h tín dng gia ngân hàng vi khách hàng (th nhân hoc
pháp nhân) liên quan đn lnh vc BS. Nói cách khác, TDBS là vic ngân hàng cp
vn cho khách hàng cn c vào mc đích vay vn ca khách hàng liên quan đn BS.
Theo đó, ngân hàng cho khách hàng vay đ: đu t kinh doanh BS, xây dng
nhà đ bán, sa cha mua bán nhà ca, xây dng hoàn thin c s h tng các d án,
mua nhà tr góp, xây dng vn phòng cho thuê, Nh vy, tín dng ngân hàng đi vi
lnh vc BS bao gm c hai hình thc: va đáp ng nhu cu đu t kinh doanh BS
ca nhà đu t, va đáp ng nhu cu s dng nhà ca ngi dân, nhu cu s dng
BS ca các thành phn kinh t.
Vic cp tín dng BS ca các ngân hàng đã góp phn tác đng đn cung cu
BS trên th trng. Tuy nhiên, đ bo đm hiu qu hot đng và an toàn khi cho
6
vay, các ngân hàng yêu cu khách hàng vay vn phi đm bo nguyên tc tín dng nh
vn vay phi đc s dng đúng mc đích và phi đc hoàn tr c gc và lãi theo
đúng k hn đã cam kt. Mt khác, ngân hàng còn có th yêu cu khách hàng thc
hin đm bo tín dng hoc áp dng các nguyên tc đánh giá khách hàng khác đ làm
c s xét duyt cho vay.
1.1.2.2. Vai trò ca Tín dng Bt đng sn.
Trong giai đon hin nay, nn kinh t Vit Nam tuy có nhiu s tin trin so vi
giai đon trc, nhng các kênh cung cp vn cho s phát trin ca nn kinh t vn
cha phát trin, cha phát huy ht hiu qu vn có ca nó. Ngun cung cp ch yu
đu xut phát t h thng các ngân hàng. Vì vy, vai trò ca tín dng ngân hàng đi
vi nn kinh t nói chung và đi vi lnh vc BS nói riêng vn gi v trí quan trng.
Tín dng ngân hàng, va là kênh cung cp vn cho th trng BS di dng các d
án đu t BS (kích cung) va là kênh cho vay tiêu th BS (kích cu).
Mc khác, v tính hiu qu đi vi các d án BS, ngân hàng va là ngi
cung cp vn thc hin d án, phng án, nhà đu t góp vn cùng vi doanh nghip
kinh doanh BS, va là nhà t vn, nhà cung cp dch v thanh toán, nhà cung ng
vn cho ngi tiêu th, iu này đã to nên mt s gn kt gia cung và cu BS
trên th trng, góp phn to nên s phát trin cho th trng BS.
1.1.2.3. Qui trình thc hin tín dng Bt đng sn ti các Ngân hàng thng
mi Vit Nam.
Qui trình cp tín dng là các bc thc hin theo các vn bn hng dn đã
đc ban hành mt cách trình t và c th. Mi sn phm theo tng thi k s có
nhng hng dn và quy đnh nhm qui chun hóa quá trình thc hin t khâu bt đu
đn khi tt toán và hoàn tt khon tín dng. Vi TDBS, cng nh các sn phm tín
dng khác, qui trình đc thc hin ging nh tt c các sn phm ph bin đang đc
các Ngân hàng cung cp cho nn kinh t.
7
Hình 1.1. S đ Qui trình tín dng
Bt đu
P. KD tip cn và thm
đnh khách hàng
Thm đnh tính kh
thi và hiu qu d
án, phng án vay.
Thm đnh TSB
Chuyn phòng ban Hi
s nu vt quyn phán
quyt ti Chi nhánh
Gii ngân, phát hành Bo
lãnh
Trình h s và
phán quyt
Qun lý tín dng và x lý
p
hát sinh.
Tt toán và hoàn tr Tài sn
đm bo
Hoàn tt th tc v tài sn
đm bo
không
t
Không
t
8
(1). Tip cn và thm đnh khách hàng: Ngân hàng là ngi cung cp và tài tr
vn cho khách hàng thc hin d án, phng án nhm đem li hiu qu cho các bên
tham gia và góp phn phát trin kinh t. Mt khi đã tham gia và có k hoch thc hin,
khách hàng không th không cn vn. Ngòai vn t có, các ch đu t cn thêm các
ngun vn góp t các đi tác và tn dng t tt c các ngun có th. Tuy nhiên, cho
đn nay, vn Ngân hàng vn là ngun chính cho tt c các k hoch phát trin.
Ngân hàng là t chc trung gian huy đng và cho khách hàng s dng li ngun
vn đã đc huy đng. Vic tìm kim và nhn din ra khách hàng là đi tác đ có th
tài tr là mt quá trình ngh thut và khoa hc. Khách hàng phi là nhng ngi có
kh nng thc hin, đc cp phép thc hin theo qui đnh và quan trng là có thin
chí tr n dù bt k
điu kin gì phát sinh trong quá trình thc hin.
(2).Thm đnh tính kh thi và hiu qu d án, phng án vay: D án, phng án
vay là đi tng s dng vn vay, hay còn gi là đi tng hàng hóa đc tài tr vn.
D án, phng án vay phi mang tính kh thi và có hiu qu theo kh nng thc hin
ca ch đu t, hi đ nhng điu kin theo qui đnh. Hiu qu không nhng mang li
kt qu cho ch đu t còn góp phn n đnh và phát trin xã hi.
Tùy theo đi tng đc tài tr, mi d án, phng án mang li mc đ hiu
qu khác nhau trong tng thi k c th. Vic phân tích, thm đnh tính hiu qu và
kh nng góp phn phát trin xã hi cn đc thc hin đy đ. iu đó, không nhng
mang li hiu qu cho ngi đc tài tr, t chc tài chính cung cp vn mà còn giúp
đng vn thc hin đc đúng vai trò và chc nng vn có.
Thm đnh Tài sn đm bo khon vay: Hu ht, tt c các khon tín dng đu
có TSB. Tuy nhiên, đ mt tài sn có th làm TSB cn hi đ các điu kin theo
qui đnh cn c theo tng thi k và chính sách ca mi ngân hàng đi vi tng đi
tng khách hàng. Trong quá trình tài tr cho khách hàng, hu ht ri ro tín dng
nghiên v phía Ngân hàng và TSB là bin pháp giúp gim thiu ri ro cho hot đng
ca Ngân hàng, tng cng kh nng tip cn ngun vn ti các Ngân hàng cho khách
hàng, kích thích hot đng ca các Ngân hàng và hn ch ri ro khi khon tín dng
phát sinh vn đ.
9
Vic thm đnh và chp nhn mt tài sn làm vt đm bo cho khon tín dng
tuy không phi là yu t chính quyt đnh vic tài tr, nhng là mt khâu quan trng
trong quá trình cp và x lý tín dng. TSB phi hi đ các điu kin theo qui đnh và
luôn mang giá tr đm bo cho khon tín dng đã cp.
(3).Trình h s và Phán quyt: Trình h s lên các cp lãnh đo là khâu cui
cùng trong quá trình thm đnh. Phán quyt vic cp tín dng quyt đnh mt khon tín
dng đc tài tr hay không. Quá trình trình và quyt đnh cp tín dng cho khách
hàng là quyt đnh bao gm qua các cp lãnh đo và c hi đng thm đnh. Cn c
theo tình hình hot đng ti tng t chc tín dng, và tùy thuc vào kh nng tài tr,
cng nh s y quyn phán quyt ti các cp, khon tài tr s đc quyt đnh cn c
trên mc đ đi tng khách hàng, hàng hóa tài tr và loi tài sn đm bo.
(4).Hoàn tt th tc tài sn đm bo: Hoàn tt th tc v TSB (bao gm hoàn
tt th tc công chng, chng thc Hp đng đm bo và ng ký giao dch đm bo
xác nhn quyn x lý tài sn) là khâu cui cùng đ hoàn tt các điu kin v vic cp
tín dng, cng là khâu đu tiên m ra vic giao dch chính thc gia bên cp tín dng
và bên đc cp tín dng. Hp đng giao dch tín dng (cp vn trc tip hoc gián
tip) ch đc thc hin sau khi TSB đã đc hoàn tt th tc. Tuy nhiên, tùy theo
mc đ và đi tng khách hàng đc tài tr, vic hoàn tt th tc v TSB có th
đc linh hot nhm mang li hiu qu tt nht.
(5).Gii ngân, phát hành bo lãnh: Gii ngân, phát hành bo lãnh là vic cung
cp vn cho khách hàng thc hin d án, phng án theo k hoch đã đnh. Tùy theo
nhu cu và k hoch, mi khon tài tr có th đc thc hin mt ln hoc nhiu ln
theo nhu cu thc t cn c trên chng t và tài liu cn s dng vn ca khách hàng.
(6).Qun lý tín dng và v lý phát sinh nu có: Theo thi gian, khon tín dng
đc khách hàng s dng thc hin d án, phng án. Vic qun lý khon tín dng sát
sao và cht ch không nhng hn ch và có bin phát kp thi x lý khi phát sinh s
c, mà còn phát huy đc hiu qu ca khon tín dng mt cách tt nht.
Mt khon tín dng luôn luôn đc thm đnh k càng và đy đ các bc
trc khi quyt đnh tài tr và cp vn. Tuy nhiên, theo thi gian, tr nhng phát sinh
10
do c ý, vic phát sinh vn đ là điu không th tránh khi khi tình hình thc t thay
đi so vi k hoch đã d kin. Ngân hàng và khách hàng cn phi hp và có nhng
hng x lý nhm gim thiu ri ro và có bin pháp x lý tt nht cho c đôi bên.
(7).Tt toán và hoàn tr Tài sn đm bo: Sau thi gian tài tr d án, phng án
cho khách hàng và đng vn đã hoàn tt vai trò ca mình trong quá trình luân chuyn.
ng vn tr v và khon tín dng đc tt toán theo cam kt.
Tùy theo tình hình s dng vn ca khách hàng, khon tín dng có th đc tt
toán đúng theo thi gian nh đã cam kt ban đu, hoc sm hn hoc tr hn khi vn
đ phát sinh. Tt toán khon tín dng là kt thúc chu trình ca đng vn theo thi gian,
và TSB cng đã đóng trn vai trò vt bo đm, đc hoàn tr li cho ch s hu.
1.2. Cht lng tín dng và hiu qu Tín dng Bt đng sn ti các
Ngân hàng thng mi Vit Nam.
1.2.1. Cht lng tín dng.
1.2.1.1. Khái nim.
Cht lng tín dng là tng hp nhng ch tiêu, đc trng đáp ng theo yêu cu
ca khách hàng (ngi vay tin), phù hp vi s phát trin kinh t - xã hi, đm bo
s tn ti và phát trin ca ngân hàng.
Cht lng tín dng là mt ch tiêu tng hp, phn ánh mc đ thích nghi ca
Ngân hàng thng mi vi s thay đi ca môi trng bên ngoài, cng nh th hin
sc mnh ca mt ngân hàng trong quá trình cnh tranh đ tn ti. Cht lng tín dng
không t nhiên sinh ra, mà là kt qu ca mt quá trình kt hp hot đng gia nhng
con ngi trong mt t chc, gia các t chc vi nhau vì mc đích chung. Do đó, đ
có cht lng cn có s qun lý phù hp.
1.2.1.2. Ý ngh ca vic nâng cao cht lng ca hot đng Tín dng ngân
hàng trong thi k hi nhp kinh t.
Xã hi ngày mt phát trin, nn kinh t phát trin vi tc đ không ngng, vn
huy đng không ngng tng lên là điu kin tin đ giúp cho h thng ngân hàng đáp