Hoàn thiện hệ thống dự toán ngân sách tại công ty xăng dầu khu vực II

B GIÁO DC & ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM




VÕ TH LIÊN HNG



HOÀN THIN H THNG D TOÁN NGÂN SÁCH
TI CÔNG TY XNG DU KHU VC II



LUN VN THC S KINH T








TP. H Chí Minh - Nm 2010
B GIÁO DC & ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
*******

VÕ TH LIÊN HNG



HOÀN THIN H THNG D TOÁN NGÂN SÁCH
TI CÔNG TY XNG DU KHU VC II

CHUYÊN NGÀNH: K TOÁN – KIM TOÁN
MÃ S: 60.34.30



LUN VN THC S KINH T




TP. H Chí Minh - Nm 2010

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các
s liu nêu trong lun vn là trung thc Nhng kt lun trong lun
vn cha tng đc công b  bt k tài liu nào



Tác gi lun vn

Võ Th Liên Hng

Mc lc 1/3
MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vít tt
Danh mc các bng, s đ
Li m đu 01
CHNG 1: TNG QUAN D TOÁN NGÂN SÁCH TRONG DOANH
NGHIP
1.1 D toán Ngân sách – Và li ích ca vic lp D toán Ngân sách 03
1.1.1 D toán Ngân sách: 03
1.1.1.1 Khái nim D toán Ngân sách 03
1.1.1.2 Chc nng ca D toán Ngân sách 05
1.1.2 Li ích ca vic lp D toán ngân sách: 05
1.2 Phân loi d
toán Ngân sách: 06
1.2.1 D toán ngân sách dài hn và d toán ngân sách ngn hn: 06
1.2.2 D toán ngân sách tnh và d toán ngân sách linh hot 07
1.3 Các mô hình D toán Ngân sách: 07
1.4 Ni dung và phng pháp lp D toán Ngân sách: 11
1.4.1 Ni dung D toán Ngân sách: 11
1.4.2 Mc đích, phng pháp lp D toán ti Doanh nghip: 13
1.4.2.1 D toán tiêu th: 14

Mc lc 2/3

1.4.2.2 D toán mua hàng: 15
1.4.2.3 D toán chi phí bán hàng/ Qun lý doanh nghip: 17
1.4.2.4 D toán kt qu hot đng kinh doanh: 18
1.4.2.5 D toán tin: 19
1.4.2.6 D toán Bng cân đi k toán: 21

CHNG 2: TÌNH HÌNH LP D TOÁN NGÂN SÁCH TI CÔNG TY
XNG DU KV II
2.1 Gii thiu tng quát Công ty xng du khu vc II 24
2.1.1 Lch s ra đi và phát trin 24
2.1.2 Chc nng, nhim v và quy mô hot đng 24
2.1.3 C cu t chc, qun lý ca Công ty 25
2.1.4 Ph
ng hng phát trin ca Công ty 26
2.1.4.1 Tình hình th trng xng du ca Vit Nam 26
2.1.4.2 Nhng thun li, khó khn và thách thc ca Công ty 27
2.2 Tình hình công tác k toán ti Công ty xng du khu vc II 31
2.2.2 Gii thiu tng quát h thng k toán ti Công ty 31
2.2.3 H thng báo cáo k toán và báo cáo kim kê 31
2.2.4 Tình hình thc hin k toán qun tr trong Công ty 36
2.2.5 Tình hình lp d toán ngân sách ti Công ty xng du KV II 36
2.2.6 ánh giá tình hình lp K hoch t
i Công ty 39



Mc lc 3/3
CHNG 3: CÁC GII PHÁP  HOÀN THIN H THNG D TOÁN
NGÂN SÁCH TI CÔNG TY XNG DU KHU VC II
3.1 S cn thit 43

3.2 Quan đim và mc tiêu 44
3.2.1 Quan đim hoàn thin 44
3.2.2 Mc tiêu hoàn thin 44
3.3 Các gii pháp hoàn thin 45
3.3.1 Gii pháp chung 45
3.3.2 Gii pháp c th 46
3.3.2.1 Gii pháp v nguyên tc và quy trình lp 47
3.3.2.2 Gii pháp v xác lp mô hình lp d toán ngân sách 50
3.3.2.3 Gii pháp v phng pháp lp 52
3.4 ng dng và kin ngh
 v lp d toán ngân sách ti Công ty 56

DANH MC CÁC CH VIT TT

BCKT: Bng cân đi k toán
SP: Sn phm
CK: Cui k
CPBH: Chi phí bán hàng
CPQLDN: Chi phí qun lý doanh nghip
TSC: Tài sn c đnh
XDCB: Xây dng c bn
VP: Vn phòng
T KH: T k hoch
KMP: Khon mc phí
SXKD: Sn xut kinh doanh
TP.HCM: Thành ph H Chí Minh

DANH MC CÁC BNG VÀ S 

S đ 01: S đ t chc, qun ly Công ty Xng du Khu vc II

S đ 02: S đ mô hình d tóan ngân sách
Danh mc 01: Danh mc báo cáo tài chính áp dng ti Công ty
Xng du Khu vc II
Danh mc 2.1: danh mc báo cáo qun tr Tng công ty
Danh mc 2.2: danh mc báo cáo qun tr Công ty

Trang 1
LI M U
Ngày nay, đ tn ti và phát trin, đòi hi các doanh nghip không ngng đi
mi và nâng cao trình đ qun lý, trong đó đi mi và hoàn thin công tác d toán
ngân sách gi mt vai trò vô cùng quan trng. Bt k mt t chc nào dù ln hay
nh cng phi tính toán và d trù vic s dng ngân sách ca mình. Tuy nhiên, đ
d toán ngân sách mt cách chính xác, phn ánh đúng tim nng thc t ca doanh
nghip là công vic rt khó th
c hin.
Hin nay, các doanh nghip lp d toán ngân sách nhng s liu d toán
ngân sách thng không phi ánh đúng tim nng thc t ca doanh nghip nên
không phát huy vai trò, công dng ca nó và gây lãng phí cho doanh nghip.
Vic nghiên cu đ hoàn thin công tác d toán ngân sách, nhm giúp các
doanh nghip xây dng h thng báo cáo d toán ngân sách chính xác, phn ánh
đúng tim nng, đm bo cho các d toán tht s là công c hu ích cho nhà qun
tr, và đm bo cho vi
c chun b các ngun lc đ đi phó kp thi vi mi tình
hung xy ra đt xut trong tng lai, có ý ngha lý lun và thc tin trong giai
đon hin nay.
Công ty Xng du khu vc II, gi v trí quan trng trong Tng công ty xng
du Vit Nam nhng công tác d toán ngân sách ca công ty hin nay còn nhiu
khim khuyt. T vic nhn thc đc s cn thit ca công tác d toán ngân sách
đi vi các doanh nghip và t yêu cu đi mi công tác qun lý ti công ty Xng
du khu vc II, nên tôi đã chn đ tài “Hoàn thin d toán ngân sách ti Công ty

Xng du khu vc II”
Mc tiêu ca đ tài:

• H thng hóa nhng vn đ lý lun v d toán ngân sách.
• ánh giá thc trng v công tác d toán ngân sách ti Công ty Xng du
khu vc II
•  ra nhng gii pháp hoàn thin công tác lp d toán ngân sách ti Công
ty Xng du khu vc II
i tng và phm vi nghiên cu:

• Lun vn ch tp trung nghiên cu các vn đ v d toán ngân sách và ch
yu d toán ngân sách ngn hn ti Công ty xng du Khu vc II.
Phng pháp nghiên cu:

•  tài đc nghiên cu trên c s phng pháp bin chng duy vt,
phng pháp tng hp, thng kê, phng pháp phân tích, phng pháp
quan sát,…
Kt cu ca lun vn:

Ni dung ca lun vn bao gm 3 chng:
Trang 2
• Chng I: Tng quan d toán ngân sách trong doanh nghip
• Chng II: Tình hình lp d toán ngân sách ti Công ty Xng du khu vc
II
• Chng III: Các gii pháp hoàn thin h thng d toán ngân sách ti Công
ty Xng du khu vc II

Trang 3
CHNG I:

TNG QUAN V D TOÁN NGÂN SÁCH TRONG DOANH NGHIP
1.1 D toán Ngân sách – Và li ích ca vic lp D toán Ngân sách:
1.1.1 D toán Ngân sách:
1.1.1.1 Khái nim D toán Ngân sách:
- D toán là nhng tính toán, d kin mt cách toàn din mc tiêu mà t chc cn
phi đt đc đng thi ch rõ cách thc huy đng ngun lc đ thc hin mc
tiêu mà t chc đt ra. D toán đc xác đnh bng mt h thng các ch tiêu v s
lng và giá tr cho mt khong thi gian xác đnh trong tng lai. D toán là c
s, là trung tâm ca k hoch và tin đ cho d toán là d báo
- D toán ngân sách là mt công c đnh lng phc v cho chc nng hoch
đnh và kim soát ca các nhà qun tr doanh nghip. ó là nhng tính toán d
kin mt cách toàn din và phi h
p v cách thc huy đng các ngun lc cho các

hot đng kinh doanh ca mt t chc, đc xác đnh thông qua các ch tiêu v s
lng và giá tr cho mt khong thi gian c th trong tng lai. Bn cht ca d
toán chính là k hoch hot đng kinh doanh ca mt t chc trong tng giai đon
đc th hin thông qua ngôn ng k toán qun tr.
- D
toán ngân sách là s c tính hot đng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip trong tng lai, ch rõ nhng khi lng công vic cn phi thc hin. S
c tính này chu tác đng ca các nhân t sau:
• Nhóm các nhân t tác đng đn các hot đng trong tng lai ca doanh
nghip vì mang tính cht khách quan, tác đng t bên ngoài và vt khi
phm vi kim soát ca doanh nghip nh điu kin kinh doanh, chính sách,
ch đ
, th l ca Nhà nc, quy mô các thành phn dân c, s bin đng
ca nn kinh t,…
• Nhóm các nhân t tác đng đn các hot đng trong tng lai ca doanh
nghip nh trình đ s dng lao đng, trình đ s dng yu t vt cht ca
quá trình sn xut, trình đ nhn thc và vn dng các nhân t khách
quan,…
- D toán ngân sách phi đc phi h
p gia các chi tit mt cách toàn din,
ngha là mi hot đng giao dch ca doanh nghip cn phi đc xem xét. Ngân
sách đc lp cho tng đn v, tng phòng ban khác nhau trong doanh nghip phi
nghiên cu, cn c vào thc trng ca các b phn và phi lp mt cách hài hoà
Trang 4
tng đi vi nhau. Tng hp d toán ngân sách  tng b phn s hình thành d
toán ngân sách tng th cho toàn b hot đng ca doanh nghip.
- D toán ngân sách phi ch rõ ngun lc và cách thc huy đng ngun lc cho
các hot đng. Ngha là phi lp k hoch v các ngun lc, cách thc s dng các
ngun lc nh ngun tài nguyên, ngun vn, ngun nhân lc, điu kin môi
trng đ phc v cho các hot đng ca doanh nghip. Trong hot đng kinh

doanh trc đây, các nhà kinh t thng ch tp trung khai thác, s dng các
ngun vt cht, lao đng. Ngày nay, khi đ cp đn ngun lc cn phi chú ý đn
ngun lc là điu kin môi trng. Hot đng ca doanh nghip đc phn ánh
qua các ch tiêu doanh thu, chi phí, l
i nhun,… Vì vy, ngân sách phi lng
đc nhng ngun lc t vt cht, nhân lc, và k c chi phí điu kin môi trng
đ đm bo cho các hot đng to ra doanh thu tiêu th sn phm hàng hóa, lao
v, dch v, đm bo cho chi phí phát sinh tng xng trong quá trình thc hin
doanh thu đó, đm bo cho mc li nhun cn phi đt đc trong tng thi k
.
- D toán ngân sách thng gn lin vi mt thi hn c th trong tng lai. Nu
không có yu t thi gian, d toán ngân sách tr nên vô ngha. Mi mt thi đim,
thi k khác nhau, s tác đng ca các nhân t ch quan, khách quan, ngun lc
s dng đn hot đng ca doanh nghip s khác nhau, nên nhng phng án,
nhng gii pháp, nhng d tính c
a doanh nghip cng s khác nhau.
- H thng các ch tiêu cho thy lp d toán ngân sách phi theo mt trình t và
đm bo tính logic. Các hot đng và giao dch khác nhau đc th hin bng các
đn v đo lng khác nhau, c th nh s lng nguyên vt liu, s lng sn
phm sn xut, s lng lao đng…Bên cnh s dng ch tiêu v s lng
đ đo
lng các s tng đi cn gp chúng vào mt k hoch tng th, nên phi s
dng thc đo tin t làm mu chung quy đi các đi tng. Nh vy, d toán
ngân sách s xác đnh mt cách c th các ch tiêu v s lng giá tr.
- D toán ngân sách có mt ý ngha ht sc quan trng trong qun tr doanh
nghip, điu này th hin qua nhng vn đ c bn :
̇
D toán ngân sách là c s đ trin khai hot đng, giám sát hot đng
và đánh giá cht lng qun lý ti doanh nghip trong tng thi k nht
đnh.

Trang 5
̇
D toán ngân sách giúp doanh nghip phi hp s dng khai thác tt
hn các ngun lc, các hot đng, các b phn đ đm bo hn cho mc
tiêu ca doanh nghip.
̇
D toán ngân sách là c s giúp doanh nghip phát hin, ngn nga,
hn ch nhng ri ro trong hot đng.
̇ Ngoài ra, d toán ngân sách là c s đ xây dng và đánh giá trách
nhim qun lý ca các nhà qun tr
.

1.1.1.2 Chc nng ca D toán Ngân sách:
- D toán là quá trình tính toán chi tit cho k ti, nhm huy đng và s dng các
ngun lc theo các mc tiêu k hoch đ ra trong tng thi k c th. D toán có 2
chc nng ch yu:
Chc nng hoch đnh:
th hin  vic hoch đnh các mc tiêu, nhim v c th
nh hoch đnh v sn lng tiêu th, sn xut, chi phí nguyên vt liu trc tip,
chi phí nhân công trc tip, chi phí sn xut chung, chi phí qun lý doanh nghip,
chi phí bán hàng, v.v… d toán ngân sách đc xem là công c đ lng hóa các
k hoch ca nhà qun tr.
Chc nng kim soát:
th hin  vic d toán ngân sách đc xem là c s, là
thc đo chun đ so sách, đi chiu vi s liu thc t đt đc ca công ty
thông qua các báo cáo k toán qun tr. Lúc này thì d toán ngân sách đóng vai trò
kim tra, kim soát. Khi đóng vai trò kim soát, d toán ngân sách quan sát vic
thc hin k hoch chin lc, đánh giá mc đ thành công và trong trng hp
cn thit có th có ph
ng án sa cha, khc phc yu đim.

D toán ngân sách là công c qun lý đa chc nng. Tuy nhiên chc nng ni bt
ca d toán ngân sách vn là hoch đnh và kim soát.

1.1.2 Li ích ca vic lp D toán ngân sách:
Vic lp d toán ngân sách mt cách cn thn, phù hp s làm li cho doanh
nghip trên nhng mt sau đây:
- D toán ngân sách truyn đt k hoch, mc tiêu, chin lc ca nhà qun tr
đn tt c các b phn trong t chc.
- D toán ngân sách buc các nhà qun tr ngh đn k hoch cho tng lai. Nu
không có d toán ngân sách nhà qun tr s tn rt nhiu thi gian cho vic x lý
tình trng khn cp xy ra hàng ngày trong t chc.
- D toán ngân sách s báo trc nhng vn đ khó kh
n ca t chc. Thông qua
d toán ngân sách nhà qun tr d báo trc nhng ri ro có th xy ra, nhng khó
khn v tài chính trong mt thi k đ t đó có k hoch kp thi đi phó vi
nhng khó khn, tránh tình trng b đng vi nhng khó khn.
Trang 6
- Thông qua vic lp d toán ngân sách các nhà qun tr phi chú ý đn các mc
tiêu, chin lc kinh doanh và các yu t môi trng bên ngoài tác đng đn t
chc nh đi th cnh tranh, chính sách kinh t ca Nhà nc, lut pháp, lãi sut,
nhu cu th trng… Chính vì vy, d toán ngân sách tng cng nhn thc ca
nhà qun tr v môi trng kinh doanh bên ngoài tác đng đn doanh nghip.
- Trong quá trình lp d toán ngân sách s
giúp cho nhà qun tr có phng hng
và quyt đnh phân phi ngun lc mt cách có hiu qu
- D toán ngân sách giúp phi hp các hot đng ca đn v, b phn trong t
chc. Khi son tho mt d toán ngân sách đòi hi phi phi hp gia các phòng
ban, các b phn trong t chc. Ví d: t d toán tiêu th ca b phn bán hàng,
b ph
n sn xut phi phi hp sn xut sao cho đ lng hàng đ bán và đ hàng

tn kho, b phn cung ng vt liu phi phi hp đ đm bo đy đ nguyên liu
cho quá trình sn xut. Vì vy, d toán ngân sách phi phi hp các hot đng ca
các đn v trong t chc đ đt đc mc tiêu chung ca t chc.
- Khi l
p d toán ngân sach nhà qun lý cp cao phi kt ni tt c các mi quan
h ca mình và ca c các cp qun lý trong t chc sao cho không mâu thun
nhau đng thi phi kt ni đc các b phn trong t chc. D toán ngân sách
giúp t chc hn ch nhng c gng to dng li ích riêng l, m rng cách ngh
ca nhà qun lý các cp thp v
t ra ngoi chính b phn ca h và loi b nhng
thành kin c ý hay vô ý vì li ích cá nhân ca tng b phn. Tt c mi ngi
trong t chc s hng đn mc tiêu và chin lc chung ca t chc.
- D toán ngân sách to thc đo chun cho vic nhn xét, đánh giá vic thi hành
mi hot đng kinh doanh ca tng b phn trong t ch
c, đánh giá hiu qu hot
đng ca tng b phn trong t chc. D toán ngân sách d kin đc chi phí d
kin và dòng tin thu, chi ca mi b phn trong t chc.
- Vì vy, nu d toán ngân sách mt các khoa hc và hp lý s to mt thc đo
chun cho vic đánh giá hiu qu hot đng ca mi đn v trong t ch
c.

1.2 Phân loi d toán Ngân sách:
1.2.1 D toán ngân sách dài hn và d toán ngân sách ngn hn:
D toán ngân sách còn gi là d toán ngun tài chính. D toán ngân sách đc lp
di các hình thc d toán ngân sách dài hn và d toán ngân sách ngn hn.
a. D toán ngân sách dài hn còn đc gi là d toán ngân sách vn (capital
budget) dài hn, đây là d toán đc lp liên quan đn ngun tài chính cho đu t,
mua sm tài sn dài hn, loi tài sn đc s dng vào hot đng kinh doanh nhiu
nm. Do vy, d toán này là vic sp xp các ngun lc, ch yu là ngun tài
chính đ thu đc s li nhun d kin trong tng lai nhiu nm. c đim c

bn ca d toán ngân sách dài hn là li nhun d kin ln, mc đ ri ro tng
Trang 7
đi cao, thi đim đa vn vào hot đng, thi gian thu hi vn và thi đim thu
đc li nhun d kin tng đi dài.
b. D toán ngân sách ngn hn còn đc gi là d toán ngân sách hot
đng(master budget) đây là d toán đc lp cho k k hoch là mt nm và đc
chia ra tng thi k ngn hn là tng quý, tng tháng. D toán ngân sách ngn
hn thng liên quan đn các hot đng kinh doanh ca doanh nghip nh mua
hàng, bán hàng, sn xut, thu, chi,…Vì vy nó cng chính là d toán ngun tài
chính hot đng hng nm. c đim c bn ca d toán này là đc lp hng
nm trc khi niên đ k toán kt thúc đ đnh hng ngun tài chính cho hot
đng ca doanh nghip trong nm k hoch tip theo.

1.2.2 D toán ngân sách tnh và d toán ngân sách linh hot:
a. D toán ngân sách tnh là d toán ngân sách đc lp theo mc đ hot đng
nht đnh. Nh vy d toán ngân sách tnh ch thit lp nhng d kin, ngun lc
đ đm bo cho các giao dch ca doanh nghip  mt mc đ hot đông nht đnh
bng mt h thng ch tiêu s lng và giá tr nht đnh trong mt khong thi
gian. D toán ngân sách tnh đc lp tng đi đn gin, tính toán cân đi ít. Tuy
nhiên nó không cung cp đ thông tin đ ng phó vi các tình hung khác nhau,
nht là khi doanh nghip có s điu chnh v quy mô, mc đ hot đng đ thích
ng vi tình hình thc t ca th trng.
b. D toán ngân sách linh hot là d toán ngân sách đc lp tng ng vi
nhiu mc đ hot đng khác nhau. D toán linh hot đc lp theo mi quan h
vi quá trình hot đng giúp ta xác đnh đc các chi phí tng ng vi các mc
đ, phm vi hot đông khác nhau. Thông thng d toán linh hot đc lp  ba
mc đ c bn là mc đ hot đng bình thng, mc đ hot đng kh quan
nht, mc đ hot đng bt li nht. D toán ngân sách linh hot do lp  nhiu
mc đ khác nhau nên đòi hi tính toán cân đi phc tp và rt nhiu. Tuy nhiên
d toán linh hot giúp nhà qun tr có nhiu thông tin hn đ ng phó vi các tình

hung sn xut kinh doanh khác nhau.

1.3 Các mô hình D toán Ngân sách:
Xét v c ch, d toán ngân sách có th đc lp theo 3 mô hình:
Trang 8
Mô hình 1: mô hình thông tin 1 xung:
Theo mô hình này, các ch tiêu d toán đc đnh ra t ban qun lý cp cao nht
ca doanh nghip và truyn đt cho các qun lý cp trung gian, trên c s đó, cp
qun lý trung gian truyn đt cho các đn v cp c s.
- Lp d toán theo mô hình này mang tính cht áp đt t ban qun lý cp trên
xung, đòi hi qun lý cp cao phi có mt tm nhìn tng quát, toàn din và chi
tit v m
i mt hot đng ca đn v. iu này ch có th thc hin đi vi nhng
đn v có quy mô nh, có ít s phân cp v qun lý hoc đc s dng trong
trng hp đc bit mang tính tình th, nht thi mà phi tuân theo s ch đo ca
qun lý cp cao hn


Qun lý
cp cao
nht nht
Qun lý
cp
trung gian
Qun lý
cp
trung gian
Qun lý
cp c s
Qun lý

cp c s
Qun lý
cp c s
Qun lý
cp c s


Mô hình 2: mô hình thông tin 2 xung 1 lên:
Theo mô hình này thì vic lp d toán đc thc hin theo các quy trình sau:
- Các ch tiêu d toán đu tiên đc c tính t ban qun lý cp cao nht trong
doanh nghip, d toán lúc này mang tính d tho và đc truyn xung cho các
cp qun lý trung gian. Trên c s đó các đn v qun lý trung gian s phân b
xung các đn v cp c s.
- Các b phn qun lý cp c s cn c
 vào các ch tiêu d tho, cn c vào kh
nng và điu kin ca mình đ xác đnh các ch tiêu d toán có th thc hin đc
và nhng ch tiêu d toán cn gim bt hoc tng lên. Sau đó b phn qun lý cp
c s bo v d toán ca mình trc b phn qun lý cp trung gian.
- B phn qun lý c
p trung gian trên c s tng hp các chi tiêu d toán t các
b phn cp c s, kt hp vi kinh nghim và tm nhìn tng quát toàn din hn
v hot đng ca các b phn cp c s đ xác nhn các chi tiêu d toán có th
Trang 9
thc hin đc ca b phn mình và tin hành trình bày và bo v trc b phn
qun lý cp cao hn.
- B phn qun lý cp cao trên c s tng hp s liu d toán t các b phn cp
trung gian, kt hp vi tm nhìn tng quát, toàn din v toàn b hot đng ca t
chc, hng các b phn khác nhau đn m
c tiêu chung. B phn qun lý cp cao
s xét duyt thông qua các ch tiêu d toán ca b phn qun lý cp trung gian và

b phn qun lý trung gian xét duyt thông qua cho b phn qun lý c s. Và khi
d toán đã đc xét duyt s tr thành d toán chính thc đc s dng nh đnh
hng hot đng ca k k hoch.
- Lp d toán theo mô hình này có nhng thu
n li là thu hút và tp trung đc trí
tu, kinh nghim ca các cp qun lý khác nhau vào quá trình lp d toán, va kt
hp tm nhìn tng quát và toàn din ca qun lý cp cao vi kh nng c th ca
qun lý cp trung gian và các cp c s. Chính s kt hp trên nên d toán có tính
kh thi cao. Tuy nhiên mô hình d toán này đòi hi hao tn nhiu thi gian, chi
phí cho thông tin d tho, phn hi và xét duyt thông qua. ng th
i, nu t chc
quá trình lp d toán thc hin không đc tt, s không cung cp thông tin kp
thi cho k k hoch.

Qun lý
cp
cao nht
Qun lý cp
trung gian
Qun lý cp
trung gian
Qun lý
cp c s
Qun lý
cp c s
Qun lý
cp c s
Qun lý
cp c s
: Bc 1

:
B
c2
:
B

c

3


- Theo mô hình này, d toán đc lp t cp qun lý cp thp đn cp qun lý cao
nht. Các b phn qun lý cp c s cn c vào kh nng và điu kin ca cp
mình đ lp d toán, sau đó trình lên qun lý cp cao hn – b phn cp trung
gian. Trên c s tng hp các ch tiêu d toán  các cp c s, c
p trung gian tng
hp các ch tiêu d toán  b phn mình đ trình lên b phn qun lý cp cao. B
Trang 10
phn qun lý cp cao tng hp các ch tiêu d toán, các cp trung gian kt hp vi
tm nhìn tng quát toàn din v mc tiêu chung, s duyt thông qua d toán cho
các cp trung gian. Trên c s đó cp trung gian xét duyt thông qua cho các cp
c d .
- Mô hình d toán này có th khc phc đc nhc đim ca mô hình 2. Tuy
nhiên, nó tn ti nhc đim là d toán đc lp xut phát t
các đn v cp c s,
nên h thng có xu hng là xác lp các ch tiêu d toán di mc kh nng,
điu kin ca mình đ d dàng hoàn thành ch tiêu d toán, nên có th không khai
thác ht kh nng tim tàng ca đn v.

Qun lý

cp
cao nht
Qun lý cp
trung gian
Qun lý cp
trung gian
Qun lý
cp c s
Qun lý
cp c s
Qun lý
cp c s
Qun lý
cp c s
: Bc 1
: Bc 2


Mi quan h gia các b phn d toán trong h thng d toán ngân sách hot đng
hng nm ca doanh nghip có th đc khái quát qua s đ sau:



Trang 11
Quy trình lp d toán Ngân sách
- Trong nn kinh t hàng hoá, quá trình sn xut kinh doanh phi phù hp vi nhu
cu th trng.Vì vy, doanh nghip cn phi đnh hng đu ra cho sn xut kinh
doanh, đó chính là d toán tiêu th. D toán tiêu th đc coi là d toán quan
trng nht, đc lp đu tiên và chi phi tt c d toán khác.
- Trên c s d toán tiêu th tin hình xây dng d toán mua hàng hoá và d toán

chi phí bán hàng đ đm b
o lc lng hành hoá và chi phí đáp ng cho nhu cu,
quá trình, quy mô tiêu th.
- Cn c vào d toán tiêu th, d toán mua hàng lp d toán chi phí qun lý
doanh nghip đ đm bo chi phí cho quá trình qun lý chung toàn doanh nghip.
- T các d toán tiêu th, d toán chi phí bán hàng, d toán chi phí qun lý doanh
nghip và tình hình tin mt ti công ty lên d toán thu chi tin mt đ đm bo
cân đi tình hình tin mt cho các hot đng

1.4 Ni dung và phng pháp lp D toán Ngân sách:
1.4.1 Ni dung D toán Ngân sách:
- Các loi d toán khác nhau có nhng mc đích khác nhau:
̇
D toán tng th: là tp hp toàn din các bn d toán v tt c các giai
đon ca các mt hot đng kinh doanh trong mt k thi gian c th
̇
D toán báo cáo tài chính: cho thy các báo cáo tài chính ca t chc s
nh th nào nu các mt hot đng din ra đúng nh k hoch. Báo cáo


D toán tiêuth
D toán chi phí bán
hàng
D toán sn xu

t (d
toá n mua hàng hóa)
D toán sn xu

t (chi

phí QLDN)
D toán thu chi ti

n
mt
D toán
b
ng cân đ

i
k toán
D toán k

t qu kinh
doanh
Trang 12
tài chính d toán gm báo cáo kt qu hot đng kinh doanh d toán,
bng cân đi k toán d toán và báo cáo lu chuyn tin t d toán
- Ni dung D toán ngân sách bao gm:
- K d toán
̇
D toán đc xây dng cho nhng k thi gian c th. D toán ngn
hn lp cho các k 1 nm, quý hay tháng, trong khi d toán dài hn lp
cho các k trên 1 nm.
̇
D toán lp theo hình th
c cun chiu, gi là d toán cun chiu, đc
thng xuyên cp nht bng cách đnh k thêm vào các k sp đn và
xóa dn các k va hoàn thành. D toán cun chiu cng còn đc gi
là d toán liên tc.

- S tay d toán:
̇
S tay d toán là tp hp các hng dn v trách nhim ca các cá nhân
và các th tc, s sách và bng biu liên quan đn quá trình lp và s

dng s liu d toán.
̇
Mt trong nhng các chc nng ca d toán là ci tin quá trình truyn
đt nên s tay phi đc xây dng sao cho tt c mi ngi có th da
vào đó đ có thông tin và các hng dn v quá trình lp d toán. S tay
d toán không phi là các bn d toán thc t ca k ti mà ch có các
hng dn v cách thc hi
n quá trình d toán trong t chc.
̇
S tay d toán do nhân viên k toán qun tr son tho, thng gm các
ni dung chính sau:
Ni dung Chi tit
Gii thích các mc tiêu ca quá trình d toán
• Mc đích ca quá trình kim soát và
d toán
• Mc tiêu ca nhng giai đon khác
nhau ca quá trình d toán
• Tm quan trng ca các bn d toán
trong quá trình lp k hoch dài hn
và điu hành doanh nghip
Cu trúc t chc
• S đ t chc
• Danh sách các nhân viên chu trách
nhim v quá trình d toán
Phác tho các bn d toán chính

• Mi quan h gia các bn d toán
chính
Các chi tit v mt hành chính
• Thành viên, phm vi liên quan ca
y ban d toán
Trang 13
Ni dung Chi tit
• Trình t son tho các bn d toán
• Thi gian biu
Các vn đ th tc
• Mu biu và hng dn cách ghi
biu
• Mu báo cáo
• H thng tài khan s dng
• y viên y ban d toán chu trách
nhim gii đáp thc mc liên quan
đn quá trình son tho d toán

- y ban d toán: gm nhng ngi đi din t tt c các b phn chc nng ca
t chc nh b phn kinh doanh, b phn sn xut, b phn marketing, v.v… y
ban d toán có các chc nng:
̇
iu phi quá trình lp d toán, bao gm ban hành s tay d toán
̇
Xây dng thi gian biu cho quá trình xây dng các bn d toán chc
n
ng
̇
Phân công nhim v xây dng các bn d toán chc nng
̇ Cung cp thông tin hng dn quá trình xây dng d toán

̇
Chuyn giao các bn d toán hoàn thành đn cp qun lý thích hp
̇
So sánh các kt qu thc t vi d toán và điu tra bin đng
̇
Thng xuyên đánh giá quá trình lp k hoch và d toán

1.4.2 Mc đích, phng pháp lp D toán ti Doanh nghip:
D toán ngân sách rt cn thit cho tt c các doanh nghip. Báo cáo d toán ngân
sách là mt k hoch hành đng, nó lng hóa các mc đích ca t chc theo các
mc tiêu v tài chính và hot đng ca doanh nghip, cùng vi chc nng h thng
hóa vic lp k hoch, các thông tin trên báo cáo d toán cng đa ra nhng tiêu
chun cho vic đánh giá kt qu hot đng, hoàn thin s truyn ti thông tin và s
hp tác trong ni b t chc. Các báo cáo d toán ngân sách còn hu dng vi các
nhà qun lý trong quá trình đ ra 2 loi quyt đnh:
Quyt đnh tài tr có liên quan đn vic tìm kim các ngun nhân lc
Quyt đnh điu hành thì liên quan ti vic s hu và s dng các ngun lc.
Trang 14
K lp d toán thng mt nm, có th đc chia thành các tháng, quý, và bao
gm các loi d toán sau:
1.4.2.1 D toán tiêu th:
a. Mc đích: D toán tiêu th là khi đu và c s cho tt c các d toán, cung
cp thông tin đnh hng doanh thu trong mi quan h vi đn giá bán, nhu cu
tiêu th và các khon gim tr doanh thu, doanh thu thun. D toán tiêu th có tác
dng xác đnh tim lc tiêu th ca doanh nghip, t đó làm c s cho vic lp các
d toán mua hàng, chi phí bán hàng và qun lý doanh nghip. Ngoài ra còn d
kin đc s tin s thu đc t quá trình tiêu th sn phm.
b. C s lp: Các nhân t đc dùng đ làm c s cho vic xác đnh giá bán và
khi lng sn phm d kin là khi lng sn phm tiêu th k trc, chu k sn
xut kinh doanh, tiêu th sn phm, chính sách giá c trong tng lai, kh nng

m rng th trng tiêu th, các đn đt hàng cha thc hin, kh nng m rng
th trng tiêu th, chính sách qung cáo, khuyn mãi, các đc tính ca khách
hàng tim nng, xu hng phát trin kinh t ca ngành, lnh vc doanh nghip
hot đng, các điu kin chung v kinh t và công ngh, thu nhp ca ngi tiêu
dùng, các chính sách, ch
đ, th l ca Nhà nc, d kin các bin đng kinh t
xã hi trong và ngoài nc, Thông thng, s lng sn phm tiêu th d kin
có th xác đnh ti đim doanh thu biên t bng chi phí biên t.
c. Phng pháp lp: D toán doanh thu thng đc lp bng cách nhân s
lng sn phm tiêu th d kin vi giá bán d tính. S tin d kin thu đc ca
k này s đc tính theo t l phn trm s tin thu đc trên doanh thu đã thc
hin trong k trc, cng vi t l phn trm s tin thu đc trên doanh thu thc
hin trong k hin ti.




D toán doanh thu = D toán sn phm tiêu th x n giá bán
D toán s tin = D toán s tin thu n + D toán s tin thu n
thu trong k k trc trong k
Trang 15
Mu d toán:
D TOÁN TIÊU TH SN PHM
Ch tiêu QUÝ I QUÝ II QUÝ III QUÝ IV C NM
1.Khi lng sn phm
tiêu th(sp)
2.n giá bán
3.Tng doanh thu
S TIN D KIN THU C QUA CÁC QUÝ
Nm trc chuyn sang

Tin thu đc quý 1
Tin thu đc quý 2
Tin thu đc quý 3
Tin thu đc quý 4
Tng cng tin thu đc

1.4.2.2 D toán mua hàng:
a.Mc đích lp: D toán mua hàng nhm xác đnh s lng sn phm cn đt
mua theo d toán, đng thi làm c s cho vic xây dng d toán các chi phí cn
thit phc v cho quá trình mua hàng.
b. C s lp:
Khi lng tiêu th d kin ly t d toán tiêu th
Tn kho cui k d kin: đc tính theo t l phn trm trên s lng hàng bán
trong quý tip theo
Tn kho đu k: ly s lng tn kho cui k ca quý trc đó

Trang 16
c. Phng pháp lp:
Mu d toán:
D TOÁN MUA HÀNG
Ch tiêu QUÝ I QUÝ II QUÝ III QUÝ IV C NM
1.Khi lng SP tiêu th
2.Nhu cu SP tn kho CK
3.Tng nhu cu SP
4.SP tn kho đu k
5.S lng SP đt mua



D toán sn = D toán sn phm + D toán sn phm - D toán sn phm

phm đt mua tiêu th tn kho cui k tn kho đu k
Trang 17
1.4.2.3 D toán chi phí bán hàng/ Qun lý doanh nghip:
a. Mc đích lp: D toán này cung cp thông tin đnh hng v chi phí bán hàng
trong mi quan h vi các thành phn bin phí, đnh phí và lng tin cn thit đ
đm bo cho chi phí bán hàng và qun lý doanh nghip.
b. Cn c lp: D toán này đc lp cn c vào d toán tiêu th, các bn d tho
nh hn và các bn d tho cá nhân v chi phí do nhng ngi có trách nhim 
b phn bán hàng và qun lý lp.
c. Phng pháp lp: Trc tiên là xác đnh chi phí bán hàng và qun lý kh bin
d kin bng cách ly s lng sn phm tiêu th d kin nhân vi chi phí bán
hàng và qun lý doanh nghip cho mt đn v sn phm, sau đó cng vi đnh phí
chi phí bán hàng và qun lý doanh nghip đ tính tng chi phí bán hàng và qun lý
doanh nghip.

D toán bin phí CPBH/QLDN = D toán s lng sn phm tiêu th x nh mc
bin phí CPBH/QLDN
D toán chi phí CPBH/QLDN = D toán bin phí BH + D toán đnh phí
CPBH/QLDN
Mu d toán:
D TOÁN CHI PHÍ BÁN HÀNG VÀ QUN LÝ DOANH NGHIP
Ch tiêu Quý 1 Quý 2 Quý 3 Quý 4 C nm
KL SP tiêu th d
CP bán hàng và qun lý DN kh bin
(đng/đn v SP)

Tng CP kh bin d kin
CP bán hàng và qun lý DN bt bin
…
…

Tng CP d kin