Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu cá tra khu vực đồng bằng sông Cửu Long sang thị trường EU

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN CHÂU HOÀNG QUYÊN

GII PHÁP Y MNH XUT KHU CÁ TRA
KHU VC NG BNG SÔNG CU LONG
SANG TH TRNG EU






LUN VN THC S KINH T

THÀNH PH H CHÍ MINH-NM 2009


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

NGUYN CHÂU HOÀNG QUYÊN


GII PHÁP Y MNH XUT KHU CÁ TRA
KHU VC NG BNG SÔNG CU LONG
SANG TH TRNG EU

Chuyên ngành: THNG MI
Mã s: 60.34.10

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: GS.TS VÕ THANH THU


THÀNH PH H CHÍ MINH-NM 2009


MC LC
Trang
Phn m đu
1. Lý do chn đ tài
2. Mc tiêu nghiên cu
3. Phng pháp nghiên cu
4. i tng và phm vi nghiên cu
5. Tính mi ca đ tài
6. Tính thi s ca đ tài
7. Ni dung ca đ tài
Phn ni dung
CHNG 1. C s khoa hc v đy mnh xut khu cá tra ca BSCL sang EU 1
1.1. C s khoa hc đy mnh xut khu cá tra  BSCL 1
1.1.1 Lý thuyt trng thng 1
1.1.2 Hc thuyt ca A.Smith v thng mi quc t 2
1.1.3 Hc thuyt li th so sánh ca D.Ricardo v thng mi quc t 3
1.1.4 Lý thuyt v li th cnh tranh………………………………………4
1.2. Gii thiu sn phm cá tra 5

1.2.1 c đim 5
1.2.2 Vai trò đóng góp ca cá tra 6
1.3 Tìm hiu s lc cng đng EU 6
1.4 ánh giá v th trng thy sn EU 7
1.4.1 Sn lng đánh bt và nuôi trng thy sn ca EU 7
1.4.2 Tiêu th thy sn ca EU 7
1.4.3 Thong mi thy sn ca EU 9
1.4.3.1 S lc tình hình nhp khu thy sn ca EU 9
1.4.3.2: C cu sn phm EU nhp khu 11
1.4.4 Phân nhóm th trng thy sn EU 13
1.4.5 H thng phân phi thy sn EU 13
1.4.6. C ch qun lý hàng thu sn nhp khu EU 16
1.4.6.1. Thu nhp khu, hng ngch và các rào phí thu quan 16
1.4.6.2. Cht lng và các tiêu chun phân loi 17
1.4.6.3 Quy đnh mi liên quan đn hàng thy sn nhp khu vào khu
vc này và s có hiu lc k t 1.1.2009 19
1.5 Kinh nghim nuôi trng và xut khu cá ca mt s nc trên th gii 20
Bài hc 1: t phá v công ngh nuôi, sn xut ging, thc n, tng
cng qun lý môi trng và dch bnh 21
Bài hc 2: Áp dng các quy tc ng x ngh cá có trách nhim (CoC),
thc tin qun lý tt (BMP), thc tin nuôi trng cá tt (GAP) 22
Bài hc 3: Phát trin các chng trình, d án chng nhn cht lng
sn phm thu sn (SoQ). 23
Bài hc 4: Duy trì và n đnh ngun cung cp nguyên liu cho ch bin
hàng xut khu ……………………………………………………………………… 24
Bài hc 5: S can thip ca chính ph 24
Bài hc 6: Kim soát cht ch v cht lng và an tòan v sinh thc
phm ca các nhà máy ch bin 25
CHNG 2. Thc trng xut khu cá tra BSCL sang th trng EU 27
2.1 Khái quát tình hình xut khu thy sn ca Vit Nam 27

2.1.1 Kim ngch xut khu thy sn Vit Nam 27
2.1.2. V th trng xut khu thy sn chính ca Vit Nam 27
2.1.3. V c cu sn phm thy sn xut khu ca Vit Nam 29
2.2 Tình hình phát trin ngành cá tra xut khu  BSCL 32
2.2.1 Tim nng phát trin cá tra  BSCL 32
2.2.2 Tình hình nuôi trng cá tra xut khu 35
2.2.3 Thc trng nng lc ch bin ca doanh nghip Vit Nam 37
2.2.4 Thc trng xut khu cá tra  BSCL 37
2.2.4.1 V khi lng và kim ngch xut khu cá tra 37
2.1.4.2 C cu th trng xut khu cá tra BSCL 38
2.2.5 c đim cá tra xut khu 40
2.2.6 Thành tu và hn ch trong ch bin xut khu cá tra 40
2.2.6.1: Thành tu 40
2.2.6.2: Hn ch: 40
2.3 Thc trng xut khu cá tra ca BSCL vào EU 41
2.3.1 Kt qu xut khu cá tra vào EU 2005-2008 41
2.3.1.1 Th trung Tây Ban Nha 44
2.3.1.2 Th trng Hà Lan 46
2.3.1.3.Th trng Ba Lan 48
2.3.2 Kh nng cnh tranh ca cá tra trên th trng EU 50
2.3.3 Nhng đánh giá chung v th trng cá tra  EU 52
2.4 Phân tích thi c và thách thc nh hng xut khu cá tra BSCL vào th
trng EU 54
2.4.1. Phân tích nhng c hi ca xut khu cá tra sang EU 54
2.4.2. Phân tích nhng thách thc ca xut khu cá tra sang EU 56
2.5. Phân tích đim mnh, đim yu ca ngành ch bin cá tra xut khu ca
BSCL 59
2.5.1: Nhng đim mnh, đim yu trong nuôi trng cá tra xut khu 59
2.5.2: Nhng đim mnh, đim yu trong ch bin cá tra xut khu 63
2.5.3: Nhng đim mnh, đim yu trong xut khu cá tra sang EU 66

Chng 3: Các gii pháp nhm đy mnh xut khu cá tra khu vc BSCL sang th
trng EU 71
3.1: Mc tiêu và quan đim c s đ xut gii pháp 71
3.1.1. Mc tiêu ca gii pháp 71
3.1.1.1 Mc tiêu chung: 71
3.1.1.2 Mc tiêu c th: 71
3.1.2 Quan đim đ xut gii pháp 71
3.2: C s đ xut gii pháp – tng kt SWOT 72
3.3: Các gii pháp nhm nâng cao xut khu vào th trng EU 74
3.3.1 Nhóm gii pháp đ hòan thin khâu nuôi trng cá tra 74
3.3.1.1.Qui hoch vùng nuôi an toàn và xây dng liên kt trong sn
xut cá tra…… 74
3.3.1.2 Nâng cao công tác khuyn ng và nâng cao k thut nuôi trng
cá tra sch…… 81
3.3.1.3. Hoàn thin khâu sn xut con cá tra ging 83
3.3.1.4 Hoàn thin các dch v ph tr 85
3.3.1.5 m bo ngun vn cho nuôi trng cá tra 85
3.3.2. Hoàn thin và phát trin các doanh nghip ch bin 86
3.3.2.1 Bt buc các doanh nghip xut khu sang Eu phi đt và
thng xuyên qun lí cht lng theo tiêu chun HACCP 86
3.3.2.2 Nâng cao trình đ, tay ngh ngi lao đng 86
3.3.2.3 Nâng cao trình đ qun lí và đi mi công ngh ch bin 87
3.3.2.4 Gii quyt tt vn đ vn cho các doanh nghip ch bin 87
3.3.3 Gii pháp đ thâm nhp th trng EU xut khu 88
3.3.3.1 Nâng cao cht lng cá tra xut khu 88
3.3.3.2 Tng cng sn phm giá tr gia tng và thay đi đóng gói cho
phù hp vi th hin ca th trng EU 88
3.3.3.3 y mnh các hot đng xúc tin thng mi 89
3.3.3.4 Tp trung xây dng thng hiu cho cá tra BSCL và thng
hiu riêng cho doanh nghip 90

3.3.3.5 Thành lp hip hi cá tra Vit Nam 90
3.3.3.6 Hoàn thin kênh phân phi cá tra BSCL 91
3.3.4 Kin ngh v c ch, chính sách, vai trò ca nhà nc 91
Phn kt lun 94
Tài liu tham kho 95
Ph lc











CÁC CH VIT TT TRONG LUN VN

CNTT: ch ngha trng thng
DN: doanh nghip
BSCL: ng bng sông Cu Long
HACCP: Hazard Analysis and Critical Point Control = Phân tích mi nguy hi và
kim tra ti hn
ISO: International Organization for Standardization = T chc tiêu chun hóa quc t
KHCN: khoa hc công ngh
NK: nhp khu
TS: Thy sn
VASEP: Vietnam Association of Seafood Exporters and Producers = Hip hi các nhà
ch bin và xut khu thy sn Vit Nam

VN: Vit Nam
XK: xut khu
WTO: World Trade Organization = T chc thng mi th gii


DANH MC CÁC BNG-HÌNH TRONG LUN VN

Bng 1.1 Nhu cu tiêu th thy sn ca EU nm 2007
Bng 1.2 EU nhp khu thy sn ca top 15 nc
Bng 1.3 Các mt hàng EU nhp khu chính
Bng 1.4 Tình hình nhp khu cá nc ngt ca EU
Bng 1.5 Các nc xut khu chính mt hàng cá nc ngt sang EU
Bng 2.1 Kim ngch xut khu thu sn Vit Nam qua các thi k
Bng 2.2 Th trng xut khu chính ca Vit Nam qua các nm
Bng 2.3 C cu sn phm xut khu chính ca Vit Nam
Bng 2.4 Tình hình xut khu cá ba sa- cá tra ca Vit Nam (2003-2008)
Bng 2.5 C cu th trng cá tra Vit Nam
Bng 2.6 Xut khu cá tra, ba sa caVN sang th trng EU
Bng 2.7 Tình hình xut khu cá tra Vit Nam sang Tây Ban Nha
Bng 2.8 Giá và th phn các nc xut khu cá nc ngt sang Tây Ban Nha
Bng 2.9 Tình hình xut khu cá tra Vit Nam sang Hà Lan
Bng 2.10 Giá và th phn các nc xut khu cá nc ngt sang Hà Lan
Bng 2.11 Tình hình xut khu cá tra Vit Nam sang Ba Lan
Bng 2.12 Giá và th phn các nc xut khu cá nc ngt sang Ba Lan
Bng 2.13 ánh giá chung v th trng cá tra, cá basa  EU
Bng 2.14 ánh giá mc đ n đnh nguyên liu cho doanh nghip xut khu
Bng 2.15 ánh giá mc đ quan tâm ca DN v cht lng cá tra nguyên liu Bng
Bng 2.16 Kho sát v qun lí cht lng ca các doanh nghip ch bin cá tra
Bng 2.17 ánh giá v trình đ tay ngh ca công nhân ch bin cá tra
Bng 2.18 ánh giá v công ngh ca doanh nghip xut khu cá tra

Bng 2.19 ánh giá v vn va doanh nghip xut khu cá tra
Bng 2.20 ánh giá v tính ch đng ca doanh nghip trong xut khu
Bng 2.21 ánh giá v mt hàng cá tra xut khu
Bng 2.22 ánh giá v hat đng Marketing ca DN xut khu cá tra
Bng 2.23 ánh giá mc đ khó khn ca DN XK cá tra sang th trng EU
Bng 3.1 Ma trn SWOT
Bng 3.2 Ý kin ca doanh nghip v mc đ quan trng u tiên ca các gii pháp
Hình 1.1: H thng phân phi thy sn ca EU
Hình 3.1: “Mô hình liên kt dc hoàn thin” ca VASEP
Hình 3.2 Mô hình liên kt kin ngh



PHN M U
1. LÝ DO CHN  TÀI
Nhìn li chng đng đã đi qua, mi bc tin ca ngành xut khu thy sn
đu ghi du kt qu ca c quá trình n lc phn đu ca bit bao thành viên tham gia
hot đng trong ngành. Trc thi đim vt qua ngng 1 t USD (2000) là c mt
quãng thi gian dài hn 20 nm vi bit bao trn tr và th thách. Xut khu thy sn
ca Vit Nam mi chp chng bc ra th gii vi phm vi rt hn ch ch yu tp
trung mt s ít th trng Châu Á nh Nht Bn, Trung Quc, Hng Kông. n nay
đim đn ca sn phm thy sn Vit Nam đã là 199 quc gia và vùng lãnh th. S đa
dng ca th trng xut khu đã to nên s hài hòa tng đi và an toàn cho đu ra
gm ba khi chính: EU, M, Nht Bn.
 đt đc nhng kt qu nh trên phi k đn s đóng góp vt tri ca
ngành ch bin cá tra xut khu – sn phm đc đáo và mang tính đc thù vùng
BSCL. Vt qua cuc chin chng bán phá giá ca th trng M tin ti chinh phc
th trng th gii. Chng my chc, sn phm cá tra BSCL đã có mt, đng vng và
lan rng ra hu khp th trng tiêu th thy sn chính  Châu Âu: c. B, Hà Lan,
Tây Ban Nha, Trung Quc, M, Úc, Ai Cp, Uraina và nhiu nc khác. Trong đó

đáng chú ý là th trng EU, th trng tiêu th cá tra ln nht ca BSCL vi mc
tiêu th n đnh, giá xut khu tt nhng li là mt th trng khó tính, đòi hi cao v
cht lng và an tòan v sinh thc phm.
Trc thc t Vit Nam đã gia nhp WTO, mt sân chi đy thách thc vi
nhng đòi hi cao hn, nhiu xáo trn trong cuc khng hong tài chính hin nay
nhiu th trng có sc mua ln đã gim đáng k do mt kh nng thanh toán, cng
thêm nhng bt n, yu kém ca ngành ch bin cá tra xut khu nên ngành không
nhng cha phát huy ht kh nng, tim lc ca mình mà còn gp phi nhng thách
thc đi vi vic phát trin bn vng.



Do đó, đ phát trin hiu qu và bn vng ca ngành nuôi trng, ch bin cá tra
xut khu ca các tnh BSCL, nhm phát huy ti đa li th ca vùng vi loài cá có
giá tr xut khu cao, to vic làm n đnh, nâng cao thu nhp và kim ngch xut khu
sang th trng EU đòi hi cn có nhng gii pháp đng b đ ngành ch bin cá tra
xut khu phát trin mt cách bn vng là vn đ đang đc các ngành, các cp quan
tâm. Do đó em chn  tài: “Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng
Bng Sông Cu Long sang th trng EU” đc thc hin chính là bi nhng lý do
trên.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
- Tìm hiu th trng thy sn EU
- ánh giá thc trng xut khu cá tra BSCL sang th trng EU
- ánh giá nhng thi c, thách thc cho BSCL trong xut khu cá tra
- ánh giá nhng thun li, khó khn ca BSCL trong xut khu cá tra
-  ra các gii pháp thc hin đ hn ch nhng ri ro, gi vng và gia tng kim
ngch xut khu cá tra sang th trng EU
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Trong đ tài này, mt s png pháp nghiên cu sau đã đc áp dng:
- Phng pháp thng kê, tng hp: s dng s liu th cp do các c quan chc

nng, tng hp s liu trên internet
- Phng pháp phân tích, đnh lng, so sánh, đi chiu: t các bng thng kê và
các s liu th cp thu thp đc đ phân tích, nhn đnh và đánh giá nhng xu hng,
nhng thun li cng nh nhng khó khn trong vic xut khu cá tra
- Phng pháp kho sát thc t: điu tra s liu qua gi bng câu hi qua email và
phng vn 50 doanh nghip chuyên ch bin xut khu cá tra  các tnh An Giang,
ng Tháp, Bn Tre, Cn Th, Vnh Long, Tin Giang.
Mc tiêu ca kho sát là đ thy đc thc trng đim mnh và đim yu ca
các doanh nghip ch bin xut khu cá tra BSCL



i tng kho sát là các doanh nghip ch bin xut khu cá tra  BSCL.
S liu đc x lí bng Microsoft Excel
4. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
- i tng:  tài tp trung nghiên cu đi tng là hot đng xut khu cá tra 
ng Bng Sông Cu Long sang th trng EU
- Phm vi không gian: Các tnh An Giang, ng Tháp, Bn Tre, Cn Th, Vnh
Long i vi thông tin t th trng EU, ch yu đc thu thp trên tài liu, tp chí,
Internet
- Phm vi thi gian: S liu phân tích th trng trong nc: 2000-2008
S liu phân tích th trng th gii: 2000-2007
5. TÍNH MI CA  TÀI
Trc đ tài này có rt nhiu đ tài nghiên cu đn vn đ phát trin thy sn –
cá tra Vit Nam. Trong đó có các đ tài nh:
Chng trình phát trin xut khu thy sn đn nm 2010 và tm nhìn 2020.
Trong đ tài này ngi vit có phân tích hin trng v sn xut và xut khu thy sn.
Sau đó, đa ra nhng thun li và khó khn, thi c và thách thc cho xut khu thy
sn. Cui cùng là đa ra gii pháp phát trin xut khu thy sn đn nm 1010 và tm
nhìn nm 2020.

 tài “ Th trng xut nhp khu thy sn” ca vin nghiên cu thng mi
ch biên PGS.TS Nguyn Vn Nam. Trong đ tài này ch yu tp trung đánh giá tình
hình tiêu th, sn xut, buôn bán thy sn trên th trng th gii. Phân tích th trng
mà thy sn Vit Nam xut khu sang. T đó đa ra các chính sách và gii pháp đ
phát trin xut khu thy sn ca Vit Nam.
Bên cnh đó, tác gi có tham kho các lun vn thc s ca các anh/ch khóa
trc. Các bài lun vn nghiên cu nhng khía cnh khác nhau nh gii pháp đy
mnh xut khu thy sn sang các th trng nh Nht, Eu, M, hoc các gii pháp
phát trin ngành cá tra  ng bng sông Cu Long.



Tham kho các bài vit v tình hình cá tra xut khu trên báo, tp chí thy sn,
internet.
Tuy nhiên không có đ tài nào nghiên cu sâu và tòan din vic xut khu cá
tra Vit Nam sang th trng EU và gii pháp xut khu đ đy mnh sn phm cá tra
vào th trng này. c bit hn là thi k mi, thi k Vit Nam gia nhp WTO,
bc sang thi k mi đang rt thun li nhng không ít nhng khó khn
6. NI DUNG CA  TÀI
Chng 1: C s khoa hc v đy mnh xut khu cá tra BSCL sang th
trng EU: Trên c s nghiên cu các hc thuyt kinh t đ khng đnh cn phi đy
mnh xut khu cá tra, mt loài sn phm đc bit và mang tính đc thù ca đng bng
sông Cu Long. Trong chng này tác gi trình bài nghiên cu v th trng xut nhp
khu thu sn ca EU nói chung và xut nhp khu cá tht trng nói riêng. T đó đa ra
nhng đánh giá chung v th trng này. ng thi nghiên cu kinh nghim nuôi trng
và xut khu cá ca các nc trên th gii đc bit là Thái Lan đ t đó rút ra nhng
bài hc kinh nghim cho xut khu cá tra ca BSCL
chng 2: Nghiên cu v thc trng, tình hình xut nhp khu cá tra ca
BSCL trên các th trng EU: Chng này tác gi trình bày thc trng xut khu
cá tra BSCL sang các th trng chính nh EU, M, Nga, Uraina, Ai Cp,

Mexico…Trng tâm ca chng này tp trung phân tích thc trng xut khu cá tra
BSCL sang th trng EU (đây là th trng tiêu th cá tra ln nht, n đnh cho xut
khu mt hàng này ca BSCL). Bng phng pháp kho sát thc t và nghiên cu
các tài liu có liên quan đn cá tra, đánh giá phân tích nhng đim mnh đim yu,
cng nh nhng thi c và thách thc th trng xut khu cá tra BSCL sang EU đ
t đó đa ra gii pháp khc phc nhng tn ti hn ch  chng 3
Chng 3: Nhng phân tích, quan đim và nguyên tc nhm duy trì và
phát trin xut khu cá tra trên th trng EU:
Da trên c s ca chng 2 và
phng pháp phân tích ma trn SWOT là cn c đ đa ra gii pháp vi 3 nhóm gii



pháp tp trung  3 khâu chính yu là nhóm gii pháp hoàn thin khâu nuôi trng cá tra
xut khu, nhóm gii pháp hoàn thin khâu ch bin và cui cùng là nhóm gii pháp
đy mnh xut khu cá tra sang th trng EU
Mc dù đã có rt nhiu n lc trong công tác đu t nghiên cu, nhng
vi nhng hn ch v kh nng tip cn các tài liu thc t ca doanh nghip, hn ch
v thi gian nghiên cu,… nên kt qu nghiên cu ca lun vn không tránh khi
nhng thiu sót và hn ch nht đnh. Vì vy, tác gi rt mong nhn đc ý kin đóng
góp chân thành ca Quý thy cô, Quý đng nghip vi mong mun s có đc nhng
đánh giá xác thc hn, đ ra đc nhng đnh hng và gii pháp giàu tính thc tin
hn, giúp các gii pháp đ ra có th vn dng trong thc tin.


Trang 1

PHN NI DUNG
CHNG 1. C S KHOA HC V Y MNH XUT KHU
CÁ TRA CA NG BNG SÔNG CU LONG

SANG TH TRNG EU
1.1. C S KHOA HC Y MNH XUT KHU CÁ TRA  NG
BNG SÔNG CU LONG
1.1.1 Lý thuyt trng thng
Ch ngha Trng thng đc hình thành  Châu Âu vào th k XVI và
phát trin đn gia th k 18 (thi k tin TBCN). Nhng ni dung chính
X  cao vai trò ca tin t, coi tin t là tiêu chun c bn ca ca
ci. Nhà nc nào càng nhiu tin thì càng giàu có.
X H đc bit coi trng các hot đng thng mi, mà trc ht là
ngoi thng. CNTT cho rng ch có hot đng Ngoi thng mi là ngun gc
thc s ca ca ci vì nó làm tng thêm khi lng tin t. Theo ch ngha trng
thng, khi tham gia vào thng mi quc t, mun có nhiu tin thì phi thc hin
xut siêu, phi đt đc thng d mu dch.  đt đc thng d mu dch bng
cách:
X Tng s lng hàng hóa xut khu
X Xut khu hàng hóa có giá tr cao u tiên hn hàng hóa có giá tr
thp. Th k XVI chng kin s khuyn khích xut khu len  Anh. n th k
XVII, Thomas Mun, làm vic cho Công ty ông n, cho rng nên khuyn khích
xut khu các sn phm ch bin vì chúng to ra giá tr cao, cm xut khu hàng s
ch.
X Ch ngha trng thng không khuyn khích xut khu nguyên liu
mà s dng nguyên liu đ sn xut trong nc ri đem xut khu thành phm.
X Nhp khu: u tiên nhp khu nguyên liu so vi thành phm. Hn
ch hoc cm nhp khu thành phm, nht là hàng xa x. NK vàng và bc đc chú
trng

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 2

X Khuyn khích ch hàng bng tàu ca nc mình, vì va bán đc
hàng mà còn đc c nhng món li khác nh cc vn ti, phí bo him.
X Buôn bán đc thc hin bi các công ty đc quyn ca Nhà nc,
hn ch hu ht hot đng nhp khu và nhiu hot đng xut khu đc tr cp.
X V li nhun trong thng mi: H cho rng li nhun trong
thng mi là kt qu ca vic trao đi không ngang giá, là s la gt.
X Trong thng mi quc t, quc gia này giàu lên là nh s nghèo đi
ca các quc gia khác. Thng d ca nc này ngha là thâm ht ca mt nc
khác.
X Ch ngha trng thng đ cao vai trò ca Nhà nc trong vic
điu tit nn kinh t. Mun đy mnh xut khu, thc hin xut siêu thì Nhà nc
phi dùng các bin pháp khuyn khích xut khu, h tr v mt tài chính, tr giá, bù
giá cho nhà xut khu. Mun hn ch nhp khu thì nhà nc phi áp dng các bin
pháp bo h mu dch
1.1.2 Hc thuyt ca A.Smith v thng mi quc t
Adam Smith (1723-1790), nhà kinh t hc c đin ngi Scotland, ngi
đc coi là cha đ ca kinh t hc, đã phê phán nhng hn ch ca CNTT và nêu
lên nhng quan đim mi ca mình v thng mi quc t.
X Thng mi đc bit là ngoi thng có vai trò rt ln đi vi s
phát trin kinh t ca các nc.
X Adam Smith cho rng thng mi to điu kin cho phát trin kinh
t nhng không phi là ngun gc ca s giàu có. S giàu có ca mt quc gia ph
thuc vào s sn có ca hàng hóa dch v hn là vàng.
X Thng mi quc t gia các quc gia là trên c s t nguyn và
các bên cùng có li. S trao đi phi là ngang giá.
X Khác vi ch ngha trng thng cho rng li nhun là do lng
gt và trao đi không ngang giá, theo A. Smith, trao đi phi ngang giá. Nu mt
bên thy h ri vào th bt li, h s không tham gia vào thng mi quc t.

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 3

X Smith phê phán s phi lý ca lý thuyt trng thng và chng minh
rng mu dch s giúp c hai bên gia tng gia sn, qua vic thc thi mt nguyên tc
c bn là nguyên tc phân công.
X C s mu dch gia các quc gia là cn c vào li th tuyt đi
ca các nc.
X Li th tuyt đi ca mt quc gia v mt sn phm ngha là quc
gia đó sn xut ra sn phm đó vi các chi phí thp hn các nc khác.
X Ngun gc ca li th tuyt đi:
• Li th t nhiên
: tài nguyên, điu kin khí hu, đt đai.
Ðiu kin t nhiên có th đóng vai trò quyt đnh trong vic sn xut có hiu qu rt
nhiu sn phm nh nông sn (cà phê, chè, cao su, da, lúa go, v.v ) và các loi
khoáng sn (kim cng, du m, qung nhôm, v.v )
•
Li th do n lc
: k thut và s lành ngh.
Sn xut các thành phm: nông sn ch bin, sn phm ch to phn ln ph thuc
vào li th do n lc thng là k thut ch bin và k nng sn xut.
1.1.3 Hc thuyt li th so sánh ca D.Ricardo v thng mi quc t

X Thuyt v li th so sánh ca David Ricardo (Anh, 1772-1823). D.
Ricardo đã chng minh đc thng mi quc t có th mang li li ích cho các
bên tham gia, ngay c khi mt bên có u th sn xut r hn bên kia trong tt c các
mt hàng
X Theo Ricardo mi nc đu có li khi tham gia vào thng mi
quc t. Vi cách gii thích nh vy, lý thuyt li th so sánh kêu gi t do hóa
thng mi, xoá b Chính sách bo h mu dch.

X Nguyên nhân xut hin li ích trong thng mi quc t:
• Các nc buôn bán vi nhau vì h khác nhau.
• Các nc buôn bán vi nhau đ đt đc li th nh quy mô
sn xut: mi nc khi chuyên môn hóa vào mt s loi hàng thì nc đó có th sn
xut  quy mô ln hn và do đó có hiu qu hn là trong trng hp nc đó sn
xut tt c mi th.

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 4

• Li ích trong thng mi quc t bt ngun t li th so sánh.
Nhng nc có li th tuyt đi hoàn toàn hn trc khác, hoc b kém li th tuyt
đi hn so vi nc khác trong vic sn xut mi sn phm, thì vn có li khi tham
gia vào phân công lao đng quc t. Bi vì mi nc có mt li th so sánh nht
đnh v mt s mt hàng và kém li th so sánh v mt s mt hàng.
X Mi nc đu có li th so sánh trong sn xut mt mt hàng nào
đó (và kém li th so sánh trong mt hàng khác). Mt quc gia có li th so sánh
khi quc gia đó có kh nng sn xut mt hàng hóa vi mc chi phí c hi thp hn
so vi các quc gia khác. Chi phí c hi ca vic sn xut ra mt hàng hóa là s
lng hàng hóa khác mà chúng ta phi hy sinh khi chúng ta s dng ngun lc đ
sn xut thêm mt đn v hàng hóa đó.
1.1.4 Lý thuyt v li th cnh tranh
Li th cnh tranh ca ngành đc xem xét trong mi tng quan gia các
ngành hàng tng ng ca nhng quc gia khác nhau đ tranh giành th trng trên
phm vi th gii. Li th cnh tranh ca ngành s tng theo qui mô ca các ngành
hàng và đó là biu hin li th bên ngoài ca nn kinh t
Li th cnh tranh ca ngành hàng c th ca mt quc gia là s khác bit
v li th cnh tranh mang tính vt tri ca các nhóm chin lc trong ngành hàng
đó so vi các nhóm chin lc trong ngành hàng tng ng ca nhng quc gia

khác trên th gii. Và do đó, nng lc cnh tranh ca ngành hàng biu hin qua
nng lc cnh tranh ca các nhóm chin lc trong ngành
Nhóm chin lc là mt tp hp nhng công ty áp dng chin lc sn xut
kinh doanh tng t nhau. Mi ngành hàng có th bao gm mt hay nhiu nhóm
chin lc. Du hiu cn bn phân bit các nhóm chin lc là giá và b rng ca
dòng sn phm (th hin qua qui cách cht lng và chng loi sn phm)
Môi trng cnh tranh ca ngành là môi trng kinh t quc t, bao gm:
môi trng thng mi, môi trng sn xut và môi trng tài chính trong mi liên
kt toàn cu. Trong môi trng cnh tranh quc t, các ngành hàng luôn đi din
vi rt nhiu thi c và thách thc. Phn ng trc thi c và thách thc đó ca tt
c các doanh nghip trong các nhóm chin lc s tt yu dn đn s xut hin ca
nhng cty đa quc gia và cty xuyên quc gia.

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 5

ánh giá li th cnh tranh ca ngành phi da vào 3 nhóm yu t c bn
nh: nng lc cnh tranh ca các nhóm chin lc trong ngành (biu hin qua s
khác bit v giá c sn phm và b rng dòng sn phm), cu trúc và li th theo qui
mô ca ngành (mt bng công ngh chung ca ngành cao hay thp, h thng c s
h tng k thut ca ngành đã phát trin đn chng mc nào, các ngành liên kt và
b tr có đy đ và đng b hay không…), nhóm yu t v chính sách (vai trò, v trí
ca ngành trong chin lc phát trin kinh t quc gia, ngành đc qui hoch ra
sao, có phi là ngành kinh t mi nhn, chính sách ca chính ph đi vi ngành là
khuyn khích hay hn ch phát trin )
Trong thc t, li th cnh tranh ca ngành đc đánh giá trên c hai mt
đnh tính và đnh lng. V mt đnh tính s da vào mô hình chu k sng quc t
ca sn phm (International Product Life Cycle model – IPLC) ca Raymond
Vernon, và đánh giá v đnh lng s da vào biu đ t hp (Cluster Chart) nhng

ngành hàng có li th cnh tranh cao ca quc gia đc đ xng bi Michael
E.Porter.
1.2. GII THIU SN PHM CÁ TRA
1.2.1 c đim:

Cá Tra (Pangasius hypophthalmus) là mt trong nhng đi tng nuôi trng
thy sn đang đc phát trin vi tc đ nhanh ti các tnh BSCL (tp trung ch
yu  hai tnh An Giang và ng Tháp) và là mt trong nhng loài cá có giá tr xut
khu cao. Cá tra BSCL đc nhiu th trng a chung vì màu sc c tht trng,
tht cá thm ngon hn so vi các loài cá catfish khác. Ngh nuôi cá tra đã đc khi
đu t nhng nm 60. Nm 1998, Vit Nam đã thành công trong sinh sn nhân to
và đáp ng đc nhu cu v ging cho ngh nuôi thng phm.
Hình thc nuôi : Nuôi thâm canh, bán thâm canh vi các mô hình nuôi bè,
nuôi trong ao hm. Ngoài ra, trong my nm gn đây đã phát trin nuôi cn và đng
qung cng cho hiu qu cao.
Hình thc khai thác : Li, rùng, đng, vó.
Mùa thu hoch : Quanh nm.
Kích thc thu hoch : 30-40cm, ln nht 90cm.


Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 6

1.2.2 Vai trò đóng góp ca cá tra:
To ra ngun nguyên liu đáng k phc v cho công nghip ch bin xut
khu thy sn, mt ngành có li th cnh tranh ca nc ta, giúp nâng cao kim
ngch xut khu.
Khai thác ti đa tim nng thiên nhiên, li th ca vùng cc nam t quc,
s dng ti u, lâu bn tài nguyên thiên nhiên, phù hp vi s phát trin các ngành

kinh t xã hi ca vùng mt cách hp lý.
Chuyn dch c cu cây trng vt nuôi cng nh điu chnh c cu kinh t
nông nghip nông thôn, thu hút đu t, góp phn gii quyt vic làm cho ngi lao
đng, nâng cao thu nhp.
áp ng nhu cu lng thc, thc phm tiêu dùng cho nhân dân, gim gánh
nng cho ngành khai thác ngun li thy sn t nhiên vn đang ngày càng cn kit,
bo v môi trng sinh thái.
1.3 TÌM HIU S LC V LIÊN MINH EU
Liên minh EU là mt t chc liên chính ph ca các nc châu Âu. T 6
thành viên ban đu, hin nay có 27
quc gia thành viên. Liên minh đc thành lp
vi tên gi hin nay theo Hip c v Liên minh châu Âu nm
1992, thng gi là
Hip c Maastricht. Tuy nhiên, nhiu phng din ca Liên minh châu Âu đã có
t trc, k t
thp niên 1950, thông qua mt lot các t chc tin thân. Liên minh
châu Âu (EU) có tr s đt ti th đô
Brussels ca B.
Sau đây là danh sách 27 quc gia thành viên ca Liên minh châu Âu xp
theo nm gia nhp.
1957: B, c, Italy, Luxembourg, Pháp, Hà Lan
1973: an Mch, Ireland, Anh
1981: Hy Lp
1986: Tây Ban Nha, B ào Nha
1995: Áo, Phn Lan, Thy in
Ngày 1/5/2004: Séc, Hungary, Ba Lan, Slovakia, Slovenia, Litva, Latvia,
Estonia, Malta, Cng hòa Síp

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 7

Ngày 1/1/2007: Romania, Bulgaria
Hin nay, EU có din tích là 4.422.773 km² vi dân s là 499,7 triu ngi
vi tng GDP là 11.6 nghìn t euro (~15.7 nghìn t USD) trong nm 2007.
Vn còn 22 quc gia gm Albania, Andorra, Armenia, Azerbaijan, Belarus,
Bosnia & Herzegovina, Croatia, Georgia, Iceland, Liechtenstein, Macedonia,
Moldova, Monaco, Montenegro, Na Uy, Nga, San Marino, Serbia, Th Nh K,
Thy S, Ukraine
1.4 ÁNH GIÁ V TH TRNG THY SN EU
1.4.1 Sn lng đánh bt và nuôi trng thy sn ca EU
Sn lng thy sn nm 2007, trong đó có sn lng đánh bt và nuôi trng
ca các nc thành viên EU c tính đt 6.6 triu tn. Tây Ban Nha, an Mch,
Pháp, Anh và Hà Lan là nhng nc dn đu.
Sn lng đánh bt chim gn 80% tng khi lng, sn lng nuôi trng
chim 20% còn li 1.3 triu tn. Sn lng thy sn ca c khi đã gim 25%, ch
yu do hn ch khai thác
1.4.2 Tiêu th thy sn ca EU
Vi s m rng ca EU t 15 nc thành viên lên 27 nc nh hin nay,
sc tiêu th các sn phm thy sn ca EU-27 đã tng nhanh đáng k trong nhng
nm gn đây và xu hng này ngày càng tng vi nhng thay đi v chng loi sn
phm, kích c và dng sn phm.
Bng 1.1 Nhu cu tiêu th thy sn ca EU nm 2007
vt: Kg/ngi/nm

2007
Austria
11
Belgium/Luxembourg
22

Bulgaria
5
Cyprus
25
Czech Republic
10
Denmark
24
Estonia
14
Finland
34
France
32
Germany
15

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 8

Greece
26
Hungary
5
Ireland
21
Italy
24
Latvia

37
Lithuania
17
Malta
30
Netherlands
15
Poland
12
Portugal
60
Romania
3
Slovakia
6
Slovenia
7
Spain
40
Sweden
28
United Kingdom
24
EU-27 22
Ngun: fao, 2007
Mc tiêu th thy sn tính trên đu ngi/ nm là 22 kg, nh vy khi s
tiêu th ht khong 11 triu tn thy sn/nm. Các nc Trung và ông Âu tiêu th
khong 15 kg và các nc thuc Tây Bc Âu t 15-30 kg, trong khi đó các nc
Nam Âu đt t 40-60 kg.
Tiêu th thy sn có s khác bit ln gia các thành viên EU 5 th trng

ln nht  EU chim khong hn 70% tiêu th thy sn nm 2007.
Tây Ban Nha, đc bit là B ào Nha có sc tiêu th thy sn bình quân
đu ngi cao.
Tiêu th bình quân đu ngi Ý, Anh thuc dng trung bình EU.
Các nc trung tâm EU không có truyn thng n thy sn do hu ht các
nc này không có đng b bin . Do đó h không có quen vi mùi v thy sn.
Các nc thuc vùng đa trung hi (Ý, Tây Ban Nha, Malta,…) và các nc
Bc Âu ( Thy in, Na Uy, an Mch) là th trng tiêu th thy sn chính.
Ngi tiêu dùng EU tiêu th nhiu loi thy sn khác nhau và truyn thng
m thc thy sn gia các nc cng khác nhau.  tha mãn tt c các nhu cu
này chc chn vic tìm kim ngun thy sn s ngày càng tr nên khó khn hn.

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 9

Thêm vào đó các nc công nghip hóa ngày càng đa ra nhiu bin pháp
nhm gim áp lc đi vi ngh khai thác thy sn, mt trong nhng nguyên nhân
chính gây cn kit ngun li. Ch mt phn nhu cu tiêu th ca EU đc ngành
nuôi trng thy sn đáp ng.
Các nc thành viên EU đã th hin rõ nht xu hng này nh sn lng
thy sn đánh bt st gim. Ngun thy sn nhm duy trì kh nng cung cp đã đt
ra nhu cu đi vi tng nhp khu.
1.4.3 Thong mi thy sn ca EU
1.4.3.1 S lc tình nhp khu thy sn ca EU
Hin nay, EU là nhà nhp khu thy sn thun túy. T 2002-2007, thâm ht
thng mi ca EU đã tng khong 30% v khi lng, t 2.5 triu tn lên 3.5 triu
tn. Hn lúc nào ht, EU đang ph thuc nhiu hn vào nhp khu đ đáp ng nhu
cu tiêu th thy sn ca c khi.
Nm 2007, 27 nc thành viên ca EU đã nhp 8.9 triu tn. Tây Ban Nha,

Ý, c, Hà Lan là nhà nhp khu thy sn ln nht. Trong đó trên 5 triu tn đc
nhp khu t nc khác còn li là thng mi ni khi.
Na Uy là nhà cung cp thy sn ln nht cho EU chim 9.4% tng nhp
khu thy sn ca c khi, Trung Quc là nhà cung cp ln th 2, trong 5 nm qua
h đã tng gp 3 ln khi lng xut sang EU. Các nhà cung cp khác nh M,
Aixolen, Achentina và Thái Lan có th phn xut n đnh chim khong 3%. Vit
Nam tng mnh xut khu thy sn sang EU t 32 ngàn tn nm 2002 lên khong
256 ngàn tn nm 2007.
Bng 1.2 EU nhp khu thy sn ca top 15 nc
Nhp khu thy sn ca EU t các nc (tn)

2002 2003 2004 2005 2006 2007
Th gii
7,475,669 7,905,520 7,988,563 9,094,682 8,706,096 8,897,330
EU 27
3,443,323 3,578,532 3,662,392 4,564,619 3,793,442 3,870,099
Na Uy
701,796 756,598 735,552 735,788 794,312 833,058
Trung Quc
141,763 229,004 272,364 348,961 448,667 481,382
Aixlen
236,557 248,172 279,170 264,202 275,605 257,541

Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu

Trang 10

M
231,859 215,657 267,378 254,938 256,677 275,328
Achentina

202,950 231,335 191,039 173,009 251,242 231,923
Thái Lan
147,933 168,189 159,139 177,916 214,733 227,193
Vit Nam
32,037 45,936 66,882 105,831 194,862 256,204
Marc
175,923 169,189 152,939 180,162 191,748 180,276
Êcuađo
76,759 98,813 106,173 136,731 157,210 175,154
n 
95,407 109,418 109,343 123,286 142,759 146,609
Nga
209,995 172,211 146,540 126,212 133,732 102,664
Chilê
93,434 94,906 103,073 122,392 128,973 135,024
Greenland
94,191 100,494 106,112 113,517 117,606 112,716
o Faroe
139,667 143,637 126,037 119,571 102,362 94,347
Các nc
khác
1,391,370 1,482,106 1,426,712 1,458,528 1,400,350 1,396,737
Tng nhp t
các nc th 3
4,032,346 4,326,988 4,326,171 4,530,063 4,912,654 5,027232
Ngun: Golbal trade atlas
T bng s liu này ta có thy đc rng: EU là mt trong nhng th trng
nhp khu thy sn ln nht th gii vi sn lng là 8,9 triu tn nm 2008. Tây
Ban Nha, Pháp, c, Italy và Anh là nhng th trng nhp khu chính, giá tr nhp
khu thy sn hàng nm vt 1 t USD và các nc này cng chim gn 80% giá

tr nhp khu thy sn ca EU. Tuy nhiên, nh trên đã trình bày, phn ln sn phm
thy sn đc nhp khu t các ni b các nc trong khi. Ngoài ra, đ b sung
mt s sn phm đáp ng nhu cu tiêu th, ch yu là các sn phm thy sn nc
m, EU cng nhp khu thy sn t hn 180 nc khác trên th gii. Trong đó ni
bt là Na Uy, Trung Quc, Thái Lan, Vit Nam, n . Trong nhiu nm lin, Thái
Lan luôn đng trc Vit Nam v sn lng xut khu. Tuy nhiên nm 2008 Vit
Nam đã vt qua mt Thái Lan trong xut khu thy sn vào th trng Eu. Nh
vy ta có th thy rng hàng thy sn ca Vit Nam vào th trng Eu phi cnh
tranh nhiu vi các nc  các châu lc khác nhau trong đó có nhng ngi bn
láng ging Trung Quc và Thái Lan (hai nc xut khu thy sn ln ca th gii)



Gii pháp đy mnh xut khu cá tra khu vc ng Bng Sông Cu Long sang th trng Eu