Giáo án điện tử khối 10 bài 9- Trần Công Huân

Trường THPT Chuyên Tiền Giang
Giáo viên: Trần Công Huẩn
Trường THPT Chuyên Tiền Giang
Bộ môn Vật Lý.
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
KH IỐ 10
Giáo viên: TRẦN CÔNG HUẨN


KIỂM TRA BÀI CŨ.
Câu 1: Nêu một thí dụ về tính tương đối của quỹ
đạo chuyển động.
Câu 2: Nêu một thí dụ về tính tương đối của vận
tốc của chuyển động.
Câu 3: Trình bày công thức cộng vận tốc trong
trường hợp các chuyển động cùng phương, cùng
chiều.
Câu 4: Trình bày công thức cộng vận tốc trong
trường hợp các chuyển động cùng phương, trái chiều.


Baøi 09


NỘI DUNG BÀI.
I._ Lực. Cân bằng lực.
II._ Tổng hợp lực:
A._ Thí nghiệm.
B._ Định nghĩa.
C._ Quy tắc hình bình hành.

III._ Điều kiện cân bằng của chất điểm:
IV._ Phân tích lực.


I._
I._
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
_ Lực là đại lượng vectơ đặc trưng cho tác dụng
của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia
tốc cho vật hoặc làm cho vật biến dạng.
_ Các lực cân bằng là các lực khi tác dụng đồng
thời vào vật thì không gây ra gia tốc cho vật.
_ Đường thẳng mang vectơ
gọi là giá của lực. Hai lực cân
bằng là hai lực cùng tác dụng
lên một vật, cùng giá, cùng
độ lớn và ngược chiều.
_ Đơn vò của lực là Newton (N).
A
B
F
ur


II._
II._
TỔNG HP LỰC:
TỔNG HP LỰC:
A._ Thí nghiệm:

I._
I._
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
1
F
uur
2
F
uur
3
F
uur


A

B
C
D
1
2
M
O
N
3
F
uur
1
F

uur
2
F
uur
_ Vòng O đứng yên dưới tác
dụng của ba lực , và (có
độ lớn bằng trọng lượng của ba
nhóm quả cân).
Bố trí thí nghiệm
như hình vẽ:
F
ur


II._
II._
TỔNG HP LỰC:
TỔNG HP LỰC:
A._ Thí nghiệm:
_ Biểu diễn ,
và
.
I._
I._
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
F
ur
1
F

uur
2
F
uur
3
F
uur


A

B
C
D
1
2
M
O
_ Vì hai lực và cân bằng
với lực nên có thể thay thế hai
lực bằng lực ngược hướng
với và có độ lớn F = F
3
. Ta
thấy tứ giác OADB là hình bình
hành có OD là đường chéo.
N
3
F
uur

1
F
uur
2
F
uur
=
1
F OA
uur uuur
=
2
F OB
uur uuur
=
3
F OC
uur uuur
3
F
uur
1 2
F ,F
uur uur
F
ur
_ Thay đổi độ lớn và hướng của các lực thì
khi vòng O đứng yên: OADB vẫn là hình bình hành.
1 2
F ,F

uur uur


II._
II._
TỔNG HP LỰC:
TỔNG HP LỰC:
A._ Thí nghiệm:
Tổng hợp lực là thay thế các lực tác dụng đồng
thời vào cùng một vật bằng một lực có tác dụng
giống hệt như các lực ấy.


I._
I._
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
O
2
F
uur
B._ Đònh nghóa:
= +
1 2
F F F
ur uur uur
(9.1)
Nếu hai lực đồng quy làm thành hai cạnh của
một hình bình hành, thì đường chéo kể từ điểm
đồng quy biểu diễn hợp lực của chúng.

Ta viết:
Hình 9.7
C._ Quy tắc hình bình hành:
1
F
uur
F
ur




II._
II._
TỔNG HP LỰC:
TỔNG HP LỰC:
III._
III._
ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM:
ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM:


I._
I._
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
(9.2)
Muốn cho một chất điểm đứng cân bằng thì hợp
lực của các lực tác dụng lên nó phải bằng không.
= + + + =

1 2 n
F F F F 0
ur uur uur uur r




II._
II._
TỔNG HP LỰC:
TỔNG HP LỰC:
III._
III._
ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM:
ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM:


I._
I._
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
* Giải thích: Có thể
thay thế lực trong hình
(9.5) bằng hai lực: (trực
đối với ) và (trực đối
với ) theo hai phương
OM và ON như hình vẽ.
N
M
1

F
uur
O
IV._
IV._
PHÂN TÍCH LỰC:
PHÂN TÍCH LỰC:
2
F
uur
3
F
uur
/
1
F
uur
/
2
F
uur
3
F
uur
1
F
uur
2
F
uur

1
/
F
uur
2
/
F
uur
* Đònh nghóa: Phân tích
lực là thay thế một lực bằng
hai hay nhiều lực có tác
dụng giống hệt như lực đó.




II._
II._
TỔNG HP LỰC:
TỔNG HP LỰC:
III._
III._
ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM:
ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM:


I._
I._
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:
LỰC. CÂN BẰNG LỰC:

* Nguyên tắc: Từ đầu
mút C của , kẻ hai đường
thẳng song song với hai
phương ON và OM; chúng
cắt những phương này tại
các điểm E và G. Các
vectơ, biểu diễn các
lực, thành phần .
N
M
1
F
uur
O
* Chú ý: Chỉ khi biết một
lực có tác dụng cụ thể theo
hai phương nào thì mới
phân tích lực đó theo hai
phương ấy.
IV._
IV._
PHÂN TÍCH LỰC:
PHÂN TÍCH LỰC:
2
F
uur
3
F
uur
/

1
F
uur
/
2
F
uur
3
F
uur
OE,OG
uuur uuur
1
/ /
2
F ,F
uur uur
E
G
C


CỦNG CỐ KIẾN THỨC MỚI
Câu 1: Phát biểu đònh nghóa của lực và điều kiện
cân bằng của một chất điểm.
Câu 2: Tổng hợp lực là gì? Phát biểu quy tắc hình
bình hành.
Câu 3: Hợp lực của hai lực đồng quy và có
độ lớn phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Câu 4: Phần tích lực là gì? Nêu cách phân tích

một lực thành hai lực thành phần đồng quy theo
hai phương khác nhau.
F F
1
F
2


CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU
_ Học thuộc bài “Tổng hợp và phân tích lực .
Điều kiện cân bằng của chất điểm”.
_ Trả lời các câu hỏi và làm các bài tập trong
SGK (trang 58).
_ Xem trước bài “Ba đònh luật Newton” từ
trang 59 đến trang 64 của SGK. Cần nắm vững
các đònh luật và các khái niệm: khối lượng, trong
lượng, trọng lực,…
_ Sưu tầm các tranh, ảnh về Ba đònh luật
Newton và các mẫu chuyện về Newton.

Cảm ơn sự theo dỏi
của q thầy cô và các
em. Chúc q thầy cô và
các em dồi dào sức khoẻ
và hạnh phúc.