Chương 6 Kế toán vốn chủ sở hữu phần 2 (Môn Kế toán tài chính 1)

5/27/2012
1
Khoa Kế toán – Kiểm toán, Đại học Mở TPHCM
KẾ TOÁN VỐN CHỦ SỞ HỮU
PHẦN 2
2
MỤC ĐÍCH
 Học xong chương này, ngườihọccóthể:
 Giảithíchđượcsự khác nhau về nguồnvốnhoạt động của
các loại hình doanh nghiệp
 Nắm đượccácyếutố cấu thành nên vốnchủ sở hữuvà
phạmvisử dụng nguồnvốn
 Ghi chép được các nghiệpvụ tăng giảmvốnchủ sở hữu
 Tổ chứcvàthựchiệnchứng từ,sổ kế toán tổng hợpvàchi
tiết liên quan đếnvốnchủ sở hữu.
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
2
3
NỘI DUNG
 Mộtsố khái niệmcơ bản
 Ghi nhậnvốnchủ sở hữu
 Ứng dụng trên hệ thống tài khoảnkế toán
 Tổ chứcchứng từ, ghi sổ kế toán chi tiếtvà
tổng hợp
4
Ứng dụng trên hệ thống tài khoảnkế toán
Hệ thống tài
khoản kế

toán doanh
nghiệp
 Nguồn vốn kinh doanh
 Cổ phiếu quỹ
 Lợi nhuận chưa phân phối và các
khoản dự trữ
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
3
5
TK 411 - Nguồn vốn kinh doanh
 Phản ánh nguồn vốn kinh doanh hiện có và tình hình
tăng, giảm nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp,
bao gồm:
 Vốn đầu tư của chủ sở hữu (TK 4111)
 Thặng dư vốn cổ phần (TK 4112)
 Vốn khác (TK 4118)
6
Tài khoản 4111-Vốn đầu tư của chủ sở hữu
Bên Nợ
Bên Có
Dư Có
Vốn đầutư củachủ sở hữutăng
lên do phát hành thêm cổ phiếu
tăng vốn điềulệ, bổ sung vốntừ
kếtquả kinh doanh, …
Vốn đầutư củachủ sở hữugiảm
đido điềuchỉnh giảmvốn điềulệ:

hoàn trả vốnngânsách, chocấp
trên, hủybỏ cổ phiếuquỹ,…
Vốn đầutư củac
hủ sở hữulúccuối
kỳ
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
4
7
Tài khoản 4112 – Thặng dư vốn cổ phần
Bên Nợ
Bên Có
Dư Có
Thặng dư vốncổ phần phát sinh tăng
do phát hành thêm CP (MG<Giá phát
hành hoặc tái phát hành cổ phiếuquỹ
(Giá phát hành > Giá ghi sổ củaCP
quỹ)
Thặng dư vốncổ phầngiảm đi do
phát sinh chi phí phát hành CP, tái
phát hành cổ phiếu quỹ (Giá phát
hành <giá ghi sổ củaCP quỹ)
Thặng dư vốncổ phầncònlạicuốikỳ
8
Tăng vốn đầutư củachủ sở hữu
TK 4111
TK 111, 112
TK 15*, 21*

TK 111, 112
TK 4112
TK 421, 414
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
5
9
Giảmvốn đầutư củachủ sở hữu
TK 4111
TK 111, 112
TK 15*, 21*
10
Bài tập thực hành 1
 Tại công ty TNHH TD có các nghiệp vụ về góp vốn sau:
 Ông An góp 300 triệu đồng bằng tiền mặt
 Ông Tài góp 200 triệu đồng chuyển vào TK công ty
 Bà Hà hứa góp 100 triệu đồng
 Cô Xuân góp 1 xe tải, được Hội đồng thành viên định giá 220
triệu.
 Bà Thu xin chuyển nhượng phần vốn góp của mình của bà An,
Hội đồng thành viên đồng ý.
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
6
11
Câu hỏi mở rộng

 Bà Thu xin rút vốn ra khỏi
công ty có được không?
 (Đọc Luật doanh nghiệp 2005)
12
Thặng dư vốncổ phần
TK 4112
TK 111, 112
TK 4111
TK 4111
TK 111,112
TK 111,112
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
7
13
Bài tậpthực hành 2
 Định khoản các nghiệpvụ kinh tế phát sinh sau:
 Công ty H phát hành 2.000.000 cổ phiếu, mệnh giá
10.000đ/CP, giá phát hành 12.000đ/CP. Chi phí phát
hành 100 triệu đồng.
 Công ty Y phát hành 100.000 cổ phiếu, mệnh giá
100.000đ/CP, giá phát hành 90.000đ/CP. Chi phí phát
hành 40 triệu đồng.
14
Tài khoản 4118 – Vốn khác
Bên Nợ
Bên Có
Dư Có

Vốnkháctăng lên do bổ sung từ
lợi nhuận, nhậnbiếutặng, được
việntrợ,xử lý chênh lệch đánh
giá lạitàisản,…
Vốnkhácgiảm đido xử lý tài sản
thiếutrừ vào vốn, xử lý chênh
lệch đánh giá lạitàisản,…
Vốnkháccủachủ sở hữuhiệncó
tạingàycuốikỳ.
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
8
15
Tăng vốn khác củachủ sở hữu
TK 4118
TK 421
TK 412
TK 3381
TK 111, 112,…
TK 421
TK 412
16
Tài khoản 419 – Cổ phiếu quỹ
Bên Nợ
Bên Có
Dư Nợ
Giá trị cổ phiếuquỹ giảm đido
DN tái phát hành, huỷ bỏ, dùng

cp quỹ chia cổ tức,….
Giá trị cổ phiếuquỹ tăng lên
khi DN mua cổ phiếuquỹ
Giá trị cổ phiếuquỹ DN còn
nắmgiữ lúc cuốikỳ
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
9
17
Mua cổ phiếuquỹ
TK 419
TK 111, 112
TK 111, 112
TK 4112
TK 4111
TK 4112
TK 421
TK 4112
18
Bài thực hành số 3
 Tại công ty B có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh:
 Ngày 16/3/20x1, mua 100.000 cp quỹ, giá mua lại 15.000đ/cp,
chi phí mua 0,2%/giá trị giao dịch, thanh toán bằng TGNH
 Ngày 20/5/20x1, mua 400.000 cp quỹ, giá mua lại 14.000đ/cp,
chi phí mua 0,2%/giá trị giao dịch, thanh toán bằng TGNH.
 Ngày 16/8/20x1, tái phát hành 200.000cp, giá phát hành
16.000đ/cp; chi phí tái phát hành bằng 0,2%/giá trị giao dịch, thu
bằng TGNH.

 Ngày 28/11/20x1, hủy 100.000cp quỹ.
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
10
19
Tài khoản 421 – LN chưa phân phối
Bên Nợ
Bên Có
DƯ CÓ
-Lợi nhuậnthựchiện được
trong kỳ.
-Xử lý lỗ
-Lỗ phát sinh trong kỳ
-Phânphốilợi nhuận
Lợi nhuậnchưaphânphốicho
các đốitượng liên quan.
DƯ NỢ
Số lỗ luỹ kế chưaxử lý.
20
Tài khoản 414/415/418 – Các quỹ đầu tư phát
triển, dự phòng tài chính, quỹ khác
Bên Nợ
Bên Có
Dư Có
Quỹ tăng lên do trích từ lợi
nhuận
Quỹ giảm đido sử dụng quỹ này
vào mục đích theo quy định

Quỹ chưa sử dụng
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
11
21
Tài khoản 353 – Quỹ khen thưởng phúc lợi
Bên Nợ
Bên Có
Dư Có
Quỹ tăng lên do trích từ lợi
nhuận
• Sử dụng quỹ này cho khen
thưởng nhân viên/ban điều
hành.
• Sử dụng quỹ cho mục đích
phúc lợi
Quỹ chưa sử dụng
22
Lợi nhuậnchưa phân phối
TK 421
Chia cổ tức
cho cổđông
TK 3388
Trích lập các
quỹ
TK 414, 415, 353
TK 911
Lợi nhuận

sau thuế
TK 4111, 4118
Bổ sung
vốn kinh doanh
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
12
23
Quỹđầu tư phát triển
TK 414
TK 411
Phân phốilợi
nhuận
TK 421
Bổ sung vốn
kinh doanh
TK 111, 112
Nộp về cấp
trên (*)
Nhận từ cấp
trên (*)
TK 111,112
(*) Áp dụng ở Doanh nghiệp Nhà nước
24
Quỹ dự phòng tài chính
TK 415
Phân phốilợi
nhuận

TK 421
TK 111, 112
Nộp về cấp
trên (*)
Nhận từ cấp
trên (*)
TK 111,112
(*) Áp dụng ở Doanh nghiệp Nhà nước
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
13
25
Quỹ khác thuộcvốnchủ sở hữu
TK 418
Phân phốilợi
nhuận
TK 421
TK 111, 112
Nộp về cấp
trên (*)
Nhận từ cấp
trên (*)
TK 111,112
(*) Áp dụng ở Doanh nghiệp Nhà nước
26
Bài tập thực hành 4
 Tại công ty cổ phần F có các nghiệp vụ phát sinh sau:
 Ngày 31/12/20x0, kết chuyển lợi nhuận sau thuế quý 4 năm

20x0 1.200 triệu đồng.
 Ngày 17/4/20x1, căn cứ vào kết luận của Đại hội cổ đông, chia
cổ tức và lập các quỹ như sau:
 Chia cổ tức đợt 2 năm 20x0 300 triệu đồng
 Quỹ đầu tư phát triển 300 triệu đồng
 Quỹ dự phòng tài chính 150 triệu đồng
 Quỹ khen thưởng phúc lợi 150 triệu đồng
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM
5/27/2012
14
27
Bài tập thực hành 4 (tiếp theo)
 Ngày 30/6/20x1, phát hành 10.000cp cho cổ đông
hiện hữu bằng quỹ đầu tư phát triển.
 Ngày 15/7/20x1, quyết định chi 100 triệu khen thưởng
cho nhân viên.
28
Chứng từ
 Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
 Hợp đồng liên doanh, liên kết
 Biên bản góp vốn
 Phiếu thu/chi, Giấy báo Nợ/Có
 Biên bản định giá tài sản góp vốn
 Hóa đơn mua tài sản (nếu tài sản mới)
 Biên bản giao nhận tài sản góp vốn
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM

5/27/2012
15
29
Sổ sách
 Sổ đăng ký thành viên (công ty TNHH)
 Sổ đăng ký cổ đông (công ty cổ phần)
 Sổ theo dõi thanh toán cổ tức
Chương 6-2
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Đại học Mở TPHCM