giáo trình huấn luyện an toàn công nhân nấu luyện gang thép

Bộ công thơng
Tổng công ty máy động lực & Máy nông nghiêp
Công ty TNHH NN MTV Diesel sông công

Ngày 28 tháng 01 năm 2008
Giáo trình
Huấn luyện An toàn công nhân nấu luyện
Gang, thép
Mã số: AT-00-17
Giám đốc duyệt Ngời biên sọan
Nguyễn Văn Hoàn
Giáo trình huấn luyện cho ngời lao động
nấu luyện gang, thép
Huấn luyện cấp thẻ An toàn cho ngời lao động
AT-00-17
I. nội dung quy phạm
- Quy phạm này đợc sử dụng riêng cho công nhân đúc luyện kim làm việc tại
xởng Đúc 1 và Đúc 2, công ty DIESEL Sông Công.
- Quy phạm này nhằm mục đích giảm bớt thiệt hại về tài sản của Công ty cũng
nh về tính mạng, sức khỏe của ngời lao động tại lĩnh vực này cũng nh các
ngành nghề có liên quan.
II. một số yêu cầu khi làm việc
1. điều kiện để đợc bố trí làm việc ở bộ phận Đúc phải là những ngời đã đợc
đào tạo tại các trờng dạy nghề, nếu cha đợc đào tạo chính quy thì phải đợc kèm cặp,
hớng dẫn có hiểu biết về kỹ thuật công việc ngành đúc, luyện kim đủ điều kiện làm
việc.
2. Hàng năm công nhân đợc huấn luyện về BHLĐ theo nội dung chơng trình
của Bộ LĐTBXH quy định, (trừ những ngời làm việc ở những nơi có yêu cầu
nghiêm ngặt về ATLĐ sẽ quy định riêng) kiểm tra làm bản thu hoạch, có hiểu biết
các kiến thức những quy định về BHLĐ của nhà nớc, Công ty và các quy định khác
của xởng. Trong những lúc công việc nhiều cần bổ sung công nhân xởng khác đến

làm phải đợc hớng dẫn, kèm cặp và huấn luyện BHLĐ mới bố trí công việc.
3. Mặt bằng, vị trí làm việc cần đảm bảo điều kiện an toàn, vệ sinh lao động, có
đờng đi lại thuận tiện, trên bề mặt xởng phải phẳng, không có hố sâu, nếu có phải có
rào chắn, không để các loại dây điện, đờng ống dẫn khí nằm rải rác. Các loại
thùng, hòm khuôn cần đợc sắp xếp thành hàng ngay ngắn, gọn gàn. Mái nhà phải
có cửa sổ, cửa trời để thoáng khí, nhng không đợc để mặt trời chiếu thẳng vào vị trí
làm việc của ngời lao động.
4. Điện chiếu sáng bảo đảm đủ tiêu chuẩn theo quy định nhất là khi làm việc ca
2, ca 3, các đờng dây dẫn điện cần đợc lắp đặt đúng quy định về an toàn điện, trờng
hợp dây di động phải có vỏ bọc tốt không để điện rò rỉ ra ngoài.
5. Phải có hệ thống cấp thoát nớc, công trình phụ trợ, phục vụ sản xuất và sinh
hoạt, có các loại phơng tiện, dụng cụ về an toàn vệ sinh lao động, biển báo, biển
cấm các trang bị phòng chống cháy nổ.
6. Các chai ô xy, bình ga, bình NH
4

(amôniắc) cần có vị trí hợp lý cách nhau
ít nhất 5 mét, cách xa ngọn lửa, vật đúc, lò lấu luyện đang nóng 10 mét, trong tr-
ờng hợp đặc biệt không thể bảo đảm khoảng cách trên thì phải có biện pháp che
chắn hợp lý, các dây dẫn của chúng phải kín, đảm bảo an toàn, không bị vật gì chèn
đè lên, không để gần cát, khuôn, vật đúc đang nóng.
7. Lò điện hồ quang để nấu luyện thép phải đảm bảo các yêu cầu sau:
a, Vỏ lò và gạch, vữa xây phải đúng theo quy định, không đợc để kim loại lỏng
thủng rò rỉ ra vỏ lò, trớc khi vận hành cần kiểm tra nồi lò khô ráo, các cơ cấu điều
khiển, nghiêng lò làm việc bình thờng và có cữ chặn.
b, Tất cả các hệ thống dẫn nớc làm mát phải có ống xả hơi ra ngoài, phễu xả n-
ớc làm mát của lò cần đợc bố trí ở vị trí sao cho công nhân dễ quan sát nhất.
c, Phải có đầy đủ các loại đệm, găng chống rỉ điện, khí nén, kim loại
d, Khi lắp điện cực, nạp điện bổ sung, kiểm tra lò và các công việc khác nh: khi
nớc làm mát bị tắc, nớc, hơi nớc rò rỉ mạnh, đứt ống dẫn hơi, khuấy trộn kim loại

lỏng, thải xỉ, lấy mẫu thử cần phải cắt nguồn điện mới đợc tiến hành công việc.
8. Lò điện trung tần phải đảm bảo các yêu cầu sau:
a, Vỏ lò, máng rót và thể xây phải đúng theo quy định, không đợc để kim loại
lỏng thủng rò rỉ ra vỏ lò, trớc khi vận hành cần kiểm tra nồi lò khô ráo, các cơ cấu
điều khiển, nghiêng lò làm việc bình thờng và có cữ chặn.
b, Tất cả các hệ thống dẫn nớc làm mát phải đợc đấu nối cẩn thận, các bulông
vành cảm ứng phải chắc chắn, phễu xả nớc làm mát của lò cần đợc bố trí ở vị trí sao
cho công nhân dễ quan sát nhất.
c, Phải có sàn thao tác bằng gỗ để che hố vành cảm ứng.
d, Khi kiểm tra lò và các công việc khác nh: khi nớc làm mát bị tắc, nớc, hơi n-
ớc rò rỉ mạnh, đứt ống dẫn hơi, ra gang lỏng cần phải cắt nguồn điện mới đợc tiến
hành công việc.
iii. các Biện pháp kỹ thuật
A. Trớc khi làm việc
11. Trởng ca, tổ trởng, nhóm trởng trớc khi giao việc cần kiểm tra nh sau:
1, Các loại dụng cụ, phơng tiện làm việc theo yêu cầu của quy trình, phải đảm
bảo an toàn vệ sinh lao động
2, Phơng tiện bảo vệ cá nhân của công nhân phải đủ nh trang bị, sử dụng
nghiêm túc (quần áo đủ cúc, giầy da buộc chặt cổ, có khẩu trang, gang tay) mới
phân công làm việc
3, Tình trạng thiết bị, dụng cụ trong phạm vi quản lý, các loại bình ga, chai ô
xy các đờng ống dẫn, nếu có sự cố, h hỏng báo ngay cho Quản đốc để giải quyết.
4, Phôi liệu và vật liệu khác đảm bảo theo yêu cầu kỹ thuật, phải loại bỏ các vật
liệu, chất gây nổ, vật liệu có chứa hoá chất độc hại:
- Cấm sử dụng vật liệu dạng bình kín, ống kín.
- Cấm sử dụng vật liệu đầu đạn, vật có chứa chất cháy nổ, thùng đựng hoá chất
- Cấm sử dụng vật liệu cha biết rõ nguồn gốc và cha đợc phân loại theo tiêu chuẩn
chế biến phế liệu
12. Trớc ca, tổ trởng khi phân công công việc cho từng ngời phải cụ thể, rõ
ràng, nếu công việc làm từ hai ngời trở lên, phải cử nhóm trởng, những công việc

mới nguy hiểm cần có biện pháp an toàn vệ sinh lao động kèm theo.
13. Sau khi kiểm tra xong trởng ca cử tổ trởng, nhóm trởng hoặc công nhân có
đủ trình độ để vận hành chạy thử trớc các thiết bị nếu bảo đảm an toàn mới tiến hành
làm việc. Nếu hố xỉ, hố ra thép ẩm ớt, phải sử lý ngay bằng cát khô.
B. Trong khi làm việc
14. Trong khi nấu luyện thép và gang ở các lò cần thờng xuyên kiểm tra theo
dõi hoạt động của lò, phôi liệu không bị tắc, kẹt nếu phát hiện thấy vỏ lò bị nung
đỏ, cháy xém phải cắt nguồn điện, tháo ngay kim loại đang nóng chảy ra khỏi lò.
Nếu kim loại cha nóng chảy thì dùng khí nén để làm nguội thật nhanh, cấm dùng n-
ớc để làm nguội lò và kim loại.
15. Khi lò đang tiến hành nấu, cấm lên xuống hố xỉ, hố ra thép.
16. Khi nạp liệu lần 2:
a, Đối với lò hồ quang nấu thép:
- Cấm để liệu trong lò chảy lỏng > 3/4 mẻ liệu trớc mới nạp liệu lần sau.
- Cấm để nhiệt độ quá cao mới nạp liệu lần sau: cụ thể (1550
0
C với %C 0,7;
1520
0
C với %C > 0,7).
- Thực hiện nạp liệu bằng cầu trục. Trớc khi nâng hạ phải kiểm tra xích, cáp, các
điều kiện an toàn của giỏ liệu mới đợc ra tín hiệu nâng tải trọng.
- Trớc khi ra tín hiệu cho cầu trục đổ liệu vào lò ngời chỉ huy, ngời thao tác mở
chốt giỏ liệu phải đứng ở nơi an toàn nhất và dễ dàng thoát hiểm.
- Chỉ đợc bổ sung liệu bằng xẻng khi cần điều chỉnh thành phần hoá học và chỉ đ-
ợc thực hiện khi liệu chảy lỏng hoàn toàn. Mỗi cục liệu không đợc nặng quá 7kg đề
phòng rơi.
b, Đối với lò trung tần:
- Cấm nạp các loại liệu ẩm ớt và có dính dầu mỡ vào lò nếu trong lò đã có kim
loại lỏng. Khi đó, bắt buộc phải sấy khô trên thành lò trớc khi nạp.

- Tránh nạp các loại liệu có kích thớc lớn hoặc hình dạng quá phức tạp.
17. Hòm khuôn, khuôn đúc phải chắc chắn, nếu khuôn rời phải đảm bảo khi lắp
ghép hai nửa với nhau chính xác cứng vững, các khoá, chốt cần phải đảm bảo cố
định hai nửa khuôn trong quá trình rót và đông cứng của vật đúc, khuôn phải có tai
hoặc vị trí móc cẩu bảo đảm an toàn, cấm dùng các loại hòm khuôn, khuôn đúc đã
hỏng, rạn, nứt
18. Gàu và các dụng cụ khác cần đợc sấy nóng bảo đảm khô trớc khi tiếp xúc
với kim loại lỏng, lợng kim loại lỏng rót vào gàu không đợc vợt quá 8/10 thể tích
của chúng, chiều cao từ miệng gàu tới kim loại lỏng không nhỏ hơn 150mm, chỉ cho
phép khiêng kim loại lỏng bằng tay khi khối lợng của nó và cả gàu (có tay đòn)
không vợt quá 70kg.
19. Lối đi để vận chuyển kim loại lỏng bằng phơng tiện thủ công không nhỏ
hơn 2 mét, còn khoảng cách giữa hai dãy khuôn nhỏ hơn 1 mét. Đối với vận đúc dài
mà rót đứng thì chiều cao khuôn không vợt quá 2,5 mét so với mặt nền xởng, chi tiết
dài hơn cần chôn sâu xuống nền xởng và phải có bục chắc chắn cho ngời rót và giữ
gàu. Nghiêm cấm rót khuôn trên băng lăn.
20. Không rót kim loại lỏng trên mặt sàn ẩm ớt hoặc nền xởng gỉ sét. Khi đó,
bắt buộc phải sử lý nền xởng bằng cát khô thì mới tiến hành rót.
21. Khi cẩu kim loại lỏng cần có ngời ở trên nền xởng điều khiển, không cho
gàu có chứa kim loại lỏng đang cẩu đi lại trên vị trí có công nhân làm việc, lúc cẩu
phải điều khiển cầu trục sao cho không để kim loại lỏng bắn ra ngoài gàu.
22. Phải có dụng cụ chuyên dùng để giữ gàu khi rót kim loại vào khuôn,
nghiêm cấm dùng tay để giữ.
23. Xỉ và kim loại thừa sau khi đã rót vào khuôn phải đổ vào thùng, gàu theo
quy định, cấm đổ tràn lan ra nền xởng, khi xỉ còn nóng cấm vận chuyển và đổ ra bãi
thải.
24. Trớc khi đa thùng xỉ vào hố xỉ: Phải kiểm tra thùng xỉ, nếu đảm bảo điều
kiện an toàn mới đợc sử dụng.
- Trong quá trình mẻ nấu: Việc ra xỉ phải đảm bảo lợng xỉ trong thùng xỉ không
quá 3/4 chiều cao thùng xỉ.

- Thay thùng xỉ:
+ Chỉ đợc thay thùng xỉ khi xỉ trong thùng đã đông cứng trên bề mặt lớp dầy ít nhất
đạt 100mm. Thao tác nâng hạ di chuyển khi cẩu phải rất từ từ, tránh va chạm mạnh.
+ Thùng xỉ sau khi đa ra khỏi hố xỉ phải đợc tập kết ở vị trí quy định.
25. Thao tác trên khu vực đỉnh lò hồ quang.
- Chỉ lên khu vực đỉnh lò khi công việc thật cần thiết.
- Trớc khi lên khu vực nắp lò phải báo cho thợ vận hành biết ngắt điện và phải treo
biển báo ngắt điện.
- Khi thao tác làm việc trên khu vực đỉnh lò: cấm đứng trên gạch nắp lò, chỉ đợc
đứng trên sàn kim loại.
C. Kết thúc công việc
26. Thu dọn sản phẩm, phế phẩm, các vật liệu khác, làm vệ sinh vị trí làm việc,
vệ sinh lau sạch thiết bị, ngắt nguồn điện, đóng van khí nén, van nớc, tiến hành giao
ca đúng theo quy định của xởng.
27. Trởng ca, tổ trởng, nhóm trởng báo cáo tình trạng các thiết bị, dụng cụ
các sự cố, h hỏng đã xẩy ra trong ca cho Quản đốc biết đồng thời đề xuất các biện
pháp khắc phục để bảo đảm an toàn cho ngời lao động ở ca sau.
III. Câu hỏi kiểm tra
1. Nêu các yêu cầu khi làm việc tại bộ phận nấu luyện?
2. Nêu các biện pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn trớc khi làm việc?
3. Nêu các biện pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn trong khi làm việc?
4. Nêu các biện pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn cho ngời lao động ở ca
sau trớc khi kết thúc công việc?