Những hiểu biết về thể loại Bảo Tàng

PHẦN 1 : NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ THỂ LOẠI VÀ ĐỀ TÀI:
I. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA BẢO TÀNG :I.
Tình yêu cái đẹp của con người đã có từ thû ban sơ. Ngay từ khi còn sống trong
hang động, họ đã bắt đầu “làm nghệ thuật”. Sự trân trọng cái đẹp của con người đã
dẫn tới một ý thức sưu tầm, lưu giữ lại cái đẹp, những kinh nghiệm sống cho thế hệ
sau. Đó chính là ý niệm ban đầu cho sự ra đời của một loại hình văn hoá : Bảo tàng.
Xuất hiện từ thời cổ đại, các bảo tàng sơ khai chính là những đền miếu, cung điện,
nơi chứa đồ cúng tế, thờ phụng mà điển hình là các pinacotheque trong quần thể
Acropolis của Hy Lạp cổ đại.
Các cơ sở có tính chất bảo tàng đầu tiên đều gắn liền với tính tôn giáo. Một trong
những viện bảo tàng cổ đại nổi tiếng nhất là bảo tàng ở Alexandria- Ai Cập. Đó là
những tập hợp ngẫu nhiên các pho tượng, bình lọ quý, tranh hội hoạ, điêu khắc… có
liên quan đến thần thánh hay sự phát triển của nghệ thuật.
Khi chiến tranh giữa các bộ tộc, các quốc gia nổ ra, các bộ sưu tập hội hoạ, điêu
khắc này trở thành những chiến lợi phẩm. Và với sự phát triển theo thời gian, với đăïc
quyền của giai cấp hữu sản, các vật phẩm trở thành các bộ sưu tập riêng của giới quý
tộc và vua chúa. Lúc này, các bảo tàng tập trung trong những lâu đài riêng, có một bộ
mặt riêng, độc đáo.
Đến TK 16-18, bảo tàng không chỉ dành riêng cho nghệ thuật mà còn mở rộng
phạm vi sưu tầm đến những đối tượng tự nhiên như mẫu động thực vật, khoáng sản,
thiên văn,… Viện bảo tàng công cộng đầu tiên được mở cửa là bảo tàng Svinger ở
Dresden – Đức năm 1727. Sau đó là một loạt các bảo tàng ra đời như Florencia – Ý,
Lourve ở Pháp, đã trở thành một trong những bảo tàng phong phú nhất trên thế giới.
II. PHÂN LOẠI BẢO TÀNG :
Có 3 loại bảo tàng:
- Viện bảo tàng chuyên ngành: phụ thuộc vào đặc điểm của hiện vật : Khoa học
tự nhiên, lòch sử, nghệ thuật, văn học
- Viện bảo tàng khu vực hoặc quốc gia : thu thập, giữ gìn và bảo quản các tài liệu
lòch sử, các tác phẩm nghệ thuật, các sản phẩm công nông nghiệp
- Viện bảo tàng tưởng niệm : lưu giữ các sự kiện lòch sử, các nhà hoạt động quốc
gia, bác học, danh nhân

III. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KIẾN TRÚC BẢO TÀNG:
1.Điều kiện xã hội:
- Yêu cầu của xã hội
- Đặc tính truyền thống và nghệ thuật kiến trúc của đòa phương.
- Các vật liệu, thiết bò tại chỗ.
- Những yếu tố và phong tục, tập quán.
- Hướng phát triển của đòa phương trong tương lai.
2.Điều kiện tự nhiên:
- Yếu tố cảnh quan và môi trường.
- Các điều kiện khí hậu, đòa hình, đòa chất…
3.Thể loại:
Kiến trúc phụ thuộc vào nội dung trưng bày, các sưu tập hiện vật. Làm sao thể
hiện được kiến trúc bên ngoài không tách rời với nội dung bên trong.
4.Vò trí quy hoạch:
- Phải cân nhắc vò trí đòa lý nơi xây dựng, cũng như bố cục công trình để khai
thác tối đa điều kiện chiếu sáng và thông thoáng.
- Chọn vò trí xếp đặt bảo tàng trong toàn bộ kiến trúc thành phố có ý nghóa
rất to lớn.
- Tránh xa bến, bến xe, nhà máy, đường giao thông chính.Đặt trong khu công
viên cây xanh, không gian rộng, thoáng.
- Tổ chức khu đất sao cho chuẩn bò cho sự cảm thụ của khách tham quan,
thấy được ý đồ, nội dung của bảo tàng.
5.Chức năng nghiên cứu khoa học và giáo dục:
- Bảo quản tốt để tiến hành nghiên cứu tốt.
- Tạo điều kiện di chuyển thuận lợi cho khách
- Tránh cho hiện vật bò hư hại.
- Thiết kế phòng dành cho công tác giáo dục quần chúng
6.Kỹ thuật hiện đại:
Tận dụng tối đa ưu thế kỹ thuật hiện đại.
7.Triển vọng mở rộng và phát triển:

Cần dự tính trước khả năng mở rộng của bảo tàng, khả năng liên tục trưng
bày hiện vật mới.
8.Tính tư tưởng và nghệ thuật của bảo tàng:
IV. XU HƯỚNG THIẾT KẾ BẢO TÀNG HIỆN ĐẠI :
Ngày nay khi trình độ văn hoá và nhận thức con người ngày càng cao. Cùng với
việc bảo quản trưng bày các tác phẩm nghệ thuật người ta còn có nhiều thể loại bảo
tàng khác nhau. Và không chỉ trưng bày lưu giữ, người ta còn tổ chức những buổi nói
chuyện về các chuyên đề, những thư viện nghiên cứu … Do vậy các viện bảo tàng ngày
nay được xây dựng cho phép đáp ứng những yêu cầu về công năng nói trên một cách
hợp lý hơn, với những phong cách khác nhau và không gian trưng bày sinh động và
phong phú hơn. Bảo tàng không chỉ là trung tâm nghiên cứu văn hoá mà còn là nơi tập
trung của cộng đồng xã hội, là nơi thưởng ngoạn, mang lại nguồn vui có tính giáo dục
cho con người. Hoà cùng với sự phát triển đa dạng, phong phú của kiến trúc, bảo tàng
ngày nay phát triển muôn màu, muôn vẻ. Nhưng tất cả hoà trộn trong một mục đích là
làm sao tạo được sự thoải mái nhất và tăng cường tối đa sự chú ý của công chúng đối
với Viện bảo tàng.
• B ảo tàng Solomon Guggeiheim NewYork của KTS F rank Floyd Wright :
- Là một công trình tiêu biểu cho một nền kiến trúc hữu cơ và nhân bản, là
một trong những sáng tạo lớn nhất của kiến trúc TK XX, một mẫu mực quan trọng về
mặt tổ chức không gian trưng bày hình xoắn ốc hạ thấp xuống dần và một dáng vẻ tạo
hình thuần khiết hình côn đơn giản rất giàu sức biểu hiện. Ông không muốn rập khuôn
và “chống lại khô cứng của những chiếc quan tài dựng ngược”.Ông giải thích cho
những công trình của mình, đó là “một trò chơi gắn cái đẹp lên trên những cái đẹp có
sẵn”.
- Nội thất cách biệt với bên ngoài , được giải quyết bằng 1 cầu thang trượt lớn.
- Dây chuyền tham quan : Bắt đầu tham quan từ trên cao xuống theo xoắn ốc.
Cuối của dây chuyền tham quan là một khu vườn nghỉ ngơi và ngắm cảnh.
• Bảo tàng Guggenheim Bilbao , Tây Ban Nha của KTS F.O.Gehry (Mỹ):
- Về bố cục, viện bảo tàng này do nhiều khối mặt cong tạo nên, một sư tạo
hình rất độc đáo, dùng mặt kim loại để phát quang lấp lánh mà tuần báo”Thời Đại “coi

như đây là nơi có nhiều ý thơ làm rung động lòng người. Công trình xây dựng bên cạnh
sông nước với chiếc cầu giao thông mà người dân thành phố đã xây dựng thành một tổ
hợp hữu cơ. Bảo tàng được xây dựng với phong cách cá nhân độc đáo của ông đã trở
thành viện bảo tàng có một không hai trên thế giới, mang tính biểu tượng rất cao theo
trường phái kiến trúc Deconstruction.
• Bảo tàng nghệ thuật High Museum ở Atlanta, Georgia của KTS Richard Meier :
- Ông thừa nhận rằng ông chòu ảnh hưởng của bảo tàng Gugggenheim của KTS
F.L. Wright. Tuy Wright đã tạo khuôn mẫu quý giá nhưng ông đã đặt ân tượng cá nhân
của mình lên trên chức năng của bảo tàng , trong khi Richard Mier chỉ dùng những
đường dốc thoải ở vò trí trung tâm và luôn luôn suy tính để có được nhữnh vò trí phù
hợp trong sử dụng. Trong cuộc tranh luận giữa một bên có ý kiến cho rằng kiến trúc
của một bảo tàng phải là một công trình mang tính sáng tạo nên chiếm ưu thế, và một
bên khác có ý kiến cho rằng bảo tàng chỉ có chức năng làm nền cho nghệ thuật mà
nó trưng bày thì High Museum của Meier đã là môt ví dụ không thể chối cãi là đặc
quyền của kiến trúc là quan trọng nhất.
- Bảo tàng đi theo xu hướng kiến trúc Hiện đại : sự lộn trái của kiến trúc. Tất
cả mọi hoạt động bên trong của công trình luôn có thể được quan sát từ bên ngoài.
Bảo tàng High Museum – Richard Meier
V. CÁC BẢO TÀNG Ở VIỆT NAM :
Dọc theo đất nước Việt Nam, mỗi đòa danh đều có một di sản văn hoá riêng của
từng dân tộc. Có rất nhiều bảo tàng tồn tại suốt từ Bắc đến Nam nhưng đa số những
bảo tàng chỉ nhằm mục đích giới thiệu một số nét văn hoá của các chứng tích chiến
tranh để lại, quy mô công trình chưa đáp ứng được công tác bảo quản, cũng như phục
vụ nhu cầu tham quan, nghiên cứu ngày nay.
Hiện nay, một số bảo tàng được xây dựng nhằm khắc phục tình trạng trên ( bảo
tàng dân tộc học…) tạo điều kiện tốt cho người xem và công tác bảo quản, gìn giữ và
nghiên cứu quá khứ để lại ,với những nền văn hoá còn ẩn mình trong màn đêm.
 Đề tài tốt nghiệp bảo tàng các ngành nghề truyền thống thuộc loại bảo tàng
chuyên ngành, phụ thuộc chủ yếu vào hiện vật trưng bày, chính là những sản phẩm
văn hoá vật thể và công nghệ của từng ngành nghề. Mỗi ngành nghề sẽ có một không

gian trưng bày riêng cho mình, vì vậy kích thước, ánh sáng, bố cục của không gian
trưng bày sẽ tuỳ theo từng ngành nghề mà có sự khác nhau riêng biệt.
VI. KHÔNG GIAN TRƯNG BÀY TRONG BẢO TÀNG :
Với quan niệm mới về không gian bảo tàng là một không gian hợp nhất của 3 yếu
tố : không gian kiến trúc - con người - hiện vật , khi xem xét mối quan hệ giữa con
người với không gian và con người với hiện vật nhằm mục đích tạo ra hiệu quả truyền
đạt cao nhất . Ba không gian trong bảo tàng được đề xuất là:
a) Không gian kín: trưng bày hiện vật.
b) Không gian chuyển tiếp: trưng bày + thư giãn + giao lưu.
c) Không gian mở: trưng bày ngoài trời + thư giãn.
MỐI QUAN HỆ VỀ KHÔNG GIAN :





VII. SƠ ĐỒ PHÂN KHU CHỨC NĂNG VÀ DÂY CHUYỀN SỬ DỤNG :
1. Phân khu chức năng :
2. Sơ đồ dây chuyền chức năng :
LỐI VÀO
PHỤC VỤ TRƯNG BÀY
KHO BẢO QUẢN
TRƯNG BÀY TẠM THỜI
TRƯNG BÀY
SẢNH
DỊCH VỤ CÔNG CỘNG
PHỤC VỤ - NHÂN VIÊN
GIÁO DỤC
NGHIÊN CỨU
VĂN PHÒNG

ĐIỀU HÀNH
QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH
NHÂN VIÊN
LỐI VÀO THAM QUAN
BẢN THÂN
HIỆN VẬT
BỐ CỤC
HIỆN VẬT
ÁNH SÁNG
KHÔNG GIAN
TRƯNG BÀY
CẢM THỤ CỦA
NGƯỜI XEM
BẢN THÂN
KHÔNG GIAN
KIẾN TRÚC
NỘI THẤT
TRƯNG BÀY
Tuỳ theo từng bảo tàng cụ thể mà dây chuyền sử dụng trong bảo tàng sẽ thay đổi
và chi tiết hơn.
 Bảo tàng các ngành nghề truyền thống sẽ chia khu trưng bày cố đònh làm nhiều
khu trưng bày riêng( dự tính là 6 khu trưng bày cho 6 ngành nghề ). Các không gian
này sẽ được bố trí liên hoàn, tạo điều kiện cho người xem di chuyển tự do, tham quan
không bắt buộc.
Đặc biệt quan tâm đến dây chuyền tham quan theo dây chuyền quá trình sản xuất
ra các sản phẩm thủ công của nghệ nhân.
NHÂN
VIÊN
SẢNH
PHỤ

QUẢN LÝ - HÀNH CHÍNH
NGHIÊN CỨU PHỤC CHẾ PHÂN LOẠI NHẬP
VẬT PHẨM
THƯ
VIỆN
PHÒNG
HỌP
TRƯNG BÀY
ĐỊNH KỲ
KHO KỸ
THUẬT
SẢNH
KHÁNH TIẾT
PHÒNG
KHÁNH TIẾT
TRƯNG BÀY
CỐ ĐỊNH
GỬI ĐỒ T.TIN CHỦ ĐỀ
NGHỈ
&
G.KHÁT
WC
TRƯNG BÀY
NGOÀI TRỜI
CHỦ ĐỀ
PHẦN 7 : GIỚI THIỆU TÀI LIỆU THAM KHẢO :
1. TUYỂN TẬP TIÊU CHUẨN XÂY DỰNG VIỆT NAM – tập I, IV năm 1997
2. BẢO TÀNG HỌC VÀ THIẾT KẾ KIẾN TRÚC TRƯNG BÀY
Lưu hành nội bộ – Đại Học Kiến trúc TPHCM
3. KIẾN TRÚC CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG – Tập 1

Nguyễn Việt Châu - Nguyễn Hồng Thục
4. GA MUSEUM 01 – Yukio Futagawa
5. GA DOCUMENT CÁC SỐ
6. MUSEUM BUILDERS – James Steele
7. MUSEUM & GALLERY – CA 15, WA 20
8. ART MUSEUMS INTO THE 21
ST
CENTURY – Gehard Mack.
9. MUSEUM ARCHITECT - Justen Henderson - 1998
10. ARCHITECTURAL GRAPHIC STANDARDS – Ramsey /Sleeper
The American institude of architects – Edition 9
11. NEUFERT – NHỮNG DỮ LIỆU CỦA KIẾN TRÚC SƯ
Nhà xuất bản Khoa Hoc và Kỹ thuật – 1998
12. TẠP CHÍ KIẾN TRÚC.
13. CÁC ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP KIẾN TRÚC BẢO TÀNG