Chuong 4 Hiệu quả kinh doanh

Ch ng 4ươ
HI U QU KINH DOANHỆ Ả
TS. Vũ Trọng Nghĩa
Bộ môn Quản trị kinh doanh tổng hợp
Khoa Quản trị kinh doanh - Đại học Kinh tế quốc dân
4.1. Khái niệm và bản chất
4.1.1. Khái niệm

Kn

Hq xét ở góc độ kinh tế học vĩ mô

Hq SX diễn ra khi XH không thể tăng SL của 1 loại
H
2
mà không cắt giảm SL 1 loại H
2
khác. Một nền kt
có Hq nằm trên ghạn knăng SX của nó

Hq là không lãng phí

Hq xét ở góc độ chung và DN

XĐ bởi tỉ số giữa KQ đạt được và CP bỏ ra để đạt KQ
đó

XĐ bằng cách lấy KQ (gt) chia cho CPKD

XĐ bởi “tỉ lệ giữa SL tính bằng tiền và các nhân tố đầu
vào tính bằng tiền“


Là phạm trù p.á trình độ lợi dụng các nguồn lực (nhân,
tài, vật lực, tiền vốn) để đạt được mtiêu XĐ

Những kn sau không chính xác

XĐ bởi qhệ tỉ lệ giữa sự tăng lên của 2 đại lượng KQ
và CP

XĐ bởi hiệu số giữa hai đại lượng KQ và CP

Công thức định nghĩa
H = K/C
H - hiệu quả
K - kết quả đạt được của một thời kỳ tính toán
C - hao phí nguồn lực của thời kỳ tính toán đó
4.1.2. B/c của HqKD

P.á mặt CLgHĐKD

P.á t.độ lợi dụng các nguồn lực SX → ∏max

Phức tạp và khó đánh giá vì

KQ:

KQ là tất cả ∼ gì mà DN đạt được

Có thể cân đong, đo, đếm được


Chỉ p.á mặt số lượng

Các thước đo KQ

Thước đo hiện vật:

Đa dạng phù hợp với t/c của SP

Không XĐ cxác vì trong kì luôn có bán TP, SP dd

Thước đo giá trị:

Các ctiêu TR,Π,…

Còn hạn chế do tính không ổn định của thước đo gt

Qt tiêu thụ và thu tiền không trùng nhau

CP:

Hao phí nguồn lực

Có nhiều cách hiểu

CP kinh tế

CP tính toán

Là mtiêu hay phương tiện?


Vừa là mtiêu

Vừa là phương tiện
4.1.3. PHÂN BIỆT CÁC LOẠI HIỆU QUẢ

Hiệu quả kinh tế, xã hội, kinh tế - xã hội và kinh doanh

Hiệu quả đầu tư và hiệu quả kinh doanh

Hiệu quả kinh doanh tổng hợp và hiệu quả từng lĩnh vực

Hiệu quả kinh doanh ngắn hạn và dài hạn
4.1.3.1. HqXH, Hqkt, Hqkt-XH và HqKD

Hq XH

Tr.độ lợi dụng các nguồn lực → mtiêu XH nđịnh

Các mục tiêu XH:

Giải quyết công ăn, việc làm

Đbảo mức sống

Ncao đời sống VH, tinh thần

Đbảo và nâng cao sức khoẻ

Đbảo VS môi trường


CP để đạt mtiêu càng thấp ⇒ càng có tính Hq

Góc độ giải quyết

Ở góc độ vĩ mô: nền kinh tế thị trường - XH

Ở góc độ vi mô

Bắt buộc với DN công ích

DNKD ngày càng tự giác thực hiện

Hq kt

Trình độ lợi dụng các nguồn lực → mtiêu kt XĐ

Mục tiêu kinh tế

Tăng trưởng kt

Tăng thu nhập quốc dân,…

CP để đạt mtiêu càng thấp
⇒ càng có tính hiệu quả

Giải quyết ở góc độ vĩ mô

Quốc gia

Tỉnh


Huyện

Hq kt-XH

Trđộ lợi dụng các nguồn lực → các mtiêu kt-XH

Mục tiêu:

Tăng trưởng kinh tế

Đảm bảo công ăn việc làm

Bảo vệ môi trường

CP để đạt mtiêu càng thấp
⇒ càng có tính hiệu quả

Gắn liền với nền kt hỗn hợp

Thường được gquyết ở giác độ vĩ mô

XH càng phát triển các DN cũng qtâm giải quyết

HqKD

Tr.độ lợi dụng các nguồn lực → các mtiêu KDXĐ

Các chỉ tiêu KD


Π,…

Tốc độ tăng trưởng

Chi phí nguồn lực càng thấp ⇒ càng có tính hiệu
quả cao

Góc độ xem xét: DNKD

Qhệ giữa HqKD và Hqkt-XH

Khác biệt nhau

Có qhệ biện chứng với nhau:

Hq kt-XHmax ≡ Hpareto

→ ĐK:

HqKD của mọi DN = max

MPC = MSC
⇒
Cần có các biện pháp can
thiệp vĩ mô hướng đến
tiêu chuẩn Hpareto
4.1.3.2. HqKD và Hq đầu tư

Định nghĩa


HqKD: tr.độ lợi dụng các nguồn lực → mtiêuKD

HqĐT: tr.độ lợi dụng các nguồn lực→mtiêu đtư

Phân biệt

HqKD: tr.độ SD tổng hợp các nguồn lực/đvị
thời gian

HqĐT: tr.độ SD 1 công trình/cả quãng đời SD
→ DN cần đồng thời đánh giá

HqKD

HqĐT
4.1.3.3. HqKD tổng hợp và Hq lĩnh vực HĐ

HqKD tổng hợp

P.á tr.độ SD tổng hợp các nguồn lực

Đại diện tính HqKD

Góc độ đgiá

Toàn DN

Từng bộ phận DN

Hq lvực HĐ


P.á Hq SD từng nguồn lực

Vai trò

Không phản ánh HqKD chung

Chỉ phản ánh Hq SD từng nguồn lực cá biệt

Tìm nguyên nhân → giải pháp tăng HqKD
4.1.3.4. HqKD ngắn hạn và HqKD dài hạn

Định nghĩa

HqKD ngắn hạn đgiá tính Hq ở từng khoảng tgian
ngắn

HqKD dài hạn đgiá tính Hq ở khoảng tgian dài

Qhệ biện chứng

HqKD ngắn và dài có thể thống nhất hoặc >< nhau

DN cần đạt HqKD dài hạn nên cần đgiá HqKD ngắn
hạn theo quan điểm dài hạn
4.1.4. Sự cần thiết phải tính toán và ncao
HqKD
4.1.4.1. HqKD là công cụ của QTDN

Mtiêu của ∀ DNKD là ∏max


⇒ GiảI pháp:

Có CLKD đúng đắn, phù hợp với thị trường

Phân bổ và SD có Hq các nguồn lực

T.hiện các điều chỉnh cần thiết

⇒ Phải:

Kiểm định CLKD, phân bổ và phối hợp nguồn lực
có phù hợp ⇒ đch?

→ Đo lường HqKD
→ Pt các nguyên nhân cũng như ntố ảh

Tìm giải pháp

Đch/thay đổi CL

Đch phân bổ nguồn lực

Phối hợp tốt các nguồn lực để ltục tăng Hq
4.1.4.2. Sự cần thiết phải ncao HqKD

QL khan hiếm buộc mọi thành viên SD tiết kiệm
mọi nguồn lực

QL cạnh tranh buộc mọi DN phải SD nguồn lực

tiết kiệm hơn DN khác
→ Ncao tính HqKD
4.2. CÁC NHÂN T NH H NGỐẢ ƯỞ
QUẢN TRỊ DN
Môi trường pháp lý Môi trường kinh tế Cơ sở hạ tầng
Lực lượng
lao động
Hệ thống
trao đổi
và xử lý
thông tin
Công nghệ
kỹ thuật và
ứng dụng
tiến bộ kỹ
thuật
Nhân tố
tính
toán
kinh tế
4.2.1. Nhân tố bên trong
4.2.1.1. Lực lượng lao động

Số lượng và CLg lđ đóng vai trò QĐ

Knăng

Sáng tạo/cải tiến, hoàn thiện: SP, cnghệ, m
2
tbị,

NVL

Làm chủ KT - cnghệ

SD tiết kiệm NVL

Đbảo CLg SP
4.2.1.2. Trình độ cnghệ và cơ sở hạ tầng

Cnghệ QĐ knăng về NS, CLg, CPKD

Cơ sở hạ tầng tác động đến CPKD XD, v/c

NVL

CLg và giá cả tác động trực tiếp đến KQ và CPKD

Chịu ảnh hưởng của

CLg khâu c.ứ, v/c, bảo quản

Knăng SD hợp lý và tiết kiệm
4.2.1.3. Nhân tố quản trị DN

Vai trò rất qtrọng

Làm cho DN luôn thích ứng với thị trường

Phân bổ có Hq các nguồn lực


Ktra, đgiá và t.hiện đchỉnh cần thiết

Vấn đề đvới QT

CLg HĐ QT

TC hệ thống thông tin
4.2.1.4. Nhân tố tính toán kinh tế

Hq được XĐ từ các đại lượng K/C: phức tạp,
khó cxác

Hq phụ thuộc vào qniệm và tính toán K và C

→ Làm thế nào để tính toán cxác 2 nhân tố trên:
Π = TR - TC (2)

TR: đánh giá tốt nhất TR?

C: tốt nhất là CPKD