Giáo án Sinh Học 8 cả năm

Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Ngày soạn: 13/8/2010 Tiết 1
Dạy ngày: 20/8/2010
Bài 1: Bài mở đầu
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- HS thấy rõ đợc mục đích, ý nghĩa của kiến thức phần cơ thể ngời.
- Xác định đợc vị trí của con ngời trong giới động vật.
- Nêu đợc các phơng pháp đặc thù của môn học.
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng hoạt động nhóm, kĩ năng t duy độc lập và làm việc với SGK.
3. Thái độ:
- Có ý thức bảo vệ, giữ gìn vệ sinh cơ thể.
II. Chuẩn bị:
- Tranh phóng to các hình SGK trong bài.
- Bảng phụ.
III. ph ơng pháp: Giảng giải ,vấn đáp, hoạt động nhóm.
Iv. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
- Trong chơng trình sinh học 7 các em đã học các ngành động vật nào?
( Kể đủ các ngành theo sự tiến hoá)
- Lớp động vật nào trong ngành động vật có xơng sống có vị trí tiến hoá cao nhất?
(Lớp thú bộ khỉ tiến hoá nhất)
3. Bài mới:
Lớp 8 các em sẽ nghiên cứu về cơ thể ngời và vệ sinh.
Hoạt động 1: Vị trí của con ngời trong tự nhiên
*Mục tiêu: HS thấy đợc con ngời có vị trí cao nhất trong thế giới sinh vật do cấu tạo
cơ thể hoàn chỉnh và các hoạt động có mục đích.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung

- Cho HS đọc thông tin mục 1 SGK.
- Xác định vị trí phân loại của con ngời
trong tự nhiên?
- Con ngời có những đặc điểm nào khác
biệt với động vật thuộc lớp thú?
-Đọc thông tin, trao đổi nhóm và rút ra kết
luận.
- Yêu cầu HS hoàn thành bài tập SGK.
- Đặc điểm khác biệt giữa ngời và động vật
lớp thú có ý nghĩa gì?
- Cá nhân nghiên cứu bài tập.
- Trao đổi nhóm và xác định kết luận đúng
bằng cách đánh dấu trên bảng phụ.
- Các nhóm khác trình bày, bổ sung Kết
luận.
I.Vị trí của con ng ời trong tự
nhiên:
- Ngời có những đặc điểm giống thú
Ngời thuộc lớp thú.
- Đặc điểm chỉ có ở ngời, không có
ở động vật (ô 1, 2, 3, 5, 7, 8
SGK).
- Sự khác biệt giữa ngời và thú
chứng tỏ ngời là động vật tiến hoá
nhất, đặc biệt là biết lao động, có
tiếng nói, chữ viết, t duy trừu tợng,
hoạt động có mục đích Làm chủ
thiên nhiên.
Năm học 2010-2011
1

Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Hoạt động 2: Nhiệm vụ của môn cơ thể ngời và vệ sinh
*Mục tiêu: HS chỉ ra đợc nhiệm vụ cơ bản của môn học, đề ra biện pháp bảo vệ cơ
thể, chỉ ra mối liên quan giữa môn học với khoa học khác.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS đọc SGK mục II để trả
lời :
- Học bộ môn cơ thể ngời và vệ sinh
giúp chúng ta hiểu biết những gì?
- Cá nhân nghiên cứu trao đổi nhóm.
- Một vài đại diện trình bày, bổ sung để
rút ra kết luận.
- Yêu cầu HS quan sát hình 1.1 1.3,
liên hệ thực tế để trả lời:
- Hãy cho biết kiến thức về cơ thể ng-
ời và vệ sinh có quan hệ mật thiết với
những ngành nghề nào trong xã hội?
- Quan sát tranh + thực tế trao đổi
nhóm để chỉ ra mối liên quan giữa bộ
môn với khoa học khác.
- Mục đích ,ý nghĩa của kiến thức
phần cơ thể ngời?
II.Nhiệm vụ của môn cơ thể ng ời và
vệ sinh:
*Mục đích:
+Bộ môn sinh học 8 cung cấp những
kiến thức về cấu tạo, sinh lí chức năng
của các cơ quan trong cơ thể.
+Nêu đợc mối quan hệ giữa cơ thể và

môi trờng.
+ Nắm đợc mối liên quan với những
môn khoa học khác nh :y học, tâm lý
hoc, hội hoạ, thể thao.
* ý nghĩa:
+ Biết cách rèn luyện thân thể , phòng
chống bệnh tật, bảo vệ sức khoẻ, bảo vệ
môi trờng.
+Tích luỹ kiến thức cơ bản để đi sâu
vào các ngành nghề liên quan.
Hoạt động 3: Phơng pháp học tập bộ môn cơ thể ngời và vệ sinh
*Mục tiêu: HS chỉ ra đợc phơng pháp đặc thù của bộ môn đó là học qua quan sát mô
hình, tranh, thí nghiệm, mẫu vật
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS nghiên cứu mục III
SGK, liên hệ các phơng pháp đã học
môn Sinh học ở lớp dới để trả lời:
- Nêu các phơng pháp cơ bản để học
tập bộ môn?
- Cá nhân tự nghiên cứu , trao đổi
nhóm.
- Đại diện nhóm trình bày, bổ sung để
rút ra kết luận.
- Cho HS lấy VD cụ thể minh hoạ cho
từng phơng pháp.
- HS lấy VD cho từng phơng pháp
- Cho 1 HS đọc kết luận SGK.
III.Ph ơng pháp học tập bộ môn cơ
thể ng ời và vệ sinh:

- Quan sát mô hình, tranh ảnh, tiêu
bản, mẫu vật thật để hiểu rõ về cấu
tạo, hình thái.
- Thí nghiệm để tìm ra chức năng sinh
lí các cơ quan, hệ cơ quan.
- Vận dụng kiến thức để giải thích hiện
tợng thực tế, có biện pháp vệ sinh, rèn
luyện thân thể.
4. Củng cố:
Năm học 2010-2011
2
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
? Trình bày những đặc điểm giống và khác nhau giữa con ngời và động vật thuộc lớp
thú? Điều này có ý nghĩa gì?
? Lợi ích của việc học bộ môn Cơ thể ngời và sinh vật.
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu 1, 2 SGK.
- Kẻ bảng 2 vào vở.
- Ôn lại hệ cơ quan ở động vật thuộc lớp thú.
V. Rút kinh nghiệm:



Ngày soạn: 14/ 8/2010
Ngày dạy: 20 /8/2010
Chơng I : Khái quát về cơ thể ngời
*Mục tiêu ch ơng:
-Kiến thức:
+ Nêu đợc đặc điểm cơ thể ngời.

+ Xác định đợc vị trí các cơ quan và hệ cơ quan của cơ thể trên mô hình.Nêu rõ đợc
tính thống nhất trong hoạt động của các hệ cơ quan dới sự chỉ đạo của hệ thần kinh
và hệ nội tiết.
+ Mô tả đợc các thầnh phần cấu tạo của tế bào phù hợp với chức năng của chúng.
Đồng thời xác định rõ tế bào là đơn vị cấu tạo và đơn vị chức năng của cơ thể.
+ Nêu đợc định nghĩa mô, kể đợc các loại mô chính và chức năng của chúng.
+Chứng minh phản xạ là cơ sở của mọi hoạt động của cơ thể bằng các ví dụ cụ thể.
-Kỹ năng:Quan sát, suy luận, hoạt động nhóm.
- Thái độ: Giáo dục ý thức giữ gìn, bảo vệ sức khoẻ.

Tiết 2
Bài 2 : cấu tạo cơ thể ngời
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- HS kể đợc tên và xác định đợc vị trí của các cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể.
- Nắm đợc chức năng của từng hệ cơ quan.
- Giải thích đợc vai trò của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều hoà hoạt động
các cơ quan.
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng quan sát, nhận biết kiến thức.
Năm học 2010-2011
3
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
- Rèn t duy tổng hợp logic, kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ:
- Giáo dục ý thức giữ gìn bảo vệ cơ thể tránh tác động mạnh vào một số cơ quan
quan trọng.
Ii. Chuẩn bị:
- Tranh phóng to hình 2.1; 2.2 SGK hoặc mô hình tháo lắp các cơ quan của cơ thể
ngời.

- Bảng phụ kẻ sẵn bảng 2 và H 2.3 (SGK).
III. ph ơng pháp: Quan sát, hỏi đáp, hoạt động nhóm.
IV. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức: Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Trình bày đặc điểm giống và khác nhau giữa ngời và thú? Từ đó xác định vị trí của
con ngời trong tự nhiên.
- Cho biết lợi ích của việc học môn Cơ thể ngời và vệ sinh
3. Bài mới:
Hoạt động 1: Cấu tạo cơ thể
*Mục tiêu : HS chỉ rõ các phần cơ thể, trình bày đợc sơ lợc thành phần, chức năng
các hệ cơ quan.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS quan sát H 2.1 và 2.2, kết hợp tự tìm hiểu
bản thân để trả lời:
- Cơ thể ngời gồm mấy phần? Kể tên các phần đó?
- Cơ thể chúng ta đợc bao bọc bởi cơ quan nào? Chức
năng của cơ quan này là gì?
- Dới da là cơ quan nào?
- Khoang ngực ngăn cách với khoang bụng nhờ cơ
quan nào?
- Những cơ quan nào nằm trong khoang ngực, khoang
bụng?
- Cá nhân quan sát tranh, tìm hiểu bản thân, trao đổi
nhóm. Đại diện nhóm trình bày ý kiến.
(GV treo tranh hoặc mô hình cơ thể ngời để HS khai thác
vị trí các cơ quan)
- HS có thể lên chỉ trực tiếp trên tranh hoặc mô hình tháo
lắp các cơ quan cơ thể.

- Cho 1 HS đọc to SGK và trả lời:
-? Thế nào là một hệ cơ quan?
- 1 HS trả lời . Rút ra kết luận.
- Kể tên các hệ cơ quan ở động vật thuộc lớp thú?
- Nhớ lại kiến thức cũ, kể đủ 7 hệ cơ quan.
- Yêu cầu HS trao đổi nhóm để hoàn thành bảng 2 (SGK)
vào phiếu học tập.
- Trao đổi nhóm, hoàn thành bảng. Đại diện nhóm điền
kết quả vào bảng phụ, nhóm khác bổ sung Kết luận:
- 1 HS khác chỉ tên các cơ quan trong từng hệ trên mô
I.Cấu tao:
1.Các phần cơ thể:
- Cơ thể chia làm 3 phần:
đầu, thân và tay chân.
- Da bao bọc bên ngoài để
bảo vệ cơ thể.
- Dới da là lớp mỡ cơ
và xơng (hệ vận động).
- Khoang ngực ngăn cách
với khoang bụng nhờ cơ
hoành.
+ Khoang ngực chá tim,
phổi.
+Khoang bụng chứa dạ
dày,ruột, gan, tuỵ thận,
bóng đái và cơ quan sinh
sản.
2. Các hệ cơ quan:
Năm học 2010-2011
4

Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
hình.
- Các nhóm khác nhận xét.
- GV thông báo đáp án đúng.
- Ngoài các hệ cơ quan trên, trong cơ thể còn có các hệ
cơ quan nào khác?
- Da, các giác quan, hệ sinh dục và hệ nội tiết.
- So sánh các hệ cơ quan ở ngời và thú, em có nhận xét
gì?
- Giống nhau về sự sắp xếp, cấu trúc và chức năng của các
hệ cơ quan.
- Hệ cơ quan gồm các cơ
quan cùng phối hợp hoạt
động thực hiện một chức
năng nhất định của cơ thể.
Bảng 2: Thành phần, chức năng của các hệ cơ quan
Hệ cơ quan Các cơ quan trong từng
hệ cơ quan
Chức năng của hệ cơ quan
- Hệ vận động
- Hệ tiêu hoá
- Hệ tuần hoàn
- Hệ hô hấp
- Hệ bài tiết
- Hệ thần kinh
- Hệ sinh dục
- Hệ nội tiết
- Cơ và xơng
- Miệng, ống tiêu hoá và
tuyến tiêu hoá.

- Tim và hệ mạch
- Mũi, khí quản, phế
quản và 2 lá phổi.
- Thận, ống dẫn nớc tiểu
và bóng đái.
- Não, tuỷ sống, dây thần
kinh và hạch thần kinh.
- Cơ quan sinh dục nam.
- Cơ quan sinh dục nữ
- Các tuyến nội tiết
- Nâng đỡ, ận động cơ thể
- Lấy và biến đổi thức ăn
thành chất dd cung cấp cho cơ
thể và thải phân.
- Vận chuyển chất dd, oxi tới
tế bào và vận chuyển chất
thải, cacbonic từ tế bào đến cơ
quan bài tiết.
- Thực hiện trao đổi khí oxi,
khí cacbonic giữa cơ thể và
môi trờng.
- Lọc máu
-Tiếp nhận và trả lời kích từ
môi trờng, điều hoà hoạt động
của cơ thể
-Duy trì nòi giống
-Tiết hooc môn góp phần điều
hoà các quá trình sinh lý của
cơ thể
Hoạt động 2: Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan

*Mục tiêu: HS chỉ ra đợc vai trò điều hoà hoạt động của các hệ cơ quan của hệ thần
kinh và nội tiết.
*Tiến hành :
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS đọc SGK mục II để trả lời :
- Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan
trong cơ thể đợc thể hiện trong trờng hợp
nào?
- Yêu cầu HS khác lấy VD về 1 hoạt động khác
II.Sự phối hợp hoạt động của
các cơ quan:
Năm học 2010-2011
5
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
và phân tích.
- Cá nhân nghiên cứu phân tích 1 hoạt động
của cơ thể đó là chạy.
- Trao đổi nhóm để tìm VD khác. Đại diện
nhóm trình bày.
- Yêu cầu HS quan sát H 2.3 và giải thích sơ đồ
H 2.3 SGK.
- Hãy cho biết các mũi tên từ hệ thần kinh và
hệ nội tiết tới các cơ quan nói lên điều gì?
- Trao đổi nhóm:
+ Chỉ ra mối quan hệ qua lại giữa các hệ cơ
quan.
+ Thấy đợc vai trò chỉ đạo, điều hoà của hệ thần
kinh và thể dịch.
-GV nhận xét ý kiến HS và giải thích: Hệ thần
kinh điều hoà qua cơ chế phản xạ; hệ nội tiết

điều hoà qua cơ chế thể dịch.
- 1 HS đọc kết luận SGK.
- Các hệ cơ quan trong cơ thể
có sự phối hợp hoạt động.
Ví dụ: Khi ta viết: tay viết, mắt
nhìn vào chữ viêt,bộ não tập
trung suy nghĩ.
- Sự phối hợp hoạt động của
các cơ quan tạo nên sự thống
nhất của cơ thể dới sự chỉ đạo
của hệ thần kinh và hệ nội tiết.
4. Củng cố:
HS trả lời câu hỏi:
- Cơ thể có mấy hệ cơ quan? Chỉ rõ thành phần và chức năng của các hệ cơ quan?
Hoàn thành bài tập sau bằng cách khoanh vào câu em cho là đúng:
1. Các cơ quan trong cơ thể hoạt động có đặc điểm là:
a. Trái ngợc nhau b. Thống nhất nhau.
c. Lấn át nhau d. 2 ý a và b đúng.
2. Những hệ cơ quan nào dới đây cùng có chức năng chỉ đạo hoạt động hệ cơ quan
khác.
a. Hệ thần kinh và hệ nội tiết
b. Hệ vận động, tuần hoàn, tiêu hoá và hô hấp.
c. Hệ bài tiết, sinh dục và nội tiết.
d. Hệ bài tiết, sinh dục và hệ thần kinh.
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu 1, 2 SGK.
- Ôn lại cấu tạo tế bào thực vật.
V. rút kinh nghiệm:

Năm học 2010-2011
6
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Ngày soạn: 20/8/2010 Tiết 3
Ngày dạy: 24 /8/2010
Bài 3: tế bào
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- HS mô tả đợc đợc các thành phần cấu tạo của tế bào phù hợp với chức năng của
chúng.
- Xác định rõ tế bào là đơn vị cấu tạo và là đơn vị chức năng của cơ thể.
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng quan sát tranh, mô hình để tìm kiến thức.
- Rèn t duy suy luận logic, kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ:
- Giáo dục ý thức học tập, lòng yêu thích bộ môn.
.Ii.CHuản bị:
- Tranh phóng to hình 3.1; 4.1; 4.4 SGK
- Bảng phụ kẻ sẵn bảng 3.1; 3.2
III. ph ơng pháp: Giảng giải ,vấn đáp,hỏi đáp, hoạt động nhóm
Iv. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
- Kể tên các hệ cơ quan và chức năng của mỗi hệ cơ quan trong cơ thể?
- Tại sao nói cơ thể là một khối thống nhất? Sự thống nhất của cơ thể do đâu? cho 1

VD chứng minh?
3. Bài mới:
VB: Cơ thể dù đơn giản hay phức tạp đều đợc cấu tạo từ tế bào.
- GV treo H 4.1 đến 4.4 phóng to, giới thiệu các loại tế bào cơ thể.
? Nhận xét về hình dạng, kích thớc, chức năng của các loại tế bào?
- GV: Tế bào khác nhau ở các bộ phận nhng đều có đặc điểm giống nhau.
Hoạt động 1: Cấu tạo tế bào
*Mục tiêu: HS nắm đợc các thành phần chính của tế bào: màng, chất nguyên sinh,
nhân.
*Tiến hành:
Năm học 2010-2011
7
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS quan sát H 3.1 và cho biết cấu tạo một tế
bào điển hình.
- Quan sát kĩ H 3.1 và ghi nhơ kiến thức.
- Treo tranh H 3.1 phóng to để HS gắn chú thích.
- 1 HS gắn chú thích. Các HS khác nhận xét, bổ sung.
-GV phân tích cấu trúc phù hợp với chức năng của các
thành phần tế bào:
-Màng sinh chất có cấu trúc kép gồm 2 lớp phốtpholipit.
Các phốtpholipit của 2 lớp này có đuôi a xít béo hớng vào
nhau tạo nên một màng không thấm. Tuy nhiên tế bào vẫn
có thể trao đổi chất đợc với môi trờng là nhờ các kên dẫn
protein vắt qua màng , các prôtêin cũng tạo ra lỗ màng để
cho nuớc và một vài loại phân tử các chất hoà tan có thể
lọt qua.
- Màng của lới nội chất tạo nên các kênh dẫnvà xoang,
phân bố rộng khắp và vận chuyển các chất trong tế bào:

Trên lới nội chất có ribôxôm là nơi tổng hợp prôtêin.
Màng ở bộ máy gôngi có khả năng tạo nên các túi màng,
có chức năng thu nhận prôtêin do ribôxôm tạo ra để bao
gói, hoạt hoá rồi phân phát tới các bào quan khác hoặc tập
hợp các sản phẩm tiết, các chất cạn bã trong hoạt động
sinh lý của tế bào để thải ra ngoài.
- Ti thể có cấu trúclà màng kép gồm 2 màng: màng trong
và màng ngoài, màng trong gấp nếp hớng vào chất nền.
Trong chất nền của ti thể chứa nhiều enzim tham gia phản
ứng phân giải các bonhiđrat. Mặt khác màng trong của ti
thể còn có nhiều chất mang điện tử và em zim tổng hợp
ATP.
- Thành phần quan trọng nhất trong nhân là nhiễm sắc
thể,thành phần chủ yếu của NST là AND đóng vai trò
quyết định tính chất sống của tế bào.
I. Cấu tạo tế bào:
Cấu tạo tế bào gồm 3
phần:
+ Màng sinh chất
+ Tế bào chất gồm
nhiều bào quan nh: lới nội
chất, ribôxôm,ti thể,bộ
máy gôngi, trung thể.
+ Nhân.
Hoạt động 2 Chức năng của các bộ phận trong tế bào
*Mục tiêu: HS nắm đợc chức năng quan trọng của các bộ phận trong tế bào. Thấy đ-
ợc cấu tạo phù hợp với chức năng và sự thống nhất giữa các thành phần của tế bào.
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS đọc và nghiên cứu bảng 3.1 để ghi
nhớ chức năng các bào quan trong tế bào.

- Cá nhân nghiên cứu bảng 3.1 và ghi nhớ kiến
thức.
- Màng sinh chất có vai trò gì? Tại sao?
- Lới nội chất có vai trò gì trong hoạt động sống
của tế bào?
- Năng lợng cần cho các hoạt động lấy từ đâu?
- Tại sao nói nhân là trung tâm của tế bào?
II. Chức năng của các bộ
phận trong tế bào:
-Nội dung bảng3.1 SGK
Năm học 2010-2011
8
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
- Hãy giải thích mối quan hệ thống nhất về chức
năng giữa màng, chất tế bào và nhân?
- Dựa vào bảng 3 để trả lời.
Hoạt động 3: Thành phần hoá học của tế bào
*Mục tiêu: HS nắm đợc 2 thành phần hoá học chính của tế bào là chất hữu cơ và vô
cơ.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS đọc mục III SGK và
trả lời câu hỏi:
- Cho biết thành phần hoá học chính
của tế bào?
- HS dựa vào SGK để trả lời.
- Các nguyên tố hoá học cấu tạo nên
tế bào có ở đâu?
- Tại sao trong khẩu phần ăn mỗi ng-
ời cần có đủ prôtêin, gluxit, lipit,

vitamin, muối khoáng và nớc?
- Trao đổi nhóm để trả lời.
+ Các nguyên tố hoá học đó đều có
trong tự nhiên.
+ Ăn đủ chất để xây dựng tế bào giúp
cơ thể phát triển tốt.
III. Thành phần hoá học của tế bào:
- Tế bào là một hỗn hợp phức tạp gồm
nhiều chất hữu cơ và vô cơ
a. Chất hữu cơ:
+ Prôtêin: C, H, O, S, N.
+ Gluxit: C, H, O (tỉ lệ 1C:2H:
1O)
+ Lipit: C, H, O (tỉ lệ O thay đổi
tuỳ loại)
+ Axit nuclêic: ADN, ARN.
b. Chất vô cơ: Muối khoáng chứa Ca,
Na, K, Fe và nớc.
Hoạt động 4: Hoạt động sống của tế bào
*Mục tiêu:
- HS nêu đợc các đặc điểm sống của tế bào đó là trao đổi chất, lớn lên, sinh sản,
- Chứng minh đợc tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể.
*Tin h nh:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS nghiên cứu kĩ sơ đồ H 3.2
SGK để trả lời câu hỏi:
- Hằng ngày cơ thể và môi trờng có mối
quan hệ với nhau nh thế nào?
- Nghiên cứu kĩ H 3.2, trao đổi nhóm, thống
nhất câu trả lời.

+ Cơ thể láy từ môi trờng ngoài oxi, chất
hữu cơ, nớc, muối khoáng cung cấp cho tế
bào trao đổi chất tạo năng lợng cho cơ thể
hoạt động và thải cacbonic, chất bài tiết.
- Kể tên các hoạt động sống diễn ra trong
tế bào.
- Hoạt động sống của tế bào có liên quan
gì đến hoạt động sống của cơ thể?
- Qua H 3.2 hãy cho biết chức năng của tế
bào là gì?
+ HS rút ra kết luận.
IV. Hoạt động sống của tế bào:
- Hoạt động của tế bào gồm: trao đổi
chất, lớn lên, phân chia, cảm ứng.
- Hoạt động sống của tế bào liên quan
đến hoạt động sống của cơ thể
+ Trao đổi chất của tế bào:cung cấp
năng lợng cho hoạt động sống của cơ
thể.
+ Sự phân chia và lớn lên của tế bào
giúp cơ thể lớn lên tới trởng thành và
sinh sản.
+ Sự cảm ứng của tế bào: giúp cơ thể
tiếp nhận và trả lời kích thích=> Tế
bào là đơn vị chức năng của cơ thể.
Năm học 2010-2011
9
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
- 1 HS đọc kết luận SGK.
4. Củng cố:

Cho HS làm bài tập 1 (Tr 13 SGK)
Hoàn thành bài tập sau bằng cách khoanh vào câu em cho là đúng:
Nói tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể vì:
a. Các cơ quan trong cơ thể đều đợc cấu tạo bởi tế bào.
b. Các hoạt động sống của tế boà là cơ sở cho các hoạt động của cơ thể.
c. Khi toàn bộ các tế bào chết thì cơ thể sẽ chết.
d. a và b đúng.
(đáp án d đúng)
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi 2 (Tr13- SGK)
- Đọc mục Em có biết
- Vẽ sơ đồ cấu tạo tế bào vào vở, học thuộc tên và chức năng.
V. rút kinh nghiệm:





Ngày soạn: 21 /8/2010 Tiết 4
Ngày dạy: 25 /8/2010
Bài 4 : Mô
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:HS nêu đợc định nghĩa mô.
- Phân biệt đợc các loại mô chính, cấu tạo và chức năng các loại mô.
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng quan sát tranh.
- Rèn luyện khả năng khái quát hoá, kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ:giáo dục ý thức yêu thích bộ môn.
Ii. Đồ dùng dạy học:Tranh phóng to hình 4.1 4.4 SGK
III. ph ơng pháp: Giảng giải ,vấn đáp, hoạt động nhóm, quan sát.

Iv. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức:Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Nêu cấu tạo và chức năng các bộ phận của tế bào?
- Chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể?
3. Bài mới:
VB: Từ câu 2 => Trong cơ thể có rất nhiều tế bào, tuy nhiên xét về chức năng, ngời
ta có thể xếp loại thành những nhóm tế bào có nhiệm vụ giống nhau, các nhóm đó
gọi chung là mô. Vậy mô là gì? Trong cơ thể ta có những loại mô nào?
Hoạt động 1: Khái niệm mô
*Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm mô.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
Năm học 2010-2011
10
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
- HS trao đổi nhóm để hoàn thành bài tập .
- Yêu cầu HS đọc mục I SGK và trả lời câu hỏi:
- Hãy kể tên những tế bào có hình dạng khác nhau mà
em biết?
- Giải thích vì sao tế bào có hình dạng khác nhau?
- Dựa vào mục Em có biết ở bài trớc để trả lời.
- Vì chức năng khác nhau.
- GV phân tích: chính do chức năng khác nhau mà tế bào
phân hoá có hình dạng, kích thớc khác nhau. Sự phân hoá
diễn ra ngay ở giai đoạn phôi.
- Vậy mô là gì?
- HS rút ra kết luận
I.Khái niệm mô:
*Mô là một tập hợp các

tế bào chuyên hoá có
cấu tạo giống nhau, đảm
nhiệm chức năng nhất
định.
Hoạt động 2: Các loại mô
*Mục tiêu : HS phải chỉ rõ cấu tạo và chức năng của từng loại mô, thấy đợc cấu tạo
phù hợp với chức năng của từng mô.
- Phiếu học tập HS kẻ sẵn trong vở.
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Phát phiếu học tập cho các nhóm.
-HS kẻ sẵn phiếu học tập vào vở.
- Yêu cầu HS đọc mục II SGK.
- Quan sát H 4.1 và nhận xét về sự sắp xếp các tế
bào ở mô biểu bì, vị trí, cấu tạo, chức năng. Hoàn
thành phiếu học tập.
- HS nghiên cứu kĩ hình vẽ kết hợp với SGK, trao
đổi nhóm để hoàn thành vào phiếu học tập của
nhóm.
- Đại diện nhóm báo cáo kết quả
- GV treo tranh H 4.1 cho HS nhận xét kết quả.
- Yêu cầu HS đọc mục II SGK kết hợp quan sát H
4.2, hoạt động nhóm để hoàn thành phiếu học tập.
- HS trao đổi nhóm, hoàn thành phiếu học tập.
- Đại diện nhóm báo cáo kết quả, nhận xét các nhóm
khác.
- GV treo H 4.2 cho HS nhận xét. GV đặt câu hỏi:
- Máu thuộc loại mô gì? Vì sao máu đợc xếp vào
loại mô đó?
(Nếu quan niệm huyết tơng của máu là chất nền và
xét về nguồn gốc các tế bào máu đợc tạo ra từ các tế

bào giống nh nguồn gốc tế bào sụn, xơng thì có thể
xếp máu thuộc mô liên kết)
- Mô sụn, mô xơng có đặc điểm gì? Nó nằm ở
phần nào?
- GV nhận xét, đa kết quả đúng.
- Yêu cầu HS đọc kĩ mục III SGK kết hợp quan
sát H 4.3 và trả lời câu hỏi:
- Hình dạng tế bào cơ vân và cơ tim giống và khác
II.Các loại mô:
-Mô biểu bì:
+Đặc điểm:Gồm các tế bào xếp
xít nhau thành lớp dày phủ mặt
ngoài cơ thể,lót trong các cơ
quan rỗng.
+ Chức năng:Bảo vệ, hấp thụ
và tiết.
+Ví dụ: Tập hợp các tế bào dẹt
tạo nên bề mặt da .
- Mô liên kết:
+Đặc điểm: Gồm các tế bào
liên kết nằm rải rác trong chất
nền.
+ Chức năng:Nâng đỡ, liên kết
các cơ quan.
+Ví dụ : mô máu.
-Mô cơ:
+ Đặc điểm: Gồm tế bào hình
Năm học 2010-2011
11
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công

nhau ở điểm nào?
- Tế bào cơ trơn có hình dạng và cấu tạo nh thế
nào?
- Yêu cầu các nhóm hoàn thành tiếp vào phiếu học
tập.
-Hoàn thành phiếu học tập của nhóm. đại diện nhóm
báo cáo kết quả.
- GV nhận xét kết quả, đa đáp án.
- Yêu cầu HS đọc kĩ mục 4 kết hợp quan sát H
4.4 để hoàn thành tiếp nội dung phiếu học tập.
- Cá nhân đọc kĩ kết hợp quan sát H 4.4; trao đổi
nhóm hoàn thành phiếu học tập theo nhóm.
- Báo cáo kết quả.
- GV nhận xét, đa kết quả đúng.
? Kể tên các loại mô ? Nêu đặc điểm chức năng?
trụ, hình thoi dài, trong tế bào
có nhiều tơ cơ.
+ Chức năng:co, dãn.
+Ví dụ: Tập hợp tế bào tạo nên
thành tim.
-Mô thần kinh: Gồm các tế
bào thần kinh và các tế bào
thần kinh đệm.
+Chức năng: Tiếp nhận kích
thích, sử lý thông tin, điều
khiển hoạt động của cơ thể.
Cấu tạo, chức năng các loại mô
Tên các loại mô Vị trí Chức năng Cấu tạo
1. Mô biểu bì
- Biểu bì bao phủ

- Biểu bì tuyến
- Phủ ngoài da,
lót trong các cơ
quan rỗng.
- Nằm trong các
tuyến của cơ thể.
- Bảo vệ. che
chở, hấp thụ.
- Tiết các chất.
- Chủ yếu là tế bào,
các tế bào xếp sít
thành một lớp dày.
2. Mô liên kết
- Mô sợi
- Mô sụn
- Mô xơng
- Mô mỡ
- Mô máu và bạch
huyết.
Có ở khắp nơi
nh:
- Dây chằng
- Đầu xơng
- Bộ xơng
- Mỡ
- Hệ tuần hoàn
và bạch huyết.
Nâng đỡ, liên kết
các cơ quan .
- Cung cấp chất

dinh dỡng.
Gồm các tế bào liên
kết nằm rải rác trong
chất nền.
3. Mô cơ
- Mô cơ vân
- Mô cơ tim
- Mô cơ trơn
- Gắn vào xơng
- Cấu tạo nên
thành tim
- Thành nội quan
Co dãn tạo nên
sự vận động của
các cơ quan và
cơ thể.
- Hoạt động theo
ý muốn.
- Hoạt động
không theo ý
muốn.
- Hoạt động
không theo ý
muốn
Chủ yếu là tế bào, phi
bào ít. Các tế bào cơ
dài, xếp thành bó, lớp.
- Tế bào có nhiều
nhân, có vân ngang.
- Tế bào phân nhánh,

có nhiều nhân, có vân
ngang.
- Tế bào có hình thoi,
đầu nhọn, có 1 nhân.
4. Mô thần kinh - Nằm ở não, tuỷ
sống, có các dây
thần kinh chạy
- Tiếp nhận kích
thích và sử lí
thông tin, điều
- Gồm các tế bào thần
kinh (nơron và các tế
bào thần kinh đệm).
Năm học 2010-2011
12
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
đến các hệ cơ
quan.
hoà và phối hợp
hoạt động các cơ
quan đảm bảo sự
thích ứng của cơ
thể với môi trờng.
- Nơron có thân nối
với các sợi nhánh và
sợi trục.
4. Củng cố:
- 1 HS đọc ghi nhớ SGK.
Hoàn thành bài tập sau bằng cách khoanh vào câu đúng nhất:
1. Chức năng của mô biểu bì là:

a. Bảo vệ và nâng đỡ cơ thể.
b. Bảo vệ, che chở và tiết các chất.
c. Co dãn và che chở cho cơ thể.
2. Mô liên kết có cấu tạo:
a. Chủ yếu là tế bào có hình dạng khác nhau.
b. Các tế bào dài, tập trung thành bó.
c. Gồm tế bào và phi bào (sợi đàn hồi, chất nền)
3. Mô thần kinh có chức năng:
a. Liên kết các cơ quan trong cơ thể với nhau.
b. Các tế bào dài, tập trung thành bó.
c. Gồm tế bào và phi bào.
d. Điều hoà hoạt động các cơ quan.
e. Giúp các cơ quan hoạt động dễ dàng.
(đáp án d đúng)
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Làm bài tập 4 vào vở.
V. rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 5/9/2010 Tiết 5
Ngày dạy: 9/9/2010
Bài 5: Thực hành
quan sát tế bào và mô
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức :
- Chuẩn bị đợc tiêu bản tạm thời mô cơ vân.
- Quan sát và vẽ các tế bào trong tiêu bản đã làm sẵn: tế bào niêm mạc miệng (mô
biểu bì), mô sụn, mô xơng, mô cơ vân, mô cơ trơn. Phân biệt các bộ phận chính của
tế bào gồm màng sinh chất, tế bào chất và nhân.
- Phân biệt đợc điểm khác nhau của mô biểu bì, mô cơ, mô liên kết.
2. Kỹ năng:Rèn kĩ năng sử dụng kính hiển vi, kĩ năng mổ, tách tế bào.

+ Rèn luyện kỹ năng quan sát tế bào và mô dới kính hiển vi.
3. Thái độ:Giáo dục ý thức nghiêm túc, giữ gìn kính hiển vi, vệ sinh phòng học sau
khi làm.
Ii. Chuẩn bị:
- HS: Mỗi tổ 1 con ếch.
- GV:
Năm học 2010-2011
13
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
+ Kính hiển vi, lam kính (2), lamen, bộ đồ mổ, khân lau, giấy thấm, kim mũi mác.
+ 1 ếch đồng sống hoặc bắp thịt ở chân giò lợn.
+ Dung dịch sinh lí 0,65% NaCl, côngtơhut, dung dịch axit axetic 1%.
+ Bộ tiêu bản: mô biểu bì, mô sụn, mô xơng, mô cơ trơn.
III. ph ơng pháp: Thực hành quan sát, quan sát, hoạt động nhóm.
Iv. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức:Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- So sánh mô biểu bì, mô liên kết về vị trí và sự sắp xếp các tế bào trong 2 loại mô
đó.
- Cơ vân, cơ trơn và cơ tim có gì khác nhau về cấu tạo, sự phân bố trong cơ thể và
khả năng co dãn.
3. Bài mới:
VB: Từ câu hỏi kiểm tra, GV nêu: để kiểm chứng điều đã học, chúng ta tiến
hành nghiên cứu đặc điểm các loại tế bào và mô.
Hoạt động 1: Nêu yêu cầu của bài thực hành
- GV gọi 1 HS đọc phần I: Mục tiêu của bài thực hành.
- GV nhấn mạnh yêu cầu quan sát và so sánh các loại mô.
Hoạt động 2: Hớng dẫn thực hành
Mục tiêu: HS làm đợc tiêu bản và quan sát thấy tế bào mô cơ vân.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV treo bảng phụ viết sẵn nội dung
các bớc làm tiêu bản.
- Nếu có điều kiện GV hớng dẫn trớc
cho nhóm HS yêu thích môn học các
thao tác thực hiện.
- Phân công các nhóm thí nghiệm.
- GV hớng dẫn cách đặt tế bào mô cơ
vân lên lam kính và đặt lamen lên lam
kính.
- Nhỏ 1 giọt axit axetic 1% vào cạnh
lamen, dùng giấy thấm hút bớt dd sinh
lí để axit thấm dới lamen.
- GV kiểm tra các nhóm, giúp đỡ nhóm
yếu.
- Yêu cầu các nhóm điều chỉnh kính
hiển vi.
- GV kiểm tra kết quả quan sát của HS,
tránh nhầm lẫn hay mô tả theo SGK.
- Đọc cách tiến hành thí nghiệm : làm
tiêu bản SGK.
- Các nhóm tiến hành làm tiêu bản nh
hớng dẫn, yêu cầu:
+ Lấy sợi thật mảnh.
+ Không bị đứt.
+ Rạch bắp cơ phải thẳng.
+ Đậy lamen không có bọt khí.
- Các nhóm nhỏ axit axetic 1%, hoàn
thành tiêu bản đặt trên bàn để GV kiểm
tra.
- Các nhóm điều chỉnh kính, lấy ánh

sáng để nhìn rõ mẫu.
- Đại diện các nhóm quan sát đến khi
nhìn rõ tế bào.
- Cả nhóm quan sát, nhận xét: Thấy đ-
ợc: màng, nhân, vân ngang, tế bào dài.
Năm học 2010-2011
14
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Kết luận:
a. Cách làm tiêu bản mô cơ vân:
- Rạch da đùi ếch lấy 1 bắp cơ.
- Dùng kim nhọn rạch dọc bắp cơ ( thấm sạch máu).
- Dùng ngón trỏ và ngón cái ấn lên 2 bên mép rạch.
- Lấy kim mũi mác gạt nhẹ và tách 1 sợi mảnh.
- Đặt sợi mảnh mới tách lên lam kính, nhỏ dd sinh lí NaCl 0,65%.
- Đậy lamen, nhỏ dd axit axetic 1%.
Chú ý: ếch huỷ tuỷ để khỏi nhảy.
b. Quan sát tế bào:
- Thấy đợc các thành phần chính: màng, tế bào chất, nhân, vân ngang.
Hoạt động 3: Quan sát tiêu bản các loại mô khác
*Mục tiêu: HS quan sát và vẽ lại đợc hình tế bào mô sụn, mô xơng, mô cơ vân, mô
cơ trơn, phân biệt điểm khác nhau giữa các loại mô
*Tiến hành:
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV phát tiêu bản cho các nhóm, yêu
cầu HS quan sát các mô và vẽ hình vào
vở.
- GV treo tranh các loại mô để HS đối
chiếu.
- Các nhóm đặt tiêu bản, điều chỉnh

kính để quan sát rõ.
Các thành viên lần lợt quan sát, vẽ hình
và đối chiếu với hình vẽ SGK và hình
trên bảng.
- Các nhóm đổi tiêu bản cho nhau để
lần lợt quan sát 4 loại mô. Vẽ hình vào
vở.
Kết luận:
- Mô biểu bì: tế bào xếp xít nhau.
- Mô sụn: chỉ có 2 đến 3 tế bào tạo thành nhóm.
- Mô xơng: tế bào nhiều.
- Mô cơ: tế bào nhiều, dài.
4. Củng cố:
- GV nhắc nhở HS thu dọn, vệ sinh ngăn nắp, trật tự.
Trả lời câu hỏi:
? Làm tiêu bản cơ vân, em gặp khó khăn gì?
? Em đã quan sát đợc những loại mô nào? Nêu sự khác nhau về đặc điểm cấu
tạo 3 loại mô: mô biểu bì, mô liên kết, mô cơ.
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Mỗi HS viết 1 bản thu hoạch theo mẫu SGK.
- Ôn lại kiến thức về mô thần kinh.
V. rút kinh nghiệm:





Ngày soạn: 5/9//2010 Tiết 6
Ngày dạy: 10/9/2010
Năm học 2010-2011

15
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Bài 6 : Phản xạ
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Trình bày đợc cấu tạo và chức năng cơ bản của nơron.
- Chỉ rõ 5 thành phần của 1 cung phản xạ và đờng dẫn truyền xung thần kinh trong
cung phản xạ.
-Chứng minh phản xạ là cơ sở của mọi hoạt động của cơ thể bằng các ví dụ cụ thể.
2. Kỹ năng:Quan sát kênh hình, thông tin , nắm bắt kiến thức.
3. Thái độ: Giáo dục ý thức bảo vệ cơ thể.
Ii. Chuẩn bị :
- Tranh phóng to hình 6.1 Nơron; H6.2 Cung phản xạ SGK.
- Bảng phụ, phiếu học tập.
III. ph ơng pháp: Giảng giải ,vấn đáp, hoạt dộng nhóm, quan sát.
Iv. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức:Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
Thu báo cáo của HS ở giờ trớc.
3. Bài mới:
VB:
- Vì sao khi sờ tay vào vật nóng, tay rụt lại?
-Nhìn thấy quả me, quả khế có hiện tợng tiết nớc bọt?
- Đèn chiếu vào mắt, mắt nhắm lại?
- Hiện tợng trên là gì? Những thành phần nào tham gia vào? Cơ chế diễn ra nh thế
nào? Bài Phản xạ sẽ giúp chúng ta trả lời các câu hỏi này.
Hoạt động 1: Cấu tạo và chức năng của nơron
*Mục tiêu : HS chỉ rõ cấu tạo và chức năng của nơron, từ đó thấy đợc chiều hớng lan
truyền xung thần kinh trong sợi trục.
*Tiến hành:

Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS nghiên cứu mục I SGK kết
hợp quan sát H 6.1 và trả lời câu hỏi:
- Nêu thành phần cấu tạo của mô thần
kinh
- Gắn chú thích vào tranh câm cấu tạo
nơron và mô tả cấu tạo 1 nơron điển
hình?
- 1 HS lên bảng gắn chú thích.
- GV treo tranh cho HS nhận xét, rút ra
kết luận.
-HS nhận xét, nêu cấu tạo nơron.
- Nghiên cứu tiếp SGK để trả lời các câu
hỏi
- Nơron có chức năng gì?
- Cho HS nêu khái niệm tính cảm ứng, tính
dẫn truyền.
I.Cấu tạo và chức năng của
nơron:
a. c ấu tạo nơron gồm:
- Thân: chứa nhân, xung quanh
có tua ngắn (sợi nhánh).
Năm học 2010-2011
16
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
- GV chỉ trên tranh chiều lan truyền xung
thần kinh trên hình 6.1 và 6.2 (cung phản
xạ)
Lu ý: xung thần kinh lan truyền theo 1
chiều.

- Dựa vào chức năng dẫn truyền, ngời ta
chia nơron thành 3 loại:
- GV phát phiếu học tập, yêu cầu HS
nghiên cứu tiếp SGK kết hợp quan sát H
6.2 để tìm ra sự khác nhau giữa 3 loại
nơron.
- Nghiên cứu SGK kết hợp quan sát H
6.2; trao đổi nhóm, hoàn thành kết quả vào
phiếu học tập.
- GV treo bảng kẻ phiếu học tập.
- HS điền kết quả. Các nhóm khác nhận xét.
- GV đa ra đáp án đúng, hớng dẫn HS trên
sơ đồ H 6.2
- Tua dài (sợi trục): có bao
miêlin, tận cùng phân nhánh có
cúc ximáp.
b. Chức năng:
- Cảm ứng (SGK)
- Dẫn truyền (SGK)
c. Các loại nơron:
- Nơron hớng tâm (nơron cảm
giác).
- Nơron trung gian (nơron liên
lạc).
- Nơron li tâm (nơron vận
động).
Kết quả phiếu học tập: Các loại nơron
Các loại nơron Vị trí Chức năng
Nơron hớng tâm
(nơron cảm giác)

- Thân nằm bên ngoài
TƯ thần kinh
- Truyền xung thần kinh
từ cơ quan đến TƯ thần
kinh (thụ cảm).
Nơron trung gian
(nơron liên lạc)
- Nằm trong trung ơng
thần kinh.
- Liên hệ giữa các nơron.
Nơron li tâm
(nơron vận động)
- Thân nằm trong trung -
ơng thần kinh, sợi trục h-
ớng ra cơ quan phản ứng.
- Truyền xung thần kinh
từ trung ơng tới cơ quan
phản ứng.
? Em có nhận xét gì về hớng dẫn truyền xung thần kinh ở nơron hớng tâm và li tâm
(Ngợc chiều).
Hoạt động 2: Cung phản xạ
*Mục tiêu: HS hình thành khái niệm phản xạ, cung phản xạ, vòng phản xạ.
Biết giải thích 1 số phản xạ ở ngời bằng cung phản xạ và vòng phản xạ.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Cho VD về phản xạ?
- HS lấy từ 3-5 VD
- Phản xạ là gì?
-HS trao đổi nhóm và rút ra khái niệm phản
xạ.

- Hiện tợng cảm ứng ở thực vật (chạm tay
vào cây trinh nữ, lá cây cụp lại) có phải là
phản xạ không?
- Không vì thực vật không có hệ thần kinh,
đó chỉ là sự thay đổi về sự trơng nớc của các
tế bào gốc lá)
- Thế nào là 1 cung phản xạ?
2. Cung phản xạ:
Năm học 2010-2011
17
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
- Yêu cầu HS quan sát H 6.2 và trả lời câu
hỏi:
- Có những loại nơron nào tham gia vào
cung phản xạ?
- Các thành phần của cung phản xạ?
- GV nêu vai trò từng thành phần.
- GV cho HS quan sát H 6.2
- Xung thần kinh đợc dẫn truyền nh thế
nào?
- Dựa vào H 6.2, lu ý đờng dẫn truyền để trả
lời:
- Hãy giải thích phản xạ kim châm vào tay,
tay rụt lại?
- Bằng cách nào trung ơng thần kinh có thể
biết đợc phản ứng của cơ thể đã đáp ứng kích
thích cha?
GV dẫn dắt tới : Cung phản xạ có đờng liên
hệ ngợc tạo thành vòng phản xạ.
- GV đa VD về vòng phản xạ và giải thích

trên sơ đồ H 6.3.
Ví dụ : Khi ngứa ta đa tay lên gãi. có thể
động tác gãi lần đầu cha đúng chỗ ngứa.
Thông tin ngợc báo về Trung ơng thần kinh
tình trạng vẫn ngứa. Trung ơng phát lệnh
thành xung thần kinh theo dâyly tâm tới các
cơ tay để điều chỉnh giúp tay gãi đúng chỗ
ngứa. Nh vậy các xung thần kinh ở phản xạ
gãi đúng chỗ ngứa đã dẫn truyền theo các nơ
ron tạo nên một vòng khép kín là vòng phản
xạ.
- Yêu cầu HS đọc mục 3
- Khái niệm vòng phản xạ?
-HS đọc nêu khái niệm vòng phản xạ.
- 1 HS đọc kết luận cuối bài.
a. Phản xạ:
-Là phản ứng của cơ thể để trả lời
kích thích của môi trờng (trong và
ngoài) dới sự điều khiển của hệ
thần kinh.
b. Cung phản xạ:
- Khái niệm ( SGK)
- 1 cung phản xạ có 3 loại nơron:
nơron hớng tâm, trung gian, li
tâm.
- Cung phản xạ gồm 5 thành
phần: cơ quan thụ cảm, nơron h-
ớng tâm, nơron trung gian,
nơron li tâm, cơ quan phản ứng.
c. Vòng phản xạ:

- Khái niệm (SGK).
4. Củng cố:
- Cho HS dán chú thích vào sơ đồ câm H 6.2 và nêu chức năng của các bộ
phận trong phản xạ.
- Trả lời câu 1, 2 SGK.
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 SGK.
- Vẽ sơ đồ cung phản xạ H 6.2 và chú thích.
- Đọc mục Em có biết.
V. rút kinh nghiệm:


Năm học 2010-2011
18
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công


Chơng II : Vận động
*Mục tiêu:
+ Kiến thức:
- Nêu đợc ý nghĩa của hệ vận động trong đời sống.
- Kể tên các phần của bộ xơng ngời.Kể tên đợc các loại khớp.
- Mô tả cấu tạo của một xơng dài và cấu tạo của một bắp cơ .
- Nêu đợc cơ chế lớn lên và dài ra của xơng.
- Nêu mối quan hệ của cơ và xơng trong sự vận động.
- So sánh bộ xơng và hệ cơ của ngời với thú, qua đó nêu rõ những đặc điểm thích
nghi với dáng đứng thẳng, với đôi tay lao động sáng tạo( có sự phân hoá giữa chi
trên và chi dới)
- Nêu ý nghĩa của việc rèn luyện và lao động đối với sự phát triển bình thờng của hệ
cơ và xơng. Nêu các biện pháp chống cong vệo cột sống ở HS.

+ Kỹ năng:Biết sơ cứu khi nạn nhân bị gãy xơng.


Ngày soạn:12/9/2010 Tiết 7
Ngày dạy: 16/9/2010
Bài 7: Bộ xơng
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:- HS trình bày đợc các phần của bộ xơng ngời và xác định đợc vị trí
các xơng chính ngay trên cơ thể mình.
- Phân biệt đợc các loại xơng dài, xơng ngắn, xơng dẹt về hình thái, cấu tạo.
- Phân biệt các loại khớp.
2. Kỹ năng:Quan sát tranh. Nhận biết kiến thức.
3. Thái độ:Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh bộ xơng.
II.CHUẩn bị:
- Tranh vẽ phóng to hình 7.1 7.4 SGK.
- Mô hình bộ xơng.
III. ph ơng pháp: Giảng giải ,vấn đáp, hoạt động nhóm, quan sát tìm tòi.
Iv. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức:Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Phản xạ là gì? Cho 1 Vd về phản xạ và phân tích đờng đi của xung thần kinh trong
phản xạ đó.
3. Bài mới:
VB:
? Hệ vận động gồm những cơ quan nào?
? Bộ xơng ngời có đặ điểm cấu tạo và chức năng nh thế nào?
Hôm nay cô và các em sẽ cùng tìm hiểu bài 7.
Hoạt động 1: Các thành phần chính của bộ xơng
Năm học 2010-2011
19

Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
*Mục tiêu: HS chỉ rõ đợc vai trò chính của bộ xơng, nắm đợc 3 thành phần chính
của bộ xơng và phân biệt 3 loại xơng .
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS quan sát H 7.1 và trả lời
câu hỏi:
- Bộ xơng gồm mấy thành phần ?
? Nêu đặc điểm của mỗi thành phần?
- Quan sát kĩ H 7.1 và trả lời.
- Yêu cầu HS trao đổi nhóm
- Tìm hiểu điểm giống và khác nhau
giữa xơng tay và xơng chân?
- Vì sao có sự khác nhau đó?
- Từ những đặc điểm của bộ xơng hãy
cho biết bộ xơng có chức năng gì?
với nhau.
- HS nghiên cứu H 7.2; 7.3 kết hợp với
thông tin trong SGK để trả lời.
- HS thảo luận nhóm để nêu đợc:
+ Giống: có các thành phần tơng ứng
+ Khác: về kích thớc, cấu tạo đai vai và
đai hông, xơng cổ tay, bàn tay, bàn chân.
+ Sự khác nhau là do tay thích nghi với
quá trình lao động, chân thích nghi với
dáng đứng thẳng.
- HS dựa vào kiến thức ở thông tin kết
hợp với tranh H 7.1; 7.2 để trả lời.
- Tự rút ra kết luận.
I.Các thành phần chính của bộ x ơng:

1. Thành phần của bộ x ơng:
- Bộ xơng chia 3 phần:
+ Xơng đầu gồm xơng sọ và xơng
mặt.
+ Xơng thân gồm cột sống và lồng
ngực.
+ Xơng chi gồm xơng đaivà xơng
chi .
- Đặc điểm mỗi phần: SGK.
+ Xơng chi trên nhỏ bé, linh hoạt.
+ Xơng chi dới to, khoẻ, dài, chắc
chắn, ít cử động.
=> Bộ xơng ngời thích nghi với quá trình
lao động và đứng thẳng.
2. Vai trò của bộ x ơng:
- Nâng đỡ cơ thể, tạo hình dáng cơ
thể.
- Tạo khoang chứa, bảo vệ các cơ
quan.
- Cùng với hệ cơ giúp cơ thể vận
động.
Hoạt động 2: Phân biệt các loại xơng
*Mục tiêu : HS phân biệt đợc các loại xơng về hình thái, cấu tạo.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV Nội dung
- Yêu cầu HS đọc mục II , quan sát
hình 7.1 để trả lời câu hỏi:
- Căn cứ vào đâu để phân biệt các
loại xơng?
- Phân biệt đặc điểm của mỗi loại?

- Xác định các loại xơng đó trên
tranh và mô hình?
- HS đọc mục II , quan sát hình 7.1
để nhận dạng, nêu đặc điểm các loại x-
ơng.
II.Phân biệt các loại x ơng:
- Căn cứ vào hình dạng và cấu tạo chia
xơng thành 3 loại:
+ Xơng dài: hình ống, chứa tuỷ đỏ (trẻ
em), tuỷ vàng (ngời lớn).
+ Xơng ngắn: ngắn.
+ Xơng dẹt: hình bản dẹt.
Năm học 2010-2011
20
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Hoạt động 3: Các khớp xơng
*Mục tiêu : HS nắm đợc sự phân loại khớp thành 3 loại dựa trên khả năng cử động và
xác định đợc khớp đó trên cơ thể mình.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS tìm hiểu thông tin mục
III và trả lời câu hỏi:
- Thế nào gọi là khớp xơng?
- Có mấy loại khớp?
- HS nghiên cứu thông tin SGK.
- Rút ra kết luận.
- Yêu cầu HS quan sát H 7.4 và trả lời
câu hỏi:
- Dựa vào khớp đầu gối, hãy mô tả 1
khớp động?

- Khả năng cử động của khớp động
và khớp bán động khác nhau nh thế
nào? Vì sao có sự khác nhau đó?
- Nêu đặc điểm của khớp bất động?
- Quan sát kĩ H 7.4, trao đổi nhóm và
rút ra kết luận.
- GV lứu ý HS: trong bộ xơng ngời chủ
yếu là khớp động giúp con ngời vận
động và lao động.
- Cho HS đọc kết luận SGK.
III.Các khớp x ơng:
- Khớp xơng là nơi hai hay nhiều đầu
xơng tiếp giáp với nhau.
- Có 3 loại khớp xơng:
+ Khớp động: 2 đầu xơng có sụn, giữa
là dịch khớp (hoạt dịch), ngoài có dây
chằng giúp cơ thể có khả năng cử động
linh hoạt.
-Ví dụ : Khớp cổ tay, khớp cổ chân
+ Khớp bán động: giữa 2 đầu xơng có
đệm sụn giúp cử động hạn chế.
Ví dụ: Khớp các đốt sống.
+ Khớp bất động: 2 đầu xơng khớp với
nhau bởi mép răng ca hoặc xếp lợp lên
nhau, không cử động đợc.
- Ví dụ : Khớp ở hộp sọ.
4. Củng cố:
? Chức năng của bộ xơng là gì?
? Xác định trên tranh vẽ bộ xơng và các thành phần của bộ xơng ngời? Các
khớp xơng bằng dán chú thích.

(nếu có dùng mô hình hoặc xác định trên cơ thể mình).
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Lập bảng so sánh các loại khớp về cấu tạo, tính chất cử động và ý nghĩa.
- Đọc mục Em có biết.
V. rút kinh nghiệm:






Năm học 2010-2011
21
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
Ngày soạn:12/9/2010 Tiết 8
Ngày dạy: 17/9/2010
Bài 8: cấu tạo và tính chất của xơng
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- HS nắm đợc cấu tạo chung 1 xơng dài.
- Nêu đợc cơ chế lớn lên và dài ra của xơng và khả năng chịu lực của xơng.
- Xác định đợc thành phần hoá học của xơng để chứng minh đợc tính đàn hồi và
cứng rắn của xơng.
2. Kỹ năng:
- Rèn kĩ năng lắp đặt thí nghiệm đơn giản.
3. Thái độ:Giáo dục ý thức bảo vệ xơng. liên hệ với thức ăn ở lứa tuổi học sinh.
Ii. Chuẩn bị:
- Tranh vẽ phóng to các hình 8.1 -8.4 SGK.
- Vật mẫu:

Xơng đùi ếch hoặc xơng ngón chân gà.
Đoạn dây đồng 1 đầu quấn chặt vào que bằng tre, gỗ, đầu kia quấn vào xơng.
Một panh để gắp xơng, 1 đèn cồn, 1 cốc nớc lã để rửa xơng, 1 cốc đựng HCl
10% , đầu giờ thả 1 xơng đùi ếch vào axit.
(Nếu HS làm thí nghiệm theo nhóm cần chuẩn bị các dụng cụ nh trên theo nhóm).
III. ph ơng pháp: Giảng giải ,vấn đáp. hoạt động nhóm.thực hành thí nghiệm.
Iv. Tiến trình bài học:
1. Tổ chức:Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Bộ xơng ngời đợc chia làm mấy phần? Mỗi phần gồm những xơng nào?
- Sự khác nhau giữa xơng tay và xơng chân nh thế nào? Điều đó có ý nghĩa gì đối với
hoạt động của con ngời?
- Nêu cấu tạo và vai trò của từng loại khớp?
3. Bài mới:
VB: Gọi 1 HS đọc mục Em có biết (Tr 31 SGK).
GV: Những thông tin đó cho ta biết xơng có sức chịu đựng rất lớn. Vậy vì sao xơng
có khả năng đó? Chúng ta sẽ giải đáp qua bài học ngày hôm nay.
Hoạt động 1: Cấu tạo của xơng
*Mục tiêu: HS chỉ ra đợc cấu tạo của xơng dài, xơng dẹt và chức năng của nó.
*Tiến hành:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung
- Yêu cầu HS tìm hiểu thông tin mục I SGK
II.Cấu tạo của x ơng:
Năm học 2010-2011
22
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
kết hợp quan sát H 8.1; 8.2 ghi nhớ chú thích
và trả lời câu hỏi:
- Xơng dài có cấu tạo nh thế nào?
- HS nghiên cứu thông tin và quan sát hình vẽ,

ghi nhớ kiến thức.
- GV treo H 8.1(tranh câm), gọi 1 HS lên dán
chú thích và trình bày.
- 1 HS lên bảng dán chú thích và trình bày.
- Cho các HS khác nhận xét sau đó cùng HS
rút ra kết luận.
- Cấu tạo hình ống của thân xơng, nan xơng
ở đầu xơng xếp vòng cung có ý nghĩa gì với
chức năng của xơng?
- Cấu tạo hình ống làm cho xơng nhẹ và vững
chắc.
- Nan xơng xếp thành vòng cung có tác dụng
phân tán lực làm tăng khả năng chịu lực.
- GV: Ngời ta ứng dụng cấu tạo xơng hình ống
và cấu trúc hình vòm vào kiến trúc xây dựng
đảm bảo độ bền vững và tiết kiệm nguyên vật
liệu (trụ cầu, cột, vòm cửa)
- Nêu cấu tạo và chức năng của xơng dài?
Nghiên cứu bảng 8.1, ghi nhớ thông tin và
trình bày.
- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục I.3 và
quan sát H 8.3 để trả lời:
- Nêu cấu tạo của xơng ngắn và xơng dẹt?
-HS Nghiên cứu thông tin , quan sát hình 8.3
để trả lời.
- Rút ra kết luận.
1. Cấu tạo và chức năng của x ơng
dài:
+ Cấu tạo:
- Đầu xơng: sụn bọc đầu xơng, mô x-

ơng xốp gồm các nan xơng.
+ Chức năng: SGK bảng8.1
- - Thân xơng:Gồm màng xơng, mô x-
ơng cứng, khoang xơng.
+ Chức năng: SGK bảng 8.1.
2. Cấu tạo xơng dẹt:
- Ngoài là mô xơng cứng (mỏng).
- Trong toàn là mô xơng xốp, chứa
tuỷ đỏ.
Hoạt động 2: Sự to ra và dài ra của xơng
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- Yêu cầu HS đọc mục II và trả lời câu hỏi:
- Xơng to ra là nhờ đâu?
-HS nghiên cứu mục II và trả lời câu hỏi.
- GV dùng H 8.5 SGK mô tả thí nghiệm chứng minh
vai trò của sụn tăng trởng: dùng đinh platin đóng vào vị
trí A, B, C, D ở xơng 1 con bê. B và C ở phía trong sụn
tăng trởng. A và D ở phía ngoài sụn của 2 đầu xơng.
Sau vài tháng thấy xơng dài ra nhng khoảng cách BC
không đổi còn AB và CD dài hơn trớc.
-Yêu cầu HS quan sát H 8.5 cho biết vai trò của sụn
tăng trởng.
- HS trao đổi nhóm.
II. Sự to ra và dài ra của x -
ơng:
Năm học 2010-2011
23
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công
- Đại diện nhóm trả lời.
- GV lu ý HS: Sự phát triển của xơng nhanh nhất ở tuổi

dậy thì, sau đó chậm lại từ 18-25 tuổi.
- Trẻ em tập TDTT quá độ, mang vác nặng dẫn tới sụn
tăng trởng hoá xơng nhanh, ngời không cao đợc nữa.
Tuy nhiên màng xơng vẫn sinh ra tế bào xơng.
- HS chốt lại kiến thức.
GV giải thích hiện tợng liền xơng khi gãy xơng: Trẻ em
gãy xơng sau khi bó bột dễnhanh liền xơng hơn ngời tr-
ởng thành do các tế bào lớp sụn tăng trởng phân chia
nhanh hơn.
- Xơng to ra về bề ngang là
do các tế bào màng xơng
phân chia.
- Xơng dài ra do các tế bào
lớp sụn tăng trởng phân chia
Hoạt động 3: Thành phần hoá học và tính chất của xơng
*Mục tiêu : Thông qua thí nghiệm, HS chỉ ra đợc 2 thành phần cơ bản của xơng có
liên quan đến tính chất của xơng Liên hệ thực tế.
*Tiến hành:
Hoạt động của GV&HS Nội dung
- GV biểu diễn thí nghiệm: Cho xơng đùi ếch vào
ngâm trong dd HCl 10%.
- Gọi 1 HS lên quan sát.
- Hiện tợng gì xảy ra.
- Dùng kẹp gắp xơng đã ngâm rửa vào cốc nớc lã
- Thử uốn xem xơng cứng hay mềm?
- Đốt xơng đùi ếch khác trên ngọn lửa đèn cồn, khi
hết khói: Bóp phần đã đốt, nhận xét hiện tợng.
- HS quan sát và nêu hiện tợng:
+ Có bọt khí nổi lên (khí CO
2

) chứng tỏ xơng có
muối CaCO
3
.
+ Xơng mềm dẻo, uốn cong đợc.
- Đốt xơng bóp thấy xơng vỡ.
- Từ các thí nghiệm trên, có thể rút ra kết luận gì
về thành phần, tính chất của xơng?
+ HS trao đổi nhóm và rút ra kết luận.
-GV giới thiệu về tỉ lệ chất cốt giao thay đổi ở trẻ
em, ngời già.
- 1 HS đọc kết luận SGK.
III. Thành phần hoá học và
tính chất của x ơng:
-Xơng gồm 2 thành phần hoá
học là:
+ Chất hữu cơ (cốt giao).
+ Chất khoáng:Chủ yếu là
canxi.
-Sự kết hợp 2 thành phần này
làm cho xơng có tính chất mềm
dẻo và rắn chắc.
4. Củng cố:
Cho HS làm bài tập 1 SGK.
Trả lời câu hỏi 2, 3.
5. H ớng dẫn học bài ở nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Đọc trớc bài 9: Cấu tạo và tính chất của cơ.
V. rút kinh nghiệm:

Năm học 2010-2011
24
Ngô Thị Tuyết Trừơng PTCS Điền Công




Ngày soạn: 19/9/2010 Tiết 9
Ngày dạy: 24/9/2010
Bài 9: Cấu tạo và tính chất của cơ
I. Mục tiêu :
1.Kiến thức :
- Trình bày đợc đặc điểm cấu tạo của tế bào cơ và của bắp cơ.
- Giải thích đợc tính chất căn bản của cơ là sự co cơ .
- Nêu đợc mối quan hệ giữa cơ và xơng trong sự vận động.
2.Kỹ năng :So sánh, nhận biết, thu thập thông tin, khái quát hoá vấn đề.
3. Thái độ :Giáo dục ý thức giữ gìn,vệ sinh hệ cơ.
Ii. Chuẩn bị :
- Tranh vẽ phóng to H 9.1 đến 9.4 SGK.
- Tranh vẽ hệ cơ ngời.
- Búa y tế.
- Nếu có điều kiện: chuẩn bị ếch, dd sinh lí 0,65%, máy ghi nhịp co cơ.
III. ph ơng pháp: Giảng giải ,vấn đáp.Quan sát, thảo luận nhóm.
Iv. Tiến trình lên lớp:
1. Tổ chức: kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- Nêu cấu tạo chức năng của xơng dài?
- Nêu thành phần hoá học và tính chất của xơng?
3. Bài mới:

GV dùng tranh hệ cơ ở ngời giới thiệu một cách khái quát về các nhóm cơ
chính của cơ thể nh phần thông tin đầu bài SGK.
Hoạt động 1: Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
*Mục tiêu:HS chỉ rõ cấu tạo của tế bào cơ liên quan đến các vân ngang.
*Tiến hành:
Hoạt động của giáo viên&HS Nội dung
- Yêu cầu HS đọc thông tin mục I và
quan sát H 9.1 SGK, trao đổi nhóm để
trả lời câu hỏi:
- Bắp cơ có cấu tạo nh thế nào ?
I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ :
- Bắp cơ : gồm nhiều bó cơ, mỗi bó gồm
nhiều sợi cơ (tế bào cơ) bọc trong màng
liên kết.
Năm học 2010-2011
25