Bài giảng ngữ văn 12- Nguyên Đình Chieur ngôi sao ánh sáng trong nền văn nghệ dân tộc (Phạm Văn Đồng)

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU NGƠI SAO SÁNG
TRONG NỀN VĂN NGHỆ DÂN TỘC
-PHẠM VĂN ĐỒNG3Ngữ văn 12


I.Tìm hiểu tiểu dẫn.

• Em hãy nêu những nét chính về tác
giả Phạm Văn Đồng?


- Phạm Văn Đồng(1906-2000) là nhà
chính trị, ngoại giao tài ba đồng thời
cũng là ngà giáo dục tâm huyết, nhà lí
luận văn hố văn nghệ lớn, có nhiều
cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của
dân tộc.
- Trong lĩnh vực văn học, ơng có
nhiều bài nói, bài viết sâu sắc, mới mẻ
về tiếng Việt và các danh nhân văn hoá
như Nguyễn trãi, Nguyễn Đình Chiểu,
Hồ Chí Minh.


Bài viết ra đời trong hoàn cảnh như
thế nào?
Bài “Nguyễn Đình Chiểu, ngơi sao
sáng trong văn nghệ của dân tộc” là
bài viết của ơng được đăng trong Tạp
chí Văn học số 7-1963 nhân kỉ niệm
ngày mất của Nguyễn Đình Chiểu (37-1888).

II. Đọc-hiểu văn bản.
1. Đọc văn bản.
-Yêu cầu đọc rõ ràng ở phần viết và
đọc diễn cảm các đoạn văn, thơ trích
dẫn. Nhấn mạnh những ý quan trọng.
2. Bố cục văn bản.

• Văn bản được chia làm mấy phần,
gồm những luận điểm nào?


• Gồm 3 phần, tương ứng với 3 luận điểm
lớn.
Phần 1: Tác giả nêu luận điểm: Phải có cách
nhìn đúng đắn về NĐC và thơ văn của ông.
Phần 2: Tác giả nêu các luận điểm bổ sung
để chứng minh cho luận điểm mở đầu.
Phần 3: Đánh giá đúng vị trí của NĐC trong
nền văn học dân tộc.


• Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản?
=>Kết cấu chặt chẽ, mạch lạc; nội dung các
luận điểm logic, khoa học.
III. Tìm hiểu văn bản.
1. Cách nhìn mới mẻ của tác giả về NĐC.

• Cách nhìn mới mẻ về NĐC được tác giả

thể hiện thơng qua hình ảnh nào trong tác
phẩm, em hiểu như thế nào về hình ảnh
đó?


- PVĐ đưa ra cách nhìn mới mẻ về NĐC thơng
qua hình ảnh “trên trời có những vì sao có ánh
sáng khác thường, nhưng con mắt của chúng
ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy, và càng
nhìn càng thấy sáng”.
->Cách nhìn đó vừa mới mẻ, vừa đúng đắn và
khoa học.


• Em có nhận xét gì về cách nhìn của
tác giả về NĐC?
->Cách nhìn của tác giả ở đây
khơng chỉ mới mẻ, khoa học, mà còn
ý nghĩa phương pháp luận trong sự
điều chỉnh và định hướng cho việc
nghiên cứu và tiếp cận cuộc đời và
sự nghiệp thơ văn NĐC.


2. Những luận điểm bổ sung để chứng minh cho
cách nhìn của tác giả.
Thảo luận nhóm:
Thời gian:5 phút.
Câu1 (Nhóm 1, 2): Tác giả giúp chúng ta nhận ra
điều gì trong cuộc sống và quan niệm sáng tác

của nhà thơ?
Câu2 (Nhóm 3, 4): Tác giả đánh giá như thế nào
về thơ văn u nước của Nguyễn Đình Chiểu?
Câu3 (Nhóm 5, 6): Tác giả đánh giá như thế nào
về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Lục
Vân Tiên?


- Cuộc sống và quan niệm sáng tác:
+Về cuộc sống:
Gặp nhiều khó khăn và bất hạnh nhưng ơng
vẫn đứng thẳng, bất hợp tác với giặc và sống
theo lí tưởng “Kiến nghĩa bất vi vô dõng dã”.
+Về quan niệm sáng tác:
Coi thơ văn là vũ khí chiến đấu, đánh thẳng
vào giặc ngoại xâm:
"Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm
Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà".
Đối với NĐC cầm bút, viết văn làm thơ là
một thiên chức và đã làm đúng thiên chức đó.


-Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu
phục vụ đắc lực cho cuộc chiến đấu chống
xâm lược, bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta,
làm sống lại trong tâm trí của chúng ta
phong trào kháng Pháp oanh liệt và bền bỉ
của nhân dân Nam Bộ, tiêu biểu như Văn tế
nghĩa Cần Giuộc. Đây là khúc ca những
người anh hùng thất thế, nhưng vẫn hiên

ngang: Sống đánh giặc, thác cũng đánh
giặc…muôn kiếp nguyện được trả thù kia…


- Về truyện “Lục Vân Tiên”.
+ Nội dung:
Ca ngợi chính nghĩa, đạo đức để lại
những điều điều giáo huấn đáng quý
trọng trong lòng quần chúng nhân dân.
+ Nghệ thuật:
Đây là một chuyện “kể”, chuyện “nói”,
lối văn nơm na dễ hiểu, dễ nhớ và có thể
truyền bá rộng rãi trong nhân dân.


3.Vị trrí của NĐC trong nền văn học dân tộc.
Tác giả đánh giá như thế nào về vị trí của NĐC
trong nền văn học dân tộc?

• NĐC là một người chí sĩ yêu nước, một nhà
thơ lớn của nước ta. Đời sống và sự nghiệp của
ông là một tấm gương sáng cho hiện tại và mai
sau.
4. Nghệ thuật lập luận của tác giả.
• Em có nhận xét gì về nghệ thuật lập luận của
tác giả?


Nét nghệ thuật nổi bật trong bài viết là:
- Kết hợp hài hồ giữa lí lẽ và tình cảm

- Kết hợp giữa cuộc đời và thơ văn NĐC với công
cuộc chống Pháp lúc bấy giờ của nhân dân Nam Bộ.
=> Nhờ vậy, bài viết rõ ràng, mạch lạc,dễ hiểu, vừa
tác động đến lí trí lại thấm sâu vào tình cảm người
đọc, tạo nên sức thuyết phục lớn.


IV. Ghi nhí.
(SGK trang 55)
V. Luyện tập

• Hướng dẫn làm bài tập
Gợi ý làm bài:
- Phân tích rõ vì sao văn thơ Nguyễn Đình Chiểu

khơng xa lạ với giới trẻ ngày nay (về nội dung và nghệ
thuật).
- Trên cơ sở bác bỏ quan niệm không đúng về thơ
văn NĐC, xây dựng một lập luận về việc cần thiết phải
học tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc trong nhà
trường: để làm gì? Có lợi như thế nào (về mặt tư tưởng
và văn học)…học sinh tham khảo tp ở sgk ngữ văn 11.