Khám phá hiện tượng vật lí

HIỆN TƯNG VẬT LÝ – CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT!
1/ Một đơn vò thiên văn (ĐVTV) là khoảng cách từ Mặt Trời đến Trái
Đất vào khoảng 150 triệu km. Để đi được khoảng cách này, ánh sáng
mất 8 phút trong khi một máy bay phản lực (Boeing, Airbus…) phải
bay ròng rã suốt 18 năm.
Một năm ánh sáng (n.a.s) là khoảng cách mà ánh sáng đi trong một
năm. Để đến ngôi sao gần nhất, phải mất 4 năm ánh sáng. Để đi
bằng máy bay phản lực, phải mất bao nhiêu triệu năm?
2/ 1m
3
có 1.000.000 cm
3
. Vậy, nếu ta dùng ống nước có tiết diện là 1
cm
3
, để chứa hết lượng nước trên thì chiều dài ống nước là
1.000.000cm tức là 10km.
3/ Cũng giống như khối lượng, trước đây, người ta dùng nhiều loại
đơn vò đo thể tích khác nhau. Năm 1790, Pháp đã đề nghò sử dụng đơn
vò cơ bản đo thể tích là m
3
và các ước số là dm
3
, cm
3
, mm
3
. Một số
nước sau đó đã chấp nhận hệ thống đơn vò này. Tuy nhiên nước Anh
và các nước thuộc Liên hiệp Anh vẫn giữ hệ thống đơn vò truyền
thống của mình vì vậy trên thế giới hiện nay còn nhiều đơn vò đo thể

tích khác nhau. Một ba-ren bằng 159l là đơn vò thông dụng để mua
bán dầu. Để đo thể tích tàu hàng người ta còn dùng đơn vò “tôn-nô”
có giá trò là 2,83m
3
(Ở Châu Âu tôn-nô là thùng đựng rượu).
4/ Trước đây, mỗi quốc gia, thậm chí mỗi thành phố có những đơn vò
đo khối lượng khác nhau.
- Năm 1793, người ta quy ước dùng 1cm
3
nước ở 0
0
C làm đơn vò khối
lượng chuẩn.
- Năm 1799, lần đầu tiên, người ta dùng đơn vò “ki-lô-gam chuẩn”, là
khối lượng của một khối pla-tin hình trụ, có giá trò bằng 1000 lần mẫu
trên.
Năm 1889, Hội nghò Quốc tế Đo lường lần thứ nhất đã quyết đònh
chọn “ki-lô-gam chuẩn” là khối lượng của một quả cân hình trụ bằng
hợp kim pla-tin và iriđi, có đường kính đáy và chiều cao là 39mm.
Quả cân mẫu này được đặt tại Viện đo lường quốc tế tại Sèvres,
Pháp. Mỗi nước đều có bản sao khối lượng này đặt tại các trung tâm
đo lường quốc gia.
5/ Một giọt mưa dưới tác dụng của trọng lực sẽ rơi nhanh dần. Nếu rơi
từ độ cao 2000m thì vận tốc khi chạm đất là 200m/s. Với vận tốc này,
mưa có thể phá hoại cây cối, mùa màng. Trong thực tế, những giọt
mưa không làm hư nổi một cánh hoa hồng. Tại sao vậy?
Khi vừa mới rơi, lực cản không khí rất nhỏ, trọng lực đóng vai trò
chính làm hạt mưa rơi nhanh dần trong khoảng 1 phút. Sau đó lực cản
của không khí tăng lên rất nhanh theo vận tốc, cho đến khi lực cản
cân bằng với trọng lượng thì vận tốc của giọt mưa không tăng nữa.

6/ Nếu không có lực tác dụng lên vật, thì vật không thể tự nó thay đổi
vận tốc hoặc thay đổi hướng đi. Vì vậy để thay đổi vận tốc của mình,
con tàu vũ trụ phải mang theo nhiên liệu. Khi phụt nhiên liệu ra,
nhiên liệu tác dụng lực lên con tàu làm con tàu tăng tốc.
7/ Muốn tránh ánh sáng Mặt Trời thì trốn vào buồng tối. Muốn tránh
âm thanh thì trốn vào một thùng cách âm thật tốt. Nhưng không thể
nào tránh được lực hút của Trái Đất. Mọi vật ở trên Trái đất đều chòu
tác dụng của trọng lực, cho dù vật ấy được cách ly bằng những vật
liệu dày nhất, tốt nhất.
Lực hút của Trái đất xuyên qua mọi vật và không thể nào ngăn cản
lực hút này!
8/ Bê tông (hỗn hợp xi măng, đá, cát) có thể chòu được lực ép rất lớn
nhưng không chòu được lực kéo. Thép chòu được lực kéo. Vì vậy,
người ta kết hợp bê tông và thép thành bê tông cốt thép thành một
vật liệu vừa chòu nén, vừa chòu kéo để đáp ứng các nhu cầu trong xây
dựng.
9/ Tất cả các vật trên Trái Đất đều có trọng lượng. Vậy lớp không khí
bao quanh Trái Đất có trọng lượng không?
Trọng lượng của lớp không khí bao quanh Trái Đất ép mọi vật xuống.
Đó chính là nguyên nhân tạo ra áp suất khí quyển.(Vật lí lớp 8).
10/ Khối lượng riêng lớn nhất của vật chất là bao nhiêu ? Cho tới nay
người ta biết được sao nơtrôn có đường kính 10 - 20km là loại sao rất
đặc có khối lượng riêng 500.000 triệu tỉ kg/m
3
. Nếu xem Trái đất
được cấu tạo bởi vật chất của sao nơtrôn thì thể tích của Trái đất chỉ
còn 12000 m
3
.
11/ Máy cơ đơn giản đã được con người sử dụng từ rất lâu. Trong việc

xây dựng kim tự tháp Ai cập cổ xưa, con người đã biết tận dụng các
loại máy cơ đơn giản để đưa những khối đá không lồ lên cao đến 138
mét.
12/ Tại một số nơi trong vùng núi cao Andes, Châu Mỹ, do không thể
tạo ra những đường vòng quanh theo sườn núi như đường của xe xe
ôtô, vì vậy để tàu hỏa đi lên các vùng núi cao, người ta đã nghó ra
một phương pháp như sau :
-Tàu hoả đi từ Ga1 đến Ga 2. Đầu máy ở phía phải.
-Khi đến Ga 2, giữ nguyên chiều đoàn tàu, người ta lắp đầu máy
sang phía trái để kéo tàu từ Ga 2 lên Ga 3.
Cứ như thế, mỗi lần đến ga, đầu máy lại chuyển từ đầu tàu sang
cuối tàu, đoàn tàu dần dần đi lên núi cao.
13/ “Nếu cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ bẩy cả Trái Đất ”, câu nói đó
theo truyền thuyết cho là của Ácsimét, nhà cơ học thiên tài thời cổ
đại, người đã khám phá ra các đònh luật về đòn bẩy. Ácsimét cho
rằng nếu dùng đòn bẩy thì bất kỳ vật nặng nào cũng có thể nâng lên
được bằng một lực dù cho bé nhỏ đi nữa : chỉ cần đặt lực đó vào một
cánh tay đòn rất dài của đòn bẩy, còn vật nặng thì cho tác dụng vào
tay đòn ngắn.
Từ đó ông đã nghó là dựa vào cánh tay đòn cực dài thì với lực của
cánh tay cũng có thể nhấc bổng một vật nặng có khối lượng bằng
khối lượng Trái Đất.
Xem Trái đất có trọng lượng 60 000 000 000 000 000 000 000 000 N,
để nâng Trái đất lên 1cm, em hãy ước lượng xem Ácsimét cần bao
nhiêu thời gian để thực hiện việc này”?
14/ Để chế tạo kính thiên văn, người ta nung nóng thủy tinh đến
nhiệt độ nóng chảy. Nếu để kính nguội lạnh đột ngột hoặc không
đều, kính sẽ bò rạn nứt. Vì vậy sau khi được tạo hình, kính được để
nguội dần trong một phòng luôn được điều hoà nhiệt độ, mỗi ngày
giảm khoảng vài độ. Như vậy để hoàn thành một kính thiên văn,

phải mất vài năm!
15/ Khi nhiệt độ tăng, trọng lượng riêng chất lỏng giảm, chất lỏng
nhẹ đi, vì vậy trong cùng một khối chất lỏng phần nóng luôn nằm ở
phía trên.
16/ Không khí khi bò đốt nóng thì thể tích tăng lên, trọng lượng
riêng giảm nên nhẹ đi bay lên cao. Các luồng khí lạnh lấp vào chỗ
trống tạo thành gió.
Ban ngày, mặt đất nóng hơn biển nên có gió từ biển thổi vào. Ban
đêm, mặt đất lạnh hơn biển nên có gió từ đất liền thổi ra biển.
17/ Vật liệu thân máy bay phải chòu các nhiệt độ rất khác nhau :
Ở mặt đất là nhiệt độ bình thường khoảng từ 20
0
C đến 30
0
C, khi lên
đến độ cao trên 10 km thì nhiệt độ thấp hơn 0
0
C. Còn khi bay với
vận tốc lớn hơn vận tốc âm thanh, do ma sát với không khí mà nhiệt
độ đầu mũi có thể đến 153
0
C, ở cánh là 130
0
C, thân là 116
0
C. Trong
những điều kiện như thế, vật liệu chế tạo máy bay vẫn phải bảo
đảm độ bền, không bò rạn nứt do hiện tượng co dãn vì nhiệt.
18/ Ngoài nhiệt kế thủy ngân, rượu người ta còn các nhiệt kế sau :
-Nhiệt kế kim loại : dựa trên sự dãn nở của kim loại, thường dùng

để đo nhiệt độ cao.
-Nhiệt kế bán dẫn : dựa vào hiệu ứng nhiệt của chất bán dẫn có độ
nhạy và độ chính xác cao.
-Nhiệt kế khí : dựa vào hiện tượng dãn nở của chất khí khi nhiệt độ
thay đổi, ít được sử dụng rộng rãi trong thực tế, chủ yếu dùng trong
phòng thí nghiệm, phục vụ công tác nghiên cứu.
19/ Nếu băng đá ở hai đòa cực tan ra thì mực nước biển sẽ dâng cao
70m. Đó là một thảm hoạ cho Trái Đất.
Vì vậy nhiệm vụ của tất cả mọi người là phải bảo vệ môi trường,
giữ cho khí hậu được ổn đònh.
20/ Khi sốt nóng, thoa một lớp cồn lên da sẽ làm nhiệt độ cơ thể hạ
xuống.
Trời nóng, chó thè lưỡi, quá trình bay hơi của nước bọt ở khoang
miệng và lưỡi làm cho nhiệt độ cơ thể chó hạ xuống.
21/ Nước sôi ở 100
0
C khi đun nước ở vùng đồng bằng hay ven biển.
Ở vùng núi cao, nhiệt độ sôi của nước giảm đi. Ở Đà lạt, nước sôi ở
96
0
C.
Có những lúc, nhiệt độ lớn hơn nhiệt độ sôi mà nước vẫn chưa sôi. Ta
gọi là hiện tượng quá sôi.