giáo án thực hành nhân giống cây bằng phương phá giâm chiết ghép

Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn
Trờng Cao đẳng nghề công nghệ và nông lâm đông bắc
-------------------------------

GIO N

THC HNH

Mụn học: Nhân giống cây bằng phương pháp giâm, chiết, ghép
Tên bài giảng: Ghép nêm chéo (Ứng dụng trên cây xoài)
Họ và tên giảng viên: Đặng Minh Tuấn

Quyển số: 01


GIÁO ÁN SỐ: 05

Thời gian thực hiện: 420 phút
Bài học trước: Ghép nêm chéo
Thực hiện từ ngày 19/8/2014 đến ngày 20/8/2014

TÊN BÀI: GHÉP NÊM CHÉO
(Ứng dụng ghép trên cây xoài)
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Học xong bài này người học có khả năng:
- Trình bày được trình tự và yêu cầu kỹ thuật các bước ghép nêm chéo
trên cây xoài.
- Ghép được cây xồi bằng phương pháp nêm chéo đúng trình tự, đảm bảo
yêu cầu kỹ thuật, đạt định mức 3 phút/mắt ghép, từ đó có thể áp dụng trên các
lồi cây ăn quả khác.
- Rèn luyện tính chính xác, khoa học đảm bảo an toàn lao động, tiết kiệm

nguyên vật liệu và vệ sinh đồng ruộng.
ĐỒ DÙNG VÀ TRANG THIẾT BỊ DẠY HỌC
- Dụng cụ:
+ Dao ghép, kéo cắt cành: Mỗi học sinh 1 chiếc
+ Thùng bảo quản mắt ghép, khay đựng: Mỗi nhóm 01 bộ
- Nguyên vật liệu:
+ Cây làm gốc ghép: 50 gốc/01 học sinh
+ Mắt ghép: 75-80 đoạn cành/01 học sinh
+ Nilông ghép: 04 học sinh 01 cuộn
- Trang thiết bị dạy học:
+ Bảng viết, phấn, máy tính, máy chiếu, phơng chiếu
+ Bảng trình tự các bước ghép nêm chéo.
HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC:
- Hướng dẫn ban đấu:
+ Địa điểm: Tại phịng học chun mơn hóa
+ Hình thức tổ chức: Cả lớp, cá nhân làm mẫu
- Hướng dẫn thường xuyên:
+ Địa điểm: Tại hiện trường vườn ươm


+ Hình thức tổ chức: Cá nhân
- Hướng dẫn kết thúc:
+ Địa điểm: Tại phịng học chu mơn hóa
+ Hình thức tổ chức: Cả lớp
I. ỔN ĐỊNH LỚP HỌC:

Thời gian: 1 phút

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

Nội dung nhắc nhở: Bài học gắn liền với thực tế sản xuất, dụng cụ trong
quá trình sử dụng dễ gây tai nạn. Do vậy, yêu cầu học sinh nghiêm túc và tự giác
luyện tập, tuân thủ đúng quy trình và những hướng dẫn của giáo viên.
II. THỰC HIỆN BÀI HỌC
TT

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN

1

2

Dẫn nhập
- Ứng dụng ghép nêm
chéo trong nhân giống
cây trồng.
- Những nhân tố ảnh
hưởng đến sự thành cơng
của của q trình ghép.
Phương pháp thực hiện:
Thuyết trình có minh họa,
làm mẫu, phát vấn,
Hướng dẫn ban đầu
*. Mục tiêu
*. Nội dung
1. Chuẩn bị

- Dụng cụ
- Nguyên vật liệu
- Hiện trường

2. Trình tự các bước
ghép nêm chéo
Làm mẫu lần 1: Thực
hiện các bước công việc
- Tạo gốc ghép

- Thuyết trình

-Thơng báo

HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH

- Lắng nghe

THỜI
GIAN

3

- Lắng nghe

- Thông báo

- Lắng nghe

1

- Giới thiệu trực
quan các đồ dùng,
nguyên vật liệu,
hiện trường

- Lắng nghe, quan
sát

3

- Chia nhóm
- Đặt câu hỏi:
Quan sát các thao

- Hình thành nhón
- Lắng nghe

5


- Cắt đoạn cành ghép
- Áp vết ghép
- Buộc vết ghép

- Giới thiệu trình tự các
bước ghép nêm chéo
Làm mẫu lần 2: Thực
hiện các bước công việc

- Tạo gốc ghép
- Cắt đoạn cành ghép
- Áp vết ghép
- Buộc vết ghép

tác, anh (chị) hay
cho biết ghép nêm
chéo có mấy bước,
kể tên các bước?
- Làm chậm, dứt
- Quan sát, ghi lại
khoát từng bước,
những tháo tác
khơng giải thích.
chính và phân định
các bước cơng
việc thông qua
hoạt động của giáo
viên.
- Ghi thẻ
- Yêu cầu các
- Dán thẻ
nhóm lên bóa cáo
kết quả
- Tổng hợp, đánh
- Lắng nghe, ghi
giá và đưa ra kết
chép
luận
- Dán thẻ và giải

- Quan sát, lắng
thích trình tự các
nghe
bước.

3

9
- Làm chậm, giải
thích các bước và
các thao tác.

- Quan sát, lắng
nghe và ghi chép

- Treo bảng trình
- Quan sát, lắng
tự các bước và giải nghe, ghi chép
thích yêu cầu kỹ
thuật
Học sinh thực hành :
Thực hiện các bước công
việc
- Tạo gốc ghép
- Cắt đoạn cành ghép
- Áp vết ghép
- Buộc vết ghép

- Gọi học sinh lên
thực hiện,

- Yêu cầu những
học sinh chưa thực
hiện thì quan sát
- Quan sát, nhắc
nhở, uốn nắn

- Thực hành
- Lắng nghe

- Điều chỉnh theo
các yêu cầu của
giáo viên

25


3. Một số sai hỏng
thường gặp

3 Hướng dẫn thường xuyên
Học sinh thực hiện các
bước công việc
- Tạo gốc ghép
- Cắt đoạn cành ghép
- Áp vết ghép
- Buộc vết ghép
4

5

Huớng dẫn kết thúc
- Nhấn mạnh nội dung
bài
- Nhắc nhở chuẩn bị nội
dung bài sau
Hướng dẫn tự rèn luyện

- Đưa mẫu vật và
yêu cầu học sinh
quan sát và phát
hiện sai hỏng
- Phân tích những
sai hỏng và biện
pháp phịng tránh

- Quan sát và đối
chiếu với quy
trinh, sẵn sàng trả
lời câu hỏi của
giáo viên
- Quan sát, và chỉ
ra những sai hỏng

5

Lắng nghe, ghi
chép
360

- Phân nhóm thực - Thực hành theo

hành
nhóm
- Phân cơng nhiệm
vụ, vị trí thực hành
- Quan sát, uốn
nắn học sinh
- Thuyết trình
- Nhấn mạnh một
số những sai hỏng

- Quan sát, lắng
nghe

- Giao định mức cho học sinh
- Hướng dẫn địa điểm thực hành

3

2

IV. RÚT KINH NGHIỆM TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
TRƯỜNG CĐN CÔNG NGHỆ VÀ
NÔNG LÂM ĐÔNG BẮC

Ngày ... tháng 08 năm 2014

HIỆU TRƯỞNG

GIÁO VIÊN

Đặng Minh Tuấn


BÀI GIẢNG CHI TIẾT
Tên bài: GHÉP NÊM CHÉO
(Ứng dụng trên cây Xoài)
1. Chuẩn bị
- Dụng cụ:
+ Dao ghép, kéo cắt cành: Mỗi
học sinh 1 chiếc
+ Thùng bảo quản mắt ghép, khay
đựng: Mỗi nhóm 01 bộ
- Nguyên vật liệu:
+ Cây làm gốc ghép: 50 gốc/01
học sinh
+ Mắt ghép: 75-80 đoạn cành/01
học sinh
+ Nilông ghép: 04 học sinh 01 cuộn
- Hiện trường:
+ Luống cây làm gốc ghép đã được
chăm sóc, cây đạt tiêu chuẩn làm gốc
ghép: có chiều cao 0,8 đến 1m, đường
kính gốc đạt 0,8 đến 1,2cm, được chăm
sóc đúng quy trinh trước khi ghép 15-20
ngày (tưới nước, bón phân, làm cỏ).

Hình 1: Chuẩn bị dụng cụ, vật liệu

2. Trình tự các bước ghép nêm chéo
Đặc điểm nổi trội của phương pháp ghép nêm là diện tích tiếp xúc giữa
mặt cắt của cành ghép và gốc ghép lớn nên tỷ lệ sống cao. Vì vậy đây là phương
pháp ghép có thể áp dụng được với nhiều loài cây trồng.
Cắt đoạn
cành ghép

Tạo gốc ghép

Vệ sinh

Áp vết ghép

Buộc vết ghép

Sơ đồ 01: Trình tự các bước ghép nêm chéo


Bước 1. Cắt đoạn cành ghép
- Cắt vết vát: Dao ghép
được đặt ngay dưới mắt đầu tiên
cách 1 mm, cắt vát gốc của cành
ghép dài 2,0 ÷ 2,5 lần đường
kính của cành ghép, chéo góc
300 ÷ 450, mặt cắt phẳng, nhẵn .

Hình 2: Cắt vết vát
- Cắt bỏ phần lưỡi gà:
Quay mặt lưng của cành ghép

để cắt, cắt mặt vát của lưng
cành ghép dài 1 - 2 cm.
Có thể cắt vát mặt lưng 1
mm, trường hợp này gọi là ghép
nêm chéo.
* Chú ý: Tay cầm dao
thoải mái nhưng chắc chắn
Hình 3: Cắt mặt lưng gốc cành ghép
- Cắt ngọn của cành ghép.
Lấy ngón tay trỏ của tay khơng
thuận làm điểm tỳ cùng với
ngón tay cái giữ chặt cành ghép,
các ngón tay khác giúp cố định
cành để cắt. Vừa cắt vừa kéo
dao lại. Mỗi cành ghép thường
có 2 ÷ 3 mắt.
Chú ý: Khơng để đầu
cành ghép nhọn vì dễ chọc
thủng ni lơng
Hình 4: Cắt ngọn cành ghép


Bước 2. Tạo gốc ghép
- Dùng kéo sắc cắt ngọn của
gốc ghép
- Khi cắt nên để lại 1 ÷ 2 lá,
chiều cao gốc ghép 30 ÷ 40 cm
* Yêu cầu: mặt cắt phải phẳng,
nhẵn, khơng giập xước.
- Dùng ngón tay trỏ và ngón

giữa của tay khơng thuận giữ chặt
cây, nếu ở xa thì đồng thời kéo về
phía lịng mình, ngón tay cái đè lên
sống dao.

Hình 5: Cắt ngọn gốc ghép

- Ngón tay trỏ của tay thuận
giữ thân cây làm cữ.
- Dùng lực của ngón tay cái
khơng thuận ấn mạnh để chẻ gốc
ghép, chiều dài của gốc ghép tương
ứng với chiều dài của cành ghép.
u cầu: Mặt cắt nhẵn bóng,
khơng gợn sóng.
Hình 6: Chẻ gốc ghép
Bước 3. Áp vết ghép
- Đặt vết cắt của cành ghép vào
phần còn lại nhiều của mặt bổ dọc
gốc ghép sao cho tượng tầng của
cành ghép và gốc ghép trùng khít
nhau.
- Nếu đường kính của cành
ghép và gốc ghép khơng bằng nhau
thì đặt cành ghép sao cho tượng tầng
của cành ghép và gốc ghép trùng khít
ở một bên.

Hình 7: Áp vết ghép

Bước 4. Buộc vết ghép:
- Dùng dây nilông tự hoại có
độ dầy 0,003 mm, dài khoảng 40 50 cm để buộc.
- Mở rộng dây ni lông áp sát
vết ghép bằng ngón tay nhẫn và
ngón tay giữa của tay khơng thuận,
đầu ngón cái và ngón trỏ cầm chặt
vết ghép bên ngồi giấy ni lông.
Tay thuận cầm đầu dây để cuốn vết
ghép (khoảng 1/3 chiều dài dây ni
lông). 2/3 dây ni lông cịn lại cuốn
cành ghép, ngón trỏ và ngón cái
của tay khơng thuận dàn dây ni
lơng.

Hình 8: Buộc vết ghép

- Buộc dây ni lông theo kiểu lợp mái nhà.
- Trên đầu cành ghép buộc kín và cuốn 2 vịng dây, ở các mắt của cành ghép
chỉ cuốn 1 vòng dây để khi mắt nảy chồi dễ đâm thủng ni lông và bật chồi lên.
Chú ý: Khi thao tác ghép cần đảm bảo 4 yêu cầu sau:
Nhanh: Từ khi cắt gốc cành ghép đến khi buộc dây ni lông xong không quá
60 giây để nhựa cây khơng bị oxy hóa.
Chuẩn xác: Chiều dài vết cắt gốc cành ghép và chiều dài vết chẻ gốc ghép
bằng nhau, tượng tầng của cành ghép và gốc ghép trùng khít nhau ít nhất một bên
khi áp vết ghép.
Phẳng, nhẵn: Vết chẻ của gốc ghép và vết cắt vát của đoạn cành ghép phải
phẳng, nhẵn bóng như 2 tấm kính.
Chặt, kín: Khi buộc vết ghép phải chặt, kín để cố định vết ghép và tránh sự

thốt hơi nước.
3. Những sai hỏng thường gặp
- Vết cắt vát không phẳng nhẵn
- Chẻ gốc ghép bị vỡ
- Áp vết ghép khơng trùng khít tượng tầng
- Buộc vết ghép bị lỏng, hở, dây buộc bị đứt



PHIẾU HƯỚNG DẪN THỰC TẬP
Họ và tên: .............................................

TT

Tên các bước

Thời
gian

Định mức
(cây
ghép /
1giờ)

1

Cắt đoạn cành
15 giây
ghép

30

2

Chẻ gốc ghép

15 giây

30

3

Áp vết ghép

15 giây

30

4

Buộc vết ghép

15 giây

30

Lớp:.......................

Yêu cầu kỹ thuật
- Loại bỏ hết cuống lá

- Không gây tổn thương cho mắt
- Phẳng, nhẵn
- Chiều dài bằng 2-2,5 đường kính cành ghép
- Phẳng, khơng đập xước,
- Cách mắt 0,5-1cm
- Phẳng, không giập xước
- Cách mặt đất 25-35cm
- Phẳng, nhẵn
-.Vị trí 1/6-1/3 đường kính gốc ghép
- Chiều dài bằng chiều dài vết cắt vát
- Vết cắt vát được áp toàn bộ vào vết chẻ
- Vết cắt vát được áp vào phần dầy của vết chẻ
- Trùng tượng tầng một bên
- Chiều rộng 4-5cm, chiều dài 40-50cm
- Độ dầy 0,003mm
- Quấn chặt, kín tại vị trí tiếp giáp giữa gốc ghép
và mắt ghép
- Quấn kín trên đoạn cành ghép
- Quấn từ dưới lên theo kiểu lợp mái nhà

Kết quả
thực hiện
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30

.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30
.........../30

Nhận xét của giáo viên:...........................................................................................
.................................................................................................................................

Ngày thực hiện: ... / ... / 20...

Nhận xét đánh giá
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................

.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................

Ngày .... tháng ... năm 20...
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

Chấm điểm bài tập học sinh thực hiện:..................................................................
Đặng Minh Tuấn