bản dịch cuốn sách 100 case chest x rays cambrigde

Interpreting Chest X-Rays - Illustrated with 100 Cases - Cambridge
University Press – Phiên bn Ting Vit

ôi li v cun sách
Vì thi gian cng vi nên mình cha tng hp đc đ 100 case cho các bn
luôn. Bn dch thì đư có nhng vic tng hp, ct ghép hình nh, xem li tn rt
nhiu thi gian. Công vic cng bn nên cha th hoƠn thin ngay cho mi
ngi.
Mình s c gng hoƠn thin vƠ gi các bn trong thi gian sm + thêm cun
Atlas X-ray ni ting.
Trc khi lƠm cun tƠi liu nƠy, trc khi t chc cho các bn dch cun tƠi
liu nƠy mình cng có tham kho ý kin ca 1 thy chuyên v Hô hp vƠ
bnh phi – hin đang lƠ Ging viên b môn Lao phi Y HƠ Ni, công tác ti
bnh vin Phi Trung ng. Thy cng chia s rt nhiu.
c X-quang nó mang nhiu yu t ch quan, cùng mt phim có th ngi
nƠy đc nh nƠy, ngi khác đc khác. Cùng mt phim có th bui sáng h
đc nh nƠy bui chiu h đc hi khác đi… VƠ đ gim bt yu t ch
quan, ch có cách lƠ phi luyn đc nhiu, mi phim chúng ta li rút ra nhng
bƠi hc riêng, tích ly kin thc, kinh nghim dn dn nó s gim đ sai lch
đi. Nhng nu mi bt đu thì chúng ta cng cn phi có nhng hình nh mu
– hình nh đi th đ luyên tp. Chính vì vy mình cƠng c gng hoƠn thin
cun tƠi liu nƠy vƠ c cun Atlas X-Ray đ gii thiu đn mi ngi lƠm tƠi
liu tham kho.
Mong rng nó s có ích cho mi ngi.
Xin chơn thƠnh cm n các thƠnh viên trong Fanpage
Chia s trc tuyn đư
trc tip tham gia vƠo vic biên dch cun tƠi liu nƠy. Xin đc cm n tt
c các thƠnh viên đư luôn ng h, đng viên page trong thi gian qua.
S ng h ca các bn chính lƠ ngun đng lc đ chúng mình thc hin
nhng công vic nƠy.
ơy ch lƠ mt phn trong cun tƠi liu đang trong quá trình hoƠn thin.

Chc chn lƠ nó còn có nhng thiu xót, rt mong bn đc đóng góp thêm
cho cun tƠi liu.
Mi ý kin đóng góp xin gi v đa ch mail

Xin cm n!


ơy lƠ bn Dch cun Giáo trình X-quang ni ting ca i hc Cambride –
cun sách mang tên: “Interpreting Chest X-Rays - Illustrated with 100 Cases
- Cambridge University Press”. ơy lƠ cun giáo trình chính thng ca
Cambride, sách có đc bán trên toƠn th gii vi giá 82,00$ giá khuyn mi
lƠ 65,60$. Các bn có th xem thêm ti website chính thc ca i hc
Cambride ti link:
www.cambride.org ( Bm vƠo đng link đ đn đa ch
chính xác ca cun sách )
Sách đc các thƠnh viên trong Fanpage
Chia s trc tuyn vƠ đư đc hiu
đính bi nhng bác s chuyên khoa Hô hp – bnh Phi.
Các bn tham gia dch đu vì mong mun hng ti cng đng, chia s
không vì mc đích li nhun. Hy vng rng cun sách nƠy s lƠ tƠi liu tham
kho hu ích vi các bn đng nghip.

Mình s tng hp li nhng phn chính ca cun sách đ các bn tham kho.
Bn hoƠn chnh s đc cp nht trên Fanpage
Chia s trc tuyn vƠ trên
website

Case 1
. Viêm phi





Bnh nhân nam 35 tui, st, ho khc
đàm m 1 tun nay. ây là phim XQ
phi ca bnh nhân


Chn đoán: Viêm thùy di phi P



Trên XQ phi cho thy đám m tp trung  thùy di phi phi vi ph qun
hi – du hiu ca viêm phi. đơy rõ rƠng lƠ  thùy di phi phi bi c
hoƠnh bên phi đư b che m. Cùng vi đó b tim phi cng b che m. S
hin din ca các ph qun hi gi ý bnh lý trong các ph nang. Dch vƠ
máu cng có th chim ly các ph nang tng ng vi trng hp phù phi
vƠ xut huyt phi.
Các du hiu h tr khác cng cn nhc đn nh tim to, s đông đc thùy trên
vƠ các đng Kerley B trong phù phi.
Các chn đoán phơn bit vi hình nh đám m tp trung cùng ph qun hi
bao gm ung th biu mô ph qun – ph nang vƠ u lympho. iu quan trng

lƠ phi theo dõi các phim XQ phi ca bnh nhơn đ đm bo tt c các din
bin ca nhim khun điu đc phát hin. Quá trình theo dõi có th mt đn
3 tháng  ngi cao tui nhng nhìn chung mt s tin trin thng xy ra
trong vòng 1 tun. Ranh gii ca tim trên phim XQ phi thng đc th hiên
trên hình 1.2 (SVC – tnh mch ch trên, RA- nh phi, AO- cung đng mch
ch, LA – nh trái, LV – tht trái)

















Case 2: TrƠn khí mƠng phi nguyên phát




Chn đoán: TrƠn khí mƠng phi T

Nam 25 tui đau ngc trái đt ngt t sáng nay.
ây là phim X-quang ngc ca bnh nhân


Gii thích:
Trên phim XQ cho thy lá tng vƠ lá thƠnh mƠng phi tách nhau ra bi không
khí khin cho khoang mƠng phi cha đy không khí. Lu ý không đc
phép nhm lá tng mƠng phi vi bóng np gp da trên phim chp t th nm
hoc  bnh nhơn béo phì. NgoƠi ra, các đng np gp da có th phơn bit
đc khi nhìn cheo qua thƠnh ngc.  bnh nhơn trên các hình nh không
bình thng ca phi nói lên tình trng gi lƠ trƠn khí mƠng phi t phát
nguyên phát. Nó hay xy ra  bnh nhơn nam tr tui. Nó ngc li vi trƠn
khí mƠng phi th phát xy ra khi phi mc mt bnh nƠo đó.
VD: bnh phi tc nghn mn tính (COPD)…TrƠn khí mƠng phi trên phim
chp đng thng quan sát thy  đnh phi (Xem thêm CASE 60)

Case 3: Áp xe gan v









Bnh nhân nam 50 tui đc mang ti phòng cp cu vi
biu hin sock và có st trong 4 ngày trc đó. Bnh nhân
đc đt ng th và bt đu dùng các thuc tr tim.
ây là phim X-quang ngc ca bnh nhân.

Chn đoán : Áp xe gan P v

Phim CT ca bnh nhơn





iu quan trng lƠ nhìn vƠo ‘’ vùng mù’’ trên phim XQ đ không b sót
nhng du hiu quan trng. ó lƠ nhng vùng di c hoƠnh, sau tim, rn vƠ
các mô mm. Phim XQ cho thy mt vùng sáng hn mt đ ca gan. Vùng
sáng nƠy không ging vi hình nh rut thông thng. Trong bi cnh lơm
sƠng nƠy, mt chn đoán phơn bit cn đc xem xét lƠ áp xe gan v. iu
nƠy có th đc khng đnh bng siêu ơm hoc chp CT (hình 3.2)
Áp xe gan thng do các vi sinh vt nh Klebsiella hoc Amoebiasis. Tt c
các bnh nhơn nhim khun Klebsiella không rõ ngun gc nên đc lƠm các
xét nghim chn đoán hình nh  bng đ loi tr áp xe gan.


Case 4
: Suy tim sung huyt

Bnh nhân nam cao tui có khó th khi gng sc, khó th khi nm
và khó th kch phát v đêm. ây là XQ ngc ca bnh nhân
Chn đoán: Suy tim sung huyt




Phim XQ cho thy các triu
chng kinh đin ca suy tht trái nh tim to ( ch s tim ngc trên 50%), các
tnh mch thùy trên phi phơn nhánh rõ vƠ các đng Kerley B (biu th s
chng phù ca h bch huyt). NgoƠi ra còn có bng chng ca nhng
đng rch xng c (th thut) gi ý phu thut bc cu đng mch vƠnh (
CABG ) trc đó. Sau khi bnh nhơn dùng li tiu, các thơm nhim  phi đư
không còn. Hình nh trƠn dch vƠ máu trên XQ cng sm mt đi ( trong vƠi
ngƠy).  bnh nhơn nƠy còn thy hình nh mt đng xuyên sut qua tnh
mch trung tơm vƠ tnh mch cnh trong phi.

Case 5: D vt thùy di phi phi

Phim X-quang khác ca bnh nhân này



Bnh nhân nam 65 tui có biu hiên sock tim. Bnh nhân đã đc thc hin
phu thut bc cu đng mch vành cp cu. Quá trình phu thut khá khó

khn. ây là phim XQ phi ca bnh nhân đc chp khi chuyn đn trung tâm
chm sóc chuyên sâu.
Các bt thng quan trng nht là gì?



Phim XQ cho thy mt nt m đc  khu vc di phi phi. Mi ph trng
trên phim XQ phi thng đc chia lƠm 3 khu vc: khu vc trên lƠ khu nm
trên đng ngang đi qua đim gia b di xng sn s 2, khu vc gia
thì tip ni khu vc trên ti tn đng ngang tng t k qua xng sn 4,
khu vc còn li nm di hai khu vc nƠy. Nt m đc nƠy ging vi hình
nh mt chic rng đư b rng ra trong quá trình đt ni khí qun cp cu cho
bnh nhơn nƠy. D vt  ngi ln không thng xuyên gp nh  tr em. Nó
có th xy ra ơm thm  nhng bnh nhơn b gim mt đ xng sn trc.
Trng hp đin hình d vt hay ri vƠo ph qun gc phi hn do ph qun
gc phi ít nm ngang hn ph qun gc trái. Hình nh mt trng hp mc
d vt trên phim CT ( hình 5.3). Ni soi ph qun gp d vt lƠ phng pháp
ban đu thng đc chn.

Case 6: Hi chng Chilaiditi - I TRÀNG NGANG I GIA C
HOÀNH & GAN – CHILAIDITI’S SIGN







Bnh nhân không biu hin triu chng gì. ây là phim
XQ ca bnh nhân. Bt thng  đây là gì?

Chilaiditi miêu t bin th bình thng nƠy vƠo nm 1911, nói đn đi trƠng
ngang nm xen vƠo gia c hoƠnh phi vƠ gan. T l ca nó ri vƠo khong
0.025%. Các báo cáo thng xuyên cng mô t nhng bnh nhơn có hi
chng Chilaiditi, nhng bnh nhơn nƠy thng có nhng cn đau bng liên
tc không rõ nguyên nhơn đòi hi phi m bng đ loi tr các nguyên nhơn
khác ca viêm mƠng bng gi nh loét thng, rut tha v. S to hõm (du
hiu ca gc đi trƠng ) trong hình nh XQ ca rut lƠ triu chng quan trng
đ chn đoán hi chng Chilaiditi.

Case 7: Thùy Azygous





Bnh nhân không biu hin triu
chng. Chp X-quang kim
tra.ây là hình nh XQ


Tn ti mt vùng t trng mƠ phn cong ca nó tip xúc vi trung tht trên
phi vi mt hình trng có t trng thp hn nm ti ni thp nht ca nó (
hình nh tnh mch đn). Thùy đn lƠ mt bin th bình thng trên phim
XQ có th gp vi t l lên ti 0.4%. ơy lƠ môt bin đi bm sinh to nên
mt thùy ph ti thùy trên phi phi. Hình ‘’ khe’’ đc to ra do s ln vƠo
trong ca tnh mch đn vƠ điu nƠy không có ý ngha trên lơm sƠng.


Case 8: Lao phi th hot đng – Lao tin trin vi hình nh Hang  2 đnh

phi

Bnh nhơn nam 80 tui b st, ho, ho ra máu vƠ sút cơn. ơy lƠ phim
XQ phi ca bnh nhơn ( hình 8.1 ). Chn đoán lƠ gì?
Phim XQ cho thy thùy trên 2 bên phi thơm nhim cha nhng “hang’’ gi
ý lao phi hot đng. Nhìn chung nhng hang có thƠnh mng (5 mm) có xu
hng lơy nhim còn khi hang có thƠnh dƠy hn ( 10 mm ) thì cn chn đoán
phơn bit vi ung th biu mô t bƠo vy ca phi. Bnh lao có xu hng gơy
đau  thùy trên vƠ các phơn thùy đnh ca thùy di. Tuy nhiên,  thùy trên
các phơn thùy trc li him khi b đau. Chn đoán xác đnh bng cách ly
đm nhum fluorochrome hoc Zeil Nielson đ soi trc tip hoc nuôi cy
trong môi trng Lowenstein Jasen. Bnh thùy phi có hang đc bit mn
cm vi đm bt dng tính vi BK vƠ đơy lƠ mt ngun lơy nhim lao.
Chn đoán phơn bit khác ca tn thng phi có hang bao gm các trng
hp nhim khun Staphylococus, Klebsiella, vi khun k khí vƠ các nguyên
nhơn không nhim khun nh ung th biu mô t bƠo vy ca phi, nhi máu
phi, bnh u hat Wegener vƠ các u dng thp

CASE 9: Bnh bi phi Silic

Bnh nhơn nam 80 tui đang lƠm vic ti m khai thác cát đá. Bnh
nhơn không có triu chng lơm sƠng gì. ơy lƠ phim XQ phi ca bnh nhơn
(hình 9.1). Chn đoán lƠ gì?
Phim XQ phi cho thy có s thơm nhim 2 bên phi vƠ các nt vôi hóa 
thùy trên c 2 phi. Các chn đoán khác nhau ca thơm nhim thùy trên bao
gm bi phi silic, bnh lo vƠ viêm ct sng dinh khp. NgoƠi ra,  đơy
chúng ta còn thy hình nh vôi hóa v trng ca các rn hch bch huyt.
Hình nh vôi hóa v trng cùng các nt vôi hóa thùy trên lƠ triu chng đin
hình ca bnh bi phi Silic. Các chn đoán phơn bit ca vôi hóa v trng
bao gm bnh sacoid, u lympho hodkin đang đc x tri, bnh bi phi ca

công nhơn  m than đá.

CASE 10: TKMP (P) + X phi tin trin / Silicosis

Bnh nhơn nam 80 tui vi biu hin đau ngc bên phi vƠ khó th.
Tin s khó th khi gng sc đư lơu. ơy lƠ phim XQ phi (hình 10.1)
XQ phi ca bnh nhơn cho thy có trƠn khí mƠng phi phi. NgoƠi ra còn có
các nt m lan ta 2 bên phi (kích thc 2-10 mm) có th lƠ do ung th
tuyn di cn, bi phi Silic, bnh nm Histoplasma lan ta hoc bnh thy
đu. Trong bnh bi phi Silic mt s nt có th hp li thƠnh đám trong thùy
trên gi lƠ x hóa tin trin mnh. Bnh nhơn b bi phi Silic d mc các
bnh nh lao phi vƠ khi đó các phim XQ phi seri đ so sanh lƠ rt hu ích.

CASE 11: Hch Lympho rn phi 2 bên do

Phim X-quang


Lát ct trên phim CT ca bnh nhơn

Bnh nhơn nam 40 tui gc chơu Phi không biu hin triu chng vƠ
có phim XQ thng quy nh hình 11.1. Chn đoán có th lƠ gì?
XQ cho thy s đi xng ,m rng ca rn phi vƠ hch bch huyt trung
tht. CT (hình 11.2) giúp khng đnh du hiu nƠy. Nó lƠ biu hin đin hình
ca bnh sacoid. Các chn đoán phơn bit cn nhc ti lƠ u lympho vƠ bnh
lao nhng  các bnh nƠy các hch s không đi xng. Soi ph qun vƠ sinh
thit phi qua ph qun (t l dng tính khong 60%) giúp chn đoán u hoi
t không đông đc vƠ các trng hp nuôi cy vi khun lao vƠ nm ơm tính.
Sinh thit nhánh ph qun sau mù có th cho t l cao hn (khong 20%) so
vi các phng pháp khác nhng tiêu chun vƠng vn lƠ ni soi trung tht. T

l mc bnh nƠy  ngi gc chơu Phi cao hn 10 ln so vi ngi da trng.

CASE 12: Phình tách đng mch ch ngc

Bnh nhơn nam 60 tui đc đa ti phòng cp cu sau khi b đau
ngc đt ngt. đơy lƠ XQ phi ca bnh nhơn ( hình 12.1). Chn đoán lƠ gì?
Phim XQ phi cho thy s giưn rng ca trung tht trên vƠ thy rõ mt khi 
ngay bên di, tip giáp vi quai đng mch ch. Trong hoƠn cnh lơm sƠng
nƠy, phu tích quai đng mch ch đc loi tr.

Lát ct trên phim CT ca bnh nhơn
Phim CT ngc ca bnh nhơn đư cho thy s hin din ca du hiu phình
đng mch ti cung đng mch ch vi huyt khi.

CASE 13: TrƠn khí mƠng phi 2 bên do thng  loét d dƠy tá trƠng.
Nam 80 tui, tin cn COPD, đau thng v đt ngt + khó th. KMM thy
toan chuyn hóa

Ngi đƠn ông 80 tui nƠy lƠ mt ngi nghin thuc lá đang mc
COPD. Hin ti bnh nhơn có biu hin đau thng v vƠ khó th ngƠy cng
tng. Xét nghim khí máu đng mch cho thy nhim toan chuyn hóa cp
tính. ơy lƠ phim XQ phi ca bênh nhơn (hình 13.1). S bt thng nht 
đơy lƠ gì?
Phim XQ phi cho thy có khí t do  di c hoƠnh phi, bên cnh đó vòm
hoƠnh đc đy lên cao hn. Các k nng có th xy ra lƠ loét d dƠy tá trƠng
thng hoc u ác tính đng tiêu hóa hoc bnh nhơn mi đc ni soi/ m 
bng , lc mƠng bng. Cn chp XQ t th đng đ khí t do có th tp trung
trên cùng  bng (di vòm hoƠnh). Bm 200ml không khí vƠo d dƠy qua
ng thông mi d dƠy trc khi chp giúp chn đoán tt hn đc bit  nhng
trng hp nghi ng.

CASE 14: Vôi hóa phình tht trái

Phim X-quang Ngc thng