Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê nin Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại

1
NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN
NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN
CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
QUY LUẬT CHUYỂN
QUY LUẬT CHUYỂN


HOÁ TỪ NHỮNG SỰ
HOÁ TỪ NHỮNG SỰ
THAY ĐỔI VỀ LƯỢNG THÀNH NHỮNG
THAY ĐỔI VỀ LƯỢNG THÀNH NHỮNG
SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI
SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI
* Vai trò của quy luật là vạch ra cách thức sự vận
* Vai trò của quy luật là vạch ra cách thức sự vận
động và phát triển của sự vật
động và phát triển của sự vật
.
.
•


Những nội dung cơ bản
Những nội dung cơ bản
•
Những hình thức của bước nhảy vọt
Những hình thức của bước nhảy vọt
•
Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật

Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về
Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về
lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại
lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại
3
Chất
Chất
của sự vật là tổng hợp những
của sự vật là tổng hợp những
thuộc tính khách quan vốn có của
thuộc tính khách quan vốn có của
nó, nói lên nó là cái gì để phân biệt
nó, nói lên nó là cái gì để phân biệt
nó với cái khác.
nó với cái khác.
* Khái niệm Chất – Lượng
* Khái niệm Chất – Lượng
4
VD:
VD:
Trên cở khái niệm của Chất, hãy xác định:
Trên cở khái niệm của Chất, hãy xác định:
- Chất của nước
- Chất của nước
- Chất của sinh viên
- Chất của sinh viên
* Khái niệm Chất – Lượng
* Khái niệm Chất – Lượng
5

H
2
O
SV
6
+ Là chất lỏng, trong suốt
+ Không màu, không mùi
+ Có khả năng hoà tan
+ Sôi ở nhiệt độ 100
o
C
+ Được cấu tạo bởi nguyên tử
Hidro và ôxi…
+ Trẻ trung, sôi nổi, nhiệt tình
+ Thông minh, sáng tạo
+ Có tri thức
+ Được đào tạo hệ Cao đẳng và
Đại học
- Chất của nước :
- Chất của SV :
7
+ Chất của sự vật, hiện tượng mang tính khách
+ Chất của sự vật, hiện tượng mang tính khách
quan, tương đối ổn định và được biểu hiện thông
quan, tương đối ổn định và được biểu hiện thông
qua thuộc tính, trong đó có thuộc tính cơ bản và
qua thuộc tính, trong đó có thuộc tính cơ bản và
không cơ bản…
không cơ bản…

+ Mặt khác, chất của sự vật còn được xác
+ Mặt khác, chất của sự vật còn được xác
định bởi cấu trúc và phương thứ liên kết giữa
định bởi cấu trúc và phương thứ liên kết giữa
chúng thông qua các mối liên hệ cụ thể. Vì
chúng thông qua các mối liên hệ cụ thể. Vì
vậy việc phân biệt thuộc tính cơ bản và không
vậy việc phân biệt thuộc tính cơ bản và không
cơ bản chỉ mạng tính tương đối…
cơ bản chỉ mạng tính tương đối…
* Khái niệm Chất – Lượng
* Khái niệm Chất – Lượng
8
Lượng
Lượng
của sự vật không nói lên sự vật
của sự vật không nói lên sự vật
đó là gì mà chỉ nói lên con số của những
đó là gì mà chỉ nói lên con số của những
thuộc tính cấu thành nó như về: độ lớn
thuộc tính cấu thành nó như về: độ lớn
(to-nhỏ); quy mô (lớn-bé), trình độ (cao-
(to-nhỏ); quy mô (lớn-bé), trình độ (cao-
thấp); tốc độ (nhanh-chậm); màu sắc
thấp); tốc độ (nhanh-chậm); màu sắc
(đậm-nhạt hay sáng-tối)…
(đậm-nhạt hay sáng-tối)…
* Khái niệm Chất – Lượng
* Khái niệm Chất – Lượng
9

Trên cơ sở khái niệm lượng, em hãy
Trên cơ sở khái niệm lượng, em hãy
xác định:
xác định:
- Lượng của nước ?
- Lượng của nước ?
- Lượng của Sinh viên?
- Lượng của Sinh viên?
* Khái niệm Chất – Lượng
* Khái niệm Chất – Lượng
10
-


Lượng của nước:
Lượng của nước:
đối với một phân tử nước,
đối với một phân tử nước,
lượng là số nguyên tử tạo thành nó, tức là 2
lượng là số nguyên tử tạo thành nó, tức là 2
nguyên tử Hidrô (H
nguyên tử Hidrô (H
2
2
) và một Ôxi (O)
) và một Ôxi (O)
- Lượng của sinh viên:
- Lượng của sinh viên:
Số lượng môn học
Số lượng môn học

mà SV phải học, thời gian một khoá học,
mà SV phải học, thời gian một khoá học,
điểm số mà SV đạt được…
điểm số mà SV đạt được…
* Khái niệm Chất – Lượng
* Khái niệm Chất – Lượng
11
+ Lượng là cái khách quan vốn có của sự
+ Lượng là cái khách quan vốn có của sự
vật . Có khi nó là yếu tố quy định bên trong cấu
vật . Có khi nó là yếu tố quy định bên trong cấu
thành sự vật, nhưng trong quan hệ khác lượng
thành sự vật, nhưng trong quan hệ khác lượng
dường như chỉ biểu thị bên ngoài sự vật.
dường như chỉ biểu thị bên ngoài sự vật.
+ Sự vật càng phức tạp thì những thông số
+ Sự vật càng phức tạp thì những thông số
về lượng cũng phức tạp
về lượng cũng phức tạp
* Khái niệm Chất – Lượng
* Khái niệm Chất – Lượng
12
•


L
L
ượng đổi dẫn đến chất đổi…
ượng đổi dẫn đến chất đổi…

+
+
Độ
Độ
: là giới hạn trong đó có sự thống nhất giữa
: là giới hạn trong đó có sự thống nhất giữa
lượng và chất. Hay độ là giới hạn mà ở đó đã có sự
lượng và chất. Hay độ là giới hạn mà ở đó đã có sự
biến đổi về lượng nhưng chưa có sự thay đổi về chất.
biến đổi về lượng nhưng chưa có sự thay đổi về chất.
Sự vật còn là nó, chưa là cái khác
Sự vật còn là nó, chưa là cái khác


+
+
Điểm nút
Điểm nút
: Là tột đỉnh của giới hạn, tại đó diễn
: Là tột đỉnh của giới hạn, tại đó diễn
ra sự nhảy vọt
ra sự nhảy vọt


+
+
Nhảy vọt
Nhảy vọt
: là bước ngoặt của sự thay đổi về

: là bước ngoặt của sự thay đổi về
lượng đưa đến sự thay đổi về chất.
lượng đưa đến sự thay đổi về chất.
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
13
Trên cơ sở đã phân tích các khái niệm,
Trên cơ sở đã phân tích các khái niệm,
nhìn vào sơ đồ sự tồn tại các trạng thái
nhìn vào sơ đồ sự tồn tại các trạng thái
khác nhau của nước, bạn hãy xác định đâu
khác nhau của nước, bạn hãy xác định đâu
là
là
độ
độ
, đâu là
, đâu là
điểm nút
điểm nút
, đâu là
, đâu là
bước nhảy
bước nhảy
vọt
vọt
?
?
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng

14
0 20 50 100
Rắn Lỏng Khí
ĐỘ
Bước nhảy
Bước nhảy
Điểm nút
Điểm nút
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
15
- Chất mới ra đời thay thế chất cũ
- Chất mới ra đời thay thế chất cũ
đòi hỏi phải có một lượng mới tương ứng với
đòi hỏi phải có một lượng mới tương ứng với
nó. Đây chính là chiều ngược lại của quy
nó. Đây chính là chiều ngược lại của quy
luật
luật
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
16
Hình ảnh chợ Bến Thành xưa và nay để giải
Hình ảnh chợ Bến Thành xưa và nay để giải
thích mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng.
thích mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng.
Chợ Bến Thành năm 1954
Chợ Bến Thành ngày nay
17
Tóm lại

Tóm lại
:
:
Quy luật thể hiện quan hệ biện
Quy luật thể hiện quan hệ biện
chứng giữa hai mặt lượng và chất trong sự
chứng giữa hai mặt lượng và chất trong sự
vật. Chất là mặt tương đối ổn định, lượng
vật. Chất là mặt tương đối ổn định, lượng
thường xuyên biến đổi… quá trình biện
thường xuyên biến đổi… quá trình biện
chứng giữa chúng tạo nên cách thức vận
chứng giữa chúng tạo nên cách thức vận
động phát triển của sự vật, thể hiện sự
động phát triển của sự vật, thể hiện sự
thống nhất, tính liên tục và tính dứt đoạn
thống nhất, tính liên tục và tính dứt đoạn
trong sự vận động phát triển của sự vật.
trong sự vận động phát triển của sự vật.
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
* Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng
18
* Những hình thức của bước nhảy vọt
* Những hình thức của bước nhảy vọt
- Xét về nhịp điệu:
- Xét về nhịp điệu:


+ Bước nhảy dần dần
+ Bước nhảy dần dần

+ Bước nhảy vọt đột biến
+ Bước nhảy vọt đột biến


- Xét về quy mô, hình thức:
- Xét về quy mô, hình thức:


+ Bước nhảy toàn bộ
+ Bước nhảy toàn bộ
+ Bước nhảy cục bộ
+ Bước nhảy cục bộ
19


Nhìn vào những hình ảnh dưới đây bạn
Nhìn vào những hình ảnh dưới đây bạn
hãy vận dụng lý luận của quy luật này để
hãy vận dụng lý luận của quy luật này để
giải thích và chỉ ra các hình thức bước nhảy
giải thích và chỉ ra các hình thức bước nhảy
phù hợp với từng hình ảnh ?
phù hợp với từng hình ảnh ?
* Những hình thức của bước nhảy vọt
* Những hình thức của bước nhảy vọt
20
Quá trình
Quá trình

tiến hoá từ
tiến hoá từ
vượn thành
vượn thành
người
người
21
Cảnh mua – bán ngày nay
Sự thay đổi chính sách kinh tế ở Việt Nam từ
Sự thay đổi chính sách kinh tế ở Việt Nam từ
năm 1986 đến nay
năm 1986 đến nay
Cảnh mua – bán thờ bao cấp
22
Những thí nghiệm phản ứng trong hoá học
Những thí nghiệm phản ứng trong hoá học
23
Sau cách mạng tháng 8 - Nước ta làm Lễ tuyên
ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội
Bạn hãy nhận xét cuộc cách mạng Tháng 8 năm
Bạn hãy nhận xét cuộc cách mạng Tháng 8 năm
1945 đã tạo ra bước nhảy gì?
1945 đã tạo ra bước nhảy gì?
24
-
-
Lượng đổi dẫn đến chất đổi và ngược
Lượng đổi dẫn đến chất đổi và ngược
lại nên trong nhận thức và hoạt động
lại nên trong nhận thức và hoạt động

thực tiễn cần phải chống cả hai khuynh
thực tiễn cần phải chống cả hai khuynh
hướng tả khuynh và hữu khuynh.
hướng tả khuynh và hữu khuynh.
* Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
* Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
25

VD: Bạn hãy cho biết, nếu theo
VD: Bạn hãy cho biết, nếu theo
khuynh hướng tả khuynh là người có
khuynh hướng tả khuynh là người có
tính cách như thế nào?
tính cách như thế nào?
hữu khuynh là người có tính cách
hữu khuynh là người có tính cách
như thế nào?
như thế nào?
* Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
* Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật