Phương pháp giải trắc nghiệm hóa học+đề thi thử đh

M CL C
L I NÓI

3

U .................................................................................................

Ph n th nh t: 10 PH
NG PHÁP GI I NHANH BÀI T P
TR C NGHI M HÓA H C
.................................................................................................
Ph ng pháp 1: Áp d ng nh lu t b o toàn kh i l ng ........................
Ph ng pháp 2: B o toàn mol nguyên t ................................................
Ph ng pháp 3: B o toàn mol electron ...................................................
Ph ng pháp 4: S d ng ph ng trình ion - electron .............................
Ph ng pháp 5: S d ng các giá tr trung bình .......................................
Ph ng pháp 6: T ng gi m kh i l ng ...................................................
Ph ng pháp 7: Qui i h n h p nhi u ch t v s l ng ch t ít h n .....
Ph ng pháp 8: S
ng chéo .........................................................
Ph ng pháp 9: Các i l ng d ng khái quát ....................................
Ph ng pháp 10: T ch n l ng ch t .....................................................

108
108
115
122
129
136
143
150

157
163
170
177
185
193
201
209
216
223
231
238
247
254
262
270
277
284

Ph n th hai: 25
THI TH TUY N SINH
I H C, CAO
NG ...
s 01 ...................................................................................................
s 02 ...................................................................................................
s 03 ...................................................................................................
s 04 ...................................................................................................
s 05 ...................................................................................................
s 06 ...................................................................................................
s 07 ...................................................................................................

s 08 ...................................................................................................
s 09 ...................................................................................................
s 10 ...................................................................................................
s 11 ...................................................................................................
s 12 ...................................................................................................
s 13 ...................................................................................................
s 14 ...................................................................................................
s 15 ...................................................................................................
s 16 ...................................................................................................
s 17 ...................................................................................................
s 18 ...................................................................................................
s 19 ...................................................................................................
s 20 ...................................................................................................
s 21 ...................................................................................................
s 22 ...................................................................................................
s 23 ...................................................................................................
s 24 ...................................................................................................
s 25 ...................................................................................................
Ph n th ba: ÁP ÁN 25
áp án
áp án

THI TH

TUY N SINH

I H C, CAO

01 ............................................................................................
02 ............................................................................................

4
4
13
22
36
49
60
71
77
85
97

NG
291
291
291

1


áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án

áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án
áp án

03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17

18
19
20
21
22
23
24
25

VNMATHS.TK

............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................

............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................

L I NÓI

291
292
292
292
292
293
293
293
293
294
294
294
294
295
295
295
295
296
296
296
296
297
297

U

giúp cho Giáo viên và h c sinh ôn t p, luy n t p và v n d ng các ki n th c vào vi c gi i các bài t p
tr c nghi m mơn hóa h c và c bi t khi gi i nh ng bài t p c n ph i tính tốn m t cách nhanh nh t, thu n
l i nh t ng th i áp ng cho k thi tuy n sinh i h c và cao ng.
Chúng tôi xin trân tr ng gi i thi u cu n : 10 ph
thi th tuy n sinh i h c và cao ng.

ng pháp gi i nhanh tr c nghi m hóa h c và 25

C u trúc c a cu n sách g m 3 ph n:
Ph n I: 10 ph

ng pháp gi i nhanh tr c nghi m hóa h c.

m i ph ng pháp gi i nhanh tr c nghi m hóa h c chúng tơi u trình bày ph n h ng d n gi i m u
chi ti t nh ng bài t p tr c nghi m khó, giúp h c sinh có cách nhìn nh n m i v ph ng pháp gi i bài t p tr c
nghi m th t ng n g n trong th i gian nhanh nh t, b o m tính chính xác cao.
gi i bài t p tr c nghi m
nhanh trong vòng t 1-2 phút chúng ta ph i bi t phân lo i và n m ch c các ph ng pháp suy lu n. Vi c gi i
bài t p tr c nghi m không nh t thi t ph i theo úng qui trình các b c gi i, không nh t thi t ph i s d ng
h t các d ki n u bài và ôi khi không c n vi t và cân b ng t t c các ph ng trình ph n ng.
c xây d ng v i n i dung a d ng
Ph n II: 25
thi th tuy n sinh i h c, cao ng. Các
thi
phong phú v i hàm l ng ki n th c hoàn toàn n m trong ch ng trình hóa h c THPT theo qui nh c a B
Giáo d c và ào t o. B
thi có

khó t ng
ng ho c cao h n các
ã
c s d ng trong các k
thi tuy n sinh i h c và cao ng g n ây.
Ph n III: áp án c a b 25

thi ã gi i thi u

ph n II.

Chúng tôi hi v ng cu n sách này s là m t tài li u tham kh o b ích cho giáo viên và h c sinh THPT.
2


Chúng tôi xin chân thành cám n nh ng ý ki n óng góp xây d ng c a Q Th y,Cô giáo, các
nghi p và b n c.

ng

Các tác gi .
Hà N i tháng 1 n m 2008

Ph n th

10 PH

Ph

nh t

NG PHÁP GI I NHANH BÀI T P TR C NGHI M
HÓA H C

ng pháp 1

ÁP D NG

NH LU T B O TOÀN KH I L

NG

Nguyên t c c a ph ng pháp này khá n gi n, d a vào nh lu t b o toàn kh i l ng: “T ng kh i
l ng các ch t tham gia ph n ng b ng t ng kh i l ng các ch t t o thành trong ph n ng”. C n l u ý là:
không tính kh i l ng c a ph n khơng tham gia ph n ng c ng nh ph n ch t có s n, ví d n c có s n
trong dung d ch.
Khi cô c n dung d ch thì kh i l
g c axit.

ng mu i thu

c b ng t ng kh i l

ng các cation kim lo i và anion

ng m gam h n h p X nung
Ví d 1: H n h p X g m Fe, FeO và Fe2O3. Cho m t lu ng CO i qua ng s
nóng. Sau khi k t thúc thí nghi m thu
c 64 gam ch t r n A trong ng s và 11,2 lít khí B ( ktc)
có t kh i so v i H2 là 20,4. Tính giá tr m.

A. 105,6 gam. B. 35,2 gam.
H

C. 70,4 gam. D. 140,8 gam.

ng d n gi i
Các ph n ng kh s t oxit có th có:
to

3Fe2O3 + CO
t

Fe3O4 + CO
FeO + CO

to

2Fe3O4 + CO2

o

3FeO + CO2
Fe + CO2

(1)
(2)
(3)

Nh v y ch t r n A có th g m 3 ch t Fe, FeO, Fe3O4 ho c ít h n, i u ó khơng quan tr ng và vi c
cân b ng các ph ng trình trên c ng không c n thi t, quan tr ng là s mol CO ph n ng bao gi c ng b ng

s mol CO2 t o thành.

nB

11,2
22,5

0,5 mol.

G i x là s mol c a CO2 ta có ph

ng trình v kh i l

ng c a B:

3


44x + 28(0,5
nh n

VNMATHS.TK
2 = 20,4

x) = 0,5

20,4

c x = 0,4 mol và ó c ng chính là s mol CO tham gia ph n ng.

Theo LBTKL ta có:
mX + mCO = mA + mCO2
m = 64 + 0,4
Ví d 2:

44

28 = 70,4 gam. ( áp án C)

un 132,8 gam h n h p 3 r u no, n ch c v i H2SO4 c 140oC thu
c h n h p các ete có
s mol b ng nhau và có kh i l ng là 111,2 gam. S mol c a m i ete trong h n h p là bao nhiêu?
A. 0,1 mol.

H

0,4

B. 0,15 mol.

C. 0,4 mol.

D. 0,2 mol.

u tách n

i u ki n H2SO4

c, 140oC thì t o thành 6 lo i ete và tách ra 6

ng d n gi i

Ta bi t r ng c 3 lo i r
phân t H2O.

c

Theo LBTKL ta có

m ete

132,8 11,2 21,6 gam

m H 2O

m r ỵu

n H 2O

21,6
1,2 mol.
18

M t khác c hai phân t r

u thì t o ra m t phân t ete và m t phân t H2O do ó s mol H2O ln
1,2
b ng s mol ete, suy ra s mol m i ete là
0,2 mol. ( áp án D)
6

Nh n xét: Chúng ta không c n vi t 6 ph ng trình ph n ng t r u tách n c t o thành 6 ete, c ng
khơng c n tìm CTPT c a các r u và các ete trên. N u các b n xa à vào vi c vi t ph ng trình ph n ng và
t n s mol các ete tính tốn thì khơng nh ng khơng gi i
c mà cịn t n quá nhi u th i gian.
Ví d 3: Cho 12 gam h n h p hai kim lo i Fe, Cu tác d ng v a
v i dung d ch HNO3 63%. Sau ph n ng
thu
c dung d ch A và 11,2 lít khí NO2 duy nh t ( ktc). Tính n ng
% các ch t có trong dung
d ch A.

A. 36,66% và 28,48%.

B. 27,19% và 21,12%.

C. 27,19% và 72,81%.
H

D. 78,88% và 21,12%.

ng d n gi i

Fe + 6HNO3

Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O

Cu + 4HNO3

Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

n NO2
Áp d ng

0,5 mol

n HNO3

nh lu t b o tồn kh i l
m d 2 mi

m h2 k.lo¹i
12

2n NO2
ng ta có:

m d 2 HNO

3

m NO2

1 63 100
46 0,5 89 gam.
63

t nFe = x mol, nCu = y mol ta có:

56x 64y 12

3x 2y 0,5

4

1 mol.

x
y

0,1
0,1


%m Fe( NO3 )3

0,1 242 100
89

27,19%

%m Cu( NO3 )2

0,1 188 100
89

21,12%. ( áp án B)

Ví d 4: Hồ tan hồn toàn 23,8 gam h n h p m t mu i cacbonat c a các kim lo i hoá tr (I) và mu i
cacbonat c a kim lo i hoá tr (II) trong dung d ch HCl. Sau ph n ng thu
c 4,48 lít khí ( ktc).

em cơ c n dung d ch thu
c bao nhiêu gam mu i khan?

A. 13 gam.
H

B. 15 gam.

C. 26 gam.

D. 30 gam.

ng d n gi i

M2CO3 + 2HCl

2MCl + CO2 + H2O

R2CO3 + 2HCl

2MCl2 + CO2 + H2O

n CO2

4,88
22,4

0,2 mol

T ng nHCl = 0,4 mol và n H2O

Áp d ng

nh lu t b o tồn kh i l

0,2 mol.
ng ta có:

23,8 + 0,4 36,5 = mmu i + 0,2 44 + 0,2 18
mmu i = 26 gam. ( áp án C)
Ví d 5: H n h p A g m KClO3, Ca(ClO2)2, Ca(ClO3)2, CaCl2 và KCl n ng 83,68 gam. Nhi t phân hoàn
toàn A ta thu
c ch t r n B g m CaCl2, KCl và 17,472 lít khí ( ktc). Cho ch t r n B tác d ng
c k t t a C và dung d ch D. L ng KCl trong
v i 360 ml dung d ch K2CO3 0,5M (v a ) thu
dung d ch D nhi u g p 22/3 l n l ng KCl có trong A. % kh i l ng KClO3 có trong A là

A. 47,83%.
H

B. 56,72%.

C. 54,67%.

D. 58,55%.

ng d n gi i
to

KClO3

Ca(ClO3 )2
83,68 gam A

Ca(ClO2 )2

KCl
to
t

o

3
O2
2

(1)

CaCl2

3O2

(2)

CaCl2

2O2

(3)

CaCl2

CaCl2

KCl ( A )

KCl ( A )
h2 B

n O2
Áp d ng

0,78 mol.

nh lu t b o toàn kh i l

ng ta có:

mA = mB + m O2
mB = 83,68

32 0,78 = 58,72 gam.

Cho ch t r n B tác d ng v i 0,18 mol K2CO3

CaCl2
H nh pB

K 2CO3

0,18

KCl ( B)

0,18

CaCO3

2KCl (4)
0,36 mol
KCl ( B)

h nh pD

5


m KCl ( B )

mB

VNMATHS.TK

m CaCl2 ( B)

58,72 0,18 111 38,74 gam

m KCl ( D )

m KCl ( B)

m KCl ( pt 4)

38,74 0,36 74,5 65,56 gam

3
m KCl ( D )
22

m KCl ( A )

m KCl pt (1) = m KCl (B)

3
65,56 8,94 gam
22
m KCl (A)

38,74 8,94

29,8 gam.

Theo ph n ng (1):
m KClO3

29,8
122,5 49 gam.
74,5

%m KClO3 ( A )
Ví d 6:

49 100
83,68

58,55%. ( áp án D)

t cháy hoàn toàn 1,88 gam ch t h u c A (ch a C, H, O) c n 1,904 lít O2 ( ktc) thu
c CO2
và h i n c theo t l th tích 4:3. Hãy xác nh công th c phân t c a A. Bi t t kh i c a A so v i
khơng khí nh h n 7.
A. C8H12O5. B. C4H8O2.

H

C. C8H12O3.

D. C6H12O6.

ng d n gi i

1,88 gam A + 0,085 mol O2
Áp d ng

nh lu t b o toàn kh i l
m CO2

Ta có:

m H 2O

ng ta có:

1,88 0,085 32

44 4a + 18 3a = 46

4a mol CO2 + 3a mol H2O.
46 gam

a = 0,02 mol.

Trong ch t A có:
nC = 4a = 0,08 mol
nH = 3a 2 = 0,12 mol
nO = 4a 2 + 3a

0,085 2 = 0,05 mol

nC : nH : no = 0,08 : 0,12 : 0,05 = 8 : 12 : 5
V y công th c c a ch t h u c A là C8H12O5 có MA < 203. ( áp án A)
Ví d 7: Cho 0,1 mol este t o b i 2 l n axit và r u m t l n r u tác d ng hoàn toàn v i NaOH thu
6,4 gam r u và m t l ng m i có kh i l ng nhi u h n l ng este là 13,56% (so v i l
este). Xác nh công th c c u t o c a este.

A. CH3 COO CH3.
B. CH3OCO COO CH3.
C. CH3COO COOCH3.
D. CH3COO CH2 COOCH3.
H

ng d n gi i

R(COOR )2 + 2NaOH
0,1

6

0,2

R(COONa)2 + 2R OH
0,1

0,2 mol

c
ng


6,4
0,2

M R OH
Áp d ng

32

R

nh lu t b o toàn kh i l

u CH3OH.

ng ta có:

meste + mNaOH = mmu i + mr
mmu

meste = 0,2 40

mmu

mà

i
i

meste =

meste =

u

64 = 1,6 gam.

13,56
meste
100

1,6 100
11,8 gam
13,56

R + (44 + 15) 2 = 118

Meste = 118 vC
R = 0.

V y công th c c u t o c a este là CH3OCO COO CH3. ( áp án B)
Ví d 8: Thu phân hồn tồn 11,44 gam h n h p 2 este n ch c là ng phân c a nhau b ng dung d ch
NaOH thu
c 11,08 gam h n h p mu i và 5,56 gam h n h p r u. Xác nh công th c c u t o
c a 2 este.

A. HCOOCH3 và C2H5COOCH3,
B. C2H5COOCH3 và CH3COOC2H5.
C. HCOOC3H7 và C2H5COOCH3.
D. C B, C
H

u úng.

ng d n gi i

t công th c trung bình t ng quát c a hai este

ng phân là RCOOR .

RCOONa + R OH

RCOOR + NaOH
11,44
Áp d ng

n ch c

11,08

nh lu t b o toàn kh i l

5,56 gam

ng ta có:

MNaOH = 11,08 + 5,56 – 11,44 = 5,2 gam
n NaOH

5,2
40

M RCOONa
M R OH
M RCOOR

0,13 mol

11,08
0,13
5,56
0,13

85,23

42,77

11,44
0,13

R 18,23
R

25,77

88

CTPT c a este là C4H8O2
V y công th c c u t o 2 este

ng phân là:

HCOOC3H7 và C2H5COOCH3
ho c

C2H5COOCH3 và CH3COOC2H5. ( áp án D)

Ví d 9: Chia h n h p g m hai an ehit no

- Ph n 1: em

n ch c làm hai ph n b ng nhau:

t cháy hoàn toàn thu

c 1,08 gam H2O.

7


VNMATHS.TK A.
ch nh p

- Ph n 2: Tác d ng v i H2 d (Ni, to) thì thu
c là
khí CO2 ( ktc) thu
A. 1,434 lít.
H

B. 1,443 lít.

C. 1,344 lít.

em

t cháy hồn tồn thì th tích

D. 0,672 lít.

ng d n gi i

Ph n 1: Vì an ehit no
n CO2 (phÇn 2)

n ch c nên n CO2

n C (phÇn 2)

n H 2O = 0,06 mol.

0,06 mol.

Theo b o toàn nguyên t và b o tồn kh i l
n C (phÇn 2)

nC (A)

ng ta có:

0,06 mol.

n CO2 ( A ) = 0,06 mol
VCO2 = 22,4 0,06 = 1,344 lít. ( áp án C)
Ví d 10: Cho m t lu ng CO i qua ng s
ng 0,04 mol h n h p A g m FeO và Fe2O3 t nóng. Sau khi
k t thúc thí nghi m thu
c B g m 4 ch t n ng 4,784 gam. Khí i ra kh i ng s cho h p th
c 9,062 gam k t t a. Ph n tr m kh i l ng Fe2O3 trong h n
vào dung d ch Ba(OH)2 d thì thu
h p A là

A. 86,96%.
H

B. 16,04%.

C. 13,04%.

D.6,01%.

ng d n gi i

0,04 mol h n h p A (FeO và Fe2O3) + CO
CO2 + Ba(OH)2 d
n CO2
n CO ( p.

và
Áp d ng

n BaCO3
)

n CO2

BaCO3

4,784 gam h n h p B + CO2.
+ H 2O

0,046 mol
0,046 mol

nh lu t b o toàn kh i l

ng ta có:

mA + mCO = mB + mCO2
mA = 4,784 + 0,046 44
t nFeO = x mol, n Fe2O 3

y mol trong h n h p B ta có:

x y 0,04
72x 160y 5,52
%mFeO =

0,046 28 = 5,52 gam.

x
y

0,01 mol
0,03 mol

0,01 72 101
13,04%
5,52

%Fe2O3 = 86,96%. ( áp án A)
M TS

BÀI T P V N D NG GI I THEO PH
NG PHÁP S
B O TOÀN KH I L
NG

D NG

NH LU T

dung d ch HCl thu
c 7,84 lít khí X
01. Hịa tan 9,14 gam h p kim Cu, Mg, Al b ng m t l ng v a
( ktc) và 2,54 gam ch t r n Y và dung d ch Z. L c b ch t r n Y, cô c n c n th n dung d ch Z thu
c
l ng mu i khan là
A. 31,45 gam. B. 33,99 gam. C. 19,025 gam. D. 56,3 gam.

8


02. Cho 15 gam h n h p 3 amin n ch c, b c m t tác d ng v a
18,504 gam mu i. Th tích dung d ch HCl ph i dùng là

A. 0,8 lít.

B. 0,08 lít.

C. 0,4 lít.

v i dung d ch HCl 1,2 M thì thu

c

D. 0,04 lít.

03. Tr n 8,1 gam b t Al v i 48 gam b t Fe2O3 r i cho ti n hành ph n ng nhi t nhôm trong i u ki n khơng
có khơng khí, k t thúc thí nghi m l ng ch t r n thu
c là

A. 61,5 gam.

B. 56,1 gam.

C. 65,1 gam.

D. 51,6 gam.

04. Hòa tan hoàn toàn 10,0 gam h n h p X g m hai kim lo i ( ng tr c H trong dãy i n hóa) b ng dung
d ch HCl d thu
c 2,24 lít khí H2 ( ktc). Cơ c n dung d ch sau ph n ng thu
c l ng mu i khan
là

A. 1,71 gam.

B. 17,1 gam.

C. 13,55 gam.

D. 34,2 gam.

05. Nhi t phân hoàn toàn m gam h n h p X g m CaCO3 và Na2CO3 thu
khí ( ktc). Hàm l ng % CaCO3 trong X là

A. 6,25%.

B. 8,62%.

C. 50,2%.

c 11,6 gam ch t r n và 2,24 lít

D. 62,5%.

06. Cho 4,4 gam h n h p hai kim lo i nhóm IA hai chu k liên ti p tác d ng v i dung d ch HCl d thu
c 4,48 lít H2 ( ktc) và dung d ch ch a m gam mu i tan. Tên hai kim lo i và kh i l ng m là

A. 11 gam; Li và Na.
C. 18,6 gam; Na và K.
07.

l

B. 18,6 gam; Li và Na.
D. 12,7 gam; Na và K.

t cháy hoàn toàn 18 gam FeS2 và cho toàn b l
ng mu i t o thành là

ng SO2 vào 2 lít dung d ch Ba(OH)2 0,125M. Kh i

A. 57,40 gam. B. 56,35 gam. C. 59,17 gam.

D.58,35 gam.

08. Hòa tan 33,75 gam m t kim lo i M trong dung d ch HNO3 lỗng, d thu
c 16,8 lít khí X ( ktc) g m hai
khí khơng màu hóa nâu trong khơng khí có t kh i h i so v i hi ro b ng 17,8.

a) Kim lo i ó là
A. Cu.

B. Zn.

C. Fe.

D. Al.

b) N u dùng dung d ch HNO3 2M và l y d 25% thì th tích dung d ch c n l y là
A. 3,15 lít.

B. 3,00 lít.

C. 3,35 lít.

D. 3,45 lít.

09. Hồ tan hồn toàn 15,9 gam h n h p g m 3 kim lo i Al, Mg và Cu b ng dung d ch HNO3 thu
lít khí NO và dung d ch X. em cô c n dung d ch X thu
c bao nhiêu gam mu i khan?

A. 77,1 gam.

B. 71,7 gam.

C. 17,7 gam.

c 6,72

D. 53,1 gam.

10. Hịa tan hồn tồn 2,81 gam h n h p g m Fe2O3, MgO, ZnO trong 500 ml axit H2SO4 0,1M (v a
Sau ph n ng, h n h p mu i sunfat khan thu
c khi cơ c n dung d ch có kh i l ng là

A. 6,81 gam.

B. 4,81 gam.

C. 3,81 gam.

).

D. 5,81 gam.

áp án các bài t p v n d ng:
1. A

3. B

4. B

5. D

6. B

Ph

2. B
7. D

8. a-D, b-B

9. B

10. A

ng pháp 2

B O TỒN MOL NGUN T
Có r t nhi u ph ng pháp
gi i tốn hóa h c khác nhau nh ng ph ng pháp b o toàn nguyên t và
ph ng pháp b o toàn s mol electron cho phép chúng ta g p nhi u ph ng trình ph n ng l i làm m t, qui
g n vi c tính tốn và nh m nhanh áp s . R t phù h p v i vi c gi i các d ng bài tốn hóa h c tr c nghi m.

9


VNMATHS.TKtheo ph
ng trình

Cách th c g p nh ng ph ng trình làm m t và cách l p ph
c gi i thi u trong m t s ví d sau ây.
Ví d 1:

kh hồn tồn 3,04 gam h n h p X g m FeO, Fe3O4, Fe2O3 c n 0,05 mol H2. M t khác hịa tan
hồn tồn 3,04 gam h n h p X trong dung d ch H2SO4 c thu
c th tích khí SO2 (s n ph m
kh duy nh t)
i u ki n tiêu chu n là
B. 224 ml.

A. 448 ml.
H

ng pháp b o toàn nguyên t s

C. 336 ml.

D. 112 ml.

ng d n gi i

Th c ch t ph n ng kh các oxit trên là
+

H2
0,05

O

H2 O

0,05 mol

t s mol h n h p X g m FeO, Fe3O4, Fe2O3 l n l

t là x, y, z. Ta có:

nO = x + 4y + 3z = 0,05 mol
n Fe

3,04 0,05 16
56

(1)

0,04 mol

x + 3y + 2z = 0,04 mol

(2)

Nhân hai v c a (2) v i 3 r i tr (1) ta có:
x + y = 0,02 mol.
M t khác:
2FeO + 4H2SO4

Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O

x

x/2

2Fe3O4 + 10H2SO4

3Fe2(SO4)3 + SO2 + 10H2O

y
t ng: n SO2
V y:

VSO2

y/2
x y
2

0,2
2

0,01 mol

224 ml. ( áp án B)

Ví d 2: Th i t t V lít h n h p khí ( ktc) g m CO và H2 i qua m t ng ng 16,8 gam h n h p 3 oxit:
c m gam ch t r n và m t
CuO, Fe3O4, Al2O3 nung nóng, ph n ng hồn tồn. Sau ph n ng thu
h n h p khí và h i n ng h n kh i l ng c a h n h p V là 0,32 gam. Tính V và m.

A. 0,224 lít và 14,48 gam.
C. 0,112 lít và 12,28 gam.
H

B. 0,448 lít và 18,46 gam.
D. 0,448 lít và 16,48 gam.

ng d n gi i

Th c ch t ph n ng kh các oxit trên là
CO + O

CO2

H2 + O

H2O.

Kh i l ng h n h p khí t o thành n ng h n h n h p khí ban
Oxi trong các oxit tham gia ph n ng. Do v y:
mO = 0,32 gam.
nO

10

0,32
16

0,02 mol

u chính là kh i l

ng c a nguyên t

n CO
Áp d ng

n H2

0,02 mol .

nh lu t b o tồn kh i l

ng ta có:

moxit = mch t r n + 0,32
16,8 = m + 0,32
m = 16,48 gam.
Vhh (CO

0,02 22,4 0,448 lít. ( áp án D)

H2 )

Ví d 3: Th i r t ch m 2,24 lít ( ktc) m t h n h p khí g m CO và H2 qua m t ng s
ng h n h p Al2O3,
c un nóng. Sau khi k t thúc ph n ng
CuO, Fe3O4, Fe2O3 có kh i l ng là 24 gam d ang
kh i l ng ch t r n còn l i trong ng s là

A. 22,4 gam. B. 11,2 gam.
H

C. 20,8 gam.

D. 16,8 gam.

ng d n gi i

n hh (CO

2,24
22,4

H2 )

0,1 mol

Th c ch t ph n ng kh các oxit là:
CO + O
H2 + O
V y:

nO

n CO

n H2

CO2
H2O.

0,1 mol .

mO = 1,6 gam.
Kh i l

1,6 = 22,4 gam. ( áp án A)

ng ch t r n cịn l i trong ng s là: 24

Ví d 4: Cho m gam m t ancol (r u) no, n ch c X qua bình ng CuO (d ), nung nóng. Sau khi ph n
ng hồn tồn, kh i l ng ch t r n trong bình gi m 0,32 gam. H n h p h i thu
c có t kh i i
v i hi ro là 15,5. Giá tr c a m là

A. 0,92 gam. B. 0,32 gam.
H

C. 0,64 gam.

D. 0,46 gam.

ng d n gi i

CnH2n+1CH2OH + CuO
Kh i l
c:

to

CnH2n+1CHO + Cu + H2O

ng ch t r n trong bình gi m chính là s gam ngun t O trong CuO ph n ng. Do ó nh n

nO

mO = 0,32 gam
H n h p h i g m:

0,32
16

0,02 mol

C n H 2n 1CHO : 0,02 mol
H 2O

: 0,02 mol.

V y h n h p h i có t ng s mol là 0,04 mol.
Có M = 31
mhh h i = 31

0,04 = 1,24 gam.

mancol + 0,32 = mhh h
mancol = 1,24
Chú ý: V i r

i

0,32 = 0,92 gam. ( áp án A)

u b c (I) ho c r

u b c (II)

u th a mãn

u bài.
11


Ví d 5:

VNMATHS.TK

t cháy hồn tồn 4,04 gam m t h n h p b t kim lo i g m Al, Fe, Cu trong khơng khí thu
c
5,96 gam h n h p 3 oxit. Hòa tan h t h n h p 3 oxit b ng dung d ch HCl 2M. Tính th tích dung
d ch HCl c n dùng.
A. 0,5 lít.

H

C. 0,12 lít.

B. 0,7 lít.

D. 1 lít.

ng d n gi i

mO = moxit
nO

1,92
16

mkl = 5,96

4,04 = 1,92 gam.

0,12 mol .

Hòa tan h t h n h p ba oxit b ng dung d ch HCl t o thành H2O nh sau:
2H+ + O2
0,24
0,24
2

VHCl
Ví d 6:

0,12 mol

0,12 lít. ( áp án C)

t cháy hoàn toàn 0,1 mol m t axit cacbonxylic
0,3 mol CO2 và 0,2 mol H2O. Giá tr c a V là
A. 8,96 lít.

H

H2O

B. 11,2 lít.

n ch c c n v a

C. 6,72 lít.

V lít O2 (

ktc), thu

c

D. 4,48 lít.

ng d n gi i

Axit cacbonxylic

n ch c có 2 nguyên t Oxi nên có th
n O ( RO2 )

0,1 2 + nO (p.
nO (p.

)

)

n O (CO2 )

n O (CO2 )

t là RO2. V y:
n O ( H 2O)

= 0,3 2 + 0,2 1

= 0,6 mol

n O2

0,3 mol

VO2

6,72 lít. ( áp án C)

Ví d 7: (Câu 46 - Mã

231 - TSC Kh i A 2007)

Cho 4,48 lít CO ( ktc) t t i qua ng s nung nóng ng 8 gam m t oxit s t n khi ph n ng
x y ra hồn tồn. Khí thu
c sau ph n ng có t kh i so v i hi ro b ng 20. Công th c c a oxit
s t và ph n tr m th tích c a khí CO2 trong h n h p khí sau ph n ng là
B. Fe2O3; 75%.

A. FeO; 75%.
C. Fe2O3; 65%.
H

D. Fe3O4; 65%.

ng d n gi i

FexOy + yCO
Khí thu

c có M

40

xFe + yCO2

g m 2 khí CO2 và CO d
n CO2

44

12
40

n CO

n CO2
n CO

M t khác:

12

n CO ( p.

)

n CO2

28

4

3
1

%VCO2

75
0,2 0,15 mol
100

75% .
nCO d = 0,05 mol.


Th c ch t ph n ng kh oxit s t là do
CO2

CO + O (trong oxit s t)
nCO = nO = 0,15 mol
mFe = 8
Theo ph

mO = 0,15 16 = 2,4 gam

2,4 = 5,6 gam

nFe = 0,1 mol.

ng trình ph n ng ta có:
n Fe
n CO2

x
y

0,1
0,15

2
3

Fe2O3. ( áp án B)

Ví d 8: Cho h n h p A g m Al, Zn, Mg. em oxi hố hồn tồn 28,6 gam A b ng oxi d thu
c 44,6
gam h n h p oxit B. Hoà tan h t B trong dung d ch HCl thu
c dung d ch D. Cô c n dung d ch

D
c h n h p mu i khan là

A. 99,6 gam.

B. 49,8 gam.

C. 74,7 gam.
H

D. 100,8 gam.

ng d n gi i

G i M là kim lo i
M +

i di n cho ba kim lo i trên v i hoá tr là n.

n
O2
2

M2On

M2On + 2nHCl

2MCln + nH2O

Theo ph

ng trình (1) (2)

Áp d ng

nh lu t b o toàn kh i l
n O2

0,5 mol

n Cl

(1)

n HCl

(2)

4.n O2 .
ng

m O2

44,6 28,6 16 gam

nHCl = 4 0,5 = 2 mol

2 mol

mmu i = mhhkl + m Cl = 28,6 + 2 35,5 = 99,6 gam. ( áp án A)

Ví d 9: Cho m t lu ng khí CO i qua ng ng 0,01 mol FeO và 0,03 mol Fe2O3 (h n h p A) t nóng.
Sau khi k t thúc thí nghi m thu
c 4,784 gam ch t r n B g m 4 ch t. Hoà tan ch t r n B b ng
dung d ch HCl d th y thốt ra 0,6272 lít H2 ( ktc). Tính s mol oxit s t t trong h n h p B. Bi t
r ng trong B s mol oxit s t t b ng 1/3 t ng s mol s t (II) oxit và s t (III) oxit.

A. 0,006.
H

B. 0,008.

C. 0,01.

D. 0,012.

ng d n gi i

H nh pA

FeO : 0,01 mol
+ CO
Fe2O3 : 0,03 mol

4,784 gam B (Fe, Fe2O3, FeO, Fe3O4) t

ng ng v i s mol

là: a, b, c, d (mol).
Hoà tan B b ng dung d ch HCl d thu

c n H2

Fe + 2HCl

0,028 mol.
FeCl2 + H2

a = 0,028 mol.
Theo

1
b c
3

(2)

(56.a + 160.b + 72.c + 232.d) = 4,78 gam.

(3)

u bài: n Fe3O4

T ng mB là:

1
n FeO
3

(1)
n Fe2O3

d

13


VNMATHS.TK

S mol nguyên t Fe trong h n h p A b ng s mol nguyên t Fe trong h n h p B. Ta có:
nFe (A) = 0,01 + 0,03 2 = 0,07 mol
nFe (B) = a + 2b + c + 3d
a + 2b + c + 3d = 0,07
T (1, 2, 3, 4)

(4)

b = 0,006 mol
c = 0,012 mol
d = 0,006 mol. ( áp án A)

Ví d 10: Kh hoàn toàn 24 gam h n h p CuO và FexOy b ng H2 d
h p 2 kim lo i. Kh i l ng H2O t o thành là

A. 1,8 gam.
H

B. 5,4 gam.

C. 7,2 gam.

nhi t

cao thu

c 17,6 gam h n

D. 3,6 gam.

ng d n gi i

mO (trong oxit) = moxit

mklo i = 24 17,6 = 6,4 gam.
6,4
0,4 mol.
mO H2O 6, 4 gam ; n H2O
16
m H2O 0,4 18 7,2 gam. ( áp án C)

Ví d 11: Kh h t m gam Fe3O4 b ng CO thu
c h n h p A g m FeO và Fe. A tan v a
dung d ch H2SO4 1M cho ra 4,48 lít khí ( ktc). Tính m?

A. 23,2 gam. B. 46,4 gam.
H

C. 11,2 gam.

trong 0,3 lít

D. 16,04 gam.

ng d n gi i

Fe3O4

(FeO, Fe)

3Fe2+

n mol
n Fe
Áp d ng

0,3 mol

4

nh lu t b o toàn nguyên t Fe:

n Fe

n Fe

Fe3O4

3n = 0,3

FeSO4

n = 0,1
23,2 gam ( áp án A)

m Fe3O4
Ví d 12:

n SO2

trong FeSO4

un hai r u n ch c v i H2SO4 c, 140oC
c h n h p ba ete. L y 0,72 gam m t trong ba
ete em t cháy hoàn toàn thu
c 1,76 gam CO2 và 0,72 gam H2O. Hai r u ó là
A. CH3OH và C2H5OH.
C. C2H5OH và C4H9OH.

H

B. C2H5OH và C3H7OH.
D. CH3OH và C3H5OH.

ng d n gi i

t công th c t ng quát c a m t trong ba ete là CxHyO, ta có:
mC

0,72
12 0,48 gam ; m H
44

mO = 0,72
x : y :1

0,48

0,72
2 0,08 gam
18

0,08 = 0,16 gam.

0,48 0,08 0,16
:
:
= 4 : 8 : 1.
12
1
16

Công th c phân t c a m t trong ba ete là C4H8O.
14


Công th c c u t o là CH3 O CH2 CH=CH2.
V y hai ancol ó là CH3OH và CH2=CH CH2 OH. ( áp án D)
M TS

BÀI T P V N D NG GI I THEO PH
NGUYÊN T

NG PHÁP B O TỒN MOL

01. Hịa tan hồn tồn h n h p X g m 0,4 mol FeO và 0,1mol Fe2O3 vào dung d ch HNO3 loãng, d thu
c dung d ch A và khí B khơng màu, hóa nâu trong khơng khí. Dung d ch A cho tác d ng v i dung
d ch NaOH d thu
c k t t a. L y toàn b k t t a nung trong khơng khí n kh i l ng khơng i thu
c ch t r n có kh i l ng là

A. 23,0 gam.

B. 32,0 gam.

C. 16,0 gam.

D. 48,0 gam.

02. Cho khí CO i qua ng s ch a 16 gam Fe2O3 un nóng, sau ph n ng thu
c h n h p r n X g m Fe,
FeO, Fe3O4, Fe2O3. Hịa tan hồn tồn X b ng H2SO4 c, nóng thu
c dung d ch Y. Cô c n dung
d ch Y, l ng mu i khan thu
c là

A. 20 gam.

B. 32 gam.

C. 40 gam.

D. 48 gam.

03. Kh hoàn toàn 17,6 gam h n h p X g m Fe, FeO, Fe2O3 c n 2,24 lít CO (
c là

A. 5,6 gam.
04.

B. 6,72 gam.

t cháy h n h p hi rocacbon X thu
ph n ng cháy ( ktc) là
A. 5,6 lít.

B. 2,8 lít.

C. 16,0 gam.

ktc). Kh i l

ng s t thu

D. 11,2 gam.

c 2,24 lít CO2 ( ktc) và 2,7 gam H2O. Th tích O2 ã tham gia
C. 4,48 lít.

D. 3,92 lít.

05. Hoà tan hoàn toàn a gam h n h p X g m Fe và Fe2O3 trong dung d ch HCl thu

c 2,24 lít khí H2
ktc và dung d ch B. Cho dung d ch B tác d ng dung d ch NaOH d , l c l y k t t a, nung trong khơng
khí n kh i l ng không i thu
c 24 gam ch t r n. Giá tr c a a là

A. 13,6 gam.

B. 17,6 gam.

C. 21,6 gam.

D. 29,6 gam.

06. H n h p X g m Mg và Al2O3. Cho 3 gam X tác d ng v i dung d ch HCl d gi i phóng V lít khí ( ktc).
c 4,12 gam b t oxit. V
Dung d ch thu
c cho tác d ng v i dung d ch NH3 d , l c và nung k t t a
có giá tr là:

A. 1,12 lít.

B. 1,344 lít.

C. 1,568 lít.

D. 2,016 lít.

07. H n h p A g m Mg, Al, Fe, Zn. Cho 2 gam A tác d ng v i dung d ch HCl d gi i phóng 0,1 gam khí.
Cho 2 gam A tác d ng v i khí clo d thu
c 5,763 gam h n h p mu i. Ph n tr m kh i l ng c a Fe

trong A là

A. 8,4%.
08. (Câu 2 - Mã

B. 16,8%.

C. 19,2%.

D. 22,4%.

231 - TSC - Kh i A 2007)

t cháy hoàn toàn m t th tích khí thiên nhiên g m metan, etan, propan b ng oxi khơng khí (trong
khơng khí Oxi chi m 20% th tích), thu
c 7,84 lít khí CO2 ( ktc) và 9,9 gam H2O. Th tích khơng
khí ( ktc) nh nh t c n dùng
t cháy hoàn toàn l ng khí thiên nhiên trên là
A. 70,0 lít.

B. 78,4 lít.

C. 84,0 lít.

D. 56,0 lít.

09. Hồ tan hồn tồn 5 gam h n h p 2 kim lo i X và Y b ng dung d ch HCl thu
Cô c n dung d ch A thu
c 5,71 gam mu i khan. Hãy tính th tích khí H2 thu

A. 0,56 lít.

B. 0,112 lít.

C. 0,224 lít

c dung d ch A và khí H2.
c ktc.

D. 0,448 lít

15


VNMATHS.TK

t cháy hoàn toàn m gam h n h p Y g m C2H6, C3H4 và C4H8 thì thu
gam H2O. V y m có giá tr là

10.

A. 1,48 gam.

B. 8,14 gam. C. 4,18 gam.

c 12,98 gam CO2 và 5,76

D. 16,04 gam.

áp án các bài t p v n d ng:

1. D

3. C

4. D

5. C

6. C

Ph

2. C
7. B

8. A

9. C

10. C

ng pháp 3

B O TOÀN MOL ELECTRON
Tr c h t c n nh n m nh ây không ph i là ph ng pháp cân b ng ph n ng oxi hóa - kh , m c dù
ph ng pháp th ng b ng electron dùng
cân b ng ph n ng oxi hóa - kh c ng d a trên s b o toàn
electron.
Nguyên t c c a ph ng pháp nh sau: khi có nhi u ch t oxi hóa, ch t kh trong m t h n h p ph n ng
(nhi u ph n ng ho c ph n ng qua nhi u giai o n) thì t ng s electron c a các ch t kh cho ph i b ng

t ng s electron mà các ch t oxi hóa nh n. Ta ch c n nh n nh úng tr ng thái u và tr ng thái cu i c a
các ch t oxi hóa ho c ch t kh , th m chí khơng c n quan tâm n vi c cân b ng các ph ng trình ph n ng.
Ph ng pháp này c bi t lý thú i v i các bài toán c n ph i bi n lu n nhi u tr ng h p có th x y ra.
Sau ây là m t s ví d

i n hình.

Ví d 1: Oxi hóa hồn tồn 0,728 gam b t Fe ta thu

c 1,016 gam h n h p hai oxit s t (h n h p A).

1. Hòa tan h n h p A b ng dung d ch axit nitric lỗng d . Tính th tích khí NO duy nh t bay ra (
B. 22,4 ml.

A. 2,24 ml.

C. 33,6 ml.

ktc).

D. 44,8 ml.

2. C ng h n h p A trên tr n v i 5,4 gam b t Al r i ti n hành ph n ng nhi t nhôm (hi u su t 100%).
Hòa tan h n h p thu
c sau ph n ng b ng dung d ch HCl d . Tính th tích bay ra ( ktc).
A. 6,608 lít.
H

B. 0,6608 lít. C. 3,304 lít.

D. 33,04. lít

ng d n gi i
1. Các ph n ng có th có:

2Fe + O2

to

2FeO
t

2Fe + 1,5O2
3Fe + 2O2

o

to

(1)

Fe2O3
Fe3O4

(2)
(3)

Các ph n ng hòa tan có th có:
3FeO + 10HNO3
Fe2O3 + 6HNO3

16

3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O
2Fe(NO3)3 + 3H2O

(4)
(5)


3Fe3O4 + 28HNO3

9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O

(6)

Ta nh n th y t t c Fe t Fe0 b oxi hóa thành Fe+3, còn N+5 b kh thành N+2, O20 b kh thành 2O
nên ph ng trình b o tồn electron là:

2

0,728
3 0,039 mol.
56

3n 0,009 4

trong ó, n là s mol NO thoát ra. Ta d dàng rút ra
n = 0,001 mol;
VNO = 0,001 22,4 = 0,0224 lít = 22,4 ml. ( áp án B)
2. Các ph n ng có th có:

2Al + 3FeO
2Al + Fe2O3

to

3Fe + Al2O3
2Fe + Al2O3

to
o

(7)
(8)

8Al + 3Fe3O4

t

Fe + 2HCl

FeCl2 + H2

9Fe + 4Al2O3

(9)
(10)

2AlCl3 + 3H2

2Al + 6HCl

(11)

Xét các ph n ng (1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 11) ta th y Fe0 cu i cùng thành Fe+2, Al0 thành Al+3, O20 thành
2O 2 và 2H+ thành H2 nên ta có ph ng trình b o toàn electron nh sau:
5,4 3
27

0,013 2
Fe0

Fe+2

0,009 4 n 2

Al0

Al+3

O20

2O

2

2H+

H2

n = 0,295 mol
VH2

0,295 22,4 6,608 lít. ( áp án A)

Nh n xét: Trong bài tốn trên các b n khơng c n ph i b n kho n là t o thành hai oxit s t (h n h p A)
g m nh ng oxit nào và c ng không c n ph i cân b ng 11 ph ng trình nh trên mà ch c n quan tâm t i
tr ng thái u và tr ng thái cu i c a các ch t oxi hóa và ch t kh r i áp d ng lu t b o toàn electron
tính
l cb t
c các giai o n trung gian ta s tính nh m nhanh
c bài tốn.
Ví d 2: Tr n 0,81 gam b t nhôm v i b t Fe2O3 và CuO r i t nóng ti n hành ph n ng nhi t nhơm thu
c V lít khí NO (s n
c h n h p A. Hoà tan hồn tồn A trong dung d ch HNO3 un nóng thu
ph m kh duy nh t)
ktc. Giá tr c a V là

A. 0,224 lít.
H

B. 0,672 lít. C. 2,24 lít.

D. 6,72 lít.

ng d n gi i

Tóm t t theo s

:

Fe2O3

0,81 gam Al

CuO

to

hỗn hợp A

hòa tan ho n to n
dung dịch HNO3

VNO

?

Th c ch t trong bài tốn này ch có q trình cho và nh n electron c a nguyên t Al và N.
Al

Al+3 + 3e

0,81
27
và

N+5 + 3e

0,09 mol
N+2

17


VNMATHS.TK

0,09 mol

0,03 mol

VNO = 0,03 22,4 = 0,672 lít. ( áp án D)

Nh n xét: Ph n ng nhi t nhơm ch a bi t là hồn tồn hay khơng hồn tồn do ó h n h p A khơng
xác nh
c chính xác g m nh ng ch t nào nên vi c vi t ph ng trình hóa h c và cân b ng ph ng trình
ph c t p. Khi hịa tan hồn tồn h n h p A trong axit HNO3 thì Al0 t o thành Al+3, ngun t Fe và Cu
c
b o tồn hóa tr .
l

Có b n s th c m c l ng khí NO còn
c t o b i kim lo i Fe và Cu trong h n h p A. Th c ch t
ng Al ph n ng ã bù l i l ng Fe và Cu t o thành.

Ví d 3: Cho 8,3 gam h n h p X g m Al, Fe (nAl = nFe) vào 100 ml dung d ch Y g m Cu(NO3)2 và AgNO3.
Sau khi ph n ng k t thúc thu
c ch t r n A g m 3 kim lo i. Hịa tan hồn tồn ch t r n A vào
dung d ch HCl d th y có 1,12 lít khí thốt ra ( ktc) và còn l i 28 gam ch t r n không tan B. N ng
CM c a Cu(NO3)2 và c a AgNO3 l n l t là
A. 2M và 1M.

B. 1M và 2M.

C. 0,2M và 0,1M.

Tóm t t s

D. k t qu khỏc.

:

8,3 gam hỗn hợp X
(n Al = n Fe )

AgNO3
: x mol
Al
+ 100 ml dung d ch Y
Cu(NO3 )2 :y mol
Fe

1,12 lÝt H 2

ChÊt r¾n A

HCl d

(3 kim loại)
H

2,8 gam chất rắn không tan B

ng d n gi i
Ta có:

nAl = nFe =

t n AgNO3

8,3
83

0,1 mol.

x mol và n Cu( NO3 )2

X+Y

y mol

Ch t r n A g m 3 kim lo i.

Al h t, Fe ch a ph n ng ho c còn d . H n h p hai mu i h t.
Q trình oxi hóa:
Al

Al3+ + 3e

Fe

Fe2+ + 2e

0,1

0,3

0,1

0,2

T ng s mol e nh

ng b ng 0,5 mol.

Quá trình kh :
Ag+ + 1e
x

x

Ag
x

Cu2+ + 2e

Cu

y

y

2y

2H+ + 2e
0,1

T ng s e mol nh n b ng (x + 2y + 0,1).
Theo

nh lu t b o toàn electron, ta có ph

ng trình:

x + 2y + 0,1 = 0,5 hay x + 2y = 0,4

(1)

M t khác, ch t r n B không tan là: Ag: x mol ; Cu: y mol.
108x + 64y = 28

18

(2)

H2
0,05


Gi i h (1), (2) ta

c:

x = 0,2 mol ; y = 0,1 mol.
0,2
= 2M; C M Cu( NO3 )2
0,1

C M AgNO3

0,1
= 1M. ( áp án B)
0,1

Ví d 4: Hịa tan 15 gam h n h p X g m hai kim lo i Mg và Al vào dung d ch Y g m HNO3 và H2SO4 c
thu
c 0,1 mol m i khí SO2, NO, NO2, N2O. Ph n tr m kh i l ng c a Al và Mg trong X l n
l t là
B. 36% và 64%.

A. 63% và 37%.
C. 50% và 50%.

H

D. 46% và 54%.

ng d n gi i
t nMg = x mol ; nAl = y mol. Ta có:
24x + 27y = 15.(1)
Q trình oxi hóa:

Mg2+ + 2e

Mg
x

Al

2x

T ng s mol e nh

Al3+ + 3e

y

3y

ng b ng (2x + 3y).

Quá trình kh :
N+5 + 3e
0,3
+5

N + 1e
0,1

N+2
0,1
N

2N+1

2N+5 + 2 4e
0,8

+4

+6

S + 2e

0,1

0,2

0,2
S

+4

0,1

T ng s mol e nh n b ng 1,4 mol.
Theo

nh lu t b o toàn electron:
2x + 3y = 1,4 (2)

Gi i h (1), (2) ta

%Al

c: x = 0,4 mol ; y = 0,2 mol.
27 0,2
100% 36%.
15

%Mg = 100%

36% = 64%. ( áp án B)

Ví d 5: Tr n 60 gam b t Fe v i 30 gam b t l u hu nh r i un nóng (khơng có khơng khí) thu
c ch t
r n A. Hoà tan A b ng dung d ch axit HCl d
c dung d ch B và khí C. t cháy C c n V lít O2
( ktc). Bi t các ph n ng x y ra hoàn tồn. V có giá tr là
A. 11,2 lít.

H

D. 49 lít.

ng d n gi i
Vì n Fe

nS

30
nên Fe d và S h t.
32

Khí C là h n h p H2S và H2.
Fe và S nh ng e, còn O2 thu e.
Nh

C. 33 lít.

B. 21 lít.

ng e:

Fe

t C thu

c SO2 và H2O. K t qu cu i cùng c a quá trình ph n ng là

Fe2+ + 2e

19


VNMATHS.TK
60

60
mol
56

2

S+4 +

S

56

mol

4e

30
mol
32

30
mol
32

4

Thu e: G i s mol O2 là x mol.
+

O2
x mol
Ta có: 4x

2O-2

4e
4x

60
30
2
4 gi i ra x = 1,4732 mol.
56
32
VO2

22,4 1,4732 33 lít. ( áp án C)

Ví d 6: H n h p A g m 2 kim lo i R1, R2 có hố tr x, y khơng i (R1, R2 không tác d ng v i n c và
ng tr c Cu trong dãy ho t ng hóa h c c a kim lo i). Cho h n h p A ph n ng hoàn toàn v i
dung d ch HNO3 d thu
c 1,12 lít khí NO duy nh t
ktc.
N u cho l ng h n h p A trên ph n ng hoàn toàn v i dung d ch HNO3 thì thu
N2. Các th tích khí o
ktc.
A. 0,224 lít.

H

B. 0,336 lít. C. 0,448 lít.

c bao nhiêu lít

D. 0,672 lít.

ng d n gi i
Trong bài tốn này có 2 thí nghi m:
TN1: R1 và R2 nh

5

ng e cho Cu2+

chuy n thành Cu sau ó Cu l i nh

ng e cho N

thành

2

N (NO). S mol e do R1 và R2 nh

ng ra là

5

2

N + 3e

N
1,12
22,4

0,15

0,05

5

TN2: R1 và R2 tr c ti p nh

5

N0
2

2 N + 10e

x mol

10x
Ta có:

t o ra N2. G i x là s mol N2, thì s mol e thu vào là

ng e cho N

x = 0,015

10x = 0,15

VN 2 = 22,4.0,015 = 0,336 lít. ( áp án B)

Ví d 7: Cho 1,35 gam h n h p g m Cu, Mg, Al tác d ng h t v i dung d ch HNO3 thu
g m 0,01 mol NO và 0,04 mol NO2. Tính kh i l ng mu i t o ra trong dung d ch.
A. 10,08 gam. B. 6,59 gam.

H

C. 5,69 gam. D. 5,96 gam.

ng d n gi i
Cách 1:

2

Nh

t x, y, z l n l

2

3

ng e:

Cu = Cu + 2e

Mg = Mg + 2e

Al = Al + 3e

x

20

x

2x

t là s mol Cu, Mg, Al.

y

y

2y

z

z

3z

c h n h p khí


5

Thu e:

2

5

N + 3e = N (NO)
0,03

Ta có:

4

N + 1e = N (NO2)

0,01

0,04

0,04

2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07

và 0,07 c ng chính là s mol NO3
Kh i l

ng mu i nitrat là:
1,35 + 62 0,07 = 5,69 gam. ( áp án C)

Cách 2:
Nh n nh m i: Khi cho kim lo i ho c h n h p kim lo i tác d ng v i dung d ch axit HNO3 t o h n h p
2 khí NO và NO2 thì
n HNO3

2n NO2

n HNO3

2 0,04 4 0,01 0,12 mol

n H2 O
Áp d ng

4n NO

0,06 mol

nh lu t b o toàn kh i l

m KL

m HNO3

ng:

m muèi m NO m NO2

m H2 O

1,35 + 0,12 63 = mmu i + 0,01 30 + 0,04 46 + 0,06 18
mmu

i

= 5,69 gam.

Ví d 8: (Câu 19 - Mã

182 - Kh i A - TS H - 2007)

Hòa tan hoàn toàn 12 gam h n h p Fe, Cu (t l mol 1:1) b ng axit HNO3, thu
c V lít ( ktc)
h n h p khí X (g m NO và NO2) và dung d ch Y (ch ch a hai mu i và axit d ). T kh i c a X i
v i H2 b ng 19. Giá tr c a V là
A. 2,24 lít.

H

B. 4,48 lít.

C. 5,60 lít.

D. 3,36 lít.

ng d n gi i
t nFe = nCu = a mol

56a + 64a = 12

a = 0,1 mol.

Fe

Fe3+ + 3e

Cu

Cu2+ + 2e

0,1

Cho e:

0,3

0,1

0,2

+5

N

+ 3e

N

3x

Nh n e:

+2

N

+5

x

+ 1e
y

N+4
y

T ng ne cho b ng t ng ne nh n.
3x + y = 0,5
M t khác:

30x + 46y = 19 2(x + y).
x = 0,125 ; y = 0,125.
Vhh khí (

ktc)

= 0,125 2 22,4 = 5,6 lít. ( áp án C)

Ví d 9: Nung m gam b t s t trong oxi, thu
c 3 gam h n h p ch t r n X. Hòa tan h t h n h p X trong
dung d ch HNO3 (d ), thốt ra 0,56 lít ( ktc) NO (là s n ph m kh duy nh t). Giá tr c a m là
A. 2,52 gam. B. 2,22 gam.

H

C. 2,62 gam.

D. 2,32 gam.

HNO3 d

0,56 lít NO.

ng d n gi i
m gam Fe + O2

3 gam h n h p ch t r n X

21


VNMATHS.TK

Th c ch t các q trình oxi hóa - kh trên là:
Cho e:

Fe3+ + 3e

Fe
m
56

Nh n e:

O2

3m
mol e
56
+

3 m
32

2O2

4e

N+5 + 3e

4(3 m)
mol e
32

N+2

0,075 mol

0,025 mol

3m
4(3 m)
+ 0,075
=
56

32
m = 2,52 gam. ( áp án A)

Ví d 10: H n h p X g m hai kim lo i A và B ng tr c H trong dãy i n hóa và có hóa tr khơng
trong các h p ch t. Chia m gam X thành hai ph n b ng nhau:

i

- Ph n 1: Hịa tan hồn tồn trong dung d ch ch a axit HCl và H2SO4 loãng t o ra 3,36 lít khí H2.
- Ph n 2: Tác d ng hoàn toàn v i dung d ch HNO3 thu
nh t).
Bi t các th tích khí o
A. 2,24 lít.

H

c V lít khí NO (s n ph m kh duy

i u ki n tiêu chu n. Giá tr c a V là

B. 3,36 lít.

C. 4,48 lít.

D. 6,72 lít.

ng d n gi i
t hai kim lo i A, B là M.
- Ph n 1: M + nH+

Mn+ +

n
H2
2

(1)

3Mn+ + nNO + 2nH2O

- Ph n 2: 3M + 4nH+ + nNO3

(2)

Theo (1): S mol e c a M cho b ng s mol e c a 2H+ nh n;
Theo (2): S mol e c a M cho b ng s mol e c a N+5 nh n.
V y s mol e nh n c a 2H+ b ng s mol e nh n c a N+5.
2H+ + 2e
0,3

H2

và

N+5 + 3e

0,15 mol

0,3

N+2
0,1 mol

VNO = 0,1 22,4 = 2,24 lít. ( áp án A)

Ví d 11: Cho m gam b t Fe vào dung d ch HNO3 l y d , ta
c h n h p g m hai khí NO2 và NO có VX =
8,96 lít ( ktc) và t kh i i v i O2 b ng 1,3125. Xác nh %NO và %NO2 theo th tích trong h n
h p X và kh i l ng m c a Fe ã dùng?
A. 25% và 75%; 1,12 gam.
C. 35% và 65%; 11,2 gam.

H

B. 25% và 75%; 11,2 gam.
D. 45% và 55%; 1,12 gam.

ng d n gi i
Ta có:

nX = 0,4 mol; MX = 42.

S

ng chéo:

NO2 : 46

42 30 12
42

NO : 30

22

46 42

4


n NO2 : n NO

12 : 4 3

n NO2

n NO

n NO

0,1 mol

%VNO

25%

n NO2

0,3 mol

%VNO2

75%

3e

Fe3+

3x

0,4 mol

x

và Fe
Theo

N+5 + 3e

N+2

0,3

N+5 + 1e

N+4

0,3

0,3

0,1

nh lu t b o toàn electron:
3x = 0,6 mol

x = 0,2 mol

mFe = 0,2 56 = 11,2 gam. ( áp áp B).

Ví d 12: Cho 3 kim lo i Al, Fe, Cu vào 2 lít dung d ch HNO3 ph n ng v a
thu
c 1,792 lít khí X
mol/lít HNO3 trong dung d ch
( ktc) g m N2 và NO2 có t kh i h i so v i He b ng 9,25. N ng
u là
A. 0,28M.

H

B. 1,4M.

C. 1,7M.

D. 1,2M.

ng d n gi i
Ta có:

MX

9,25 4 37

là trung bình c ng kh i l
n N2

M N2
2

ng phân t c a hai khí N2 và NO2 nên:
nX
2

n NO2

0,04 mol

NO3 + 10e

N2

0,08

0,4

0,04 mol

M

và

n+

M

M NO2

NO3

+ 1e

0,04

NO2

0,04

0,04 mol

+ n.e
0,04 mol

n HNO3 (bÞ khư )
Nh n

0,12 mol.

nh m i: Kim lo i nh

ng bao nhiêu electron thì c ng nh n b y nhiêu g c NO3

n HNO3 ( t¹o mi )
Do ó:

n.e ( nh êng )

n HNO3 ( ph¶n øng )

0,44 0,12 0,56 mol

HNO3

0,56
2

n.e ( nhËn )

0,04 0,4 0,44 mol.

0,28M. ( áp án A)

Ví d 13: Khi cho 9,6 gam Mg tác d ng h t v i dung d ch H2SO4 m
ph n ng, t o mu i MgSO4, H2O và s n ph m kh X. X là
B. S

A. SO2

H

t o mu i.

C. H2S

c, th y có 49 gam H2SO4 tham gia

D. SO2, H2S

ng d n gi i
Dung d ch H2SO4

m

c v a là ch t oxi hóa v a là mơi tr

ng.

G i a là s oxi hóa c a S trong X.
Mg

Mg2+ + 2e

S+6 + (6-a)e

Sa

23


0,4 mol

VNMATHS.TK mol
0,1 mol 0,1(6-a)

0,8 mol

T ng s mol H2SO4 ã dùng là :

49
98

0,5 (mol)

S mol H2SO4 ã dùng

t o mu i b ng s mol Mg = 9,6 : 24 = 0,4 mol.

S mol H2SO4 ã dùng

oxi hóa Mg là:

0,5
Ta có: 0,1 (6

Ví d 14:

0,4 = 0,1 mol.

a) = 0,8

x = 2. V y X là H2S. ( áp án C)

a gam b t s t ngồi khơng khí, sau m t th i gian s chuy n thành h n h p A có kh i l ng là
75,2 gam g m Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4. Cho h n h p A ph n ng h t v i dung d ch H2SO4 m
c, nóng thu
c 6,72 lít khí SO2 ( ktc). Kh i l ng a gam là:
A. 56 gam. B. 11,2 gam.

H

C. 22,4 gam.

D. 25,3 gam.

ng d n gi i
a
mol.
56

u trong a gam: n Fe

S mol Fe ban

75,2 a
mol.
32

S mol O2 tham gia ph n ng: n O2

S mol e nh

Fe3

Fe
a
mol
56

Q trình oxi hóa:

3a
mol
56

ng: n e

O2 + 4e

Quá trình kh :

2O

2

SO42 + 4H+ + 2e
T (2), (3)

(1)

3e
3a

mol
56

n echo

4n O2
4

(2)
SO2 + 2H2O

(3)

2n SO2

75,2 a
32

2 0,3

3a
56

a = 56 gam. ( áp án A)

Ví d 15: Cho 1,35 gam h n h p A g m Cu, Mg, Al tác d ng v i HNO3 d
c 1,12 lít NO và NO2 ( ktc)
có kh i l ng mol trung bình là 42,8. T ng kh i l ng mu i nitrat sinh ra là:
A. 9,65 gam

H

B. 7,28 gam

C. 4,24 gam

D. 5,69 gam

ng d n gi i

D a vào s
ph n ng:

ng chéo tính

c s mol NO và NO2 l n l

NO3 + 4H+ + 3e

NO + 2H2O

NO3 + 2H+ + 1e

t là 0,01 và 0,04 mol. Ta có các bán

NO2 + H2O

Nh v y, t ng electron nh n là 0,07 mol.
G i x, y, z l n l

t là s mol Cu, Mg, Al có trong 1,35 gam h n h p kim lo i. Ta có các bán ph n ng:
Cu

Cu2+ + 2e

2x + 2y + 3z = 0,07.
24

Mg

Mg2+ + 2e

Al

Al3+ + 3e


Kh i l

ng mu i nitrat sinh ra là:
m = m Cu( NO3 )2 + m Mg( NO3 )2 + m Al( NO3 )3
= 1,35 + 62(2x + 2y + 3z)
= 1,35 + 62

M TS

0,07 = 5,69 gam.

BÀI T P V N D NG GIAI THEO PH
ELECTRON

NG PHÁP B O TOÀM MOL

c h n h p g m 0,015 mol khí
01. Hồ tan hồn tồn m gam Al vào dung d ch HNO3 r t lỗng thì thu
N2O và 0,01mol khí NO (ph n ng khơng t o NH4NO3). Giá tr c a m là
A. 13,5 gam.

B. 1,35 gam.

C. 0,81 gam.

D. 8,1 gam.

02. Cho m t lu ng CO i qua ng s
ng 0,04 mol h n h p A g m FeO và Fe2O3 t nóng. Sau khi k t
thúc thí nghi m thu
c ch t r n B g m 4 ch t n ng 4,784 gam. Khí i ra kh i ng s h p th vào dung
d ch Ca(OH)2 d , thì thu
c 4,6 gam k t t a. Ph n tr m kh i l ng FeO trong h n h p A là
A. 68,03%.

B. 13,03%.

C. 31,03%.

D. 68,97%.

03. M t h n h p g m hai b t kim lo i Mg và Al
c chia thành hai ph n b ng nhau:

- Ph n 1: cho tác d ng v i HCl d thu
c 3,36 lít H2.
- Ph n 2: hồ tan h t trong HNO3 lỗng d thu
c V lít m t khí khơng màu, hố nâu trong khơng khí
(các th tích khí u o
ktc). Giá tr c a V là
A. 2,24 lít.

B. 3,36 lít.

C. 4,48 lít.

D. 5,6 lít.

04. Dung d ch X g m AgNO3 và Cu(NO3)2 có cùng n ng . L y m t l ng h n h p g m 0,03 mol Al; 0,05
mol Fe cho vào 100 ml dung d ch X cho t i khí ph n ng k t thúc thu
c ch t r n Y ch a 3 kim lo i.Cho
Y vào HCl d gi i phóng 0,07 gam khí. N ng c a hai mu i là
A. 0,3M.

B. 0,4M.

C. 0,42M.

05. Cho 1,35 gam h n h p Cu, Mg, Al tác d ng v i HNO3 d
Tính t ng kh i l ng mu i nitrat sinh ra (khí ktc).
A. 9,41 gam. B. 10,08 gam.

C. 5,07 gam.

D. 0,45M.
c 896 ml h n h p g m NO và NO2 có M

42 .

D. 8,15 gam.

06. Hòa tan h t 4,43 gam h n h p Al và Mg trong HNO3 loãng thu
c dung d ch A và 1,568 lít ( ktc) h n
h p hai khí ( u khơng màu) có kh i l ng 2,59 gam trong ó có m t khí b hóa thành màu nâu trong
khơng khí. Tính s mol HNO3 ã ph n ng.
A. 0,51 mol.

B. A. 0,45 mol. C. 0,55 mol. D. 0,49 mol.

07. Hịa tan hồn tồn m gam h n h p g m ba kim lo i b ng dung d ch HNO3 thu
c 1,12 lít h n h p khí D
( ktc) g m NO2 và NO. T kh i h i c a D so v i hi ro b ng 18,2. Tính th tích t i thi u dung d ch HNO3
37,8% (d = 1,242g/ml) c n dùng.
A. 20,18 ml.

B. 11,12 ml.

C. 21,47 ml.

D. 36,7 ml.

08. Hòa tan 6,25 gam h n h p Zn và Al vào 275 ml dung d ch HNO3 thu
c dung d ch A, ch t r n B g m
các kim lo i ch a tan h t cân n ng 2,516 gam và 1,12 lít h n h p khí D ( ktc) g m NO và NO2. T kh i

mol/l c a HNO3 và tính kh i l ng mu i khan thu
c
c a h n h p D so v i H2 là 16,75. Tính n ng
khi cơ c n dung d ch sau ph n ng.
A. 0,65M và 11,794 gam.

B. 0,65M và 12,35 gam.

C. 0,75M và 11,794 gam.

D. 0,55M và 12.35 gam.

25