luyện tập hóa 8 chủ đề tính theo Công thức hóa học

Ngày soạn 2/12/2014
LUYỆN TẬP
BÀI TẬP TÍNH THEO CÔNG THỨC HÓA HỌC:
I) Mục đích yêu cầu:
1. Kiến thức: HS nám chắc kiến thức đã học về các bước tính theo công
thức hóa học.
2. Kĩ năng: Vận dụng thành thạo vào trong quá trình làm bài tập
II) Lên lớp:
1. Ổn định
2. Luyện tập
I. Tính % về khối lượng của nguyên tố trong hợp chất A
x
B
y
hoặc A
x
B
y
C
z
1. Cơ sở lí thuyết :
Cách giải : - Tìm khối lượng mol phân tử A
x
B
y
hoặc A
x
B
y
C
z

- Áp dụng công thức :
%A= x.M
A
M
AxBy
x100% ;
%B = y.M
B
M
AxBy
x 100%
2. Bài tập vận dụng :
Đề bài : Tính thành phần % khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất CaCO
3
Bài giải
- Tính khối lượng mol: M
CaCO3
= 40 + 12 + (16.3) = 100 (gam)
- Thành phần % về khối lượng các nguyên tố:
%Ca = 40100 x 100% = 40 %
% C = 12100 x 100% = 12 %
% O = 3.16100 x 100% = 48 % hoặc %O = 100 - ( 40 + 12 ) = 48%
II. Tính khối lượng của nguyên tố trong a (gam) hợp chất A
x
B
y
hoặc A
x
B
y

C
z
1. Cơ sở lí thuyết :
Cách giải : - Tìm khối lượng mol phân tử A
x
B
y
hoặc A
x
B
y
C
z
- áp dụng công thức :
m
A
= x.M
A
M
AxBy
x a ;

m
B
= y.M
B
M
AxBy
x a

hoặc m
B
= a - m
A
2. Bài tập vận dụng :
Đề bài : Tính khối lượng của nguyên tố Na và nguyên tố O trong 50 gam Na
2
CO
3
Bài giải :
Tính khối lượng mol: M Na
2
CO
3
= 2. 23 + 12 + 16.3 = 106 gam
m
Na
= 2.23106 x 50 = 21,69 gam
m
O
= 3.16106 x 50 = 22,64 gam
III. Tìm công thức hóa học :
1. Bài tập tìm nguyên tố :
a. Cơ sở lí thuyết :
Dựa vào cơ sở lí thuyết, dữ kiện đề bài cho để tính khối lượng mol của nguyên
tố từ đó xác định được nguyên tố cần tìm.
b. Bài tập vận dụng :
Đề bài: Oxit của kim loại R ở mức hóa trị thấp chứa 22,56% Oxi và cũng của kim
loại đó ở mức hóa trị cao chứa 50,48% Oxi. Hãy xác định kim loại R.
Bài giải

Đặt công thức 2 oxit là R
2
O
x
và R
2
O
y.

Ta có tỉ lệ: 16x2R = 22,5677,44 (I)

16y2R = 50,4849,62 (II)
Từ (I) và (II) => xy = 13,5
Nếu : x = 1 → y = 3,5 ( loại )
x = 2 → y = 7
Hai oxit đó là RO và R
2
O
7
Trong phân tử RO , oxi chiếm 22,56% nên : 16R = 22,5677,44
Suy ra : R = 54,92 ≈ 55
Vậy R là Mn
2 . Bài tập xác định công thức phân tử của hợp chất vô cơ :
Xác định công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần % các nguyên tố
hoặc tỉ lệ khối lượng các nguyên tố:
a. Cơ sở lí thuyết :
- Nếu đề bài không cho dữ kiện M ( khối lượng mol )
. Gọi công thức cần tìm : A
x
B

y
hoặc A
x
B
y
C
z
( x, y, z nguyên dương)
. Tỉ lệ khối lượng các nguyên tố :
x : y : z = %AM
A
: %BM
B
: %CM
C
hoặc = mAM
A
: mBM
B
: mCM
C

= a : b : c ( tỉ lệ các số nguyên,dương )

Công thức hóa học : A
a
B
b
C
c

- Nếu đề bài cho dữ kiện M
. Gọi công thức cần tìm : A
x
B
y
hoặc A
x
B
y
C
z
( x, y, z nguyên dương)
. Ta có tỉ lệ khối lượng các nguyên tố :
M
A
.x%A = M
B
.y%B = M
C
.z%C = M
AxByCz
.100
. Gii ra tỡm x, y, z
Chỳ ý : - Nu bi khụng cho d kin M : t t l ngang
- Nu bi cú d kin M : t t l dc
b. Bi tp vn dng :
bi 1 : Mt hp cht cú thnh phn % v khi lng cỏc nguyờn t : 70%Fe,
30%O .Hóy xỏc nh cụng thc húa hc ca hp cht ú.
Bi gii :
Chỳ ý: õy l dng bi khụng cho d kin M

Gi cụng thc hp cht l : Fe
x
O
y
Ta cú t l : x : y = 7056 : 3016

= 1,25 : 1,875
= 1 : 1,5 = 2 : 3
Vy cụng thc hp cht : Fe
2
O
3
Phần I: Công thức hóa học và tính theo công thức hóa học.
I. Lập công thức hóa học của hợp chất khi biết hóa trị.
- Nguyên tắc: Hóa trị của nguyên tố này là chỉ số của nguyên tố kia (hoặc nhóm nguyên tử
kia).
Nguyên tố: A B Công thức A
X
B
Y
Hóa trị ca A l a , húa tr ca B l b
Bài tập 1: Lập công thức hóa học của các oxit tạo bởi các nguyên tố: K, Al, Fe, Cu, Mg, Na, Zn,
C, S, P với nguyên tố oxi. Gọi tên các chất đó ?
Bài tập 2: Lập công thức hóa học của các hợp chất tạo bởi các nguyên tố: K, Al, Ba, Cu, Fe, Na
với nhóm nguyên tử (OH). Gọi tên các hợp chất vừa lập đợc ?
Bài tập 3: Lập công thức hóa học của các hợp chất tạo bởi các nguyên tố: K, Al, Ba, Cu, Fe, Na
với nhóm nguyên tử (NO
3
), (SO
4

), (PO
4
), (CO
3
). Gọi tên các hợp chất vừa lập đợc ?
II. Tính thành phần % theo khối lợng của các nguyên tố trong hợp chất A
x
B
y
.

%100.
.
%100.%,%100.
.
%100.%
yxyxyxyx
BA
B
BA
B
BA
A
BA
A
M
yM
M
m
B

M
xM
M
m
A ====
- Trong đó:
BA,%%
là phần trăm theo khối lợng của các nguyên tố A, B trong A
x
B
y
.
m
A
, m
B
là khối lợng của nguyên tố A, B trong A
x
B
y
.

yx
BABA
MMM ,,
là nguyên tử khối và phân tử khối của A, B, A
x
B
y
.

Bài tập 1: Tính thành phần phần trăm theo khối lợng của các nguyên tố trong các hợp chất
sau:
a. NaCl b. FeCl
2
c. CuSO
4
d. K
2
CO
3

Bài tập 2: Cho các oxit sắt sau: FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
. Hãy so sánh hàm lợng sắt có trong các oxit
trên ?
Bài tập 3: Co các chất: CuO, CuS, CuCO
3
, CuSO
4
, CuCl
2
. Hãy so sánh hàm lợng đồng có trong
các hợp chất trên ?
III. Lập công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần phần trăm (%) về khối lợng

các nguyên tố.
1. Bài tập tổng quát: Cho một hợp chất gồm 2 nguyên tố A và B có tỉ lệ % về khối lợng các
nguyên tố trong hợp chất là %A và %B. Tìm công thức của hợp chất ?
2. Phơng pháp giải: Gọi công thức hóa học của hợp chất hai nguyên tố có dạng A
x
B
y
(3 nguyên
tố có dạng A
x
B
y
C
z
).
- Từ công thức ở phần (II ở trên) ta có:

%100.
.%
%100.
.
%
%100.
.%
%100.
.
%
B
BA
BA

B
A
BA
BA
A
M
BM
y
M
yM
B
M
AM
x
M
xM
A
yx
yx
yx
yx
==
==
Công thức của hợp chất.
Hoặc
BA
M
B
M
A

yx
%
:
%
: =
(Tỉ lệ số nguyên tối giản) Công thức đơn giản của hợp chất
3. Bài tập vận dụng:
Bài tập 1: Xác định các công thức hóa học của các oxit sau:
a. Biết phân tử khối của oxit là 80 và thành phần %S = 40%.
b. Biết thành phần %Fe = 70% và phân tử khối của oxit là 160.
Bài tập 2: Xác định công thức phân tử của các hợp chất sau:
a. Hợp chất B có thành phần phần trăm của các nguyên tố là 39,32%Na, 25,54%C, 28,07% O
và khối lợng mol của hợp chất là 142.
b. Hợp chất A có khối lợng mol là 152 và phần trăm theo khối lợng của các nguyên tố là
36,84%Fe, 21,05%S, 42,11%O.
IV. Lập công thức hóa học dựa vào tỉ lệ khối lợng của các nguyên tố.
1. Bài tập tổng quát: Cho một hợp chất gồm 2 nguyên tố A và B có tỉ lệ về khối lợng là a : b hay








=
b
a
m
m

B
A
. Tìm công thức của hợp chất ?
2. Phơng pháp giải: Gọi công thức hóa học của hợp chất hai nguyên tố có dạng A
x
B
y
. (Ta phải
tìm chỉ số x, y của A và B Tìm tỉ lệ x : y x, y).
Trong hợp chất A
x
B
y
ta có: m
A
= M
A
.x và m
B
= M
B
.y
Theo bài ta có tỉ lệ:
oxitCTHH
bM
aM
y
x
b
a

yM
xM
m
m
A
B
B
A
B
A
===
.
.
.
.
( Tỉ lệ
y
x
là số nguyên
tối giản).
3. Bài tập vận dụng:
Bài tập 1: Một oxit của nitơ có tỉ lệ về khối lợng của nitơ đối với oxi là 7 : 20 . Tìm công thức của
oxit ?
Bài tập 2: Phân tích một oxit sắt ngời ta thấy cứ 7 phần khối lợng sắt thì có 3 phần khối lợng oxi.
Xác định công thức của oxit sắt ?
Bài tập 3: Xác định công thức hóa học của một oxit nhôm biết tỉ lệ khối lợng của 2 nguyên tố
nhôm và oxi là 4,5 : 4.
Phần I: Công thức hóa học và tính theo công thứ hóa học.
I. Lập công thức hóa học của hợp chất khi biết hóa trị.
- Nguyên tắc: Hóa trị của nguyên tố này là chỉ số của nguyên tố kia (hoặc nhóm nguyên tử

kia).
Nguyên tố: A B Công thức A
X
B
Y
Hóa trị ca A l a , húa tr ca B l b
Bài tập 1: Lập công thức hóa học của các oxit tạo bởi các nguyên tố: K, Al, Fe, Cu, Mg, Na, Zn,
C, S, P với nguyên tố oxi. Gọi tên các chất đó ?
Bài tập 2: Lập công thức hóa học của các hợp chất tạo bởi các nguyên tố: K, Al, Ba, Cu, Fe, Na
với nhóm nguyên tử (OH). Gọi tên các hợp chất vừa lập đợc ?
Bài tập 3: Lập công thức hóa học của các hợp chất tạo bởi các nguyên tố: K, Al, Ba, Cu, Fe, Na
với nhóm nguyên tử (NO
3
), (SO
4
), (PO
4
), (CO
3
). Gọi tên các hợp chất vừa lập đợc ?
II. Tính thành phần % theo khối lợng của các nguyên tố trong hợp chất A
x
B
y
.

%100.
.
%100.%,%100.
.

%100.%
yxyxyxyx
BA
B
BA
B
BA
A
BA
A
M
yM
M
m
B
M
xM
M
m
A ====
- Trong đó:
BA,%%
là phần trăm theo khối lợng của các nguyên tố A, B trong A
x
B
y
.
m
A
, m

B
là khối lợng của nguyên tố A, B trong A
x
B
y
.

yx
BABA
MMM ,,
là nguyên tử khối và phân tử khối của A, B, A
x
B
y
.
Bài tập 1: Tính thành phần phần trăm theo khối lợng của các nguyên tố trong các hợp chất
sau:
a. NaCl b. FeCl
2
c. CuSO
4
d. K
2
CO
3

Bài tập 2: Cho các oxit sắt sau: FeO, Fe
2
O
3

, Fe
3
O
4
. Hãy so sánh hàm lợng sắt có trong các oxit
trên ?
Bài tập 3: Co các chất: CuO, CuS, CuCO
3
, CuSO
4
, CuCl
2
. Hãy so sánh hàm lợng đồng có trong
các hợp chất trên ?
III. Lập công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần phần trăm (%) về khối lợng
các nguyên tố.
1. Bài tập tổng quát: Cho một hợp chất gồm 2 nguyên tố A và B có tỉ lệ % về khối lợng các
nguyên tố trong hợp chất là %A và %B. Tìm công thức của hợp chất ?
2. Phơng pháp giải: Gọi công thức hóa học của hợp chất hai nguyên tố có dạng A
x
B
y
(3 nguyên
tố có dạng A
x
B
y
C
z
).

- Từ công thức ở phần (II ở trên) ta có:

%100.
.%
%100.
.
%
%100.
.%
%100.
.
%
B
BA
BA
B
A
BA
BA
A
M
BM
y
M
yM
B
M
AM
x
M

xM
A
yx
yx
yx
yx
==
==
Công thức của hợp chất.
Hoặc
BA
M
B
M
A
yx
%
:
%
: =
(Tỉ lệ số nguyên tối giản) Công thức đơn giản của hợp chất
3. Bài tập vận dụng:
Bài tập 1: Xác định các công thức hóa học của các oxit sau:
a. Biết phân tử khối của oxit là 80 và thành phần %S = 40%.
b. Biết thành phần %Fe = 70% và phân tử khối của oxit là 160.
Bài tập 2: Xác định công thức phân tử của các hợp chất sau:
a. Hợp chất B có thành phần phần trăm của các nguyên tố là 39,32%Na, 25,54%C, 28,07% O
và khối lợng mol của hợp chất là 142.
b. Hợp chất A có khối lợng mol là 152 và phần trăm theo khối lợng của các nguyên tố là
36,84%Fe, 21,05%S, 42,11%O.

IV. Lập công thức hóa học dựa vào tỉ lệ khối lợng của các nguyên tố.
1. Bài tập tổng quát: Cho một hợp chất gồm 2 nguyên tố A và B có tỉ lệ về khối lợng là a : b hay








=
b
a
m
m
B
A
. Tìm công thức của hợp chất ?
2. Phơng pháp giải: Gọi công thức hóa học của hợp chất hai nguyên tố có dạng A
x
B
y
. (Ta phải
tìm chỉ số x, y của A và B Tìm tỉ lệ x : y x, y).
Trong hợp chất A
x
B
y
ta có: m
A

= M
A
.x và m
B
= M
B
.y
Theo bài ta có tỉ lệ:
oxitCTHH
bM
aM
y
x
b
a
yM
xM
m
m
A
B
B
A
B
A
===
.
.
.
.

( Tỉ lệ
y
x
là số nguyên
tối giản).
3. Bài tập vận dụng:
Bài tập 1: Một oxit của nitơ có tỉ lệ về khối lợng của nitơ đối với oxi là 7 : 20 . Tìm công thức của
oxit ?
Bài tập 2: Phân tích một oxit sắt ngời ta thấy cứ 7 phần khối lợng sắt thì có 3 phần khối lợng oxi.
Xác định công thức của oxit sắt ?
Bài tập 3: Xác định công thức hóa học của một oxit nhôm biết tỉ lệ khối lợng của 2 nguyên tố
nhôm và oxi là 4,5 : 4.