Giáo trình MD03 trồng và chăm sóc hoa đồng tiền

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN




GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
TRỒNG VÀ CHĂM SÓC HOA
ĐỒNG TIỀN

MÃ SỐ: MĐ03
NGHỀ: TRỒNG HOA HUỆ, LAY ƠN, ĐỒNG
TIỀN, HỒNG MÔN
Trình độ: sơ cấp nghề

Hà Nội, năm 2014


1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liu này thuc loi sách giáo trình nên các ngun thông tin có th c
phép dùng nguyên bn hoc trích dùng cho các m o và tham kho.
Mi mch lc hoc s dng vi m
thiu lành mnh s b nghiêm cm.
MÃ TÀI LI3

2
LỜI GIỚI THIỆU
Nh trng hoa phát trin khá mnh  nhi
Ngh trng hoa có hiu qu kinh t i các ngành ngh nông nghip
khác nu nm bu th ng và yêu cu k thut canh tác tng loài
hoa. Nhng nhu cu hc tp, ging dm ca ngh trng
hoa hung tin, hng môn; nhóm biên s
yêu co, thc tin sn xut ca tng loi hoa, nhu cu ci hc và bn
cht công vic  biên son b giáo trình này.
B giáo trình dy ngh ng hoa hu ng tin, h gm 5
quyn: Quyn 1- n b trng hoa hung tin, hng
môn, Quyn 2- Quyn 3-
ng tin, Quyn 4- 

Trng môn, Quyn 5- ch và bo
qun hoa.
Giáo trình     giúp các hc viên có
c nhng kin thc, k n v 
 ng tin 
.
c chia làm 4 bài:
Bài 1 Yêu cu ngoi cnh và nh thm trng
Bài 2 Nhân ging ng tin
Bài 3 
Bài 4 Phòng tr dch hi
 t chc cán b - B Nông nghip và Phát
tring ngh Công ngh và Nông lâm Bc B, các h
 sn xut và kinh doanh hoa  nhi
ki c giáo trình này.
Tuy nhiên, trong quá trình biên so không tránh khi nhng
t. Rc s n quý
báu, ca hng thnh giáo trình, các nhà khoa hc, cán b k thut trong
ngành và các thành viên có liên quan, v n giáo
trình hoàn thin vào s nghio ngh cho nông dân nói riêng
và s phát trin ca ngh Trng hoa nói chung.
Nhóm biên soạn
1.  Ch biên
2. 
3. 

3
MỤC LỤC
ĐỀ MỤC TRANG
 2

 3
 8
 8
1.1 8
1.2. Ánh sáng 8
 8
 9
 10
 11
 11
 12
 12
 14
 15
 15
 15
 15
 15
 16
 18
1.1.5. Duy trì cây 18
 19
1.1.6. Ra ngôi cây con 19
1.2. Tách cây 21
 22
 22
 22
 22
 22
 23

3.3. Bón phân 23
 23
 23
 24
 24
 24
 26

4
 26
 27
 27
 28
 30
 30
 30
 31
 31
 31
2.1.1. T 31
2.1.2. T 34
2.1.3. T 43
 43
 43
 43
 44
 46
2.4. Bón phân 51
 51
 51

 53
2.4.2. Bón phân 61
 70
 70
3.2. Thông gió trong nhà che 71
 71
 72
 73
gió trong nhà che 74
 74
 75
 76
Bài 4:  77
 77
 77
 77
 78
 79
 80
 80

5
 82
 83
 83
 84
 84
 84
 85
  85

 85
c và sinh thái 86
 86
 litura) 87
 87
 88
 90
 91
 91
 91
 92
( Botryis cinerea) 93
 93
 94
 95
 95
 96
( Pythium aphanidermatum) 97
 97
 98
 98
 98
 99
 100
 100
 101
 101
 102
 103
 103

 103
 104
 105

6
 105
 105
4.2. Bài 2.  106
 106
 107
 107
 107
 108
 108
 109
4.3.6. Bài tp thc hành s c cho hoa  109
4.3.7. 
 111
4.3.8. Bài tp thc hành s ng tin 113
4.3.9.  114
4.33 115
4.33 116
 117

117

119
 120
5.1. Bài 1:  120
  120

5.2. Bài 2:  121
 121
 126
 127

7
MÔ ĐUN TRỒNG VÀ CHĂM SÓC HOA ĐỒNG TIỀN
Mã mô đun: MĐ 03
Giới thiệu mô đun
Nn pháp k thu
i ph bi
n pháp phòng tr. ng th thng
các bài tp, bài thc hành cho tng bài dy và 
dung trong 


. Hc viên thc hic
ng tin  thu.

8
Bài 1: Yêu cầu ngoại cảnh và xác định thời điểm trồng

Mục tiêu:
- c yêu cu khí hi vng tin;
- c thi v trng tin phù hp vu kin t nhiên.
A. Nội dung
1. Yêu cầu ngoại cảnh của cây hoa đồng tiền
1.1. Nhiệt độ
Nhi là mt trong nhng yu t quan trng nht quynh s ng,
phát trin, n hoa và chng ti các ging tic

trng hiu mát m, nhi  cây phát trin tng t
15  25
0
C. Nhi  ra hoa là 22
0
C, lá nõn m là 22  25
0
C. Tuy nhiên
cây có th chc nhi t 13  32
0
C, mt s ging chu nhi 
 40
0
C.
Nu nhi i 15
0

0
C kéo dài cây s ng chm,
thi gian ra hoa kéo dài dt b ging thi hoa nh, b bin
dng, màu sc nht nht, nht là  nhi quá thp hoc quá cao ( nhi <12
0
C
và >35
0
C).
1.2. Ánh sáng
ng ti cây s ng và phát
trin t bn ánh sáng quá mnh s làm gim
 quang hp. Bi vy vào mùa n u

khi ánh sáng và bc x mt tri 70% s nh
ng, phát trin và ra hoa ca cây. Vì vy, cn phi thit
k i trng tin  c nhiu ánh sáng nht.
1.3. Ẩm độ
ng tin là cây trng cn không chng thi có sinh khi
ln, b lá to, tiêu hao nhic, do vu h t t 60 -
 m không khí t 55 - 65% thun lng ti m tt
s góp phn làm cung hoa kéo dài.
u ánh sáng,  ng b nhim bnh, nên cn
gi m  m ti 
i cn duy trì khong 70 - i không khí ph


9
Tu vào tng và phát trin ca cây, cn có nhu cu v
 i vi cây con khi mi trng thi  khong 90 -
95%. Khi cây ln dn nhu cu v  thng 80% (4  6 tun). Vào
n ra hoa  khoc bit vào thi gian thu hoch cn 
va ph ng trên các vt ct, gây thi hoa và sâu bnh phát sinh
phát trin.
Trng tin nht thit phi có mái che trong v  gây hng
 m cao d phát sinh các loi bnh.
1.4. Đất, giá thể
ng tii kht khe v  thâm canh có hiu qu
cn chú ý mt s m sau:
ng tin thích hp vp, nhiu mùn, thoáng khí, kh 
c tt, không b  tt nht tht pha
cát.
t trng tin cc tt, mc ngm thp và nh. Mc
c ngc, r cây d b thi và b bnh, nên cn h thng

c tc sâu t 0,7  1m và lên lung cao,
tuyi không trng  
 ng t 5,5 - 6,5, pH ti thích t 6  6,5.


Hình 3.1.1: Máy o pH cm tay
Nt kim có th bón phân ch gim th tchua

10
bón b  u ti t tht nng h tru,
lá cây m  t cát gi t gi m cao không
thích hp cho trng tin.
1.5. Dinh dưỡng đối với cây hoa đồng tiền
1.5.1. m
m có tác dng phát trin ca cây. Thim
ng kém, phát dc nhanh, cây nh, ra hoa nhanh, chng hoa kém,
lá b vàng, cung hoa nh, cây có th ngng, d b t.
Thng thân lá mng, mm yu, d b , ra hoa
mu không ra hoa, mi gia thân lá và hoa, sâu bnh d phát
trin.
ng tin cm t lúc cây nh n khi cây phân hóa mm hoa. Có th
m cùng vi phân h i.
1.5.2. Lân
Tt c các b phn cng tiu cn lân, lân giúp b r phát trin
mnh, cây con khe, t l sng cao, thân cng, hoa bn, màu sp.
Thiu lân lá già, lá xanh tím, màu tím t mép lá lan dn vào phía trong mt lá,
hoa t nh, cung hoa ngn, ít hoa, chóng tàn, màu sc nht nht, kh ng
chu kém.
Cây cn lân nhn hình thành n và hoa. Do lân phân gii chm
 bón lót,còn l thúc cùng vm và kali.

Nt trung tính, nhit chua dùng phân lân nung
cht chua mn dùng Apatit.
1.5.3. Kali
Kali có rt nhing tin noc lúc ra hoa. Kali giúp cho cây
ng tính chu rét, chu hn, chu sâu bnh.
Nu thiu chóp lá già vàng và ch phn tht lá gia
y, cung hoa mc, màu sc hoa
nht nht, cánh mm, hoa chóng tàn.
ng tin cn kali vào thi k kt n và n hoa. Có th s dng kali  các
dng khác nhau (chú ý nu dùng sulfat kali phi bón thêm vôi b khc pht
chua).
1.5.4. Can xi
ng ti u hn, hn ch tác dc ca các
axít hng gi t.
Thiu canxi trên lá non xut hin nhm màu xanh nht, nghiêm trng

11
ng b chc trng thái
ng, cung hoa mc.
i dng vôi bt.
1.5.5. Các nguyên t ng
Ngoài các yu t trên, mt s nguyê t 
rt cc b sung qua phân hsinh, phân bón lá.
ng khi thiu Mg: lá giòn, cong queo, thm chí bi, cung lá
dài, gân lá non g lên, s ra hoa b c ch.
Thiu Fe: lá có màu vàng nht, gân trng.
Thiu Cu: lá non b gy, cong, cây bu khô t t c cây.
2. Xác định thời điểm trồng
2.1. Nhu cầu thị trường
ng tin là loi hoa có sng và giá tr cao.  u kin thích hp có th

i, hài hòa, màu s
phú, giá tr thm m cao, nên hin nay hoa ng tin là 1 trong 10 loi hoa tiêu th
nhiu nht trên th gii.
Vi màu sc rt phong phú thích hp cho vic sn xut hoa ct cành, trng
chu, trc bit là trong dp ty, hoa
ng tic trng ph bi phc v cho nhu c
và trong nhng ngày giáp Tt.


Hình 3ng tin trng trên lip ct cành


12

Hình 3ng tin trng trong chu

2.2. Xác định thời điểm trồng
ng tin có th trp nht là v xuân
(trng tháng 3 ) và v i vng tin trng trong chu
thích hp nht là  v  thu hoch vào dp T

B. Câu hỏi và bài tập thực hành
1. Câu hỏi:
Ch l
1.1. Nhi thích hi vng tin là:
a. 15  20
0
C
b. 18  25
0

C
c. 25  30
0
C
d. 30  35
0
C
 t thích hp cho s ng, phát trin cng tin:
a. 45  55%.
b. 55  65%.
c. 60  70%.
d. 75  85%.

13
1.3. Lot thích hp nh trng tin là:
t sét.
t tht pha cát.
t tht nng.
d. C 
 pH ti thích t ng ting và phát trin là:
a. 6  6,5.
b. 6,0  7.0.
c. 6,5  7,0.
d. 5,0  6,0.
ng tin cm nhn nào:
a. Khi cây còn nh.
b. Khi cây ra hoa.
c. Khi cây nh n khi phân hóa mm hoa.
d. Khi thu hoch.
ng tin cn lân nhn nào:

a. Khi cây còn nh.
b. Khi cây ra hoa.
c. Khi cây nh n khi phân hóa mm hoa.
d. Khi hình thành n và hoa.
ng tin cn kali nhn nào:
a. Khi cây còn nh.
b. Khi kt n và n hoa.
c. Khi cây nh n khi phân hóa mm hoa.
d. Khi hình thành n và hoa.
1.8. Nhu cng tin?
1.9. Thi v trng tin?
2. Bài tập thực hành:
2.1. Bài thực hành số 3.1.1. ng.

14
C. Ghi nhớ:
- Yêu cu ngoi ci vng tin.
- i vi cây ng tin.
- Thm trng tin.

15
Bài 2: Nhân giống hoa đồng tiền
Mục tiêu:
- ng;
- Thc hing ph bin;
- m bng và v ng
A. Nội dung
1. Nhân giống vô tính
K thut nhân ging ng ting bng cách tách cây con và
gieo ht, tuy nhiên các  mt s hn ch: nu nhân ging bng

ht thì ht ging tin rt và ht mau b mt sc ny mm trong thi
gian ngn; còn nhân ging bng tách chi nhánh thì h s nhân ging thp và kh
 bnh cao. Hin nay công ngh nhân ging hii b
cy mô (invitro) s khc ph mt cá th có th nhân
n vài triu cây con sch bnh.
1.1. Nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào (invitro)







n trong quy trình nhân ging tin b
1.1.1. To ngun vt liu khu
- La chn các cá th ng phát trin tt t qun th c la chn
t c.
- Trng vào trong chu vi nn giá th là tr hn ch t l nhim bnh
y.
- Sau 2  3 tun có th tin hành lng c nuôi cy khi
cây nh, phát trin bìng.
- Thi gian ly mu t n 10 gi sáng trong nh m
trong không khí không quá cao hoc quá thp (khong 75  80%).
1.1.2. Kh
To vt
liu khi
u


Kh trùng

to mu sch
Tái sinh cm
chi
đầ



u
To cây hoàn
chnh
Duy trì cây
Nhân nhanh
cm chi
Ra ngôi cây
con

16
- Mu ly v cn bóc các lá ngoài, lng khe mnh, ra sch
bc chy, ra li bc c
kh trùng.
- Dùng cn 70% ngâm m kh  và ra li mu
bc ct 3 ln.
- Pha dung dch Canxihypocholorid 15% hoc s dng dung dch Javen 10%
 kh trùng sch trong thi gian 15 phút
- Vt mu và ra sch 5 ln bc ct vô trùng.


Hình 3.2.1. Nh cây sau khi to vt
liu khu 2  3 tun
Hình 3.2.2. Tách lá lnh sinh

ng ngn

-
m chi.
- Mc khy th thm
khô b mt các mu.
-  ng và chi nách ng kính khong 5mm
ng phù hp.
- c s dng MS có b sung
saccharose 3%, agar 9 g/lít, chng BA 0,7 mg/lít   pH= 5,8.
- t mu sau khi cy vào chai, l, ng nghim hay bch niong có sn môi
n hunh quang có 2000  3000lux.
- ng s phát trin và tc nhiu cm chi
vc khác nhau.

17


Hình 3.2.3. Cy mu vào môi
ng to chi
Hình 3.2.4. Cm chi hình thành
sau 3 tháng


 

(Stock)




  
  

A
Na
2
 EDTA
FeSO
4
.7H
2
O
7.45
5.57
5
B
NH
4
NO
3
KNO
3

82,5
95,0
20

C
H

3
PO
3

KH
2
PO
4
KI
Na
2
MoO
4
.2H
2
O
CoCl
2
.6H
2
O
1,24
34,00
0,166
0,050
0,005


5
D

MgSO
4
.7H
2
O
MnSO
4
.4H
2
O
ZnSO
4
.7H
2
O
CuSO
4
.5H
2
O
74,00
4,46
1,72
0,005

5
E
CaCl
2
.2H

2
O
88,00
5
F
Thiamine.HCl
0,02
5

18
G
NAA
0,10
1
H
Kinetin
0,40
0,5


- n thành nhiu cm chi thì các chi này cn phc
 nhân nhanh.
- Các cm chi nh   c 5 -  c tách ra và cy lên môi
ng MS có b sung saccharose 3%, agar 9 g/lít, cht kíng BA
0,5 mg/lít và GA3 0,1mg/lit   t trong các bình tam giác.
- Cm chi phát trin tt thì sau 2 tháng s c t-. Các
chi, cm chi phát trin mnh s cho thy các cây con có màu xanh non, lá thng
c cây t 30 - 40mm.

Hình 3.2.5. Tách cm ch
ng nhân nhanh cm chi
Hình 3.2.6. Chc 30 
40mm
1.1.5. Duy trì cây
-    c c   ng nhân gi    c 30 -
c cy chuyng MS có b sung saccharose 3%, agar 9
g/lít, chng BA 0,1 mg/lít và GA3 0,3 mg/lit   
duy trì s phát trin ca cây.
- Sau 1 tháng cây con phát trin mnh, lá có màu xanh non, thng và có kích
c t 40 - t yêu cu.

19

Hình 3.2.7. Chi c 40  60mm
1.1.6. To cây hoàn chnh
-     c t 40 - 60mm s c cy chuyn tip sang môi
ng duy trì s phát trin ca cây và to r MS có b sung saccharose 3%, agar 9
g/lít, NAA 0,3 mg/lít, than hot tính 2g/lít   pH = 5,8.
-          ng tin s   c 7 -
 b r m bo tiêu chu 

Hình 3.2.8. Cây hoàn ch tiêu chun ra ngôi

1.1.6. Ra ngôi cây con
- 


20
- t chiu cao 4 - 6cm, có t 5   b r (dài r 2 

3cm) có th tin hành ra ngôi.
- c ra ngôi cây con bao gm:
* Xử lý cây in vitro trước khi ra ngôi:
+ 
 


* Giá thể:

               
trùng.
t sch, phân chung hoai
        t sch chim 80% còn các thành phn khác
chim 20%).
 
* Kỹ thuật ra ngôi:

 - 1,2m, cao 20 - 
- 40cm.
 - 15cm.
 
7cm và cây cách cây 5cm.
+ Ra ngôi trên khay: 
 

 
Chú ý: 



21


Hình 3.2.9. Cây 

1.2. Tách cây
- n nay vc s d
này có nhing có h s nhân thu,
m bo chng, cây nhanh b thoái hóa
- Cách thc tách cây:
 bt dùng tay
+ Dùng dao sc nh nhàng tách tng thân ra sao cho không b t r và mi
thân cây mi phi mang ít nhn 2 r tr lên.
+ Trng cây tách trc tip xung giá th trng.



Hình 3.2.11. Tách cây
Hình 3.2.12. Trng cây sau khi tách

22
2. Nhân giống hữu tính
Nhân ging hu tính hoa hng môn hin nay ít s dng trong công tác nhân
ging vì t l phân ly rng hu tính ch c thc hin
trong công tác chn ging.
2.1. Cấy hạt trong môi trường nuôi cấy mô
Thu h ng nuôi cy nhân to nhm to ra mt s ng
cây ging nhnh phc v công tác chn lc ging cây trng, công vic này bao
gc:

- Chn cây tt có hoa ln và gi n già và khô
- Ly ht khô trên hoa (ht nh t ci)
- Hc x c cng MS có b sung 30g/l
sucrose, 8g/l agar, 1mg/l indole-3-acetic acid (IAA).
- Cây trong ng nghit chiu cao 5 - 7 cm, có khong 3 cp lá vi b
r tt s c rút ra khi ng nghim, ra sch agar và x lý qua thuc tr nm.
- Trng cây vào giá th trn sn trong khay xp gt sch, than
bùn, phân chut sch chim 50% còn
các thành phn khác chim 50%).
- H m
- Thi gian t khi cn khi ra ngôi khong 1  1,5 tháng, thi gian ra ngôi
n khi trng khong 25  30 ngày.
2.2. Gieo hạt trực tiếp trên giá thể
- Chn cây tt có hoa ln và gi n già và khô
- Ly ht khô trên hoa (ht nh t ci)
- Gieo ht trc tip trong giá th trn sn trong khay xp (t sch,
phân chut sch chim 80% còn các
thành phn khác chim 20%.
- H m
- Thi gian t n hình thành cây con hoàn ch tiêu chu
trng khong 2 tháng.
3. Chăm sóc cây con
3.1. Che giảm ánh sáng
- 
2


23
- 
 12.000lux.

- - 2m.
3.2. Tưới nước
- 


- 
- - 65%.
- t.
3.3. Bón phân
- 


3.4. Phòng trừ sâu bệnh
-  


 7 ngày phun

- 

- - -
20ml/bình 8 lít.
 - 

3.5. Tiêu chuẩn cây xuất vườn


- 
- - 18cm và có 4 - 6 lá
- - 4cm

24






3.6. Bứng cây và bao gói
- 

- 
1 bó.
- 
   

- 


B. Câu hỏi và bài tập thực hành
1. Câu hỏi:
1.1. K ng tin hin nay?
1.2. K  n nhân ging bng nuôi cy mô t bào  ng
tin?
1.3. Nêu các kh
2. Bài thực hành số 3.2.1: Ra ngôi cây con sau nuôi cy mô
C. Ghi nhớ:
ng tin hin nay ch s d
nhân ging nuôi cy mô t ng ca cây.