BÀI THỰC HÀNH VẬT LÍ 10

Họ và tên: Nguyễn Thị Huyền Trang
Lớp: 10C
Ngày 16 tháng 4 năm 2011
Tên bài thực hành: Xác định hệ số căng bề mặt của chất
lỏng
1. Trả lời câu hỏi:
a/ Nêu ví dụ về hiện tợng dính ớt và hiện tợng không dính ớt của chất lỏng?
* Hiện tợng dính ớt nh: nớc ma rớt trên lá chuối, lá khoai, có diện tích tiếp xúc
bề mặt lớn.
* Hiện tợng không dính ớt nh: nớc rơi trên lá môn, lá sen, lông vịt, Nớc ở đây
vo tròn lại, diện tiếp xúc bề mặt nhỏ hơn.
b/ Lực căng bề mặt là gì? Nêu phơng pháp dùng lực kế xác định lực căng bề mặt
và xác định hệ số căng bề mặt? Viết công thức thực nghiệm xác định hệ số căng bề
mặt theo phơng pháp này?
* Một phân tử chất lỏng tác dụng với nhau một lực hút có xu hớng về bên trong
lòng chất lỏng nên tổng hợp lực các phân tử phía bên trong lòng chất lỏng bằng 0.
Còn các phân tử trên bề mặt chịu tác dụng của lực hút lớn hơn rất nhiều lực hút
không khí. Hợp lực tác dụng lên các phân tử trên bề mặc khác 0. Đó chính là lực
căng mặt ngoài hay còn gọi là lực căng bề mặt.
* Phơng pháp đo lực căng bề mặt và hệ số căng bề mặt :
Mặt thoáng của chất lỏng luôn có các lực căng, theo phơng tiếp tuyến với mặt
thoáng. Những lực căng này làm chonmặt thoáng của chất lỏng có khuynh hớng
co lại đến diện tích nhỏ nhất. Chúng đợc gọi là những lực căng bề mặt (hay còn gọi
là lực căng mặt ngoài) của chất lỏng.
Có nhiều phơng pháp đo lực căng bề mặt. Trong bài này ta dùng một lực kế
nhạy (loại 0,1N), treo một chiếc vòng bằng nhôm có tính dính ớt hoàn toàn đối với
chất lỏng cần đo.
Nhúng đáy vòng chạm vào mặt chất lỏng, rồi kéo lên mặt thoáng. Khi đáy
vòng vừa đợc nâng lên trên mặt thoáng, nó không bị bứt ngay ra khỏi chất lỏng :
một màng chất lỏng xuất hiện, bám quanh chu vi ngoài và chu vi trong của vòng,
có khuynh hớng kéo vòng vào chất lỏng. Lực Fc do màng chất lỏng tác dụng vào

vòng đúng bằng tổng lực căng bề mặt của chất lỏng tác dụng lên chu vi ngoài và
chu vi trong của vòng. Do vòng bị chất lỏng dính ớt hoàn toàn, nên khi kéo vòng
lên khỏi mặt thoáng và có một màng chất lỏng căng giữa đáy vòng và mặt thoáng,
thì lực căng Fc có cùng phơng chiều với trọng lực P của vòng. Giá trị lực F đo đ-
ợc trên lực kế bằng tổng của hai lực này :
F = Fc + P
Đo P và F ta xác định đợc lực căng bề mặt Fc tác dụng lên vòng.
Giá trị lực cng bề mặt tác dụng lên một đơn vị dài của chu vi gọi là hệ số cng bề mặt
của chất lỏng. Gọi L
1
là chu vi ngoài và L
2
là chu vi trong của chiếc vòng, ta tính đợc hệ số
cng bề mặt của chất lỏng ở nhiệt độ nghiên cứu :
với D, d là đờng kính ngoài, đờng kính trong của vòng.
2. Kết quả:
Bảng 40.1:
Độ chia nhỏ nhất của lực kế : 0.001N
( )
c
1 2
F
F P
L L D d

= =
+ +
Lần đo P (N) F (N) F
c
= F - P (N)

F
c
(N)
1
4,2.10
-2
6,02.10
-2
1,82.10
-2
0,02.10
-2
2
4,2.10
-2
6,05.10
-2
1,85.10
-2
0.05.10
-2
3
4,2.10
-2
6,00.10
-2
1,80.10
-2
0
4

4,2.10
-2
6,04.10
-2
1,84.10
-2
0,04.10
-2
5
4,2.10
-2
6,01.10
-2
1,81.10
-2
0,01.10
-2
Giá trị
trung bình
4,2.10
-2
6,024.10
-2
1,824.10
-2
0,024.10
-2
a/ Tính giá trị trung bình, sai số tuyệt đối và sai số tuyệt đối trung bình của các
lực P, Fc, đờng kính D, d và ghi vào bảng1.
b/ Tính giá trị trung bình của hệ số căng bề mặt của nớc:

d/ Tính sai số tuyệt đối của phép đo :

e/ Kết quả:
= = (N/m)
( )
c
F

. D d
= =
+
.
= =