Tổng quan về phân tích thiết kế hệ thống hướng đối tượng

1
1
PHÂN TÍCH THIT K  THNG
NG I TNG
GVGD: Lê Th Bích Hng
Khoa CNTT - Trng i hc Nha Trang
Email:
2
Mc tiêu
 Trang b cho sinh viên k ng phân tích và
thit k t h thng theo hng i tng
 ng các mô hình UML
  ng công c thit k mô hình UML nh
Rational Software Architecture, Power
Designer…
 ánh giá:
 Chuyên cn: 5%
 Bài tp: 10%
 Kim tra: 25%
 Thi: 60%
2
3
Tài liu tham kho
 Phát trin h thng hng i tng vi UML
2.0 và C++ - Nguyn Vn Ba, NXB HQGHN,
2005
 Phân tích thit k ng i tng bng UML
- ng V c, NXB Giáo dc, 2002
 Trang web ca OMG: www.omg.org
 UML in a nutshell – Alhir S., O’Reilly &
Associates 1998

 …
4
Ni dung chng trình
 Chng 1: Tng quan v phân tích thit k 
thng
 Chng 2: Khái quát v UML
 Chng 3: Bi  Use Case
 Chng 4: Bi  p
 Chng 5: Mô hình ng
 Chng 6: Mô hình ng (tt)
 Báo cáo bài tp ln
3
5
Chng 1: Tng quan v phân
tích thitkhthng
6
Ni dung
 Khái quát vòng i phát trin h thng thông
tin
 Các cách tip cn phân tích và thit k 
thng
 Các khái nim c n ca hng i tng
4
7
Nhng khó khn khi phát trin
phnmm
Cha thu hiu yêu cu, hoc hiu lm
 Yêu cu thng thay i trong thi gian phát
trin.
 Yêu cu thng c miêu t ng vn bn,

dài dòng, khó hiu.
 i quân phát trin phn mm rt khó nhn
thc th áo các mi quan h ti n và
phc tp c c th hin chính xác trong
các ng dng ln.
 Kh ng nm bt các d liu phc tp ca
con ngi (ti cùng mt th m) là có hn.
8
Tintrìnhphnmm
Tin trình phn mm là phng cách sn xut
ra phn mm vi các thành phn ch u bao
m:
 Mô hình vòng i phát trin phn mm
 Các công c  tr cho phát trin phn mm
 Nhng ngi trong nhóm phát trin phn mm.
5
9

Planning

Requirements Determination

Conceptual Design

Physical Design

Construction and/or Purchase (prototype)

Conversion - old to new


Implementation

Training

Evolution - maintenance & enhancements
Analysis
Design
Implementation
Deployment
Software Development Life Cycle –SDLC
10
Nghiên cusb(Planning)
 p k hoch cho d án
 Kh ng d án
 Thit l i ng nhân viên cho vic kh ng d án
 Thit lp quan h i khách hàng
 p k hoch cho d án
 Mô t phm vi ca d án
 Chia d án thành các tác v có th thc hi c
 c lng tài nguyên, lp k hoch tài nguyên
 ánh giá ri ro
 p k hoch hi hp
 c lng s  chi phí
 Thc thi d án: giám sát tin trình trong k hoch
6
11
Nghiên cusb
Nhn bit các chc nng chính ca h thng
 ánh giá s  i ro
 Xem xét các yêu cu, các ngun tài nguyên có

th  ng
 Tho lun, xem xét các khía cnh thng mi,
phân tích kh ng li l, ánh giá m  i
ro
 Phi tr  c câu hi: “Có nên phát trin
 thng này hay không?”
12
Phân tích (Analysis)
 Xác nh yêu cu (Determining Requirement)
 Phng vn và lng nghe
 a ra các câu hi phng vn
 Câu hi Open-ended
 Câu hi closed-ended
 Xác nh tng th  thng cn làm nhng gì
  thng li các yêu cu: bng cách xây dng
mô hình x lý
 Xây dng mô hình d liu quan nim
7
13
Thitk(Design)
 Phi tr i câu hi: “H thng làm cách nào
 tha mãn các yêu cu”
 Thit k menu, form nhp, báo cáo (report)
 Thit k logic và vt lý các thành phn d liu
a h thng  o database
 Thit k các chc nng x lý ca h thng
14
Thc hin (Implementation)
 Xây dng phn mm
 Vit code theo yêu cu quy nh sn

 Vit tài liu gii thích rõ các chng trình, th c, hàm
 Kim nghim chng trình ch úng
 Th nghim h thng
 Th nghi n v
 Th nghim tích hp (tích hp nhiu thành phn)
 Th nghim toàn b  thng
 Khách hàng th nghim (v   chp nhn)
8
15
Trin khai (Deployment)
 Thc hin trin khai
 Hun luyn ngi s ng
 o các file d liu cn thit
 o trì nâng cp
 Ho ng bo trì tùy thuc vào s thay i ca
môi trng s ng
 Các h thng khác nhau có nhng m  o
trì khác nhau
16
Mô hình thác nc (Waterfall model)
Nghiên cu S 
Xácnhyêucu
Thit k quan nim
Thit k logic
Thit k t lý
Xây dng phn mm
ào to
Analysis
Design
Th nghim h thng

Implementation
Deployment
o trì-Nâng cp
9
17
Mô hình thác nc
  m
 Có vòng lp, cho phép tr  pha tr  a
cha khi phát hin li hoc khi có thay i.
  o trì: tt c các pha trong chu trình  c
vit tài liu cn thn và c kim tra trc khi
chuyn sang pha tip theo.
 Khuy m
 n phm phn mm cui cùng có th không tha
mãn nhu cu thc s a khách hàng
18
Nhng thành viên trong nhóm phát
trin PM
 Nhà phân tích (Analyst)
 Nghiên cu yêu cu ca khách hàng  nh
ngha 1 phm vi bài toán
 Nhn dng nhu cu t chc
 Xác nh nhu cu ca nhân lc
 Xác nh phng pháp và công ngh
 Thit k u trúc Database
 Nhà thit k (Designer)
 Giao din chng trình (menu, form, report)
 Quy nh các yêu cu v phn cng và phn
m
10

19
Nhng thành viên trong nhóm phát
trin PM
 Chuyên gia lnh vc (Domain Expert)
 p trình viên (Programmer)
 Ngi dùng (User).
20
Giihncahthng
11
21
Các cách tipcnphântíchhthng
 Phng pháp hng chc nng
 Phng pháp hng i tng
22
Phng pháp hng chc nng
 Phân rã các chc nng ca ngi dùng thành các
chc nng nh n
 n v nh nht gi là th c hay hàm
  thng hoàn chnh khi các chc nng cng hoàn
chnh và không c thay i theo thi gian
Chc nng chính
Chc nng con 1 Chc nng con 2
Chc nng
con 1.1
Chc nng
con 1.2
Chc nng
con 2.1
Chc nng
con 2.2

12
23
Phng pháp hng chc nng
  m
 Phân tích thit k rõ ràng
 Chng trình sáng sa d hiu
 Nh m
 Ch quan tâm n vic qun lý d liu mà h thng cn
u tr (nhp xut thông tin)
 p trung vào thông tin mà không quan tâm n nhng
gì xy ra vi thông tin và cách ho ng ca h thng
 p nhiu khó khn khi h thng thng xuyên thay i
 các nguyên tc nghip v.
 Không phù hp cho phát trin các phn mm ln
24
Phng pháp hngi tng
 Xem các thành phn trong h thng nh các
i tng ngoài i thc
 ng dng có th chia thành các thành phn
nh i là i tng, sau ó chúng c tích
p li thành ng dng
13
25
Phng pháp hngi tng
  m
  tr  ng li mã ngun
 Phù hp vi các h thng ln: Các i tng ho ng
c lp và ch thc hin hành ng khi nh c yêu
u t các i tng khác
 Gim li, tng t  thit k và phát trin phn mm

26
Các nguyên tccbnca hngi
ng
Object Orientation
Abstraction Encapsulation Modularity Hierarchy
14
27
Các nguyên tccbnca hngi tng
 Tru tng hóa (Abstraction)
 Các lp s c tru tng hóa  nhiu m  o
thành mt s  các l c k tha ln nhau
 Tính óng gói (Encapsulation) và n du thông tin
 Các i tng có th có nhng phng thc hoc
thuc tính riêng mà các i tng khác không th 
ng c
 Tính modul hóa (Modularity)
 Các bài toán s c phân chia thành nhng v 
nh n, n gin và qun lý c
 Tính phân cp (Hierarchy)
 u trúc chung ca mt h thng hng i tng là
ng phân cp theo các m  tru tng t cao n
thp
28
 Phân tích hng i tng (Object Oriented
Analysis)
 Thit k ng i tng (Object Oriented
Design)
 p trình hng i tng (Object Oriented
Programming)
Các giai on PTTK hngi tng

15
29
Giai on phân tích hngi tng
(OOA)
 Giai n phát trin mt mô hình chính xác ca vn
, có thành phn là các i tng có thc và d hiu
i vi ngi s ng
 Trong giai n này, v  c trình bày bng các
thut ng ng ng vi các i tng có thc
 Mô hình thit k  cha các thc th trong mt vn
cóthcvàginguyêncácmuhìnhvutrúc,
quan h ng nh hành vi ca chúng
30
Giai on phân tích hngi tng
(OOA)
 Ví d: i vi ví d nhà bng l, giai n phân tích
 nhn bi c các thc th nh:
 Loi tài khon: ATM (rút tin t ng), Savings (tit
kim), Current (bình thng), Fixed (u t),
 Khách hàng
 Nhân viên
 Phòng máy tính
 ng tác và quan h gia các i tng trên:
 t khách hàng mi m t tài khon tit kim
 Chuyn tin t tài khon tit kim sang tài khon
u t
 Chuyn tin t tài khon tit kim sang tài khon
ATM
16
31

Giai on thitkngi tng (OOD)
 Trong giai n OOD, nhà thit k nh ngha
các chc nng, th c (operations), thuc tính
(attributes) cng nh i quan h a mt
hay nhiu lp (class) và quy nh chúng cn
ph  u chnh sao cho phù hp vi môi
trng phát trin
 OOD cng là giai   thit k ngân hàng
 liu và áp dng các k thut tiêu chun hóa
32
Giai onlp trình hngi tng
(OOP)
 Giai n xây dng phn mm có th c
thc hin s ng k thut lp trình hng i
ng
 t vài ngôn ng ng i tng thng
c nhc ti là C++, C# và Java
17
33
 i tng
 p
 Thuc tính
 Phng thc
 Thit k  i tng
Các khái nimcbn
34
i tng là gì?
18
35
i tng là gì?

 i tng là 1 thc th có
thuc tính và hành vi (phng
thc)
 i tng là:
 Thc th  th (tangible)
hay
 Thc th tru tng
 Danh sách liên kt
 ng 1 hay 2 chiu (ma
trn), chui ký t,…
 t khái nim,…
36
Cácctrngci tng
  i tng có
cha:
 Tên i tng
 Các thuc tính  mô
 trng thái c i
ng
 Các thao tác hay
phng thc  là các
chc nng mà i
ng ó có
Change
Address
Print
Balance
List all
Update
Balance

Change
Phone No
Change
Name
Create
Customer
Delete
Customer
Name
Jo
Address
Here
Phone No
555
Balance
$1.49
Customer
Customer
19
37
Lp (Class)
 p là 1 tp hp các i tng có cùng tp
thuc tính (attributes), tp phng thc
(operations), các quan h (relationships), và
ng ngha (semantics)
 Các thành phn ca lp:
Professor
name
empID
create( )

save( )
delete( )
change( )
Class Name
Attributes
Operations
38
Lpvài tng
 p là nh ngha t i
ng
  nh ngha cu trúc
và hành vi ca các i
ng trong lp
  c xem nh 1
“khuôn mu  úc ra
i tng
 Các i tng có chung
kiu thuc tính và các
phng th c
nhóm li to thành lp
 i tng là th hin
(instance) ca lp
Các i tng
(Objects)
Class
Xe ô tô
20
39
Thuctínhcalplàgì?
p các thành phn d liu mô t và phân bit các

c trng c i tng thuc v p
 Th hin di dng d liu
 c tham gia x lý tính toán bi các phng thc
a lp
 Thuc tính cng có th là i tng
 Kiu thuc tính
 i thuc tính có 1 tên và thuc v 1 kiu d liu duy
nht
40
Thuc tính hay i tng?
 ulàdanhtvàcótên
Tuy nhiên
 Thuc tính là c trng c i tng
 Thuc tính mô t i tng
 u gp 1 danh t mà cha phân bi c
thuc tính hay i tng
 Xác nh các tính cht mô t cho danh t ó!!!
21
41
Phng thc
 Là chc nng hoc hành
ng mà i tng có th
thc hin
  lý các thành phn d
liu che du bên trong lp
42
Cách xác nhi tng
 Tìm hiu yêu cu
 Tìm hiu, quán trit các yêu c t ra ca bài toán
 Phân tích bài toán  xác nh c danh sách i

ng
 Phân tích i dung mô t bài toán m nhng danh
 ch ngi, ch t, ch  kin
 Phân tích các h thông thc và các tài liu h 
mô t  thng n vi h thng cn xây dng
 a vào kinh nghim và kin thc a ngi lp
trình  xác nh các i tung
 Chú ý:
  c này không nên quan tâm n nhim v bài
toán mà ch quan tâm n yu t o thành i
ng
22
43
Phân tích chi tit
 Phân tích bài toán
 Phân tích trong ni dung bài toán, c ng xác
nh các danh t.
  các danh t này có th xác nh các lp
trong bài toán.
 t nhiên ch n các danh t n thit
  các ng t, xác nh các tác v n x lý
trên lp này.
44
Víd1
Ví d: Cho 1 ng tròn bán kính R. Tính chu
vi và din tích ca hình tròn.
 Bài toán này có 2 danh t là “ng tròn”và“Bán
kính”. ng tròn chính là class, còn bán kính ch
là 1 thuc tính ca class ng tròn bi vì bán kính
ch là 1 i lng v giá tr chiu dài, không phi là

class.
 Hai ng t hay hai tác v n x lý là “Tính din
tích”và“Tính chu vi ca hình tròn” chính là 2 thành
phn phng thc ca class ng tròn
23
45
Thitkli tng
 Xác sinh s  ban u các lp và mi quan h a
các lp trong s tha k.
 Ví d: mô phng s ho ng c ng h có 3 kim: ng h
bao gm có m ng h (class FACE) và các kim ng h
(class KIM) và class CLOCK tha k  2 class trên
 Xác nh thành phn d liu và thành phn phng
thc ca lp.
 i 1 thành phn d liu hay hàm, phi xác nh kiu
 liu ca thành phn d liu và tham s + kiu d
liu tr  a các thành phn hàm
 i thành phn có quy nh: private, public,
protected….
46
Thitkli tng (tt1)
 Không quan tâm n chi tit ca tng hàm, ch xác nh
u vào và u ra ca tng phng thc
 i vi các thành phn d liu ca lp, ch chn các
thành phn (thuc tính) cn thit cho class
 1 i tng có th có nhiu thuc tính tuy nhiên tu theo tng
chng trình mà s thuc tính phi chn cn thit cho l ó
 p PTB2 có các thành phn d liu là: a, b, c, x1, x2, delta, x.
  dàng thy rng delta và x b  tha.
 u ý:

 p nên c tìm trong phm vi bài toán cn gii quyt
 Tên lp phi gi nh
24
47
Thitkli tng (tt2)
 Thành phn d liu ph c s ng bi 1 trong các
phng thc ca lp.
 Ví d i tng SINHVIEN có nhiu thuc tính nh hoten,
msinh, gii tính,…
 Thit k  tha k a các lp: xem các lp nào tha
  p nào to thành mô hình phân cp tha k.
 Xem xét áp dng tính a hình (polymorphism) nu có ca
ng dng.
48
Thitkli tng (tt3)
 Xác nh cách thc hin hoc thut gii ca tng
phng thc bng mã gi (peseudo code)
 Thit k constructor và destructor nu cn thit