Bài viết số 1 lớp 11

Bài vi t s 1 l p 11 ế ố ớ
1: c truy n "T m Cám", anh (ch) suy nghđề Đọ ệ ấ ị ĩ
gì v cu c s ng u tranh gi a cái thi n và cáiề ộ ố đấ ữ ệ
ác, gi a ng i t t và k x u trong xã h i x a vàữ ườ ố ẻ ấ ộ ư
nay?
Bàilàm

T m Cám là m t câu truy n c tích kinh i n c aấ ộ ệ ổ để ủ
dân t c Vi tộ ệ Nam. Nó mang m tính ch t giáo d cđậ ấ ụ
con ng i. Thông wa câu chuy n cu c i cô T m,ườ ệ ộ đờ ấ
câu chuy n ã ánh b t lên mâu thu n gi a thi nệ đ đ ậ ẫ ữ ệ
và ác trong xã h i. Tôi ã nghe bà k t lâu nh ngộ đ ể ừ ư
gi ây khi có c h i ng i suy ngh và phân tích tôiờ đ ơ ộ ồ ĩ
m i có th c m nh n c bài h c o lý mà câuớ ể ả ậ đượ ọ đạ
chuy n này mu n truy n t.ệ ố ề đạ
S m m côi cha m ,cô T m s ng trong s ghớ ồ ẹ ấ ố ự ẻ
l nh c a gì gh và Cám.H ng ngày cô ph i làm m iạ ủ ẻ ằ ả ọ
công vi c ch i l y òn roi c a gì và nh ng câuệ ỉ để đổ ấ đ ủ ữ
m ng ch i c a em.Cu c s ng c nh th trôi waắ ử ủ ộ ố ứ ư ế
l i cho cô gái hi n lành nh ng v t th ng khóđể ạ ề ữ ế ươ
có th lành. Không ai bi t v cô, không ai làm b nể ế ề ạ
cùng cô trong nh ng êm bu n t i cô T m ch bi tữ đ ồ ủ ấ ỉ ế
khóc. Dù n i au n i ti p n i au, v t th n g inỗ đ ố ế ỗ đ ế ươ
thêm nh ng v t thuong nh ng cô v n gi tr n chư ế ư ẫ ữ ọ ữ
hi u cùng gì và ngha v i a em cay ác. N u tôiế ĩ ớ đứ ế
c nói m t câu cùng cô, tôi s nói r ng Cô y uđượ ộ ẽ ằ ế
u i wá cô T m àh! H nh phúc th t s ch do b nđ ố ấ ạ ậ ự ỉ ả
thân mình t mang l i mà thôi, v y t i sao cô khôngự ạ ậ ạ
th n g d y u tranh cho b n thân mình?ửđừ ậ đấ ả
T x a n nay, hình nh cô T m ã tr thành m từ ư đế ả ấ đ ở ộ
khuôn m u ánh giá nét p c a ng i ph n .ẫ để đ đẹ ủ ườ ụ ữ

Cô T m xinh p , nhân h u, ch m ch và cô r tấ đẹ ậ ă ỉ ấ
hi u th o. Nh ng cô không c s ng trong h nhế ả ư đượ ố ạ
phúc th mà áng l cô ph i c nh n x ngứ đ ẽ ả đượ ậ để ứ
áng v i nhân cách t t p c a mình.đ ớ ố đẹ ủ
Vi c h ng ngày gì gh và Cám luôn ng c ãi côệ ằ ẻ ượ đ
T m ã th hi n rõ cho chúng ta th y c mâuấ đ ể ệ ấ đượ
thu n xã h i ã hình thành t r t lâu. T khi conẫ ộ đ ừ ấ ừ
ng i hình thành tri th c, cái thi n và cái ác ãườ ứ ệ đ
cùng song hành trong xã h i. Không n i nào t n t iộ ơ ồ ạ
toàn nh ng ng i t t, và c ng s ch ng th có m tữ ườ ố ũ ẽ ẳ ể ộ
xã h i v i t t c nh ng công dân x u c . Cái t t cáiộ ớ ấ ả ư ấ ả ố
x u ã và ang hi n h u trong m i chúng ta, th tấ đ đ ệ ữ ỗ ậ
sai l m khi chúng ta s ng mà ch c g ng làm i uầ ố ỉ ố ắ đ ề
t t! Ng i t t th t s là ng i bi t t nhìn nh n raố ườ ố ậ ự ườ ế ự ậ
nh ng sai l m c a b n thân và tránh l p l i chúng.ữ ầ ủ ả ậ ạ
Tr l i cùng câu chuy n c a cô T m, o n k tở ạ ệ ủ ấ ở đ ạ ế
chúng ta th y c m t k t thúc p cho nhân v tấ đượ ộ ế đẹ ậ
chính c a chúng ta nh ng ít ai nh n ra r ng tủ ư ậ ằ để đạ
c h nh phúc ó thì cô T m ã ph i ng uđượ ạ đ ấ đ ả đứ đấ
tranh vô cùng v t v . Cô ch t i và s ng l i baoấ ả ế đ ố ạ
nhiêu l n có c cái h nh phúc y? Gi s câuầ để đượ ạ ấ ả ử
chuy n y k t thúc t i th i i m cô T m ch t, Cámệ ấ ế ạ ờ đ ể ấ ế
làm hoànng h u và h nh phúc sông cùng vua vàậ ạ
ng i m c ác c a mình n cu i i thì sao?ườ ẹ độ ủ đế ố đờ
Lúc ó b n s không th 1 l n nhìn th y 2 ti ngđ ạ ẽ ể ầ ấ ế
"hòa bình" trong xã h i này âu. Khi y nh ng gìộ đ ấ ữ
mà tr con n tr ng nh n c là lòng thù h n,ẻ đế ườ ậ đượ ậ
s ích k và k . Hãy t ng t ng m bu i sángự ỷ đố ỵ ưở ượ ộ ổ
b n b c ra ng, vô tình b n th y m t bà c v pạ ướ đườ ạ ấ ộ ụ ấ
ngã và t t c m i ng i chung quang b n v n d ngấ ả ọ ườ ạ ẫ ử

d ng b c i? T ng t ng r ng b n ph i nư ướ đ ưở ượ ằ ạ ả đế
vi n b o tàng c c cu n ti u thuy t "Nh ngệ ả để đọ đượ ố ể ế ữ
ng i kh n kh " c a H.Way mà lúc này nó b xemườ ố ổ ủ ị
là t t ng phát-xit ???ư ưở
Và th t ng t ng r ng m t ngày n èn , xeử ưở ượ ằ ộ ọ Đ đỏ
c u ch nh t ngay sau v ch tr ng. M t va ch mộ đậ ỉ ề ạ ắ ộ ạ
x y ra và hai thanh niên r i rít xin l i nhau. Anhả ồ ỗ
c nh sát giao thông nhìn c hai trìu m n r i t ngả ả ế ồ ặ
m i ng i m t cai nón b o hi m.ỗ ườ ộ ả ể
S p ng c ng, d u dàng b t tay t ng ng i vàế đứ ở ổ ị ắ ừ ườ
h i l ng có s ng không làm ch lao công xúcỏ ươ đủ ố ị
ng n c lên t ng ch p. B n tin trên ài truy n hìnhđộ ấ ừ ậ ả đ ề
cho bi t giá c ang gi m trong khi m i ng i aiế ả đ ả ỗ ườ
c ng c t ng hai b c l ng khi n m y ch nhàũ đượ ă ậ ươ ế ấ ị
b p v tay r n r n.ế ỗ ầ ầ
các khu ph , ng i ta gõ c a t ng nhà t ngỞ ố ườ ử ừ để ặ
sách giáo khoa cho tr . Ch c n m t ti ng ho là xeẻ ỉ ầ ộ ế
c p c u ch y n t c th i. M a, ng i dân mấ ứ ạ đế ứ ờ ư ườ ở
c a cho khách b hành trú nh .T i nh thíchử ộ ờ ụ ỏ
ngh ch n c khóc r m r t vì không tìm âu ra m tị ướ ấ ứ đ ộ
o n ng ng p n c. Ông giám c công ty gi iđ ạ đườ ậ ướ đố ả
trí t c th i lên tivi h a s xây th t nhi u công viênứ ờ ứ ẽ ậ ề
n c mi n phí cho b n tr ướ ễ ọ ẻ
Cái ác có th m nh nh ng không th t n t i v nhể ạ ư ể ồ ạ ĩ
vi n, cái thi n có th y u nh ng s v n luôn t n t iễ ệ ể ế ư ẽ ẫ ồ ạ
u tranh ch ng l i cái ác. Và nh th là m tđể đấ ố ạ ư ể ộ
chân lý, ng i hiên thì s g p lành và k gieo gióườ ở ẽ ặ ẻ
t c ng có ngày g p bão.ắ ũ ặ
Bài vi t s 1 l p 11 ế ố ớ đề 2: Bày t ý ki n c aỏ ế ủ
mình v v n mà tác gi Thân Nhân Trung ãề ấ đề ả đ

nêu trong "Bài kí danh ti n s khoa Nhâmđề ế ĩ
Tu t, niên hi u i B o th ba - 1442":ấ ệ Đạ ả ứ
Bài lam

Th h ngày nay, ch c nhi u ng i bi t Thân Nhânế ệ ắ ề ườ ế
Trung vi t bài v n cho t m bia u tiên V n Mi u,ế ă ấ đầ ở ă ế
ông ghi nh n v trí th c “Hi n tài là nguyên khí c aậ ề ứ ề ủ
qu c gia, nguyên khí th nh thì t n c m nh vàố ị đấ ướ ạ
ngày càng l n, nguyên khí suy thì n c y u vàớ ướ ế
ngày càng xu ng c p.” Theo tôi hi u, hi n tài làố ấ ể ề
nguyên khí c a qu c gia, y chính là khát v ngủ ố đấ ọ
c a c dân t c. N u nói theo ngh a en c a ông y,ủ ả ộ ế ĩ đ ủ Đ
“nguyên khí” không mùi, không màu, không vị
nh ng con ng i không có nguyên khí là conư ườ
ng i ch t. Nguyên khí chính là s c s ng c a m iườ ế ứ ố ủ ỗ
qu c gia. Ngay t khi còn nh , m i c p sách nố ừ ỏ ớ ắ đế
tr ng, tôi ã c các thày cô d y v lòng t hàoườ đ đượ ậ ề ự
quê h ng Thái Bình ã s n sinh ra nhà bác h c,ươ đ ả ọ
nhà giáo Lê Quý ôn, ông ã có nh ng nh n nhĐ đ ữ ậ đị
tr thành chân lý cho m i th i i “Phi nông b t n,ở ọ ờ đạ ấ ổ
phi công b t phú, phi th ng b t ho t, phi trí b tấ ươ ấ ạ ấ
h ng” có ngh a là t n c mu n h ng v ng ph iư ĩ đấ ướ ố ư ượ ả
nh vào trí th c.ờ ứ
Có r t nhi u nh ngh a khác nhau v trí th c choấ ề đị ĩ ề ứ
n nay v n ch a nh hình. Hi n tài ng nhiênđế ẫ ư đị ề đươ
là trí th c. Ng i x a, quan ni m trí th c là ng iứ ườ ư ệ ứ ườ
c h c r ng, bi t nhi u, có trình ào t o caođượ ọ ộ ế ề độ đ ạ
h n m t b ng chung c a xã h i. Theo t i n :”Tríơ ặ ằ ủ ộ ừ đ ể
th c là ng i s d ng trí tu làm vi c, nghiên c u,ứ ườ ử ụ ệ ệ ứ
ph n ánh, d oán ho c h i và tr l i các cácả ự đ ặ để ỏ ả ờ

câu h i liên quan hàng lo t nh ng ý t ng khácỏ ạ ữ ưở
nhau”. C.Mac nh ngh a :” Trí th c là ng i nói sđị ĩ ứ ườ ự
th t, phê bình không nhân nh ng v nh ng gìậ ượ ề ữ
hi n h u. Không nhân nh ng v i ngh a r ng hệ ữ ượ ớ ĩ ằ ọ
không lùi b c tr c k t lu n c a chính mình, ho cướ ướ ế ậ ủ ặ
xung t v i quy n l c, b t c quy n l c nào”.độ ớ ề ự ấ ứ ề ự
Ngày nay, theo quan i m chính th ng, trí th c làđ ể ố ứ
nh ng ng i lao ng trí óc. Thái c a trí th c làữ ườ độ độ ủ ứ
th c o s ti n tri n c a ch . Gs Cao Huyướ đ ự ế ể ủ ế độ
Thu n i h c Picardie (Pháp) nh ngh a :“Ai ánhầ đạ ọ đị ĩ đ
th c không cho xã h i ng , ng i y là trí th c b tứ ộ ủ ườ ấ ứ ấ
k h là ai”. J.P.Sartre, tri t gia l ng danh ng iỳ ọ ế ừ ườ
Pháp ã nói “N u ai ó ch t o ra qu bom nguyênđ ế đ ế ạ ả
t , thì ng i ó là bác h c, ch khi nào ông bác h cử ườ đ ọ ỉ ọ
ý th c c cái khí gi i gi t ng i ghê g m y,ứ đượ ớ ế ươ ớ ấ
ng lên hô hào ch ng bom nguyên t , lúc ó ôngđứ ố ử đ
ta là trí th c”.ứ
L ch s nhân lo i, vi c dùng ng i m i th i khácị ử ạ ệ ườ ỗ ờ
nhau tùy theo hoàn c nh l ch s , th i th và vai trò,ả ị ử ờ ế
nhi m v . ông-Tây, kim-c ng i có th c tài và làệ ụ Đ ổ ườ ự
ng i trí th c chân chính u có “m u s chung”ườ ứ đề ẫ ố
trong cách ng x v i xã h i và t ng l p c mứ ử ớ ộ ầ ớ ầ
quy n. Ng i chân chính có th c tài th t là hi mề ườ ự ậ ế
hoi, c n ph i bi t tìm, bi t trân tr ng. Th i Tamầ ả ế ế ọ ờ
qu c chí, L u B c lên làm vua cai tr n cố ư ị đượ ị ướ
Th c nh sáng su t bi t thu ph c nhân tâm vàụ ờ ố ế ụ
tr ng d ng ng i tài. i n hình là ông ã 3 l n th cọ ụ ườ Đ ể đ ầ ự
tâm c u hi n, không qu n ng xa, kh n c uầ ề ả đườ ẩ ầ
Kh ng Minh m t nhân tài a m u, túc k ra phò táổ ộ đ ư ế
làm quân s . T n Th y Hoàng v Hoàng Trungư ầ ủ ị đế

Hoa u tiên có công th ng nh t t n c nh ngđầ ố ấ đấ ướ ư
cai tr t n c b ng b o quy n, t sách, khôngị đấ ướ ằ ạ ề đố
coi tr ng trí th c ch c th i gian ng n t n cọ ứ ỉ đượ ờ ắ đấ ướ
l i h n lo n, phân ly.ạ ỗ ạ
t n c ta, t x a n nay lúc nào c ng nhi uĐấ ướ ừ ư đế ũ ề
ng i hi n tài, tuy nhiên t ng th i k , t ng lúc màườ ề ừ ờ ỳ ừ
ngu n hi n tài ó c kh i ra nh th nào. Cóồ ề đ đượ ơ ư ế
ngh a là khi c quan tâm, tr ng d ng thì hi n tàiĩ đượ ọ ụ ề
s có, tri th c s nhi u. Ng i có h c v n th ngẽ ứ ẽ ề ườ ọ ấ ườ
có kh n ng phán oán và nh n nh tình hình sángả ă đ ậ đị
su t h n ng i th ng. Th i phong ki n, n cố ơ ườ ườ ờ ế ở ướ
ta ã có bi t bao bài h c khi bi t tr ng d ng trí th cđ ế ọ ế ọ ụ ứ
thì công cu c b o v t qu c, ch ng ngo i xâm vàộ ả ệ ổ ố ố ạ
xây d ng t n c phát tri n r t hi u qu nh t ngự đấ ướ ể ấ ệ ả ờ ầ
l p trí th c lãnh o bi t kh i d y, hòa ng cùngớ ứ đạ ế ơ ạ đồ
v i nhân dân x thân vì nghi p l n. Bài “H ch t ngớ ả ệ ớ ị ướ
s ” c a H ng o V ng Tr n Qu c Tu n, bài thĩ ủ ư Đạ ươ ầ ố ấ ơ
b t h c a Lý Th ng Ki t xác nh ch quy n c aấ ủ ủ ườ ệ đị ủ ề ủ
t n c “Nam qu c s n hà Nam c ” hay b nđấ ướ ố ơ đế ư ả
hùng v n l ch s c a Nguy n Trãi :”Bình Ngô iă ị ử ủ ễ đạ
cáo” là minh ch ng cho s sáng su t c a các ti nứ ự ố ủ ề
nhân bi t coi tr ng và s d ng trí th c là các nhàế ọ ử ụ ứ
quân s , nhà t t ng chi n l c c a th i i.ự ư ưở ế ượ ủ ờ đạ
M c dù, ch phong ki n ch cho phép s phu ti nặ ế độ ế ỉ ĩ ế
thân trong ch n quan tr ng nh ng các b c tríố ườ ư ậ
th c hi n tài khi th y ý ki n c a mình không cứ ề ấ ế ủ đượ
Vua tôn tr ng, ã s n sàng r áo, t quan v n.ọ đ ẵ ũ ừ ề ở ẩ
Ông Chu V n An n i ti ng là b c Thánh hi n, ngayă ổ ế ậ ề
khi Thái h c sinh, ông t ch i làm quan, khôngđỗ ọ ừ ố
màng danh l i v quê m tr ng d y h c có nhi uợ ề ở ườ ạ ọ ề

môn sinh. Vua Tr n Minh Tông bi t tài c a Chu V nầ ế ủ ă
An m i ông vào tri u d y h c cho thái t và cácờ ề ạ ọ ử
con i th n. n i vua Tr n D Tông th y nhi uđạ ầ Đế đờ ầ ụ ấ ề
i th n xung quanh Vua là n nh th n, tham quan,đạ ầ ị ầ
nhà giáo Chu V n An ã d ng c m dâng s , h chă đ ũ ả ớ ạ
t i và xin chém 7 k t i th n. Vua không nghe, ôngộ ẻ ộ ầ
li n treo n, t quan v n. “Th t tr m s ” n iề ấ ừ ề ở ẩ ấ ả ớ ổ
ti ng c a nhà giáo Chu V n An v n còn cế ủ ă ẫ đượ
truy n t ng mãi n muôn i sau. Th i Vuaề ụ đế đờ ờ
Quang Trung, bi t rõ Ngô Th i Nh m có t t nh ngế ờ ậ ậ ư
v n s d ng vì bi t ông ta có tài. Ti c thay, b cẫ ử ụ ế ế ậ
minh quân tài gi i nh vua Quang Trung l i o nỏ ư ạ đ ả
th nên nghi p l n v n còn d dang.ọ ệ ớ ẫ ở
N m 1930, th i k u c a cách m ng, t t ngă ờ ỳ đầ ủ ạ ư ưở
c a m t s ng i có th m quy n xu t phát t n nủ ộ ố ườ ẩ ề ấ ừ ề
kinh t “ti u nông” l c h u, nên ã u tr ra chínhế ể ạ ậ đ ấ ĩ đề
sách sai l m coi trí th c nh k thù c n phá v iầ ứ ư ẻ ầ đả ớ
kh u hi u “ Trí, phú, a, hào, ào t n g c, tr c t nẩ ệ đị đ ậ ố ố ậ
r ”. Th i th t o ra anh hùng. May m n cho dân t cễ ờ ế ạ ắ ộ
Vi t Nam, Nguy n Ái Qu c-H Chí Minh xu t hi nệ ễ ố ồ ấ ệ
v i t duy, t m nhìn sáng su t, khôn ngoan nhớ ư ầ ố ờ
tích l y và sàng l c theo th i gian trong nh ng n mũ ọ ờ ữ ă
tháng l n l n x ng i ã c m hóa, thuy t ph că ộ ở ứ ườ đ ả ế ụ
c nhi u nhân s , trí th c tiêu bi u, m t nhân tđượ ề ĩ ứ ể ộ ố
c c k quan tr ng g i d y s c m nh oàn k tự ỳ ọ để ọ ạ ứ ạ đ ế
dân t c, t b cu c s ng “nhung l a”, b t ch pộ ừ ỏ ộ ố ụ ấ ấ
hi m nguy, vào b ng, ra chi n khu i theo khángể ư ế đ
chi n tiêu bi u nh Tr n i Ngh a, T Quang B u,ế ể ư ầ Đạ ĩ ạ ử
Tôn Th t Tùng, Nguy n H u Th vv…Khi thành l pấ ễ ữ ọ ậ
Chính ph kháng chi n, Ch t ch H Chí Minh ã cóủ ế ủ ị ồ đ

công th “Tìm ng i tài c” ng báo côngư ườ đứ đă để
khai, minh b ch vì Bác s r ng “không thi u ng iạ ợ ằ ế ườ
có tài có c. E vì Chính ph nghe không n, th yđứ ủ đế ấ
không kh p, n n i nh ng ng i tài c khôngắ đế ỗ ữ ườ đứ
th xu t thân”. Bác H ã làm công tác cán b trênể ấ ồ đ ộ
c s d a vào thành ý và minh tâm c a dân ơ ở ự ủ để
tuy n ch n và s d ng ng i tài, ch không choể ọ ử ụ ườ ứ
r ng công tác t ch c là ch thu c v ng, làmằ ổ ứ ỉ ộ ề Đả
trong n i b ng r i a ra thuy t ph c, th ng làộ ộ Đả ồ đư ế ụ ườ
áp t, dân ch p nh n.đặ để ấ ậ
Sau này, m t s ng i có th m quy n v i cáchộ ố ườ ẩ ề ớ
nhìn h p hòi, thi n c n v lý l ch, thành ph n ãẹ ể ậ ề ị ầ đ
chuyên quy n, b qua không ào t o và s d ngề ỏ đ ạ ử ụ
nhi u ng i có n ng l c, và chí khí c n thi t choề ườ ă ự ầ ế
công cu c tái thi t t n c. H ch a th m nhu nộ ế đấ ướ ọ ư ấ ầ
l i d y c a H Ch T ch: “Muôn vi c thành côngờ ậ ủ ồ ủ ị ệ
ho c th t b i, u do cán b t t ho c kém. ó làặ ấ ạ đề ộ ố ặ Đ
m t chân lý”. Ngày nay, c ch và tuy n ch n cánộ ơ ế ể ọ
b v n còn “chuyên quy n”, d th y nh t là s h pộ ẫ ề ễ ấ ấ ự ẹ
hòi, thi n c n không dám dùng và không bi t dùngể ậ ế
nh ng ng i có th c tài ngoài ng. Th i i ngàyữ ườ ự Đả ờ đạ
nay, do n n kinh t th tr ng, nh ng trí th c cóề ế ị ườ ữ ứ
n ng l c th c s và t tr ng cao, không còn chíă ự ự ự ự ọ
thú theo u i, c bám vào cái gh quy n l c ti nđ ổ ố ế ề ự để ế
thân. Có nh ng lúc các c ta ph i kêu lên:ữ ụ ả
“Nhân tài nh lá mùa thuư
Tu n ki t nh sao bi n s m”ấ ệ ư ể ớ
ó là lúc báo hi u t n c s suy vong, lòngĐ ệ đấ ướ ẽ
ng i ly tán. B i v y, nhi u ng i cho r ng, n uườ ở ậ ề ườ ằ ế
ng và Nhà n c không có c ch tuy n ch nĐả ướ ơ ế ể ọ

công khai, minh b ch (trí th c thích thi th tài n ng)ạ ứ ố ă
và chính sách ãi ng , môi tr ng làm vi c thíchđ ộ ườ ệ
h p thì r t khó tuy n ch n c nh ng ng i hi nợ ấ ể ọ đượ ữ ườ ề
tài cho t n c. Ng i c tuy n ch n trongđấ ướ ườ đượ ể ọ
vòng lu n qu n “chuyên quy n” ó, d d n n m tẩ ẩ ề đ ễ ẫ đế ộ
s ng i l t vào “m t xanh” c a ng nh ng l iố ườ ọ ắ ủ Đả ư ạ
không tâm và t m s d ng ngu n nhân l cđủ ầ để ử ụ ồ ự
có trí tu , ng i giúp vi c tài gi i h n mình.ệ ườ ệ ỏ ơ
C nhân ã d y :”Qu c gia h ng vong, th t phuổ đ ạ ố ư ấ
h u trách” có ngh a là ngay c .ữ ĩ ả