PHÂN TÍCH PHƯƠNG PHÁP SÁNG TẠO SCAMPER VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH iOS

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 1
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
LỜI NÓI ĐẦU
Trong một kỳ thi tuyển đặc biệt vào trường đại học Oxford (Mỹ). Giáo sư chỉ
cầm một tờ báo đọc sau khi đã yêu cầu cậu thí sinh hãy làm điều gì đó với tờ báo, nhằm
đo chỉ số IQ của anh ta. Sau vài giây suy nghĩ, anh bèn châm lửa đốt tờ báo và rồi ung
dung bước vào trường đại học danh tiếng nhất nước Mỹ.
Đó chính là sự sáng tạo. Thường thì sự sáng tạo là một điều gì đó mới mẻ táo bạo
và khác thường. Khi gặp khó khăn, chúng ta dễ trở thành một người khờ khạo. Có một
ranh giới thật nhỏ giữa việc có một suy nghĩ hết sức sáng tạo và việc hành động như một
người ngu xuẩn nhất trên đời. Vậy, đâu là địa ngục? Hãy suy nghĩ thật kỹ. Sáng tạo là
một phần ko thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta, không phải chỉ có những người làm
nghệ thuật mới phải thường xuyên sáng tạo mà những người ở những ngành nghề khác
nhau cũng va chạm với nó trong cuộc sống hằng ngày đặc biệt là trong lĩnh vực tin học.
Nghĩ sáng tạo là nhìn một vấn đề, một câu hỏi… theo những cách khác với thông
thường. Tức là nhìn mọi thứ từ các góc độ, tầm nhìn khác nhau, “nhìn” theo những cách
không bị hạn chế bởi thói quen, bởi phong tục, bởi tiêu chuẩn v.v…
Nhưng một câu hỏi được đặt ra là liệu sự sáng tạo có một khuôn mẫu hay không?
Câu trả là là có, có những nguyên tắc và quy luật cho sáng tạo. Để sử dụng và duy trì
khả năng nhận thức rõ sự vật này của trí não, chúng ta nên hiểu một vài nguyên tắc suy
nghĩ sáng tạo cơ bản. Những nguyên tắc này tạo nên một nền tảng về thái độ hoặc tâm lý
của tất cả các phương pháp khái quát ý tưởng. Chúng ta sẽ hiểu rõ vấn đề hơn nếu chúng
ta có thể nghĩ một cách sáng tạo hơn, và chúng ta sẽ khái quát lên được những ý tưởng
có tính sáng tạo cao hơn khi bạn áp dụng những nguyên tắc về cách suy nghĩ sáng tạo
này. Tuy nhiên, để có thể nghĩ ra một ý tưởng đuợc coi là thực sự sáng tạo là một điều
không đơn giản và cũng không dễ dàng. Do đó, chúng ta càng hiểu biết về cách thức tư
duy sáng tạo bao nhiêu thì chúng ta sẽ suy nghĩ sáng tạo hơn bấy nhiêu.
Não của chúng ta là một kho chứa những ý tưởng. Những gì ta biết chính là những gì
ta đã được học và đã trải nghiệm. Ý tưởng đều nằm trong đó cả. Tất cả những gì ta phải
làm chỉ là lấy chúng ra mà thôi. Tuy nhiên, chúng ta sẽ không thể bàn đến tất cả những ý

tưởng trong đầu ta mà không đề cập đến những quan điểm và phương pháp trí tuệ thích
hợp. Không có cách nào giúp ta có thể gợi nhớ được mọi thứ. Hơn nữa, chúng ta sẽ
không bao giờ nghĩ về một ý tưởng nhất định nếu ta không phụ thuộc vào những nguồn
kích thích sự sáng tạo khác nhau. Bộ óc của chúng ta là những công cụ liên kết không
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 2
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
giới hạn, chúng có thể chứa được rất nhiều ý tưởng giống như chúng là những cơ sở dữ
liệu chứa những ý tưởng.
Trong phạm vi bài tiểu luận này sẽ giới thiệu chúng ta phương pháp SCAMPER
đây là một trong những kỹ thuật để giúp chúng ta tư duy sáng tạo hiệu quả nhất, hãng
Apple cũng đã vận dụng phương pháp này để phát triển hệ điều hành iOS nói riêng và
các sản phẩm nói chung của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn Thầy GS TSKH Hoàng Kiếm đã truyền đạt kiến thức
quý báu về tư duy sáng tạo và Thầy đã cung cấp cho tôi rất nhiều tài liệu bổ ích để tôi có
thể hiểu sâu sắc hơn về tu duy sáng tạo.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 3
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Phần I. Phương pháp SCAMPER
Phương pháp sáng tạo SCAMPER được giáo sư Michael Mikalko phát triển,
SCAMPER là ghép các chữ cái đầu của nhóm từ sau: Substitute ( thay thế), Combine
(kết hợp), Adapt (thích nghi), Modify (hiệu chỉnh), Put (thêm vào), Eliminate (loại bỏ)
và Reverse (đảo ngược). Phương pháp sáng tạo SCAMPER dễ lĩnh hội, dễ vận dụng
nhưng khá hữu hiệu nên ngày càng được sử dụng phổ biến rộng rãi. Đây là một công cụ
tư duy khá hiệu quả, trợ giúp đắc lực trong quá trình tìm ra các phát kiến nhằm thay đổi
sản phẩm hoặc tiến trình công việc. Kết quả mà phương pháp này mang lại có thể áp
dụng trực tiếp hoặc như điểm khởi đầu theo cách tư duy bên lề vấn đề
Hiện nay, có khá nhiều phương pháp sáng tạo khác nhau nhưng không có phương
pháp nào vượt trội trong mọi tình huống, trong mọi lĩnh vực. Tuy nhiên, phương pháp
sáng tạo SCAMPER tỏ ra có nhiều ưu điểm trong việc phát triển hoạt động kinh doanh
của các doanh nghiệp. Hai trọng tâm sáng tạo trong doanh nghiệp là sáng tạo trong phát

triển đổi mới sản phẩm và sáng tạo trong tiếp thị kinh doanh sản phẩm.
Giáo sư Michael Mikalko, người phát triển Phương pháp sáng tạo SCAMPER
(ảnh: nguồn internet)
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 4
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Bản đồ tư duy của phương pháp SCAMPER. (ảnh: nguồn internet)
I. Phân tích SCAMPER
1. Phép thay thế - Substitute
Nội dung: Thay thế thành tố hiện có của hệ thống bằng thành tố khác.
Substitute (thay thế): Với 1 sản phẩm, bạn hãy quan sát thành phần tạo nên chúng
và thử suy nghĩ xem liệu các thành phẩm này có thể được thay thế bằng nguyên vật liệu
nào khác? Trong một quá trình làm việc, liệu vấn đề nhân lực thay thế sẽ là ai? Có nên
thay địa điểm? Đối tượng?
Các câu hỏi có thể đặt ra: Thay đổi cái gì để nâng cao chất lượng? Chuyện gì xảy
ra nếu tôi thay cái này bằng cái khác? Làm cách nào để đổi địa điểm, thời gian, nguyên
vật liệu, vấn đề nhân lực ?
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 5
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Ví dụ:
- Trước đây ta không có món xúc xích hotdog chay nhưng giờ đã có, nó làm
bằng chất liệu ra củ quả.
- Khai thác khí đá phiến ở Mỹ (quan trọng đối với quốc phòng vì không còn
phải phụ thuộc vào thị trường Trung Đông), Philippin.
- Thay thế các nguyên liệu lẫn nhau trong ngành ẩm thực.
- Vua Quang Trung hành quân ra Bắc tiêu diệt quân Thanh: hành quân 3
người một đội  Mệt thì thay.
- Hạt nêm: thay thế các gia vị khác.
2. Phép kết hợp – Combine
Nội dung: Kết hợp thành tố của các hệ thống khác nhau để tạo ra hệ thống mới.
Combine (kết hợp): Bạn hãy quan sát xem có thể biến tấu thêm gì, kết hợp thêm

được gì để tạo ra 1 sản phẩm mới, đề cao khả năng hợp lực của từng tính năng.
Các câu hỏi có thể đặt ra: Nguyên vật liệu cần là gì? Các tính năng? Quy trình?
Nhân lực? Cái gì có thể kết hợp lại? Sẽ kết hợp khâu nào? Ở đâu?
Ví dụ:
- Loa vi tính tích hợp ampli.
- Tạo ra máy in tích hợp: in, scan, copy, fax.
- Xe giường nằm + Toilet.
- Điện thoại di động tích hợp máy ảnh, camera, máy vi tính.
- Dầu gội đầu 2 trong 1.
3. Phép thích ứng – Adapt
Nội dung: Thích ứng hệ thống trong một bối cảnh khác.
Adapt: Nghĩ xem khi thay đổi, các tính năng này có phù hợp không?
Các câu hỏi có thể đặt ra: chúng ta có thể bắt chước cái gì? Mô phỏng cái gì?
Ví dụ:
Gường cho trẻ em cấu tạo như 1 chiếc xe đua.
4. Phép điều chỉnh – Modify
Nội dung: Điều chỉnh qui mô thành tố của hệ thống.
Modify (điều chỉnh): tăng và giảm kích cỡ, thay đổi hình dáng, thuộc tính,
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 6
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Ví dụ:
- Màu sắc, âm thanh, hương vị, hình thức mẫu mã,…. Nó có thể mạnh lên,
cao lên, to lên hoặc ngược lại: nhẹ hơn, nhỏ hơn,…
- Xe đạp đôi, chai nước dung tích lớn,
- Chế lời bài hát.
- Chế tạo máy nông nghiệp dựa trên các máy khác.
- Công ty gốm sứ Minh Long liên tục đưa ra mẫu mã.
- Chế tạo xe buýt siêu dài, máy bay vận tải siêu lớn.
5. Phép thêm vào – Put
Nội dung: Thêm thành tố mới vào hệ thống.

Put: Có thể áp dụng cho cách dùng khác? Mục đích khác? Lĩnh vực khác?
Các câu hỏi đặt ra: Tôi có thể lấn sân sang thị trường nào? Thị trường nào
có thể tiêu thụ hàng của tôi?
Ví dụ:
- Lốp xe, bao cát có thể dùng làm hàng rào.
- Xe bay như trực thăng, lội nước như thuyền .
- Bàn chải đánh răng tích hợp bàn chải lưỡi.
6. Phép loại bỏ - Eliminate
Nội dung: Loại bỏ thành tố khỏi hệ thống.
Eliminate: loại bỏ và đơn giản hoá các thành phần, nghĩ xem chuyện gì xảy ra
nếu bạn loại đi hàng loạt các quy trình, sản phẩm, vấn đề và cơ hội(probortunity ), nghĩ
xem bạn sẽ làm gì với tình huống này?
Câu hỏi có thể đặt ra: : chuyện gì xảy ra nếu tôi loại bỏ 1 số thành phần của sản
phẩm? Hướng giải quyết không theo cách thông thường?
Ví dụ:
- Điện thoại không dây cố định ra đời  điện thoại di động.
- Bàn phím, chuột không dây
- Sạc pin không dây
- Quạt không cánh
- Bluetooth
- Tàu vũ trụ: loại bỏ các tầng khi phóng.
- Xe moto thể thao: loại bỏ phụ tùng không cần thiết.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 7
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
7. Phép đảo ngược – Reverse
Nội dung: Đảo ngược trật tự các thành tố của hệ thống.
- Reverse: Bạn có thể lật ngựợc vấn đề? Cách suy nghĩ này sẽ giúp bạn nhìn rõ
mọi góc cạnh của vấn đề cũng như như cơ hội thấy điểm mới cho vấn đề.
- Câu hỏi có thể đặt ra: Chuyện gì xảy ra nếu tôi làm theo theo hướng khác? Nếu
tôi lật ngược trât tự cách làm cũng như cách sử dụng?

Ví dụ:
- Cho ra loại vải không phân biệt mặt phải hay trái.
- Giao hàng tận nhà
- Đi siêu thị trên internet, điện thoại, tv.
- Nhà hàng cho chó cưng
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 8
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Phần II. Quá trình phát triển của hệ điều hành iOS
Đã 6 năm trôi qua kể từ ngày Steve Jobs giới thiệu chiếc iPhone đầu tiên, tháng
1/2007. Từ một chiếc iPhone ban đầu, Apple đã tạo ra hàng loạt các sản phẩm khác như
iPod touch, iPad hay Apple TV Trải qua 6 phiên bản phần mềm khác với bao sự thay
đổi đầy sáng tạo tuy nhiên hệ điều hành iOS của Apple vẫn tạo cho người dùng cảm giác
rất thân thiện. Chúng ta cùng tìm hiểu về lịch sự các phiên bản iOS, từ một hệ điều hành
không cho cài thêm ứng dụng, không hỗ trợ cắt/dán, đa nhiệm cho đến phiên bản hầu
như đầy đủ tất cả các tính năng 6.1 hiện tại.
Từ một chiếc iPhone ban đầu, Apple đã tạo ra hàng loạt các sản phẩm khác như
iPod touch, iPad hay Apple TV Tuy đã trải qua 5 phiên bản phần mềm khác nhau
nhưng hệ điều hành iOS của Apple vẫn tạo cho người dùng cảm giác quen thuộc như
những ngày đầu tiên đó.
• IOS 1: Sự ra đời của iPhone
• IOS 2: Ứng dụng.
• iOS 3: Mở rộng
• iOS 4: Đa nhiệm
• iOS 5: Siri
• iOS 6 và nhiều hơn nữa
Trong suốt buổi giới thiệu về hệ điều hành cho di động mới của họ, Apple luôn
nhấn mạnh rằng iPhone OS chia sẻ những nhân Unix cơ bản với hệ điều hành Mac OS X
dùng cho máy tính. Tuy nhiên, iPhone OS đã được tinh chỉnh và tối giản hóa khá nhiều,
đủ để tạo sự khác biệt với Mac OS X lúc đó. Cái tên iPhone OS đã được Apple sử dụng
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 9

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
trong 4 năm liên tiếp trước khi chuyển thành iOS cùng với sự ra mắt của iPhone 4 tháng
6/2010. Để thống nhất, chúng ta sẽ dùng iOS chung trong bài viết này.
II. Phiên bản iOS 1.0 sự ra đời của iPhone
Dù chúng ta tin hay không, khi mới ra mắt thì hệ điều hành iOS thật thảm hại so
với các nền tảng khác nếu so sánh trực diện các tính năng, nhất là khi Apple đã quá giới
hạn nó. Vào năm 2007, hầu hết các nền tảng khác như Windows Mobile, Palm OS,
Symbian hay Blackberry OS đều đang ở đỉnh cao của chúng so với một iOS non nớt. Để
rõ hơn, vào thời điểm đó iOS không hỗ trợ 3G, không hỗ trợ đa nhiệm, không cho cài
thêm phần mềm từ bên thứ 3, không cho cắt/dán văn bản, không hỗ trợ đính kèm file
trong email, tin nhắn MMS, tài khoản Mail for Exchange, màn hình chủ không tùy biến,
không hỗ trợ tethering, giấu file thư mục khỏi người dùng, không cho phép chỉnh sửa
văn bản, gọi điện bằng giọng nói
Thay vì cạnh tranh về cấu hình thì Apple lại tập trung vào trải nghiệm gốc của
người dùng, về tốc độ, sự ổn định của các ứng dụng và chỉ đưa ra 1 vài tính năng thôi
nhưng tất cả những tính năng đó đều cực kỳ tốt so với những gì đang có trên thị trường
vào năm 2007. Có rất nhiều sáng tạo, đột phá trong bản iOS 1 nhưng 3 điểm này đã làm
thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp điện thoại:
Giao diện người dùng: Trước khi iOS ra mắt thì điện thoại thông minh thường
không sử dụng màn hình cảm ứng hoặc nếu có thì là loại dùng bút stylus cùng cảm ứng
điện trở. iPhone đã hoàn toàn thay đổi điều đó với màn hình cảm ứng điện dung giúp
chúng ta tương tác dễ dàng hơn. Nhưng quan trọng hơn là việc Apple đã kết hợp được
phần cứng xuất sắc đó và phần mềm đơn giản, mạnh mẽ hơn hẳn tất cả các hệ thống
khác. Bằng cách loại bỏ tất cả các phím cứng, iPhone đã trở thành thiết kế tối ưa hóa
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 10
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
hoàn toàn cho cảm ứng. Các tính năng như zoom đa điểm hay các cử chỉ trượt inertial
scrolling làm cho ứng dụng hoạt động mượt mà, tự nhiên hơn rất nhiều. Ngoài ra, tốc độ,
thời gian phản hồi và cách tương tác của iOS 1.0 vẫn thật tuyệt vời sau 5 năm.
Trình duyệt web Mobile Safari: Dù cho chúng ta có “chửi” Steve Jobs vì đã

khoác lác về việc trình duyệt Mobile Safari đi xa hơn các đối thủ hàng năm trời, về việc
nó không bao giờ hỗ trợ Flash nhưng đây là trình duyệt di động đầu tiên cho người dùng
cảm giác sử dụng tuyệt vời và mạnh mẽ như khi đọc web trên máy vi tính. Trong khi tất
cả các trình duyệt ở hệ điều hành khác cố gắng format lại trang web, di chuyển các cột
chữ, hình ảnh một cách thảm hại, phá vỡ cấu trúc của trang web thì Mobile Safari lại
hiển thị rất xuất sắc, hỗ trợ các cử chỉ zoom, trượt mà không trình duyệt nào có thể làm
được vào thời điểm đó.
Một chiếc iPod màn hình lớn: Apple đã sử dụng hệ sinh thái iPod và iTunes đầy
mạnh mẽ để tạo ra một điểm tựa cực kỳ vững chắc cho iOS ngay từ những ngày đầu
tiên. Sau đó, họ lại tiếp tục tạo ra 1 hệ sinh thái lớn và vững chắc hơn với nhạc, phim,
TV, sách và ứng dụng. Ở thời điểm hiện tại, có thể bạn không còn nghe nhạc nhiều trên
iPhone nhưng 5 năm trước thì tính năng nghe nhạc thật sự là điểm tựa lớn cho iOS cất
cánh.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 11
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Hộp thư thoại Visual voicemail (VN không có xài cái này nhiều) là một bước
tiến mới của Apple, nó thể hiện sức mạnh của hãng trong việc thương thuyết với các nhà
mạng. Thay vì phải trải qua hàng loạt các menu khác nhau, nghe toàn bộ voicemail trước
khi đến cái mình cần thì người dùng iPhone chỉ đơn giản bấm 1 nút là nghe được
voicemail mà họ muốn nghe. Visual Voicemail thể hiện rõ ràng Apple chứ không phải
nhà mạng mới chính là công ty mang lại trải nghiệm cuối cho người dùng.
Khi nó ra mắt thì rất nhiều người dùng vẫn không hề coi iOS 1.0 là một hệ điều
hành cho điện thoại thông minh đúng nghĩa khi mà Apple không cho phép chạy các
chương trình từ bên thứ 3. Họ cố gắng lấp đầy khoảng trống đó bằng ứng dụng nền web
nhưng HTML của năm 2007 thật sự không đủ sức mạnh để đáp ứng nhu cầu người
dùng. iOS 1.0 cũng chỉ hỗ trợ duy nhất 1 thao tác đa nhiệm: nghe nhạc iPod. Dù rằng đa
nhiệm ở các nền tảng khác cũng chẳng xuất sắc gì cho cam nhưng ít ra thì nó cũng có
còn iOS thì không.
iOS 1.0 cũng giới thiệu một khái niệm mới làm thay đổi toàn bộ thói quen sử
dụng điện thoại thông minh của chúng ta: ẩn hệ thống file khỏi người dùng. Hiện thực

này sẽ làm cho thiết bị đơn giản và dễ sử dụng hơn nhưng nó cũng đồng thời gây khó
khăn mỗi khi thực hiện các thao tác nâng cao, chẳng hạn như gửi đính kèm trong 1 email
reply, điều mà mãi đến giờ iOS vẫn chưa làm được. Một vài giới hạn khác có thể kể đến
là việc thay đổi nhạc chuông, quá phức tạp so với chỉ 1 vài thao tác trên những điện
thoại không thông minh!
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 12
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Cuối cùng, cái chúng ta cần đề cập đến là màn hình Springboard. Đây là màn
hình chủ của các thiết bị iOS. Màn hình này sẽ xuất hiện mỗi khi chúng ta nhấn nút
Home mà không cần biết đang ở trong ứng dụng nào. Tuy đơn giản và tiện dụng nhưng
cho đến bây giờ thì iOS cũng vẫn chưa có nhiều widget hay các thông tin để tùy biến
trên màn hình chủ, những tính năng mà Windows Mobile và Symbian từng tự hào.
III. Phiên bản iOS 2.0 ứng dụng
Khoảnh khắc nổi bật tiếp theo của iOS đến vào tháng 7/2008, khi Apple giới
thiệu iOS 2 với kho ứng dụng App Store. Các ứng dụng trên App Store có thể được mua
trực tiếp trên thiết bị hoặc qua iTunes trên máy tính, những cách thức tương tác rất khác
lạ so với các phân phối phần mềm di động truyền thống.
App Store: Apple App Store là một kênh phân phối ứng dụng hoàn toàn khác
biệt, nó không chỉ giúp người dùng cài đặt ứng dụng trên máy tính mà còn trên chính
bản thân thiết bị. Trước khi App Store ra mắt, người ta chỉ có thể mua ứng dụng từ các
trang web hay các kho ứng dụng bên thứ 3 vốn tích hợp khá lỏng lẻo vào hệ điều hành.
Đặc biệt hơn, App Store sử dụng chung một tài khoản với kho nhạc iTunes vốn đã quá
phổ biến trước đó nên người dùng không cần phải đăng ký mới, nhập lại thông tin thẻ tín
dụng hay các thao tác phức tạp khác.
Bộ công cụ phát triển phần mềm iOS SDK: Bộ công cụ phát triển phần mềm thể
hiện sự mạnh mẽ của iOS so với các nền tảng khác, nó hỗ trợ tối đa không gian cho lập
trình viên sáng tạo. Hệ quả là các ứng dụng iOS trở nên đẹp hơn, chất lượng cao hơn bất
cứ một nền tảng nào trước đó.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 13
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm

Dù vậy, App Store không phải là không có điểm yếu. Đầu tiên, chính là việc
Apple ngăn cấm người dùng cài đặt thêm phần mềm từ các kho ứng dụng khác. Việc
này có thể không quá tệ nếu như chính sách kiểm duyệt phần mềm của hãng khá hơn, họ
có thể dễ dàng loại bỏ những ứng dụng không thích trong khi phần mềm đó vẫn hiện
diện trên các kho ứng dụng đối thủ.
Một ưu điểm khác của App Store là nó đã hạ giá phần mềm di động xuống rất
nhanh. Nếu như trước đây, các ứng dụng cao cấp nhất có thể lên tới 40$ thì trên App
Store hầu hết chúng đều giao động từ 0,99-5$. Với việc giảm giá này thì người dùng
App Store và cả các lập trình viên đều được lợi so với cách phân phối truyền thống trước
kia. Dù vậy, chúng ta cũng có một giới hạn ở đây: chỉ những ứng dụng đứng trong top
40 mới bán được nhiều còn các ứng dụng ở dưới rất khó mà vươn lên được. Dù Apple
đã cố gắng khắc phục bằng cách đưa ra các mục khác nhau nhưng tình trạng này khó mà
xử lý trong một sáng một chiều được.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 14
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Hỗ trợ Microsoft Exchange: iOS 2 cho thấy Apple đã bắt đầu bổ sung thêm các
tính năng vốn còn thiếu hụt trước kia. Quan trọng nhất trong đợt nâng cấp lần này chính
là hỗ trợ giao thức Microsoft Exchange để push mail, lịch và danh bạ. Ngoài ra, hãng
cũng cho phép người dùng iPhone tìm kiếm danh bạ thay vì phải cuộn lên cuộn xuống
như trước kia. Bên cạnh đó, iOS cũng hỗ trợ chọn nhiều email để xóa, di chuyển thay
vì chọn từng cái một.
MobileMe: Apple cũng sớm giới thiệu dịch vụ đám mây của họ là MobileMe để
thay thế cho .Mac trước kia. MobileMe cho phép đồng bộ email, lịch trên toàn bộ các
thiết bị sử dụng chung tài khoản. Tuy nhiên, dịch vụ này của Apple chưa bao giờ phổ
biến vì nó có giá quá mắc, tới 99$ một năm và không đáng tin cậy khi mới ra mắt. iOS
2.0 ra mắt cũng iPhone 3G và nó hỗ trợ thêm 1 số tính năng liên quan tới phần cứng mới
như 3G và A-GPS
IV. Phiên bản iOS 3.0 mở rộng
Ra mắt cùng iPhone 3GS vào tháng 6/2009, Apple bổ sung hàng loạt các tính năng
vào hệ điều hành này. iOS 3 không thật sự có nhiều tính năng lớn nhưng những tính

năng nhỏ của nó là rất nhiều.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 15
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Cắt, copy và dán: Trên iOS 3, Apple đã giới thiệu một phương thức mới để chúng
ta tương tác với màn hình cảm ứng tốt hơn khi thực hiện các thao tác cắt và dán. Trước
đây, việc thao tác trên màn hình cảm ứng đòi hỏi chúng ta phải sử dụng các cây viết
stylus mang tính chính xác cao còn Apple đã bổ sung thêm kính lúp phóng to chữ và
thanh slider phù hợp hơn.
Tìm kiếm Spotlight: Cuối cùng thì Apple cũng đã thành công trong việc đưa ra
một công cụ tìm kiếm hoàn chỉnh cho người dùng iOS. Chỉ cần quẹt ngang ngón tay
sang trái, iOS sẽ hiển thị một màn hình nhập dữ liệu cho phép chúng ta tìm kiếm danh
bạ, email, lịch, ghi chú, các bài nhạc hay ứng dụng Đây là một tính năng đã xuất hiện
trên Blackberry, Palm và WebOS trước đó, tìm kiếm nhanh từ màn hình chủ chỉ bằng 1
phím bấm.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 16
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Push notification cho các ứng dụng bên thứ 3: Cho dù đã được hứa hẹn từ iOS 2
nhưng phải đến bản 3.0 thì Push notification mới chính thức được ra mắt. Chức năng
này là câu trả lời của Apple cho những than phiền về đa nhiệm khi nó hiện cảnh báo của
các ứng dụng cần gây chú ý với người dùng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hài lòng với
Push notification vì đôi khi nó liên tục hiện lên trên màn hình, gây rất nhiều khó chịu.
Ở iOS 3, chúng ta cũng có thêm hỗ trợ tin nhắn MMS, có thêm quay video, bàn
phím nằm ngang, ứng dụng ghi chú giọng nói, cho phép xóa dữ liệu trên máy từ xa, hỗ
trợ bluetooth đa kênh và đặc biệt là cho phép iPhone trở thành modem 3G cho máy tính
khi kết nối qua Bluetooth hoặc cổng USB.
Một tính năng tiêu chuẩn khác của điện thoại thông minh mà Apple cũng thêm
vào là gọi điện bằng giọng nói Voice Control. Tuy nhiên, chúng ta phải thừa nhận là họ
đã đi xa hơn thế khi cho phép người dùng điều khiển nhạc, gọi bài hát và hỗ trợ nhiều
loại ngôn ngữ khác nhau.
Một số chức năng khác của iOS 3 có thể kể tới:

• Chạm vào màn hình để lấy nét khi chụp hình
• Mua phim, chương trình TV, sách trực tiếp trên thiết bị.
• Bổ sung Parental controls để cha mẹ kiểm soát con cái tốt hơn
• Ra mắt find my iPhone
• Bổ sung in-app purchase và subscriptions trong App Store
• Cho phép nghe nhạc lưu sẵn trong máy (iPod) từ các ứng dụng bên thứ 3
• Hỗ trợ dock phụ kiện Bluetooth và kết nối peer-to-peer
• Ứng dụng compass (iPhone 3GS)
• Tự động điền thông tin (autofill) ở Safari
• Bổ sung thêm hàng loạt API mới vào SDK.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 17
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
iOS 3.2: sự ra đời của iPad:
Bản cập nhật 3.2 là một bản nâng cấp lớn của Apple nhằm giúp iOS hoạt động tốt
hơn với một thiết bị có độ phân giải khác lạ và màn hình lớn như iPad. Ngoài ra, phiên
bản này cũng bổ sung thêm chế độ hiển thị ngang ở màn hình chủ, menu pop-up và rất
nhiều các thay đổi khác.
Giao diện người dùng: Thay đổi lớn nhất của iOS chính là giao diện người dùng,
đặc biệt là bên trong các ứng dụng do Apple phát triển đi kèm với máy. Các ứng dụng
như ghi chú, email đều xuất hiện thêm 1 thanh sidebar ở bên trái chứa các nội dung lớn
như danh sách email, ghi chú còn nội dung của email và ghi chú đó hiện ở bên phải.
Việc bổ sung thêm thanh sidebar đã đồng thời giúp Apple loại bỏ rất nhiều thao tác cần
đến phím back như trước kia, muốn hiện nó bạn chỉ cần xoay ngang màn hình lại là
được, thật sự tiện lợi. Ngoài ra, ở màn hình dọc thì iPad sẽ hiển thị 1 menu popup như
các bạn thấy dưới đây, không yêu cầu phải chuyển màn hình như iPhone.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 18
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Thiết kế ứng dụng mới: Các ứng dụng cho iOS có rất nhiều thay đổi lớn trên
iPad, điển hình như Safari, App Store hay hình ảnh Hầu hết chúng đều được thiết kế
đơn giản, tiện lợi hơn mà Setting hay Photos là những ví dụ điển hình.

Có một nhận xét về iPad mà rất nhiều người đã nói: đó chỉ là 1 chiếc iPhone
phóng to. Những nhận xét này có phần đúng nhưng cũng có rất nhiều điều sai. Về mặt
nhân điều hành, iOS 3.2 vẫn giữ nguyên với các tương tác y như cũ nhưng một số ứng
dụng đã được thay đổi triệt để, phù hợp hơn với màn hình lớn.
Bản iOS 3.2 chỉ dành riêng cho iPad chứ không có bản cho iPhone.
V. Phiên bản iOS 4.0 đa nhiệm
Ra mắt vào tháng 6/2010, mục tiêu của iOS 4 rất đơn giản: thêm các tính năng
mới cho người dùng cao cấp: đa nhiệm, tạo folder cho ứng dụng, Wi-Fi tethering, tùy
chỉnh tìm kiếm Spotlight (cho cả web và wikipedia), hợp nhất tất cả các hộp thư, hỗ trợ
nhiều tài khoản Exchange
Gây chú ý nhất của iOS 4 tất nhiên chính là đa nhiệm, tính năng mà các hệ điều
hành khác đều đã hỗ trợ từ rất lâu. Tuy nhiên, Apple không trực tiếp cho các ứng dụng
chạy đa nhiệm mà chúng đều dựa trên 6 dịch vụ đa nhiệm khác nhau nhằm duy trì tính
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 19
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
ổn định của hệ thống, tiết kiệm pin so với các giải pháp đa nhiệm đầy đủ. Dù vậy, lựa
chọn này cũng làm Apple bị phàn nàn khá nhiều.
Đa nhiệm cũng đồng thời mang lại một chức năng mới cho nút Home, bạn sẽ
nhấn nó 2 lần để gọi lên menu đa nhiệm chứa tất cả các ứng dụng đang chạy nền. Để tắt
nó đi ta sẽ nhấn giữ và bấm vào dấu X. Ngoài ra, nếu quét ngón ta sang trái ở màn hình
này thì bạn sẽ xuất hiện widget điều khiển nhạc hay tăng giảm độ sáng màn hình.
Facetime: Apple không phải là công ty đầu tiên đưa ra các dịch vụ thoại video
nhưng giải pháp của họ đơn giản và tốt hơn khá nhiều so với các giải pháp tương tự từ
đối thủ. Facetime chỉ hoạt động giữa iPhone, các thiết bị iOS và sau này có thêm Mac.
Tuy Apple đã hứa biến Facetime thành 1 chuẩn chung của ngành công nghiệp nhưng
mãi đến thời điểm này thì đó vẫn chưa thành hiện thực.
Folder: Trên iOS 4, Apple cuối cũng cũng cho người dùng sắp xếp các chương
trình vào những folder khác nhau nhằm giảm thiểu tình trạng hàng chục trang màn hình
ứng dụng như trước kia. Để thực hiện việc này, tất cả những gì bạn cần làm là giữ và
kéo 2 ứng dụng vào nhau. Nếu cùng thể loại, chẳng hạn như cùng là game hay ứng dụng

du lịch thì iOS sẽ tự động đặt tên folder tương ứng. Giải pháp của Apple thật sự rất đơn
giản và dễ dùng, đó là lý do tại sao Google cũng làm điều tương tự trên Ice Cream
Sandwich.
Màn hình Retina: iOS 4 cũng đánh dấu sự hỗ trợ màn hình Retina độ phân giải
cao và bộ xử lý A4 tốc độ nhanh, giúp lập trình viên có nhiều không gian sáng tạo các
ứng dụng chất lượng cao. Và bởi vì độ phân giải này nhân đôi so với iPhone trước đó,
các lập trình viên không nhất thiết phải chỉnh sửa ứng dụng của họ để chúng tương thích
với Retina.
Các tính năng doanh nghiệp: Cho dù iOS 4 vẫn chưa thật hoàn hảo với người
dùng trung thành của Blackberry, Apple cũng cố gắng khắc phục tình trạng đó bằng
cách hỗ trợ nhiều tài khoản Exchange cùng một lúc, hợp nhất tất cả các hộp thư vào 1
giao diện duy nhất và gom các thư riêng lẻ vào thread giống với tin nhắn. Hệ thống kiểm
tra chính tả cũng hoạt động tốt hơn trên toàn hệ thống (có cả tiếng Việt).
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 20
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
VI. Phiên bản iOS 5.0 Siri
Giống như iOS 3, iOS 5 cũng bán ra cùng với 1 thiết bị nâng cấp nhẹ của iPhone
là iPhone 4S thay vì 1 phiên bản hoàn toàn mới. Và cũng tương tự bản 3, bản nâng cấp
lớn thứ 5 này có rất nhiều tính năng mới nhằm tăng cường sự cạnh tranh của hãng trên
thị trường.
Siri: Chỉ hoạt động với iPhone 4S, Siri thay thế Voice Control trong vai trò 1 “trợ
lý ảo” nhằm thực hiện các mệnh lệnh người dùng đưa ra. Siri không chỉ đơn thuần đáp
ứng các câu lệnh theo khuôn mẫu mà nó sẽ lắng nghe câu hỏi của bạn và cố gắng phản
hồi như 1 người bình thường. Siri có thể tương tác với các ứng dụng trên máy như lịch,
danh bạ hay web WolframAlpha.
Siri hiện tại vẫn đang chỉ dừng lại ở bản thử nghiệm và nó luôn phải kết nối với
máy chủ mỗi khi muốn thực hiện việc gì, ngay cả soạn tin nhắn hay tạo mục lịch. Đôi
khi Siri cho ra những kết quả rất quái đản nhưng nó là 1 tính năng của tương lai hứa hẹn
sẽ rất phổ biến trong những năm tới.
Notification Center: Thay vì sử dụng những push notification liên tục hiện lên

màn hình gây khó chịu cho người dòng, ở bản iOS 5 Apple đã gom các cảnh báo vào 1
trung tâm duy nhất Notification Center. Tương tự Android, trung tâm cảnh báo của iOS
sẽ xuất hiện khi bạn vuốt từ trên xuống dưới và xóa những cảnh báo bằng cách bấm dấu
x nhỏ. Notification Center cũng cho phép cung cấp nhanh các thông tin thời tiết hay
chứng khoán bằng widget tích hợp sẵn.
Apple cũng cho phép người dùng lựa chọn ứng dụng nào được phép cảnh báo
bạn, cảnh báo theo kiểu nào và ứng dụng nào không được lên tiếng, khá hữu ích. Ngoài
ra, các cảnh báo cũng có thể được xuất hiện ở màn hình khóa máy và khi hiển thị trong
ứng dụng, cảnh báo chỉ hiện nhẹ ở trên đỉnh và sẽ tự động mất đi nếu người dùng không
bấm vào, giảm thiểu tình trạng khó chịu theo kiểu pop up trước kia.
iMessage: Apple đã bắt đầu tấn công doanh thu của các nhà mạng cũng như dịch
vụ Blackberry Messenger bằng nền tảng tin nhắn giữa các thiết bị iOS với nhau. Không
chỉ iPhone mà người dùng iPad và iPod touch cũng được hưởng lợi thì vào iMessage.
Nếu dùng iPhone, bạn có thể sử dụng chính số điện thoại làm tài khoản iMessage hoặc
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 21
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
một Apple ID nếu dùng các thiết bị khác. Ngay cả khi sử dụng tin nhắn thông thường,
nếu phát hiện người dùng bên kia cũng có iMessage thì hệ thống sẽ tự động chuyển đổi
nó nhằm tiết kiệm chi phí. Tính đến thời điểm hiện tại, iMessage vẫn chưa thật phổ biến
như BBM nhưng nó là 1 khởi đầu rất tốt của Apple.
Không cần dùng PC nữa: Đây có lẽ là tính năng quan trọng nhất trên iOS 5,
Apple đã loại bỏ vai trò của máy tính trong việc kết nối với các thiết bị iOS, ngay cả
việc active máy cũng được thực hiện không dây. Việc loại bỏ vai trò của PC đồng nghĩa
với iPhone và iPad đóng vai trò lớn hơn trong việc trở thành thiết bị máy tính của người
dùng trong tương lai, một bước đi với rất nhiều thay đổi lớn.
iTunes WiFi Sync: Với những ai muốn dùng PC thì họ được tặng thêm 1 tính
năng hữu ích khác là đồng bộ hóa thông qua WiFi thay vì buộc phải dùng cáp như trước
kia. Ở chế độ mặc định, việc đồng bộ này chỉ thực hiện khi thiết bị được cắm sạc nên nó
hoàn toàn không ảnh hưởng đến quá trình sử dụng của người dùng.
Cập nhật OTA: Trước iOS 5, người dùng buộc phải sử dụng cáp để cập nhật hệ

điều hành iOS nhưng giờ đây, chúng ta chỉ cần 1 mạng WiFi và máy sẽ tự làm phần còn
lại.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 22
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
iCloud: Cuối cùng, Apple cũng đã đưa ra 1 giải pháp tuyệt vời hơn để thay thế
MobileMe với tên gọi iCloud. Đây là nỗ lực mới nhất của họ trong việc hoàn thiện điện
toán đám mây và cũng là lựa chọn thành công nhất. Các máy iOS có thể sao lưu toàn bộ
dữ liệu lên iCloud, kể cả tài liệu và các file khác. Ứng dụng mua ở 1 máy tự động được
tải về ở các máy khác, đồng bộ hóa hình ảnh giữa các máy iOS với nhau trong 30 ngày
gần nhất
Apple cũng đồng thời giới thiệu một giải pháp khác cho âm nhạc chứa toàn bộ
các bài hát của bạn trên máy chủ của hãng, qua đó giảm thiểu việc phụ thuộc vào PC.
Các chức năng nâng cao như phục hồi dữ liệu của máy cũng được thực hiện trực tiếp
trên thiết bị.
Một vài tính năng khác: tích hợp Twitter, sử dụng nút tăng âm lượng để chụp
hình, ứng dụng Reminder, Newstand cho các tạp chí, tính năng Reader trên Mobile
Safari và đặc biệt là các cử chỉ đa nhiệm trên iPad cho phép thay thế gần như hoàn hảo
nút Home. Người dùng iPad còn được bổ sung thêm bàn phím tách riêng gõ 2 tay dễ
dàng hơn ở chế độ hiển thị ngang, bổ sung thêm thanh quản lý tab tiện dụng.
VII. Phiên bản iOS 6.0 và nhiều hơn thế nữa
Passbook là ứng dụng vé điện tử (e-ticket) mới của Apple, cho phép người dùng
mang theo những tấm vé điện tử cho những sự kiện thể thao hay đi máy bay… Ứng
dụng cũng được cập nhật liên tục, vì vậy những thay đổi về lịch trình, thời gian khởi
hành… sẽ được thông báo tới người dùng. Hi vọng rằng, sẽ có nhiều hãng hỗ trợ cho
ứng dụng này để nó có thể hoạt động mọi lúc mọi nơi.
Cải thiện ứng dụng điện thoại: Ứng dụng điện thoại làm lại mang đến những nhắc
nhở thông minh, ví dụ như bạn có thể từ chối cuộc gọi bằng tin nhắn nói rằng mình đang
bận, đang đến, lạc trong rừng… Ngoài ra, bạn cũng có thể được nhắc nhở phải gọi lại
cho ai đó khi rời địa điểm hiện tại.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 23

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Chế độ tránh làm phiền (Do Not Disturb) mới thì đặc biệt hữu ích: Khi những tin
nhắn mới đến, sẽ không có âm báo và màn hình cũng không sáng lên. Nếu muốn thì bạn
cũng có thể thiết lập iPhone không áp dụng chế độ im lặng cho danh sách người gọi ưa
thích.
FaceTime qua 3G: Đây là tính năng đã được trông đợi từ lâu trên iOS. Với
FaceTime, người dùng có thể thực hiện cuộc gọi video (video call) với người thân và
bạn bè qua mạng 3G thay vì chỉ Wi-Fi trước đây.
Trình duyệt Safari hoàn toàn mới, có rất nhiều cải tiến hữu ích tại đây: đọc web
ngoại tuyến, đồng bộ tab qua iCloud và tích hợp chia sẻ ảnh. Chia sẻ ảnh chọn lọc hơn
Thay vì chia sẻ mọi thứ với mọi người, bạn có thể chọn những bức hình nào sẽ được
chia sẻ với người nào.
Cải tiến Siri và sử dụng cho xe hơi: Siri có thể hiểu được nhiều câu hỏi hơn trước
đây. Bản demo cho thấy nó có thể hiểu được những câu hỏi về điểm số thể thao, thông
tin thống kế, đặt chỗ nhà hàng và tìm phim chiếu rạp. Ngoài ra, ứng dụng đã hỗ trợ
nhiều ngôn ngữ hơn. Siri cũng được mang đến cho xe hơi: Tính năng Eyes Free mới sẽ
đẩy một nút Siri lên vô lăng của Jaguars, Land Robers, BMW, Merc, Toyota, Chrysler,
Honda, Audi và GM. Các hãng sản xuất đã cam kết hỗ trợ tính năng này trong 12 tháng
tới đây.
Tích hợp Facebook: Apple cam kết sẽ mang đến sự kết hợp tốt nhất với Facebook
cho một thiết bị di động. Giống như Twitter tích hợp trong iOS 5, bạn có thể gửi ảnh, địa
điểm, URL… để chia sẻ với bạn bè. API được công khai vì thế những ứng dụng không
phải từ Apple có cũng có thể chia sẻ bằng Facebook.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 24
Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học GVHD: GS.TSKH Hoàng Kiếm
Tính năng Guided Access: Tính năng này cho phép người dùng vô hiệu hóa
những phần nhất định trên màn hình để những đứa trẻ không thể vô tình nhấn nhầm nút.
Chúng ta có thể sử dụng nó trên các biểu tượng trả tiền ứng dụng cho mỗi trò chơi iOS
dành cho trẻ nhỏ.
Ứng dụng Maps mới: ứng dụng Maps cho tầm nhìn đẹp hơn, cung cấp thông tin

giao thông, hệ thống điều hướng tuần tự và có thể được điều khiển qua Siri. Ngoài ra,
chế độ quan sát Flyover 3D mới cho các thành phố lớn cũng rất tuyệt.
Hỗ trợ màn hình điện thoại lớn hơn: Những đồn đại rằng iPhone 5 sẽ có màn hình
4 inch dần trở nên rõ ràng hơn qua bộ công cụ phát triển iOS. Sử dụng bản iOS 6 Beta,
ta có thể mở rộng màn hình vừa với độ phân giải 640x1136 mà hình ảnh trông rất hoàn
hảo. Ứng dụng Podcast riêng: Một thông tin từ AllThingsD cho biết Apple có thể đưa
Podcasts làm ứng dụng dành riêng cho iOS 6.
Không cần mật khẩu cho các ứng dụng miễn phí: Với iOS 6, người dùng sẽ
không phải nhập mật khẩu mỗi khi cần tải ứng dụng miễn phí. Khi đã đăng nhập tài
khoản iTunes trên thiết bị chạy iOS 6, bạn sẽ không cần đăng nhập lại trừ khi muốn
thanh toán. Bạn cũng có thể sẽ được yêu cầu nhập mật khẩu nếu muốn tải lại một ứng
dụng đã thanh toán trước đây.
HVTH: Dương Tích Đạt – CH1201011 Trang 25