MỘT SỐ ĐỀ VĂN VỀ TÁC PHẨM VỢ CHỒNG A PHỦ

VỢ CHỒNG A PHỦ
I/ Kiến thức cơ bản cần nắm vững:
1/ Vài nét về nhà văn Tô Hòai:
- Là một nhà văn có bút lực dồi dào, có vốn sống phong
phú, có khả năng quan sát và năng lực nắm bắt tinh nhạy ,
diễn tả chính xác những đặc điểm của chân dung nhân
vật, của phong cảnh thiên nhiên và của những phong tục
tập quán trong những vùng cư dân khác nhau.
2/ Nêu xuất xứ và hòan cảnh sáng tác truyện ngắn “Vợ
chồng Aphủ”:
- “Vợ chồng Aphủ” in chung trong tập Truyện Tây
Bắc - tập truyện được giải nhất về truyện, ký của Hội Văn
nghệ Việt Nam 1954- 1955.
- Truyện Tây Bắc là kết quả của chuyến thâm nhập thực
tế của Tô Hoài cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc năm
1952. Trong chuyến đi này, Tô Hoài đã sống và gắn bó
nghĩa tình với đồng bào các dân tộc Tây Bắc. Và chính
cuộc sống của đồng bào miền núi đã khơi nguồn cảm
hứng sáng tạo để Tô Hoài hoàn thành 3 truyện ngắn Cứu
đất cứu mường; Mường Giơn giải phóng ; Vợ chồng
Aphủ.
3/Tóm tắt cốt truyện và nêu chủ đề tác
phẩm:
* Tóm tắt cốt truyện: Khi tóm tắt theo nhân vật chính là
Mỵ và APhủ,cần đảm bảo một số ý chính:
+ Mị là cô gái trẻ đẹp,yêu đời, có khát vọng tự do,
hạnh phúc.Chỉ vì món nợ cha mẹ Mỵ vay nặng lãi của
thống lý Ptra mà Mỵ bị bắt về làm dâu để trừ nợ cho nhà
thống lý.
+ Lúc đầu, Mỵ phản kháng lại cuộc sống bất công ở
nhà Ptra, nhưng dần dần cô đành rơi vào câm lặng, chỉ

“lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”.
+ Đêm tình xuân đến, Mỵ muốn đi chơi nhưng đã bị
ASử trói đứng vào cột nhà.
+ A Phủ là một thanh niên khỏe mạnh, lao động giỏi,
nhưng A Phủ không lấy được vợ vì mồ côi. Vào một đêm
mùa xuân, vì bất bình với hành động bạo ngược của ASử,
nên APhủ đã đánh nhau với A Sử. A Phủ bị bắt, bị phạt
vạ và trở thành kẻ đi ở trừ nợ cho nhà thống lí.
+ Vì để mất một con bò, A Phủ bị Pá Tra bắt trói
đứng mấy ngày đêm. Mị cảm thông, cởi trói cho A Phủ.
Với khát vọng sống mãnh liệt, Mị chạy theo A Phủ.
+ Hai người đến Phiềng Sa thành vợ thành chồng. Họ
được giác ngộ cách mạng, cùng dân làng chống thực dân
Pháp và tay sai.
* Chủ đề :
- Phản ánh số phận nơ lệ và sức sống tiềm tàng, khát
vọng tự do của những dân lao động nghèo miền
núi dưới sự áp bức của bọn phong kiến chúa đất và bọn
thực dân.Từ đó, nhà văn đã thức tỉnh họ, đưa họ đến
với cách mạng và cho họ một cuộc sống mới.
4/ Gía trị nội dung tư tưởng của tác phẩm:
* Gía trị hiện thực:
- Phản ánh bộ mặt của chế độ phong kiến miền núi
khắc nghiệt, tàn ácvới những cảnh tượng hãi hùng như
địa ngục trần gian.( nạn cho vay nặng lãi; cảnh phạt vạ,
xử kiện; tục lệ trình ma ; sự bóc lột sức lao động và áp
chế về tinh thần của người dân lao động hết sức tàn
bạo…)
- Phản ánh cuộc sống cơ cực , bò đè nén bởi áp bức
nặng nề của người dân miền núi Tây Bắc dưới ách

thống trò của bọn phong kiến và thực dân .( số phận bi
thảm của Mị và của Aphủ ở nhà thống lý Pátra)
=> Bức tranh đời sống xã hội của dân tộc miền núi
Tây Bắc - một thành cơng có ý nghĩa khám phá của Tơ
Hồi về đề tài miền núi.
- Phản ánh những quy luật của xã hội :
+ Bị đày ải lâu trong một thế giới khơng có nhân tính,
khơng có tình người, cả Mị và Aphủ đều trở thành những
con người an phận, thiếu ý thức đấu tranh, thậm chí lạnh
lùng vơ cảm.
+ Nhưng khi bị ức hiếp, bị đẩy đến đường cùng, người
lương thiện ( Mị và Aphủ) sẽ vùng dậy tự giải phóng
mình. Tình hữu ái giai cấp sẽ tạo sức mạnh để họ tự giải
thốt .
=> Tơ Hồi đã nắm bắt và miêu tả hiện thực trong xu
thế của cách mạng.Từ đó mở ra lối thoát cho nhân vật
vùng lên làm CM, xóa bỏ chế độ PK – gắn cuộc đấu
tranh tự giải phóng cá nhân với cuộc đấu tranh giải
phóng giai cấp , giải phóng dân tộc.
* Gía trị nhân đạo :
- Cái nhìn nhân văn về thiên nhiên và con người Tây
Bắc ( một Tây Bắc trong con mắt nhà văn rất đỗi thơ
mộng, hùng vĩ với mùa xn đẹp, gợi cảm. Tiếng sáo,
tiếng hát ngây ngất lòng người. Con người Tây Bắc đẹp
về nhiều phương diện : từ ngoại hình đến tâm hồn và
năng lực lao động)
- Lòng thương cảm sâu sắc của nhà văn với người dân
lao động nghèo miền núi:
+ Cảm thông sâu sắc với số phận cùng khổ của người
dân bị áp bức.

+ Căm ghét, lên án thế lực thống trị tàn bạo.
+ Ngợi ca những gì tốt đẹp của người dân lao động.
- Trân trọng, đề cao những khát vọng chính đáng và
tin vào khả năng tự làm chủ cuộc đời của người dân
lao động.
- Đi tìm hướng đi cho nhân vật bằng cách chỉ ra con
đường giải phóng cho những người dân lao động có cuộc
đời tăm tối và số phận bi thảm.
5/ Những đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm :
- Nghệ thuật xây dựng và miêu tả tâm lý , tính cách
nhân vật sinh động, có cá tính đậm nét :
+ Với Mị : Chủ yếu miêu tả dòng ý nghĩ, tâm tư…

nhân vật tâm trạng.
+ Với Aphủ : chú yếu khắc họa qua hành động, công
việc, những đối thoại giản đơn

nhân vật hành động.
- Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và cuộc sống sinh
hoạt :
+ Miêu tả phong tục ,tập quán chân thực , đậm màu
sắc dân tộc ( cảnh xử kiện, không khí lễ hội mùa xuân, tục
cướp vợ, tục cho vay nặng lãi…)
+ Miêu tả thiên nhiên miền núi với những chi tiết, hình
ảnh thấm đượm chất thơ.
- Ngôn ngữ tinh tế, đậm màu sắc miền núi.
Đề 1: Phân tích nỗi khổ nhục và sức sống tiềm tàng
của nhân vật Mỵ (trong phần 1) của truyện ngắn “Vợ
chồng APhủ” của Tô Hoài .
* Gợi ý

a. Trước khi bị bắt về làm dâu trừ nợ cho thống lý
Ptra,Mỵ là một cô gái :
- Trẻ trung,yêu đời, có khát vọng hạnh phúc.
- Cần cù lao động,hiếu thảo với cha.
- Có tài thổi kèn lá, được nhiều trai bản yêu mến…
 Lẽ ra Mỵ phải được sống hạnh phúc.
b.Từ khi Mỵ bị bắt về làm dâu trừ nợ :
- Về thể xác :
+ Mị bị đối xử chẳng khác gì nô lệ : bị bóc lột tận
cùng sức lao động(“Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện,
giữa năm thì giặc đay, xe đay, đến mùa thì đi nương bẻ
bắp, và dù lúc đi hái củi lúc bung ngô, lúc nào cũng gày
một bó đay trong cánh tay để tước thành sợi. Bao giờ
cũng thế, suốt năm suốt đời như thế. Con ngựa con trâu
làm có có lúc , đêm nó còn được đúng gãi chân nhai cỏ,
đàn bà con gái trong nhà này thì vùi đầu vào công việc cả
đêm cả ngày”)
+ Bị A Sử đánh đập hành hạ, trói đứng.Mị bị đẩy
vào tình trạng câm lặng , “Mị tưởng mình là con trâu, con
ngựa”, thậm chí còn không bằng con trâu, con ngựa.
- Về tinh thần :
+ Cuộc sống tinh thần của Mị trong nhà thống lí Pá Tra
bị định đoạt bằng buổi cúng ma ( bị thần quyền đe dọa).
+ Cuộc sống hôn nhân không tình yêu (Mị phải sống
với A Sử- một người mà Mị không hề có tình yêu
thương) với người phụ nữ, đây là bi kịch .
+ Mị ở trong cái buồng “ kín mít, có một chiếc cửa
sổ một lỗ vuông bằng bàn tay, lúc nào cũng trong ra
cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay là
nắng” – căn buồng gợi lên không khí tù túng, chập hẹp

như một nhà tù giam hãm cuộc đời Mị
+ Mị mất hết cảm giác, thậm chí mất hẳn đời sống ý
thức, sống mà như chết (“ lúc nào cũng cúi mặt buồn
rười rượi”; “ lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”.)Mị
thật sự bị đẩy vào tình trạng cùng khổ về vật chất, bế tắc
về tinh thần.
c. Sức sống mãnh liệt và khát vọng hạnh phú c của Mị (
thể hiện qua 3 lần Mị phản kháng chống lại số phận) :
- Lần 1 : Mị định ăn lá ngón để tự tử -> ý thức về cuộc
sống tủi nhục của mình-> không chấp nhạn kiếp sống “
người-vật” -> Mị tìm đến cái chết như một phương tiện
giải thoát chính là hành động để khẳng định lòng ham
sống, khát vọng tự do của mình.
- Lần 2 : Trong đêm tình xuân,Mị muốn đi chơi:
+ Tiếng sáo gọi bạn làm Mỵ nhớ lại những tháng ngày
tươi đẹp trong quá khứ
+ Mị lấy rượu ra uống “ ừng ực từng bát”- Phải chăng
Mị đang uống khát khao, mơ ước, căm hận vào lòng.
+ Khát vọng sống bừng lên trong Mị “ Mị trẻ lắm, Mị
vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi”.
+ Mị thấy phơi phới trở lại, đến góc nhà lấy ống mỡ xắn
một miếng bỏ vào đĩa đèn cho sáng -> thắp sáng niền
tin, từ giã tăm tối.
+ Mị lấy váy áo định đi chơi. Bị A Sử trói vào cột nhà,
Mị vẫn thả hồn theo cuộc chơi, tâm hồn Mị cứ bồng
bềnh bay theo tiếng sáo…
- Lần 3 :Đêm mùa đông, Mị cởi trói cho APhủ :
+ Chứng kiến cảnh APhủ bị hành hạ có nguy cơ phải
chết, lúc đầu Mị không quan tâm “ dù APhủ có là cái xác
chết đứng đấy cũng vậy thôi” -> Phải chăng đó là chứng

tích của việc Mị bị đày đoạ một cách đau đớn cả về thể
xác và tinh thần làm cho Mị từ một phụ nữ nhân hậu trở
thành vô cảm.
+ Khi thấy “ dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm
má đã đen xám lại” của APhủ, Mị đã xúc động.Thương
mình, thương người -> Mị quyết định cởi trói cho
APhủ.
+ Mị đứng lặng trong bóng tối rồi chạy theo APhủ trốn
khỏi Hồng Ngài với một lí do “ Ở đây thì chết mất”
-> hành động tự giải thoát khỏi số phận tăm tối của Mị
hoàn toàn mang tính tự phát : Cởi trói cho APhủ cũng
chính là Mị đã cởi trói cho cuộc đời mình.Chấp nhận
cuộc sống trâu ngựa và khao khát được sống một cuộc
sống của con người ; khát vọng hạnh phúc đã giúp Mị
chiến thắng số phận tăm tối.
III/ Kết bài :
- Qua việc khắc hoạ nhân vật Mị, Tô Hoài đã phần nào tố
cáo chế độ thống trị của bọn thực dân phong kiến, ca ngợi
phẩm chất cao đẹp của những người vùng cao nói chung
và thanh niên người Mèo nói riêng. Họ biết yêu cái đẹp, lẽ
phải để rồi vượt lên tìm lại chính mình.
- Sức sống của nhân vật Mị được Tô Hoài khắc hoạ hết
sức tài tình, độc đáo với những diễn biến tâm lý, tính cách
phức tạp…
Đề 2: Phân tích diễn biến tâm trạng và hạnh động của
nhân vật Mị trong cảnh đêm hội mùa xuân ở Hồng
Ngài trong truyện ngắn “ Vợ chồng APhủ” của Tô
Hoài.
Dàn bài gợi ý
I/ Mở bài :

- Giới thiệu vài nét về tác phẩm
- Giới thiệu về nhân vật Mị (đặc biệt là diễn biến tâm
trạng và hành động của Mị trong đêm mùa xuân)
II/ Thân bài :
1/ Nêu khái quát về thân phận Mị ở Hồng
Ngài (trong nhà thống lí Phá tra)
- Mị vốn là người có phẩm chất đẹp đẽ (sống hiếu
thảo với cha ; trẻ đẹp yêu đời, có tài thổi sáo)
- Bị bắt làm dâu gạt nợ cho thống lí Phá Tra, Mị
sống kiếp nô lệ, cô đã phản ứng quyết liệt, muốn dùng cái
chết để phản đối.Nhưng vì thương cha,Vì món nợ truyền
kiếp, Mị phải sống câm lặng, cam chịu.
2/ Tâm trạng và hành động của Mị khi mùa xuân
về (đặc biệt trong đêm tình xuân).
a/ Hoàn cảnh nảy sinh tâm trạng :
- Mùa xuân trên núi cao với những sắc xuân rực
rỡ “ Những chiếc váy hoa… xoè ra như con bướm sặc
sỡ”, “ Hoa thuốc phiện vừa nở trắng lại đổi ra mầu đỏ
au, đỏ thẫm, rồi sang màu tím man mát”
- Những âm thanh rộ rã báo hiệu mùa xuân: “
Đám trẻ… chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà” ;
âm thanh tiếng sáo, tiếng khèn dập dìu của nam nữ thanh
niên…
-> Sự sống của tạo vật và con người như được
khơi động, bừng tỉnh. Hoàn cảnh ấy không thể không
tác động vào tâm hồn Mị. Nhất là tiếng sáo, tiếng sáo
rủ bạn đi chơi ngoài đầu núi …
b/ Tâm trạng và hành động của Mị :
+ “ Mị nghe tiếng sáo vọng lại thiết tha bồi hồi .
Mị nhẩm lại bài hát của người đang thổi” -> tiếng sáo

đã đánh thức kỉ niệm của một thời con gái của
Mị” “ ngày trước Mị thổi sáo giỏi.Mùa xuân này, Mị
uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên
môi,thổi lá cũng hay như thổi sáo …”. Với Mị, tiếng sáo
là biểu tượng lôi cuốn nhất của mùa xuân, của khát
vọng hạnh phúc.
+ Ngày tết, Mị cũng uống rượu “ Mị lén lấy hũ
rượu uống ừng ực từng bát …” Men rượu như tăng thêm
nồng nàn sức trẻ đang bừng lên trong Mị, Mị thấy phơi
phới trở lại, “ Mị trẻ lắm,Mị còn trẻ, Mị muốn đi chơi”.
+ “ Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng
bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng”.Ngọn đèn làm ấm lên gian
buổng tối tăm, lạnh lẽo. Hơi rượu nồng nàn cùng tiếng
sáo rập rờn, thôi thúc Mị đi đến quyết định : Muốn đi
chơi. “ Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa vắt ở giá
trong.”
+ Đúng lúc ấy, sợi dây trói tàn bạo của ASử kịp
thời quăng lưới vào khát vọng của Mị, ý muốn đi chơi bị
chặn đứng.
+ Thực tại cứa vào da thịt bằng những lằn dây
trói. “ Trong bóng tối, Mị đúng lặng như không biết mình
đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng
sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi. Mị vùng bước đi
nhưng tay chân đau không cựa được” . Mộng du tan biến
trong ý nghĩa cay đắng về thân phận “Mị thổn thức nghĩ
mình không bằng con ngựa”.
-> Như vậy sự quẫy đạp lần này không đủ để thay
đổi số phận của Mị nhưng lại đầy ý nghĩa. Dây trói là
hiện thân
3/ Diễn biến tâm lí nhân vật Mị trong

đêm cởi trói cho A Phủ
- Những đêm khuya, Mị ra thổi lửa để sưởi, Mị
đã thấy A Phủ bị trói, Mị bị A Sử đánh vì ngứa
chân ngứa tay nhưng cô vẫn cứ ra sưởi. “Nếu
A Phủ là cái xác chết đứng đấy cũng thế
thôi”. Mị đã sống vô ý thức, tâm hồn đã vô
cảm, chai sần.
- Đêm nay nhìn thấy nước mắt A Phủ, Mị nhớ
lại đêm năm trước bị A Sử trói, khi “sợi dây
gai dưới bắp chân vừa lỏng ra, Mị ngã
gục xuống”.Đêm ấy Mị đã khóc, còn bây giờ
đây Mị dường như không còn biết khóc nữa.
Chính dòng nước mắt nhân tình khổ đau đã
thành dòng nham thạch nung chảy tâm hồn
đã đóng băng của Mị. Thì ra đôi mắt “trừng
trừng”, những cái đấm đá và bao nhiêu hành
động phi nhân mà Mị phải chịu đã trở thành
cuộc đời thường của cô. Cho nên dòng nước
mắt chính là sự kiện bất bình thường gợi khơi
cô nhớ lại quá khứ. Vừa thương mình, vừa căm
phẩn lũ người tàn ác vừa bị ám ảnh bởi cái
chết, ám ảnh bởi con ma nhà thống lí, vừa
nhớ tới một người đàn bà cùng thân cùng
phận như mình đã chết trong quá khứ vừa
nghĩ tới số phận phải chết vô lí của A Phủ…
Tâm hồn Mị nổi sóng bấn loạn. Vậy là dòng
nước mắt của A Phủ đã làm mị nhớ tới nước
mắt của mình, Mị nhớ tới cái chết nhãn tiền
của A Phủ. Từ số kiếp A Phủ, Mị lại nghĩ tới
mình đã về “trình ma nhà nó rồi” không

phương thoát khỏi nhưng A Phủ không lí gì
phải chết…
- Những ý nghĩ ấy thực ra nó thúc đẩy bắt
buộc phải có hành động đáp ứng. Mị cởi trói
cho A Phủ và đặt mình phải lựa chọn con
đường chạy theo A Phủ hay là được trói đứng
như ngày nào cho đến chết. Thời điểm hệ
trọng này “con ma” cũng không đủ sức giữ
chân Mị lại, Mị cứu A Phủ là tự cứu mình
mà cô đã không biết. Chẳng cưới xin, họ đã
trở thành vợ chồng từ cái đêm đầy ý nghĩa ấy,
cái đêm vì nghĩa trước lúc vì tình”.
- Đây là đoạn văn bản lề khép mở hai
cuộc đời: Đóng lại một kiếp khổ nhục, nô
lệ để đi vào một cuộc sống mới. Tô Hoài
đã làm cho mạch truyện chuyển biến hợp lí,
khiến cho tác phẩm không có những vết cắt,
và những chỗ ghép giả tạo. Cũng cần lưu ý
giọng văn ở đoạn này rất đa dạng. Giọng kể,
giọng bán trực tiếp của nhân vật của và giọng
nhân vật, Những giọng này góp phần mổ xẻ
tâm trạng, Mị khá thành công, khá sinh động
và có sức thuyết phục người đọc khá cao.
III/ Kết bài : Tóm lược nội dung đã phân
tích.Khẳng định vai trò của nhân vật Mị trong
việc thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
Bài làm 2 :
Vợ chồng A Phủ” là một trong ba truyện của
tác phẩm “ Truyện Tây Bắc” đã đoạt giải
nhất giải thưởng của Hội văn nghệ Việt Nam

năm 1954-1955. Là một truyện ngắn xuất
sắc, “Vợ chồng A Phủ” càng biểu hiện sinh
động và gây ấn tượng mạnh không phải chỉ
qua nội dung mà còn do nghệ thuật miêu tả
tâm lí rất tài tình và hấp dẫn của nhà văn.
Trong tác phẩm, nhân vật Mị biểu hiện rất rõ
khi cô có những biến đổi trong tâm lí trước
hoàn cảnh sống và tìm cho mình một con
đường hi vọng. Đặc biệt là diễn biến tâm lí
của cô trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài.
Những ngày đầu làm dâu, Mị thấm thía nỗi
đau của một cuộc đời bị cướp đoạt, “đêm
nào Mị cũng khóc”, Mị muốn tự tử. Bởi vì, Mị
không muốn chấp nhận một cuộc sống chết
mòn héo úa, điều này chứng tỏ trong con
người Mị tiềm ẩn một sức sống mạnh liệt,
muốn thoát khỏi cuộc sống nô lệ. Nhưng
thương cha sẽ phải gánh chịu hậu quả về cái
chết của mình, Mị đành vứt nắm lá ngón, trở
lại nhà thống lí.
Ngày lại ngày qua, nỗi khổ cùng cực đã dồn
nén dần cái sức sống tiềm tàng ấy vào tận
đáy buồng tim Mị. Mị không nghĩ đến cái chết
nữa. Mị bị biến thành một công cụ lao động
cho nhà thống lí Pá Tra. Cuộc đời của Mị “ở
lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi”. Mị bị
đọa đày đến mức bị tê liệt về tinh thần, buông
xuôi, phó mặc cho hoàn cảnh “Bây giờ thì Mị
tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng
là con ngựa”, “biết đi làm mà thôi”. Mị

còn phải chịu nỗi đau về tinh thần triền miên.
Căn buồng của Mị ở là một thứ ngục thất giam
cầm tù nhân “ Ở cái buồng Mị nằm, kín
nút, có một…không biết là sương hay
nắng”.
Nhưng giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm
là ở chỗ nhà văn đã nhìn thấy sức sống vẫn
còn tiềm tàng trong Mị. Sức sống ấy sẽ vẫn
bùng cháy khi có cơ hội. Và nó đã đến trong
đêm tình mùa xuân.
Mùa xuân thường mang lại cho con người hi
vọng, ước mơ, là mùa lễ hội, vui chơi, mùa
của tình yêu.
Năm ấy ở Hồng Ngài gió và rét dữ dội. Mùa
xuân đến mang theo âm thanh đặc trưng của
nó. Âm thanh rộn rã của trẻ con chơi đùa, đặc
biệt là tiếng sáo gọi bạn tình hòa cùng màu
sắc sặc sỡ của váy áo phơi trên những mỏm
đá. Đặc biệt là tiếng sáo gọi bạn trong đêm
tình xuân tha thiết, bồi hồi vọng đến tai Mị.
Tiếng sáo thấm vào trái tim Mị, thức tĩnh sự
câm lặng bấy lâu nay. Từ trong tâm trạng lặng
lẽ, u uẩn, một cuộc sống vô vị không có quá
khứ, không có hiện tại và không có cả tương
lai. Mị nghe tiếng sáo tha thiết gọi bạn mà hồi
tưởng những ngày hồn nhiên, tươi trẻ thuở
xưa. Ngày ấy Mị thổi sáo giỏi. Tiếng sáo giúp
Mị nhận ra một điều tưởng như đã chìm vào
quên lãng.
Mị uống rượu “Mị lén lấy hủ rượu, cứ uống

ức từng bát” . Cô đang uống đắng cay của
cái phần đời đã qua và muốn thoát khỏi thực
tại.
Rượu làm thân xác cô say, nhưng tâm hồn cô
lại tỉnh, Mị với cõi lòng phơi phới trở lại với
thời con gái trẻ trung, hạnh phúc.Mị như sống
lại, Mị thấy yêu đời. Không khí mùa xuân chỉ
là một chất xúc tác, bởi vì nếu như sâu xa
trong Mị không có một sưc sống tiềm tàng thì
nó đã không thực dậy với bao điều tốt đẹp.
“Mị thấy lòng mình vui sướng lại. Mị trẻ lắm,
Mị vẫn còn trẻ”.
Cứ thế cho đến khi . Men rượu hay men cuộc
đời đã nâng bỗng tâm hồn Mị trở về với ý thức
sâu sắc của nhân phẩm. Mị ý thức sự tồn tại
của bản thân “ Nếu có nắm lá ngón trong
tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chớ
không buồn nhớ lại nữa”. Nghịch lí trên cho
thấy khi niềm khát khao sống hồi sinh, con
người không chấp nhận cái trạng thái vô
nghĩa lí của thực tại.
Nếu như lúc trước Mị hoàn toàn mơ hồ về thời
gian. Mị không nhớ mình về đây được mấy
năm vì trước nay Mị đâu có mùa xuân. Nhưng
giờ đây Mị muốn có cái quyền đơn giản như
bao người khác: “Mị muốn đi chơi”. Có thể đối
với Mị là một sự thay đổi lớn lao và vẫn còn
kịp lúc, tuy bắt nguồn từ cảm xúc nhất thời
nhưng nó cũng chứng tỏ Mị vẫn còn đó bao
khát khao. “Mị quấn lại tóc”. Mị với tay lấy cái

váy hoa vắt ở trong vách.
Chính sự thay đổi đó làm cho A. Sử ngạc nhiên
vì dưới mắt hắn Mị chẳng khác nào một nô lệ.
Hành động trói Mị tàn nhẫn của hắn tuy giam
giữ được thể xác Mị, nhưng không thể giam
giữ tâm hồn Mị: “ Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa
Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi.”
Tâm hồn Mị giờ như chơi vơi trong mộng. Mị
trở về thời xưa với bao ước vọng. Sức sống trổi
dậy làm Mị phơi phới, mơ mộng trong thoáng
chốc nhưng rồi Mị cũng trở về thực tại. Chính
sức sống của Mị buộc cô phải nghĩ đến liệu cô
có duy trì được nó hay không. Mị nhớ đến
người chị dâu đã bị trói chết. Mị sợ. Một khi ta
biết sợ chết thì người ta càng thêm yêu cuộc
sống. Mị cũng vậy.
Với ngôn ngữ lựa chon một cách tinh tế, nghệ
thuật trần thuật đặc biệt là thể hiện sâu sắc
diễn biến tâm lí nhân vật, tác giả làm cho
người đọc cũng phải thổn thức, vui mừng đến
xót xa cho số phận nhân vật.
Mùa xuân rồi cũng qua đi nhưng sức sống
tiềm tàng trong Mị đã được khơi dậy và chờ
dịp bùng lên. Với nghệ thuật khắc họa tâm lí
nhân vật tinh tế Tô Hoài đã đem đến cho nhân
vật một hướng đi, một cuộc đời mới. Đó cũng
chính là giá trị nhân văn cao đẹp của tác
phẩm. Đồng thời cũng cho thấy tài năng của
Tô Hoài cùng những đóng góp của ông cho
văn học Việt Nam.

Đề 3: Phân tích giá trị nhân đạo của Vợ chồng A Phủ
(Tô Hoài) qua cuộc đời của Mị và A Phủ
* Gợi ý
I. Văn xuôi giai đoạn kháng chiến
chống Pháp (1945 – 1954) thực sự là một quá
trình thí nghiệm, kiếm tìm sự phù hợp giữa
nghệ thuật và cuộc sống. Thời gian ngắn, số
lượng tác phẩm còn lại được đến hôm nay
không nhiều, nhất là ở hai thể loại tiểu thuyết
và truyện ngắn. Chúng ta đặc biệt trân trọng
những tác phẩm tinh túy của chặng đường
văn học đặc biệt này, trong đó có truyện ngắn
xuất sắc Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài.

Vợ chồng A Phủ vừa là thành tựu tương
đối hiếm hoi của văn xuôi kháng chiến, vừa
ghi dấu sự trưởng thành của ngòi bút Tô Hoài
trong sự chiếm lĩnh mảng đề tài miền núi, một
đề tài tới nay vẫn còn nhiều mới lạ với bạn
đọc. Truyện được tổ chức chặt chẽ, dẫn dắt rất
dung dị, tự nhiên, không cần chạy theo những
chi tiết li kì rùng rợn mà vẫn có sức hút mạnh
mẽ. Có được điều đó chính là nhờ cái nhìn
hiện thực sắc bén và chủ nghĩa nhân đạo tích
cực của nhà văn. Sự thể hiện cuộc đời hai
nhân vật trung tâm từ bóng tối đau khổ, ô
nhục vươn ra ánh sáng của tự do và nhân
phẩm đã chứng minh rất rõ điều đó.
II. Sự cảm thông sâu sắc của nhà
văn với số phận bất hạnh của Mỵ và

APhủ và phê phán gay gắt các thế lực
tàn bạo :
1.Với Mị :
a. Mị xinh đẹp, chăm làm nhưng nghèo
khổ, có thể nói “Khổ từ trong trứng”. Bố mẹ
nghèo , cưới nhau không có tiền phải vay nợ
nhà thống lí. Nợ chưa trả hết, người mẹ đã
qua đời. Bố già yếu quá, món nợ truyền sang
Mị, Thống lí Pá Tra muốn Mị làm con dâu “gạt
nợ”. Mà quan trên đã muốn, kẻ dưới làm sao
thoát được! Pá Tra xảo quyệt, lợi dụng tục lệ
của người Mèo, cho cướp Mị về. Thế là không
có cưới hỏi, không cần tình yêu mà vẫn hoàn
toàn hợp lẽ. Có ai dám bênh vực Mị! Ngòi bút
hiện thực tỉnh táo của Tô Hoài đã phanh trần
bản chất bóc lột giai cấp ẩn sau những phong
tục tập quán.
b Mị, tiếng là con dâu nhưng thực sự
là một nô lệ, thứ nô lệ người ta không phải là
mua mà lại được tha hồ bóc lột, hành hạ:
- Mị ở nhà chồng như ở giữa địa ngục.
Không có tình thương, không sự chia sẻ vợ
chồng; chỉ có những ông chủ độc ác, thô bạo
và những nô lệ âm thầm, tăm tối. Dần dần rồi
Mị cũng quên luôn mình là con người nữa.
Suốt ngày 
”, lúc nào cũng cúi mặt, thế giới của Mị
thu hẹp trong một cái ô cửa sổ” 
 !"# ”.


Kết quả của hoàn cảnh sống thật chua
xót: “$%&'()*i”, cô
nhẫn nhục, cam chịu đến thành tê liệt ý thức:
“+ %,-./'0& 
,  #! , &
,1234  ”.
*Bình :Ai có thể ngờ cô gái trẻ trung, yêu đời
ngày nào thổi sáo hồi hộp chờ đợi người yêu,
đã từng hái lá ngón định ăn để khỏi chịu nhục,
giờ đây lại chai lì, u mê đến thế. Quả thật
hoàn cảnh quyết định tính cách. Nguyên tắc
biện chứng của chủ nghĩa hiện thực đã được
nhà văn tuân thủ nghiêm ngặt. Sự yếu đuối
của kẻ nô lệ, sự vùi dập tàn bạo của bọn bốc
lột tất sẽ dẫn đến cảnh ngộ bi đát ấy. Nỗi khổ
nhục của cô gái Mèo này thật đã có thể so
sánh với nỗi nhục của Chí Phèo khi “5&6
.  %  7  8  %  9:; <=>    ?7
@ABCDBEFG
/H&). Nếu xem xét giá trị hiện
thực của một tác phẩm như là sự phản
ánh chân thật cuộc sống, thì Vợ chồng A