So sánh các Chế tài vi phạm hợp đồng theo pháp luật Việt Nam và theo Bộ Nguyên tắc Unidroit về hợp đồng thương mại quốc tế

I HC QUI
KHOA LUẬT


PHẠM THỊ NGỌC ÁNH



SO SÁNH CÁC CHẾ TÀI DO VI PHẠM HỢP ĐỒNG
THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ THEO BỘ NGUYÊN
TẮC UNIDROIT VỀ HỢP ĐỒNG THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ

Chuyên ngành : Luật Kinh tế
Mã số : 60 38 01 07


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC


Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. PHAN THỊ THANH THỦY


HÀ NỘI - 2014


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình
nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính
xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã

thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại
học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!


NGƢỜI CAM ĐOAN



Phạm Thị Ngọc Ánh



MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1: Những vấn đề lý luận về chế tài do vi phạm hợp đồng 8
1.1. Khái niệm và đặc điểm của chế tài do vi phạm hợp đồng 8
m v ch m hng 8
     do vi    12
1.2. Các hình thức chế tài do vi phạm hợp đồng 19
1.3. Chức năng cơ bản của chế tài do vi phạm hợp đồng 20
1.3.1. Chn ch vi phm hng 20
1.3.2. Chp tn th 21
1.4. Những điểm tƣơng đồng và khác biệt trong lý luận về chế tài do vi

phạm hợp đồng theo pháp luật Việt Nam và Bộ Nguyên tắc Unidroit 21
 
 21

  23
1.5. Nguyên tắc áp dụng chế tài do vi phạm hợp đồng 25
Tiểu kết Chƣơng 1 25
Chƣơng 2. Các chế tài do vi phạm hợp đồng theo pháp luật Việt Nam và
Bộ Nguyên tắc Unidroit 27
2.1. Căn cứ áp dụng chế tài do vi phạm hợp đồng 27
m hng 27


2.1.2. Thit hi v n 31
2.1.3. Mi quan h  git hi thc t 33
2.1.4. Yu t li cm 34
2.2. Những điểm tƣơng đồng và khác biệt trong quy định về chế tài vi
phạm hợp đồng giữa pháp luật Việt Nam và Bộ Nguyên tắc Unidroit 36
2.2.1. B









 36
2.2.2. Ch t vi phm 48

2.2.3. Ch c bng thit hi 56
2.2.4. Ch m ngng thc hin hng 63
2.2.5. Ch  hng 67
2.2.6. Ch y b hng 68
2.3. Những bất cập của pháp luật Việt nam trong quy định về chế tài do
vi phạm hợp đồng 72
2.3.1. Nhng bt ci vnh v u t cm do vi
phm hng 72
2.3.2. Nhng bt ci vnh v  mi 74
2.3.3. Nhng bt ci vnh v ch  76
Tiểu kết Chƣơng 2 84
Chƣơng 3. Định hƣớng và kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định về
chế tài do vi phạm hợp đồng trong pháp luật Việt Nam 87
3.1. Nhƣ
̃
ng đi
̣
nh hƣơ
́
ng cơ ba
̉
n nhă
̀
m hoa
̀
n thiê
̣
n quy địn h chê
́
ta

̀
i do vi
phạm hợp đồng trong pháp luật Việt Nam 87


 87
3.1.2. Ti tin b ca luc tii quc t 90
 











 91
3.1.4. Thit lp quan h n quc t nht th  93


3.2. Mô
̣
t sô
́
kiê
́
n nghi

̣
cu
̣
thê
̉
nhă
̀
m hoa
̀
n thiê
̣
n các quy định của pháp luật
Việt Nam về chê
́
ta
̀
i do vi pha
̣
m hơ
̣
p đô
̀
ng 96
3nh v u t cm do vi
phm hng 96
nh v  mim do vi phm hng 98
3.nh v  m hng 100
KẾT LUẬN 109
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 111

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT
KÝ HIỆU

NỘI DUNG TỪ VIẾT TẮT
1.
BLDS 1995
:
B lu 
2.
BLDS 2005
:
B lu 
3.
B C
UNIDROIT
:
Principles of International Commercial
Contract (B Ngu c h ng
i quc t ca UNIDROIT)
4.
LTM 1997
:
Lu
5.
LTM 2005
:

Lu





1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cƣ
́
u










 , 


, 











 . 
 . 

,










, 







 , 






























 i quc t 











.



















, , 













 , 















 . 


























, 



. 









cao, 













.
, 










 




 

















. 
 














 , 


 . 






, 



















, 

.
             
NUNIDROIT 


N UNIDROIT 



 
 


2
ba )

of Private Law/Institut International Pour l'unification du Droit Prive), 
 h 
 . 
c ca Hi

qui qup l
1940 theo mt tho thu qup Quy ch ca
Vin n nay, Vin quc t v nht th 
c  i din cho nhiu h
tht, kinh t  n thng
 Vih c
  tham khc ng dt m
 ca Vin quc t v nht th



NUNIDROIT 



 m
nhc chung v t, gic hic hin
hoc thc hing. B Nc d
 bn dch ra ting Vic nh
hong thc ti
 pha Vin quc t v nht th
 ch nhi hong thc tin
 nha nhi d
tham khu phc v cho vic son tht v
h c tham kho cu son tho Lut ct
 2001) [15]. Nu Vit


3
 s nhiu thun li trong vic la chn lut  

dng trong hp i quyt tranh chp.








 



 2005 (BLDS
2005), 





 2005 (LTM 2005) N
ca UNIDROIT 



  (


UNIDROIT), 








vi 
, vic 



 ,  , 







,








 




 







 n ch nhng
tranh ch x hiu bi
m do vi ph,  

, 








h th





 v v .


















 m quan trng ca 

 
quc t, 
 UNIDROIT  


.
2. Mục tiêu nghiên cƣ
́
u
2.1. Mục tiêu nghiên cƣ
́

u tô
̉
ng qua
́
t
Mu c   
luc ti








s







 n, 





v 

 kt hp nhc tin ca hong 
 trong th  nhng vn
 ing thng bt cng mc t 
ng kin ngh, gi t 


v 





.


4
2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể


 nhng v , ng 
, 







 ; 











: BLDS 2005, LTM 2005 B c UNIDROIT; N





















 
; N



, 



BLDS 2005, LTM 2005 


B c UNIDROIT; 



, 






 , q; Xu







 B c UNIDROIT 







 ,












.
 m v c th sau:
ng v n v m, ch do vi phm hp
m  n
nh ct Vit Nam hi ch 
vi phm hi ch  th 
vi B c UNIDROIT.
u thc tinh ct Vi
B  xut ginh

ct Vit Nam v ch m hng.
3. Tính mới và những đng gp của đề tài






, , 
u 

 v  , 














, 









n , 



.


5
  t nhi        
n vic hit lu
   c hing
c P. Grosser bo v i h
xut bn LGDJ c mng 700 trang c
gi Y.M.Laithier v           c
c hi [5, tr 20].
Vi Ts.  vi cu 





















 c
xut b2010; TS. Phan Th Thanh Thy v mi quan h
gia pht vi ph bng thit hi do vi phm h
lut Vi Khoa hc Ki ; Nguyn
Th Hng Trinh vCh ng thit hi quc
t qua Lu  i Vi       Ng c
u l  
t 
tin        : ,


















 ,  mong
mun 









 va n, 








 ra nhng 















 










Nam, 























, 

 



 BNguy UNIDROIT 

 


 





























.


6

 ch ra nhng bt cng mc, lung
kin ngh, gi 

 






n cung cp nhng nn t
th  u,  
















.
4. Đi tƣợng và phạm vi nghiên cứu





: 











, 




 , 







  

BLDS 2005, LTM 2005 UNIDROIT.
 : 






 




 .
5. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài


 s dng nhi
ng hi, lp lun nhng vn
 n v 





 theo .
   s 











, 



, 



 ca tng ngun
lut Vit Nam.
6. Kết cấu của luâ
̣
n văn
n m u, kt luu tham kho, ni dung
lu 
ng 1: 





ch m 





7
 












 theo B  c UNIDROIT v h   i
quc t
 
.








8

CHƢƠNG 1
NHƢ
̃
NG VÂ
́
N ĐÊ
̀
LY
́
LUÂ
̣
N VÊ
̀
CHẾ TÀI DO VI PHA
̣
M HƠ
̣
P ĐỒNG
1.1. Khái niệm và đặc điểm của chế tài do vi phạm hợp đồng
1.1.1. Khái niệm về chế tài do vi phạm hợp đồng
1.1.1.1 Khái niệm vi phạm hợp đồng

.
 n
, trong
quan h hng n giao n
 tit lp mt vt quyn ph thu
s     n  c th chp ti    b m cho
khon vay .
i, vi phm hi ca mc

hin hoc thc hi  hng (nonperformance) 
a thun vi nhau. Vi phm h xy ra i vi bt
k m  c th hic hin chm,
thc hin mt phn hoc hi.
1.1.1.2 Chế tài do vi phạm hợp đồng
Vi phm hng ca m t hn
mc ma vic giao kt hng. 
 
  [2]. 
 
  


9


  u kho b phi
 c cam ktc thc trng vi phm hng
xn chuyn phc t
trng thit lu khon x i quyt,
tn ch i tr vi phm.
y, ch   u qu  t l   
phm phu hi ci b vi
phi vi vi ph u kim bo cn thit cho vi
th  hng.
Ch u qu t li vi
i khi h c hin hay
thc hi ph i.
u 292 LTM 2005, i ch i bao gm:
1. Buc thc hing.

2. Pht vi phm.
3. Buc bng thit hi.
4. Tm ngng thc hin hng.
 thc hin hng.
6. Hu b hng.
 thuc
n ct Vic quc t i ch
i quc t.


10
i ch i k ch ng gi
i khi m 
hng. , ch  ng khi
  vic thc hin 
lut g   ng
ch nh ho  a thun.
u 300 LTM 2005m ch phi tr mt khon tin pht do vi
phm hng nu trong ha thuu
a thun v u khon pht vi phm trong h
vi ph vi phm mu ch 
phc li na thung ch 
  vi phng
nh ct.
i, ch i hu h  vi
phi vc hin
t. Vy gi i quan h
 
m cho r thng nht gi
 dng thut ng 

nhi     c hi   giao v    
nhi c hi phi thc hin hoc
thc hin m do chm thc
hi u 305,  do chm tip nhn
vic thc hi m bng thit
hu 307. LTM 2005 li s dng thut ng  
u 292 lii ch .


11
  
lui quan h mt thing vi nhau v mt
ni dung p thit hi cho

 ch  c biu hin c th
c: khou 304 BLDS 2005 nh v
 c hi phi thc hin ho
c thc hin mc: tronng h c
hin mi thc hi u
    tip tc thc hin hoc t  c hin hoc giao cho
c hi n chi
ng thit hm c
thc hi i chu hu qu t lc bi
ng thit hi. t kinh t ca Khoa Lut  i hc
Khoa hn t kinh t ca
i hc Lu m
vt cht do vi phm hng kinh t ng pht hi
ng thit hn [30], [33].
nh pi ch
v vic thc hin quy  i dip, thc

hi c hic hin
hng u phu hu qu t li
v ch bn c
ph hng c th hin
c pht vi phm hng hay bng thit h vi
ph


12
 thc cht tt c  nh
ng vnh  ca BLDS
2005. S  hin   p xp. LTM 2005 quy
  i ch    h    t ch  , 
nh l n thc hin
 hng.
i B c UNIDROIT, 
s dng thut ng   . ic i
quy m i vi c 
quc t [13, tr. 11], do vy, B c UNIDROIT 
  v c hin hnhm ng t
c khi x c hin hng 
 p thit hi do b vi phm.
y, ch 

  ,  



 do vi phm hng 















 ,  ca  i v
c li  kt, .
1.1.2. Đặc điểm của chế tài do vi phạm hợp đồng
1.1.2.1. Chế tài do vi phạm hợp đồng phát sinh khi có hành vi vi phạm hợp đồng
 
  
   
 ng


13


. 
 
giao 




            

               
 
        


i phm h hic mt
 n hn theo hng. BLDS 2005 nhn m
phc hic hi
LTM 2005 nhn mm h thc hic hin
c hi. Theo inh
 a B  c UNIDROIT  c hin h ng (non
performance) c mc hin m 
t hng k c vic thc hin hchm tr. Nu
  t Vi    ng hp vi phm ni dung hp
B c UNIDROIT c hin hp
i dung ca vi phm ht c 
c hi thic thc hi [13, tr. 38].


14
y, v bn chc dn chiu
ng vi phm hc hic hin
n c  x m.
1.1.2.2.Chế tài do vi phạm hợp đồng là biện pháp thực hiện trách nhiệm
mang tính chất tài sản


 
             

T     
hay phi       c
  
 


B c UNIDROIT 

 
ht vi ph  ng thit h B c UNIDROIT 
c a ch    n ph  ng thit h  





t. 


15



 
b

  

t
. 

. 

1.1.2.3. Chế tài được áp dụng đối với bên vi phạm có thể tương xứng với hậu
quả của hành vi vi phạm
 

  Nu 7.4.2 B 
tc t h n t t ngun t n
cht hoc tinh th m do vi phm h
m vt chm hu
m tinh thn. 
tinh th






16



 





LTM 2005
Mc phi vi vi ph hng hoc tng mc phi vi
nhiu vi ph thun trong h
 ph hng b vi ph
 LTM
  BLDS 
422 Mc pht vi ph thu [9].
      
 

 



1.1.2.4. Chế tài do vi phạm hợp đồng được áp dụng trực tiếp đối với bên vi phạm

 



17
. 




 




 o 
. 


1.1.2.5. Bên bị vi phạm có quyền lựa chọn và quyết định áp dụng các hình
thức chế tài do vi phạm hợp đồng
B
tr
T
 
. 
 
. 
 
 
           



18
.  

1.1.2.6. Chế tài do vi phạm hợp đồng không nhất thiết phải có sự hội tụ đầy
đủ những điều kiện về mặt hình thức như đối với trách nhiệm pháp lý
Cng  
: 
 
 




  

 . 
, .  

           B  c
UNIDROIT 
 B Nguc 


-
26].


19
1.2. Các hình thức chế tài do vi phạm hợp đồng

hai 
 


 


Buc thc hic ch m bo 
thc hin ht. Tht hng, u
xu mi nhun ch xu mt l
t vic np pht hay bng thit hi c Ch 
hn ch ti hn hng thi, gi c thi

hit hng.
Pht vi phm h n t, va a vi phm hp
ng, va trng phm, c  hp
ng mt.
B ng thit h  c ch  p nhng thit hi vt
cht, tinh thn  vi phm. S tin bng  m
bo bc l thit hb vi phm.
Tm ng  hy b hch th hin 
trng pht c c vi phm vm trong thc hin
hng.  vi phm t chc hi 
cam k vic thc hin hng cc.