cẩm nang luyện thi đại học môn ngữ văn part 2 (phần 3: http://123doc.org/document/2896817-cam-nang-luyen-thi-dai-hoc-mon-ngu-van-part-3.htm)

Slic nhan dan khoe nhu
ngua
sat
Chi cam thu ta ren thep thanh roi
Liea chien dau
ta
phun vao mat
Lu
sat nhan
cu&p
nude
hqi ndi
(ToHuu)
Truyen thong ve vang ay da theo suo't chang dirong dai ciia Ijch su dan
tpc mai den horn nay trong
thoi
dai chong My bao tarn guong
tuoi
tre da anh
diang chien dau bao gio'ng noi. Phai chang, do chinh la ve d?p cua cac chi,
cac anh da tac vao l}ch su Vi^t Nam dang dung kieu hiing bat khuat: V6 Thi
Sau, Tran Van On, Nguyen Van
Troi
Ve d?p ay
song
hanh voi
hinh
anh cay tre Vi^t Nam. Cay tre hien hau tren
moi
lang que. No nhu la su dong
hifn

nhimg pham chat trong cot
each
con
nguoi Vi?t Nam: that tha chat
phac,
don hau thuy chung, yeu chupng hoa
binh
nhung cung kien cuong bat khuat trong tranh dau. Tre dung thang hien
ngang bat khuat ciing chia lua vai dan tpc "Mpt cay chong cung tien cong
giac
My", boi:
"Ndi tre dau chiu moc cong
Chua len da nhon nhu chong Iq thuong".
d.
Tu truyen thong danh
giac
ngo^i xam Nguyen Khoa Diem tiep tuc
khai
thac them nhieu yeu to mang ve d?p thuan phong my ti^c ciia con
nguai Vi^t:
Toe me thi hoi sau dau
Cha me thuang
nhau
bang
gifng
cay muoi man
Cdi
keo,
cdi cot thanh ten
Hat gqo

phai
mot ning hai suang xay, gia, gian, sang
Do la ve d?p gian di cua nguoi phy nir Vi$t Nam, khong ai
khac
la nhiJng
nguoi m? voi phong tuc
"biii
toe sau dau" (toe cugn thanh
biii
sau gay tao
cho nguoi phy nvt mpt ve d?p nu
tinh,
thuan hau rat rieng). Net d?p ay gQi
nha ca dao:
Toe
ngang
lung vita chieng em bai
De chi dai cho roi long anh
Nguyen Khoa Diem tiep tuc gan dong suy tuong den con nguoi ngan do'
eu
trii,
lao dpng, chien dau tren manh dat Vi?t de
giii
gin ton tao manh dat
than
yeu. O do dao li an nghia thuy chung da tro thanh truyen thong nga^^
doi
ciia dan tpc: "Cha m? thuong nhau bang gung cay muo'i man". Y th<?
dupe toat len tu nhiing cau ca dao d^p:
"Tay

bumg
dia muoi chin
gimg
Gimg
cay muoi man xin
dieng
quen
nhau
"
isn
H
Hay:
"Muoi ha nam muoi
dang
con
m&n
Gimg
chin thang
gimg
hay con cay
Doi ta tinh
nqng
nghia
day
Dii
ha van sau
ngan
ngdy
ciing chang xa" ' ' '
Thanh ngir "gung cay muoi man" dupe van dung mot

each
dac sac trong
cau tho nh? nhang ma tham dupm bie't bao an
tinh.
No gpi len dupe an nghia
thiiy
chung 6 doi. Quy luat ciia tu nhien la gung
cang
gia
cang
cay, muoi
cang
lau r\am
cang
man. Quy luat trong
tinh
cam con nguai la con nguoi
so'ng
voi nhau lau nam thi
tinh
nghia
cang
dong day. Co le chinh vi vay ma
pat Nude eon ghi dau an eiia cha ciia m? bang Hon trong mai,
niii
Vpng
phu.
• •
<Ji vao nam thang. Tu cha m^ thuong nhau moi di den "Cai keo cai ept
thanh

ten". Cau tho gpi
nhae
cho nguoi dpc nho den tyc lam nha eo ciia
nguoi
Vift.
Do la t\ie lam nha su dung keo ept giang
giii
vao nhau lam cho
nha virng chai, ben chat tranh dupe mua gio,
thii
du. Do ciing la ngoi nha to
am cho mpi gia dinh doan tu ben nhau;
sieng
nang
tich
gop mo mau don
thanh
su
song.
Tu do, tuc dat ten con cai Keo, cai Cpt ciing ra doi.
Dau chi c6 nhung ve dep tren, dan tpc ta eon eo truyen thong lao dpng can
cii,
chiu thuong chiu kho "Hat gao phai mpt nang hai suong xay gia dan
sang".
Cau tho gpi
nhae
bai ca dao:
Cay
dong
dang

buoi ban trua
Mo
hoi thanh thot nhu mua ruong cay
Ai ai
bung
bat cam day
Deo tham mot hat
dang
cay mudn phan.
Thanh ngir "Mpt nang hai suong" gpi nen su can cii cham chi ciia cha ong
ta nhiing
ngay
long dong, Ian dan trong doi
song
nong nghi^p lac hau. Do la
truyen
thong lao dpng can cu, chju thuong chiu kho. De lam ra hat gao ta an
hang
ngay,
nguoi nong dan phai
trai
qua bao nang suong vat va
gieo
cay,
'^ay gia, gian
sang.
Tham vao trong hat gao be nho ay la mo hoi vi man nhpc
•^han
evia
giai cap nong dan bao doi nay.

e. Cau tho cuoi cung khep lai mpt cau khing dinh vai niem ty hao: Dat
^^ac
CO
tie
ngdy
do.
"Ngay
do" la
ngay
nao ta khong ro nhung
chac
chan
ngay
la
ngay
ta c6 truyen thong, c6 phong tuc tap quan, eo van hoa ma c6 van
hoa nghia la c6 dat nuoc. Diing nhu loi Bae dan truoc
liic
di xa
"Rang
muon
To
quo'c
minh,
phai yeu nhung cau hat dan ca". Dan ca, ca dao la dac
tfUng
van hoa ciia Viet Nam, muon yeu Dat Nuoc truoc he't phai yeu va quy
^^^^g
van hoa nuoc nha. Boi van hoa chinh la Dat Nuoc. That dang yeu dang
dang tu hao biet bao loi tho dung dj, ngpt

ngao
ciia Nguyen Khoa Diem.
3,
T6ng
ket
ngh6
thu&t:
Thanh cong ciia doan tho tren la nho vao
vi^^
v|n
dyng
kheo
leo
cha't
li^u
van hoa dan gian nhu phong tyc an trau, tyc
biij
toe, truyen thong danh
giac,
truyen thong nong nghi#p. Nha tho
sang
tao
thanh ngu dan gian, ca dao t\ic
ngii,
thanh
ngii
Ta't ca lam nen mgt doain tho
dam da khong gian van hoa nguoi Vi?t. Ngon
ngit
mpc mac, gian di, lai tho

nh? nhang
diing
gipng
thii
thi tarn
tinh
nhung van mang dam hon tho triet
li.
III.
KET BAI
Tom lai, bang cam nhan ra't doi than thuong, gan
giii.
Nguyen Khoa
Diem da mang den cho chiing ta mpt hinh anh Dat Nuac binh di nhung
khong kem phan
tuoi
d?p.
DQC
doan tho noi rieng va bai tho noi chung, ta
cam
nghe
nhu cpi nguon dan tpc, cpi nguon van hoa dang tha'm vao tan
tung
mach hon ta, dong mau ta. Dieu do
cang
lam ta them yeu them quy
que huong. To
quoc
minh.
2:

Phan
tick
doan
tho sau
trong
bai Dai
Nude
(Nguyen
Khoa
Diem)
Dat la noi anh den
trucmg
Cung
hiet
cui ddu nho
ngay
gio to
Hl/dNG
DAN CHI
TIET
I.
M6BAI
Dat Nuoc la nguon cam hung bat t^n ciia tho ca va nghf thuat. Moi nha tho
deu
CO
nhung cam nhan rat rieng ve Dat Nuoc, boi the Dat Nuoc, To
quoc
hi?n
len muon mau muon ve. Neu nhu cac nha tho cimg thai thuong chon diem
nhin

ve Dat Nuoc bang nhung hinh anh ky vl, my 1? hay cam hung ve Ijch su
qua cac trieu dai thi Nguyen Khoa Diem lai chpn diem nhin gan
giii,
quen
thupc binh di de mieu ta ve Dat Nuoc. Den voi bai tho Dat
Nuoc
ciia Nguyen
Khoa Diem ta nhu dung truoc muon mau van hoa, truyen thong, phong tuc
tuoi
d^p v6 ngan. Ve d^p ay dupe hi^n len sau s3c nha't qua doan tho sau:
Dat la noi anh den
trucmg
CUng
biel
cui dau nho
ngay
gio To
II.
THAN BAI
1. Khdi
quat:
"Dat
nuac"
la do^n tho
duQC
trich tu chuang V truong ca
"M$t duong khat vpng" dupe hoan thanh 6 chien truong Binh Trj Thien nav^
1971. Trucmg ca viet ve su thuc
tinh
cua

tuoi
tre mien Nam xuong duong tranh
dau hoa hgp voi
cupc
khang chien cua dan tpc. Voi Nguyen Khoa Diem, D^t
Nuoc khong o dau xa ma 6 ngay xung quanh chiing ta, gan
giii,
than thuong
1 0'>
quanh ta la cai keo cai cpt, h^t g^o ta an hang ngay, cau truyen m? ke, mieng
trau
ba an Va de lam ro hon ve Da't Nuoc, Nguyen Khoa Diem da tach Da't
ivfuoc thanh hai thanh to Da't va Nuoc - mpt yeu to'thupc am, mpt yeu to thupc
duong, de giai thich mpt
each
dan gian nhung cy the ve Dat Nuoc.
2. N6i
dung
phan
tich:
a. Bon cau tho dau nha tho
giii
thich
ve Dat
Nuoc
theo
loi
chiet
di tu
cai

rieng
den cai
chung:
" '
Dat la noi anh den
trucmg
* .IK" :
Nuoc
la noi em
tarn
' ' "•
-
Dat
Nuoc
la noi ta ho hen
Dat
Nuoc
la noi em
ddnh
roi
chiec
khSn
trong
noi nho
tham.
Khi
Dat Nuac dupe tach ra thanh hai thanh
to'
no gan voi ki ni^m dang yeu,
dang nho, than thupc cua mpt doi nguoi.

Tach
thanh to' DAT - de chi con
duong hang ngay anh tai truong, la ngoi truong cung cap hanh trang tri thuc
cho moi chiing ta tu tin de lam chu
cupc
song.
Tach
thanh
to'NLTC^JC
- La dong
song
noi em tam mat, dong
song
cho nang phu sa lam to't xanh nhih\
canh
dong, bai mia, nuang dau.
Cach
dien giai ay
giiip
ta hinh dung cu the: Da't
Nuoc la noi ta Ian len, hpc tap va sinh hoat, noi ta dang Ian len hang ngay.
Khi
tach ra thi Da't Nuac gan voi ky ni^m rieng tu ciia moi nguoi con khi
gpp lai Da't Nuoc lai
song
trong cai ta chung. "Khi ta ho h^n", Da't Nuoc hoa
nhap vao mpt, tro thanh khong gian h?n ho, nang
buoe
va minh chung cho
tinh

yeu ciia hai diia. Noi
trai
gai h?n ho gpi nen nhiing khong gian lang que
thanh binh yen a: mai
dinh,
hang cau, luy tre lang,
chiec
cau tre nho nho tat
ca deu d^p deu hai hoa va nong dupm lam sao. Va khi hai dua yeu nhau thi
Da't Nuoc nhu cung
song
trong noi nho tham ciia hai diia "Da't Nuoc la noi em
danh roi
chiec
khan trong noi nho tham". Cau tho dam da
chat
dan ca ca dao,
<lac
trung ciia van hoa
Vif t
xua xa, gpi
nhac
cho ta bai ca dao noi tie'ng:
Khan
thuong
nho ai
Khan
roi
xuong
dat - '

Khan
thuong
nho ai *•
Khcin
vat len vai .i
Khan
thuong
nho ai
Khan
chui
nuoc
mat
Chiec
khan be nho, gian di ciing that dang yeu va de thuong lam sao, no
cung 1^ vat chung cho
tinh
yeu doi lua "Goi mpt chiim hoa/ Trong
chiec
khan
*ay/ Co gai ngap ngung/
Sang
nha hang xom"
(Phan
Thi Thanh Nhan).
b. Hai cau tho
tiep
theo,
nha tho
tiep
t\ic

tach
hai
thanh
to Dat
Ntfoc
de
li
giii sau sic hon nira ve Dat
Nuoc:
"Dai la nai "con
chim
phumg
hoang
bay
vehdn
nui bac"
Nte&c
la noi "con cd ngu ong
mong
nuac
bien
khai"
Tac gia Nguyen Khoa Diem da mugn
cha't
li^u
dan ca Hue de cam nhan Dat
Nuoc tren binh di^n khong gian dja ly. Dat Nuoc
du<?c
cam nhan la "khong
gian menh mong". Co the hieu do la

niii
song,
bo coi, la Bac - Trung - Nam
mpt
dai. "Hon
niii
bac" la day Truong Son hung vi. "Bien khoi" la bien Dong
rpng
Ion ciia dat nuoc.
Cach
noi ay
giiip
ta hinh dung: Dat Nuoc ta la dat
nuoc
rung
vang bien bac. Trong khong gian menh mong ay, bao the h? noi tiep
nhau quan li dat
nuoc
tir day Truong Son hiing vT - "Noi con chim phupng
hoang bay ve hon mii bac" cho den bien bo Thai Binh Duong v6
song
menh
mang - noi "Con ca ngu ong mong
nuoc
bien khoi". Do la noi "dan minh
doan tu", phat trien giong noi va lam an sinh
song
lam nen non
song
gam

voc Vi^t Nam.
c. Tac gia ckm nhan Dat
Nu6c
khong chi gan lien voi bien
cuomg,
lanh
tho, dia ly ma Dat
Nuoc
con gan voi lich sis: dat
nuoc
dugc cam nhan bang
chieu sau "thoi gian dang ding". Nguyen Khoa Diem voi mpt
tinh
cam tu hao,
ong gpi lai huyen su lung
linh
ve dong doi con Rong
chau
Tien cua dan Lac
Vi|t.
Do la truyen thuyet:
"Dai la nai
Chim
ve
Nuac
la nai
Rong
a
Lac
Long

Quan
vaAuCa
De ra
dong
bao ta
trong
hoc
trimg"
Cau
truyin
co "Su tich tram trung" da ra doi tu lau doi nham ly giai nguon
goc cua ngudi Vi^t. Tu cau truyen ay dan ta muon doi ta tu hao minh la con
rong
chau
tien, con
chau
Vua Himg. Cho nen dat
nuoc
luon tiem tang moi
quan h? giiia cac the h? qua khu,
hifn
t^i va tuong lai: "Nhung ai da khuat
/
Nhiing
ai bay gio". "Nhiing ai da khuat" la nhung nguoi trong qua khu
- nhiing con nguoi
song
gian di
chet
binh tarn, nhiir^ con nguoi da c6 cong

dung
nuoc
va phat trien dat nuoc. "Nhung ai bay gio" la nhiing nguoi trong
hifn
tai, dang
song
va chien dau. Tat ca deu y thiic sau sac ve su m^nh "Yen
nhau va sinh con de cai" bao ton noi giong con dan Vi^t de gop vao mo*
nhi^m
v\ to Ion va thieng lieng "Ganh vac phan nguoi di truoc de lai". Tat ca
deu y thiic ve to tien va nguon goc to tien, khong bao gio dupe quen cpi
nguon dan tpc:
Hang
nSm an dau lam dau
CUng
biel
cui ddu nha
ngay
gio
To'.
Cau tho van dyng
sang
tao cau ca dao "Du ai di ngupc ve xuoi/ Nho ngay
gio To mung muoi thang Ba". Cho nen tu trong ban than no da bao ham loi
jjiic nho ve nguon goc, dong giong To tien. Hai chii
"ciii
dau" the hien niem
thanh
kinh
thieng lieng ma rat doi ty hao ve nguon goc cha ong. Cui dau de

iivtcmS
^° Hiing Vuong da gop cong dung nen
nuoc
nha Van
Lang ma nay la
nuoc
Vi^t Nam hung cuong
sanh
vai bon be nam chau. Nguoi
Vi?t minh du di khap the gioi nhung trong tarn
linh
ciia hp luon c6 mpt ngoi
nha chung de quay ve. Do chinh la Que cha dat To Vua Hung.
3. T6ng ket
nghe
thuat:
The tho
txf
do; loi tach tir dpc dao, phep di?p ai
phap; su dung nhuan nhuyen,
linh
boat,
sang
tao nhiing
chat
li^u
cua van hoa
dan gian;
chat
tru

tinh
hoa quy^n voi
chat
chinh luan dac sac.
III.
TONG KET
Tom lai, qua doan tho tren, da neu nhirng dinh nghia da dang, phong
phii
ve dat nuoc, tu chieu sau cua van hoa van tpc, chieu dai cua thoi gian lich sir
den chieu rpng cua khong gian dat nuoc. Nha tho cung van dung rpng rai cac
chat
li?u van hoa dan gian, tir truyen thuye't lich sir, phong tuc, tap quan den
sinh
boat,
lao dpng cua dan tpc ta, ke't hpp voi nhirng hinh anh, ngon ngir ngh^
thuat dam da
tinh
dan tpc va giau
chat
tri
tuf.
3: Phan
tich
doan
tho sau
trong
bai Dai
Nuac
ciia
Nguyen

Khoa
Diem:
"
Trong
anh va em
horn
nay
• •
Lam nen dat
nuoc
muon
doi"
HI/6NG DAN
CHI
TIET
n
I.
M6BAI •
Nguyen Khoa Diem la nha tho truong thanh trong thoi ky khang chien
chong My nhu Le Anh Xuan, Pham Tien Duat, Xuan Quynh The h^ nha tho
da de lai cho nen van hpc dan tpc bao van tho d?p ve Dat nuoc. To
quoc.
E>at
nuoc" cua Nguyen Khoa Diem trich tir chuong V truong ca "Mat duong
'^at vpng" la mpt trong nhirng van tho dep ve
tinh
yeu que huong dat
nuoc
^'?t Nam. Doan tho ta sap phan tich sau day la doan tho de lai dau ah ve npi
^"ig

va
nghe
thuat sau sac nhat:
"Trong
anh va em
horn
nay .
Lam nen dai
nu&c
muon
dai" > > ' - •
II.THANBAI
«
1. Kh^i qu^t: "Da't nuoc" la doan tho
trich
tu chuong V truang ca "M^t
ducmg khat vpng" duoc hoan thanh 6 chien truong
Binh
Tri Thien nam 197l
Tmong
ca viet ve su thuc
tinh
ciia
tuoi
tre mien Nam xuong duong tranh da'u
hoa hpp vai CUQC khang chien
ciia
dan
tQC.
6 doan tho tren tac gia tiep can y

thuc con nguoi trong hi^n thuc doi song, trong mo'i quan h? ca nhan - cpng
dong, Nguyen Khoa
Diem
dan dSt dpc gia tro ve voi hi$n thyc true tiep
ciia
CUQC
khang chien chong
My,
noi len tieng noi day trach nhi^m cua ca mpt the
h^
chong My that sy truong thanh trong nhan thuc va
tinh
cam.
2. N6i dung phkn tich:
a.
Sau cau tha dau nha tho dien giki ve moi quan giua con nguoi va
Dat
Nuoc, do la sv g^n bo huii co khong the tach
roi:
Trong
anh
va
em
horn
nay
Deu
CO
mot
phan
Dat Nude

Khi
hai
dita
cam
tay
Dat nude trong ta
hai
hoa
nong
tham
Khi
chung
ta
cam
tay
moi
nguoi
Dat Nuac trong ta ven tron to
Ian
Truac het, Dat nuoc gan
lien
voi
tinh
yeu doi lua:
Trong
anh
va em
horn
nay
Deu

CO
mot
phan
Dat Nude
Khi
hai
dua
cam
tay
Dal Nude trong ta
hai
hoa
nong
tham
Vi
sao Da't Nuoc lai la "mpt phan" trong anh va em? Vi Dat Nuoc la noi ta
sinh
ra, noi ta Ion len, sinh hoat va hpc tap. Dat nuoc la
chii
quyen, lanh tho,
niii
song ba coi do bie't bao con nguoi dung nen. Dat Nuoc la hoi tho cua ta la
mau
thit
thieng lieng cua ta. Khong ai song trong da't nuoc cua
minh
ma lai
khong
dupe
thua huong nhirng gia trj vat chat va

tinh
than: mpt mieng an
thon
da ciang la mau
thjt
"Anh di anh nho que nha/ Nho canh rau muo'ng nho
ca dam tuong". Mpt tieng
noi,
mpt hoi tho ta cung la Da't Nuoc:
Moi
sdm day
nghe
boh
be
than
thiet
Ngudi
qua
dudng
chung
tieng
Viet eiing tdi .
Nhu vi
muot
chung
Idng
bien
man
Nhu
dong

song
thucmg
men
ehdy
muon
ddi
(Luu
Quang Vu)
Vay
nen, trong ta luon c6 mpt phan Da't Nuoc la nhu vay. Da't nuoc la mpt
phan khong the thie'u trong hai chiing ta. Day la
each
noi cho tha'y niem ty hao
cua
tuoi
tre ve Da't Nuoc. Dat Nuoc tro thanh mau
thjt
thieng lieng trong moi
con
nguoi.
Di?p
ngiJ "Cam tay"
dupe
nhac
lai hai Ian, the hi^n mpt
tinh
ckm d^p: khi
hai
dua "cam tay" la khi hai dua hieu nhau, yeu thuong nhau va Da't Nude
cung nhu d?p them, hai hoa them de eo vij va

so'ng
trong
tinh
cam yeu thuong
ciia
lua doi "Da't Nuoc hai hoa nong tham". Noi
each
khae
tinh
yeu
ciia
anh va
em da hoa vao
tinh
yeu To quoc:
Anh yeu em
nhu
anh
yeu dot nude
Vat va
gian
lao
tuoi
tham
vo ngan
Tu
tinh
yeu lua doi, nha tho huong vao
tinh
yeu cpng dong, ve

mo'i
quan h^
giua ca nhan va tap the:
Khi
chung
ta
cam
tay
moi
ngudi
Da't
Nude trong ta ven tron
toldn
Tu
"hai dua cam tay" cho den "ehiing ta cam tay mpi ngudi" la mpt sy
vuon
xa, sy Idn day
ciia
cai toi ea nhan. Neu nhu
tinh
yeu chi hudng ve cai ca
nhan khong
thoi
thi that la vi
ki.
Hp da md rpng
tinh
yeu den mpi ngudi. Tu
the
gidi

ciia
anh va em hp vupt qua cai toi be nho den vdi cai ta chung "Tu
chan
trdi
ciia
mpt ngudi den vdi chan
trdi
ciia
mpi ngudi" (P. E luya). Nen
vong
tay eiia hp rpng md de "cam tay mpi ngudi", rpng md
tinh
doan ke't, hi>u
ai.
Tinh
yeu ehi thuc su d?p khi
tinh
yeu ay hoa vao
tinh
yeu cpng dong. Nha't
la
nhiJTig thang nam nay Nam Bac dang bi ehia eat thi cai cam tay ay that y
nghla bie't bao nhieu.
Vi
vay, moi ngudi hay chung tay
lai,
hay:
Toi
buoc
Idng

toi vdi
mpi
ngudi
De
tinh
trang
trdi
khdp
muon
ncfi
Dehon toi vdi
bao
hon
kho
Can
gui
nhau
them
mqnh
kho'i
ddi
(TdHuu)
Da't
Nude vi vay mdi trd nen "v?n tron, to Idn"!
Chinh
vi y thiie cpng dong nhu vay nen trudng ca "Mat dudng khat vpng" da
thuc
tinh
tuoi
tre do thi mien Nam xuong dudng tranh da'u va "vdng tay Idn mai

de noi son ha" cii the ma
lien
mpt dai Bac - Trung - Nam. Noi nhu nha van Chu
Lai:
"Tuoi
tre
cua
chung
toi da
xuong
dudng
chie'm
linh
tam
cao
cua
mdi
nha,
cua
nhip
'^u,
cua
qud
doi
dem
ca
luang
tam
va
nhan

phd'm
ban
toa
len
bau
trdi
day
giae
gia".
b.
Ba
cau tho
tiep
theo,
nha tho huong ve
tuong
lai phia truoc vol uoc mo
giin di:
"Mai
nay
con
ta
Idn
len
Con
se
mang
Dat Nude di xa
Den nhimg
thdng

ngdy
ma
mgng"
Tu
hifn
tai
ciia
cupc chien da'u ac
lift,
khi ma "bom
napan
dpi lua mai nha",
'^i
ma hang tram hang ngan ngudi phai song dudi dja dao, trong mua bom
bao dan nhung hp van yeu nhau, van udc mo va trong cho phia truoc voi niem
tin
quyet thang. Nguyen Khoa Diem mo ve tuong lai "Mai nay khi con ta Ion
len"
va nhSc nho dua con tuong lai ciia minh ciing the'h? tre hay ke tyc truyen
thong lam rang danh dat nuoc que huong "Con se mang Dat
Nuoc
di xa". Loi
nhSn nhu tha thiet, hay dua dat nuoc di len nhu vi sao tien ve phia truoc de
den voi nhirng thang
ngay
tuoi
d?p, "thang
ngay
mo mpng", thang
ngay

hoa
binh
tu do. Do khong chi la mo u6c ciia rieng Nguyen Khoa Diem ma con la
niem mong moi cua hang chuc
tri?u
con nguoi Viet Nam mong mpt
ngay
dupe
song trong hoa
binh,
tu do. Chung to mua bom bao dan cua ke thu c6 the
viii
lap duoc "ngoi nha, ngpn
niii,
con song" nhung khong dap tat dupe khat vpng
va niem tin cua con nguoi Vi^t Nam.
c. Khong dung lai a do, nha tho tiep tuc di sau vao moi quan h$ giiia Dat
Nuoc
voi tam Hon ciia tvmg con nguoi. Voi gipng tho
nhln
nhu tam
tinh
tham
thia nha tho nhac nho the h^ tre:
"Em
ai em Dat Nuac la mdu xuong cua minh i
Phai biei gan bo va san se
Phai biei hod than cho dang hinh xusa i -
Lam
nen Dat Nuac mudn dai"

Nguyen Khoa Diem viet nen nhung cau tho nay bang ta't ca sy
trai
nghi^m
cua mpt nguoi Ian Ipn trong phong trao tranh dau ciia thanh nien do thi mien
Nam. Nha tho da thay mat the h^ minh de phat bieu tam tu voi
tinh
than cong
dan,
voi
nhif
t
tinh
tuoi
tre. Do cung la loi dap cho cau hoi mang
tinh
chinh luan
ve su truong ton ciia Dat
Nuoc.
Dat
Nuoc
bat tu chinh vha a
tinh
than ciia
nhChig con nguoi san sang dang bau mau ciia
tuoi
thanh xuan, biet song c6 trach
nhi^m
voi thoi dai va day khat vpng ve tuong lai truong ton ciia Dat
Nuoc.
Ba tie'ng "Em oi em!" vang len that that ahn ap nhu khiic dao dau cho loi

nhan
nhii
an
tinh.
Loi nhan
nhii
ay that nh? nhang va cam dpng "Da't nuoc la
mau
xuong ciia minh". Day la
each
so sanh that gan
giii
va gpi cam: dat nuoc
la
mpt phan khong the thieu trong anh va em, quy nhu mau nhu xuong cau
thanh
co the. Dat nuoc ciing la mpt phan mau
thit
trong ta la mau xuong aia
biet bao nhieu con nguoi da nga xuong trong biet bao cupc chien dau chong
ngpai xam, trong lich sii
hinh
thanh va xay dung bao vf To quoc. Loi tho gian
di
ma sao doi thieng lieng. Phai chang
tinh
yeu To quoc,
tinh
yeu da't nuoc
trong

long
tuoi
tre la tren het la cap ca nhat?
Xua
yeu que hucmg vi co chim c6 buam
Co nhung Ian iron hoc bi don roi
Nay yeu que hucmg vi trong
timg
nam dai
Co mot phan xuang thit cua em toi
(Giang Nam)
Nhiing
cau tho dupe viet theo the menh lenh, giau chat duy ly nhung
khong len gan, kho khan, cung nhac ma tro thanh loi nhan
nhii
tha thiet.
Di§p
pgiJ "Phai biet" dupe nhac lai hai Ian nhu ghi khSc nhu nhSc nho. O day co
nhung
tu tuong trung rat dang ehii y: "gan bo", "san se", "hoa than" Dat
nuoc la "mau xuong" co nghia la da't nuoc ton tai nhu mpt sy song va de co sy
song ay han phai co rat nhieu hi sinh. Qua diing nhu vay, biet bao eon nguoi,
bao the h? da nga xuong cho su song con ciia da't nude. Vi the, moi mpt con
j^giroi
"phai biet gan bo va san se". "Gan bo" la yeu thuong, quan h^ mat thiet
voi nhau. Tu sy gan bo ay moi co the "san se". San se trach nhi^m, san se niem
vui,
niem hanh phiic cho nhau. Dat nude vT d?i nhung dat nude la mpt thye
the song.
Thye

the ay khong phai la su tap hpp ciia nhirng ca nhan roi rae ma
la
mpt cpng dong. "Hoa than" ciing cd nghia la dang hieh. Vdi quan ni^m xua,
hoa than cd nghia la hda minh thanh nhCrng
hinh
song the
niii
(Vpng phu, hon
Trong Mai, ba Den, ba
Diem )
nhung trong thoi hi?n dai, hda than cd nghia
la:
cong hien, hi sinh vi sy nghi^p giai phdng dan tpc "Dang dung
Vi§t
Nam
tac vao the'ky". Thoi
binh,
nguoi ta dang hien sue lyc, mo hoi cho To quoc. Sy
dang hien ay, theo suy ngam ciia nha tho, la cupc hoa than.
Neil la chim, toi se Id lodi bo cau trang >
, ^,
Neu Id hoa, toi se Id mot doa hu&ng ducmg
Neu la may, toi se la mot vang may am
Neil
Id nguai, toi se chei cho que hucmg
(Tu
nguyen)
Ngay
nay, dat nude da sach bdng quan
thii.

Nhung trach nhiem ciia moi
cong dan ddi vdi da't nude van rat can dat ra thuong xuyen, bdi dd la cau
chuyfn
khong bao gid eii. La nguoi hpc sinh, phai biet eham lo hpc gidi de
ngay
mai gdp phan dung xay da't nude. Bdng dang moi nguoi da lam nen bdng
dang que huong xu so, da't nude. Khong cd sy hoa than kia lam sao da't nude
truong
ton, lam sao cd dupe da't nude muon ddi!
3. T6ng ket
nghe
thuat: Doan tho de lai dau an ve npi dung va
ngh§
thuat
dac sac. Cac di?p tir, di^p ngu cd
ti'nh
chat bieu tuong "cam tay", "phai
biet". The tho tu do, ngon ngii mpe mac, gian di ket hpp vdi nhirng cau tho in
chat duy ly (kha chat che,
logic)
eat len nhu tie'ng gpi ciia
trai
tim, vi the
nd
thiet tha, thiic giue long nguoi.
III.
KET BAI
Tom
l^i,
doan tho tren la mpt doan tho hay trong bai Dai Nude. Nha tho da

*he hi^n nhCrng suy nghi mdi me eiia minh ve da't nude bang mpt giong tru
hnh,
ngpt ngap. Cau chuy?n ve da't nude doi vdi moi nguoi ludn la cau chuy?n
^ua
trai
tim, vira thieng lieng, cao ca, ciing vira gan bd, than thiet. Tu suy nghi
^3
tinh
cam ay, khi dd'i di?n vdi ke
thii
ciia dan tpc, han ngudi ta phai biet lam
§1
cho To quoc, giang son.
189
4.
Ckm
nh?n
ciia
Anh/chi
ve tu tu6ng "Dat Nude
ciia
nhan dan"
dug^c
the
hi?n
trong doan tho
sau:
Nhitng
nguai
nha

chong
cdn
gop cho
Dai
Nu6c
nhtbtg
niti
Vpng
Phu
Cap
VQ
chong
yeu
nhau
gop
nen
hdn
Trong
Mai
Got
ngua
cua
Thanh
Giong
di
qua cdn
tram
ao
dam
de'lai

Chin
mucri
chin
con
voi gop
minh
dung
dat
To
Hung
Vuang
NhOng
con
rong
nam im gop
ddng
song
xanh
tham
Nguai
hgc
trd
ngheo
gop cho
Dai
Nuoc
minh
nui But, non
Nghien
Con coc,

con
ga que
huang
ding gop
cho Ha
Long
thanh
thang
cdnh
Nhitng
nguai
dan ndo da
gop
ten Ong Doc, Ong
Trang,
Bd
Den, Bd
Diem
Vd
d
dau
tren
khap
ruong
dong go bdi
Chang
mang
mgt
ddng
hinh,

mgt
ao uac,
mgt lot
song
ong cha
Oi
Dai
Nuoc
sau boh
nghin
nam
di
dau
ta ding
thay
Nhitng
cugc
dai da
hoa
nUi
song
ta
HI/ONG
DAN CHI
TIET
I.
MOBAI
Dat
Nuoc la mpt de tai muon thuo cua tha ca va
nghf

thuat.
Hinh
hai dat
nuoc
cijng
duqc tac thanh nhieu ve d^p khac nhau tu
nhiing
goc
nhin
khac
nhau. To
Hini
thay Dat Nuoc trong bong dang nguoi anh hung, ngudi M?.
Che Lan
Vien "tim
hinh
ciia
nuoc" trong vj cha gia Ho
Chi
Minh.
Nguyen
Trai
tu
hao ve
trieu
dai
Tri^u,
Dinh, Ly,
Tran con Nguyen Khoa
Diem,

mpt nha
tho
chong
My
lai
tim
ve d^p
ciia
Dat Nuoc trong chieu sau van hoa, phong tyc
mang dam dau ah tu tuong "Dat Nuoc
ciia
nhan dan". Chieu sau tu tuong ay
da the
hi^n
sau sac qua doan tho:
"Nhvmg
nguai
vg
nha
chong
con
gop
cho
Dat
Nuac
nhitng
nui
Vong
Phu
Nhitng

cuoc
dai
da
hoa
nui
song
ta"
II.
THAN
BAI
1.
Kh^i
quat:
"Dat
nude" la doan tho
trich
tu chuong V truong ca "Mat
duang
khdt
vong" dugc hoan thanh 6 chien truong
Binh
Tri Thien nam 1971.
Truong
ca
viet
ve su thuc
tinh
ciia
tuoi
tre mien Nam xuong duong tranh dau

hoa hgp voi
CUQC
khang chien aia dan tpc. Doan tho ta s3p phan
tich
n5m 6
phan hai cua chuong
V.
Npi
dung bao
trum
ca doan tho la tu tuong "Dat Nuoc
ciia
nhan dan".
Ngay
xua, nguoi ta thuong quan ni?m: Dat Nuoc la cua cac
trieu
dai,
ciia
vua.
Trong "Nam quoc son ha" -
Ly
Thuong
Ki^t
ding
noi "Nam quoc son ha
190
gjji
de'cu
"•
Trong

"Binh
Ngo
dgi
cao" -
Nguyen
Trai
viet
"Txx
Tri?u,
Dinh, Ly,
•fraVi
bao dai xay nen dgc lap". Ngay nay trong
thdi
dai Ho Chi
Minh,
khi
i^ai
ta
nhin
thay sue manh
ciia
nhan dan, su dong gop mau xuong
ciia
nhan
j'ti
da lam nen Dat Nuoc cho nen Dat Nuoc phai thuQc ve nhan dan va
ciia
(Jan
nhan dan.
2.N6idung

a. Tu
tu6ng
"Dat
Nu6c
ciia
Nhan
dan"
truoc
het
dugrc
the
hi?n
qua sv biet
fffi
sau nang
ciia
nha tha doi voi nhan dan da "gop" cupc doi minh, tuoi ten
^{li
minh, so phan minh de hoa than thanh nhung dia danh, thang c^h.
pJhiJng danh, th^ng canh ay gan voi
CUQC
song,
so ph^n, tinh each cua
nhan
dan:
Nhitng
nguai
vg nha
chong
cdn

gop
cho
Dot
Nuac
nhitng
niii
Vong
Phu
Cap
vg
chong
yeu
nhau
gop
nen hdn
Trong
Mai
j,r;
/
Got
ngua
cua
Thanh
Giong
di
qua cdn
tram
ao dam
delai
Chin

muai
chin
con voi gop
minh
dung
dat
To
Hung
Vuang
, ;
Nhitng
con
rong
nhm im gap
ddng
song
xanh
tham
i ;
Ngudi
hoc
trd
ngheo
gop
cho
Dat
Nuac
minh
nui
But, non

Nghien
-
i
•
Con
coc,
con
ga
que
huang
ciing
gop
cho
Ha Long
thanh
thSng
cdnh
Nhieng
nguai
dan ndo da gop
ten Ong
Doc,
Ong
Trang,
Bd
Den,
Bd
Diem
Thuc
ra tu tuong "Dat Nuoc

ciia
Nhan dan"
ding
da dugc Nguyen Khoa
Diem
the
hi$n
o
nhiing
doan truoc. Do chinh la
hinh
anh dat nuoc trong khong
gian
van hoa thuan
Vi^t.
Dat nuoc trong phong tue
biii
toe sau dau
ciia
nguoi
phy
nit, trong mieng trau ba an, eau ehuyfn m? ke, Thanh Gong giet gi^e,
nghia
vg chong gin bo keo son gung cay
muoi
man, dat nuoc trong truyen
thuye't
cha Rong m?
Tien
nhung c6 le doan tho ta sap phan

tich
la cao diem
ciia
tu tuong cot
loi
ay.
Truoc
het ta c6 the thay dugc, nha tho da sii dung ngh^ thuat
lift
ke va
(ipng
tir "gop" de dien ta
hinh
anh
ciia
nhan dan hoa than thanh nhung danh
lam
thang canh
tuyf
t
d?p cho Dat Nuoc. Cac danh thang ay dugc nha tho
li?t
tu
Bac
den
Nam,
dau dau cung mang bong dang nhan dan.
6' mien Bac, danh thang
hifn
len voi

niii
Vgng
Phu, hon Trong Mai bieu
^"•^ng
cho ve dep
ciia
tinh
yeu
thiiy
chung
viing
ben. Neu khong c6
nhiing
l^guoi
vg mon moi cho chong ve tu
nhiing
cugc chien tranh thi lam sao c6
niii
'^'^g
Phu?
Hon vgng phu nay van con 6 Lang Son gan
lien
voi
tich
nang To
\g
con cho chong hoa da.
Tir
do nguoi
xii

Lang
c6 cau
"Dong
Dang
cd
pho
^Z''*'
Cd
nang
To thi
cd
chiia
Tarn
Thanh".
Hon Trong Mai 6 Sam Son Thanh
tuong
truyen do hai vg chong yeu nhau hoa than thanh.
Thai
gian da di
H!*^'
cung tue
nguyft.
Ve d?p
thiiy
chung, nghia
tinh
cung vdi
^giandabattu. ^ ^
191
Do con la ve d?p cua nguoi anh hiing Thanh Giong vdi danh thang "ao

dam" hinh mong
chan
ngya mpc day quanh
chan
niii
Soc Son (Ha Npi),
quan the mil non hiing vT "chin muoi chin con voi" bao quanh
niii
Hi Cuong
(Phii
Thp) noi den tho cac Vua Himg ngu
tri.
Hai hinh anh ay nham
nhSc
nho
chung ta nho den truyen thong danh
giac
cua cha ong va cong lao to Ion ciia
18 doi Vua Hung da c6 cong dyng
nuoc
va giir nuoc. Cho den ca "Con c6c
con ga que huong ding gop cho Ha Long thanh thang
canh"
de Ha Long ngay
nay tro thanh danh thang
Quoc
tekhien ca the'gioi phai nguong mp.
6 mien Trung, nha tho dua ta ve voi vung dat Quang Ngai de chiem
nguong "nui Biit, non Nghien" do cong sue cua nhirng cau hoc tro
ngheo

dung
nen. Do la bieu tugng cua truyen thong hieu hpc ciia nhan dan da gop cho dat
nuoc
bao ten
tuoi.
Phai
chang
do la nhung Le Quy Don, nhirng Luong The
Vinh,
Mac DTnh Chi da lam rang danh
nuoc
nha trong thoi ky phong kien xa
xua ciia dan tgc va con luu tieng thorn den hom nay va mai sau.
6 mien Nam, danh thang la dong
song
Ciru Long hien hoa
tuoi
d^p
"Nhiing
con rong nam im gop dong
song
xanh
thkm".
La nhihig nguoi dan
hien lanh, cham chi da gop nen "ten xa ten lang trong moi chuyen di dan". Do
la "ong Doc, ong Trang, ba Den, ba Diem". Moi con nguoi mang cho minh mot
cai ten moc mac, gian d} va ciing gop nen nhCing ten dat ten lang voi nhirng ten
goi
rat doi than thuong.
2. Bon cau

cuoi
nang
y tho len
tarn
khai
quat:
sv hoa
than
cua Nhan Dan
vao
bong
hinh Dat
Nuoc.
Nhan Dan chinh la
nguoi
da tao
dytig,
da dat ten,
ghi dau an
cupc
doi minh len moi
ngpn
mii,
dong
song,
khlp mien dat hinh
chu S nay:
Va a dau
tren
khSp

rugng
dong,
go hai
Ch&ng
mang
mot
dang
hinh,
mot ao uac, mot I6i
song
ong cha
Oil Dai
nuoc
sau bon
nghin
nam di dau ta
ciing
thay
Nhieng
cuoc
doi da hod nui
song
ta
Hai
cau dau la su khang djnh ve dang hinh aia nhan dan trong khong gia"
dat
nuoc
"tren khap ruong dong go bai". Bong dang ay ciia nhan dan khong
chi
lam cho dat

nuoc
them phan
tuoi
d?p vi danh lam thSng
canh
ma c6n
mang "mpt ao uoc, mpt loi
song
ong cha". Nghia la nhan dan khong chi gop
danh thang
tuoi
dep ma con gop vao do nhiing gia tri
tinh
than, la phong tut
tap quan, la truyen thong van hoa truyen mai den doi sau.
Hai
cau tho cuoi, hinh tupng tho
cang
dupe nang dan len va
cho't
vao m?'
cau day
tri
tuf:
Oil Dat
nuac
sau bon
nghin
nam di dau ta
ciing

thay
Nhitng
cuoc
dai da hod niii
song
ta
192
rvfiii
song
ciia ta so dl c6 dug-c la nho nhung
"cupc
doi" da hoa than de gop
jien-
Nhan dan khong chi gop
tuoi,
gop ten ma con gop ca
cupc
doi va so' ph^
ciia minh. Y tho gian dj ma sau lang khien ta hinh dung Dat Nuoc that gan
giii
than thupc.
3. T6ng ket
nghe
thu&t:
Do?n tho c6 ket cau
chat
che, ty nhien va
duQ»c
viet
theo

the do. Cau tho mo rpng keo dai nhung khong n^g ne ma bieh hoa
linh
hoat
lam cho doan tho giau sue bieu hi^n va sue khai quat cao.
Thii
phap
ngh?
thuat li$t ke d}a danh, nha tho luon viet hoa hai tir Dat Nuoc the hi^n su
thanh
kinh
thieng lieng. Dpng tu "gop" dupe
nhac
lai nhieu Ian. Tat ca da lam
nen doan tho hay ve Dat Nuoc. Do la hinh anh da't
nuoc
ciia nhan dan - nhan
dan da hoa thanh dat nuoc. Boi tren khap rupng dong go bai,
niii
song
dau dau
ciing
la hinh anh ciia van hoa, ciia doi
song
tam hon, cot
each
ciia
Vi^t
Nam.
IILKETBAI
Tom lai, voi ngh^ thuat dac sac, tu

ngii
giau hinh anh gpi cam, tac gia viet
len nhCrng hinh anh tho sinh dpng, giau sue khai quat. Tu hinh
song,
the
niii,
tir
truyen thong, tac gia da tao nen nhirng lien tuong dpc dao,
thii
vj,
giiip
nguoi
dpc cam nhan cong lao to Ion cua nhan dan trong qua
trinh
xay dyng va
bao
v^
To
quoc.
Tir do, ta them yeu, them quy To
quoc
- eon nguoi
Vif t
Nam.
5. Cam nh|n cua anh/chi ve
doan
tho sau
trong
"Dai
Nuac"

trich
truong
ca Mat
duang
khdt
vpng)
ciia
Nguyen
Khoa Diem : ^.^j
Nhung
em
biet
khong
Co
biet
bao
nguoi
con gdi, con
trai
Trong
bon
nghin
lap
nguoi
giong
ta
lita
tuoi
Ho da
sang

vd
chet
«
Gian
dj vd
binh
tam
Khong
ai nho mat dat ten
Nhung
hg da lam ra Dai
Nuoc
Ho giii! vd
truyen
cho ta hat Ma ta
trong
Ho
chuyen
Itca
qua moi nha, tit hon
than
qua can cut
^BjLt
Ho
truyen
gigng
di^u
minh
cho con tap noi
^Hv! Ho

gdnh
theo
ten xa, ten
Idng
trong
moi
chuyen
di dan
<)i.oi.
^Hl HQ dap dap be bo cho
nguoi
sau
trong
cay hai
trai
Co
ngaai
xdm thi
chang
ngoai
xdm
Co ngi
thii
thi
vung
len
danh
bai
DeDat
Nuoc

nay la Dat
Nuoc
Nhan
dan
(Ngit van 12, Tap mpt, NXB
Giao
dye,
2009,
tr. 121)
HI/6NG
DAN
CHI
TIET
I.
M6
BAI:
"Dat Nuoc" la phan dau chuong V
du(?c
trich tie "Mkt duong
khat vpng" - mpt truong ca syc soi long yeu
nuoc
cua Nguyen Klioa Diem
Chuong tho da truyen den nguoi dpc bao xiic dpng, ty hao ve dat nude va
nhan dan cua minh. Doan tho sau the hi^n quan ni?m Ion cua nha tho ve "Dat
nuoc
nay la Dat Nuoc cua nhan dan":
"Nhimg
em
biel
khong

r> De Dat
Nude
nay la Dai
Nude
Nhan
dan" ^''
•
II.
THAN BAI
' 1. Khai
quat:
Doan trich "Da't nuoc" la chuong V ciia truong ca "Mat
duong khat vpng" dupe Nguyen Khoa Diem
sang
tac n5m 1971 khi
cupc
khang
chien cho'ng My cihi
nuoc
dang den hoi ac
li^t.
Tac gia da su dyng mpt
each
sang
tao cac
chat
lif
u
- thi
lif

u
tu tvic ngu, ca dao dan ca, tu truyen thuyet c6 tich
den phong tuc, ngon ngu cua nen van hoa dan tpc de khoi nguon cam hung
ve Dat nuoc, mpt Dat
nuoc
c6 nguon goc lau doi, mpt Dat
nuoc
aia Nhan dan
vinh
h^ng muon thuo. Doan trich ta dang phan tich la tu cau 61 den cau 88.
2. N6i dung ckn
phan
tich, ckm nh^n:
a. Trong bon nghin nim ciia dat
nuoc,
nha tho khong diem lai cac
trieu
dai, cac anh hung noi
tieng
ma nhan m^nh den v6 van nhung con
nguoi
v6
danh, binh df:
"Em ffi em hay
nhin
ral xa
Vao
bo'n
nghin
nam dat

nuac
Nam
thdng
nao
eiing
nguai nguai
lap l&p
Con gdi con
trai
bing
tuoi
chung
ta
Can cu lam
lung
Khi
CO
giae
nguai
con
trai
ra
tran
Nguai
con gdi a nha
nuoi
edi
ciing
con
Nha tho nhin ve Ijch su ciia dan tpc "bon nghin nam dat

nuac"
va ty hao ve
nhiing
c6 gai
chang
trai,
ty hao ve
tuoi
tre "Nam thang nao ciing nguai ngW^
Idp
lop".
Cach
dimg tu "Nam thang nao" roi "nguoi nguoi lop lop" la de ch'
sy dong dao con nguoi trong lich su, lap nguoi nay den lop nguoi
khac
thay nhau lam nen lich su
nuoc
nha, lop nguoi nay nga xuo'ng thi lop
ng^'^^
khac
dung len:
"Mot cay nga cd
rung
cay lai mgc
. I
Nguai
not
nguai
dd may van
miia

xudn"
I
. (Nguyen Trung
Thanh)
Khi
da't
nuoc
hoa binh: Hp
chSm
chi, "can cu lam lyng" va "chi
biet
rugng
trdu
d
trong
Idng
bg". Khi Da't Nuoc c6 chien tranh,
chang
trai
tro thanh
Thach
Sanh,
Thanh Giong len duong vao tran mac. Nguoi con gai 6 nha lo vi^c hau
phucmg, tang gia san xuat, nuoi day con cai: ,^
"Khi
CO
giac
nguai
con
trai

ra
tran
<(::; •,
Nguai
con gdi a nha
nuoi
cdi
ciing
con"
Tuy hp la dan ba, con gai nhung: ',
L
^
•<-
,
"Ngay
giac
den nha dan bd
ding
ddnh
r:
:
Nhieu
nguai
da tra
thanh
anh
hiing
'
Nhieu
anh

hiingcd
anh vd em deu nha" '7
To
quo'c
da ghi danh biet bao nhieu anh hiing nu tudng ma "ca anh v^ em
deu nhd": Ba Trung, Ba
Trifu,
V6 Thi Sau, ch} Ut Tich, chi Tran Thi Ly la
nhiing
nguoi phu nir anh himg qua cam lam nen ve d?p aia nguoi phy nii
Vi?t Nam trung hau, dam dang.
b. Nguyen Khoa Diem nhan manh Nhan dan - hp la nhung con ngutri v6
danh
tuoi
d?p v6 ngan:
"Co
biet
bao
ngucti
con gdi con
trai
Trong
bon
nghin
lap
nguai
giong
ta
liea
tuoi

Hg da
song
vd
chei,
Gian
di vd
binh
tdm
Khong
ai nha mat dat ten '
Nhung
hg da Idm ra Dat
nuac"
^
Doi tupng ma Nguyen Khoa Diem nhan manh do la
tuoi
tre "Co biet bao
nguoi
con gai con
trai".
Do chfnh la the'hf dupe nha tho diem danh trong "bon
nghin
l&p
nguai".
Hp la nhiing con nguai mang tam hon
tuoi
tre Vi^t Nam cao
d?p,
so'ng
la

so'ng
he't minh cho tat ca,
song
ngang cao dau
"song
gian di" nen
chet
ciing that
"che't
binh tam". Trong bon nghin lop nguoi ay c6 v6 so nhiing
con nguoi "khong ai nhd mat dat ten" nhung cong lao va sy nghif
p
ciia hp da
lai
la Da't Nude do hp lam ra, da hoa than thanh. i
c. Khong chi vay, nhiing con nguoi v6 danh va binh di ay da giir gin \k
truyen
lai cho cac the h^ sau mpi gia tri van hoa, van minh
tinh
than va vat
chat
cua dat nude, cua dan tpc: hat lua, ngpn
lira,
tieng ndi, ngon
ngii
dan tpc,
ten xa, ten lang Nhan dan v6 danh nhung that la vl dai - Hp da lam ra
cua cai gia trj vat
chat
tinh

than, lam ra da't nude.
"Hg
giQ-vd
truyen
cho ta hat Ilia ta
trong
'
Hg
chuyeh
liea
qua moi nhd, tie hon
than
qua con
ciii
Hg
truyen
giong
dieu
minh
cho con tap noi
195
Ho
gdnh
theo
ten
xa ten
lang
trong
moi
chuyen

di dan
Hg dap dap be ha cho
nguai
sau
trong
cay Mi
trai"
Di?p tu
"HQ"
cung voi
each
noi: hp
giii,
hp chuyen, hp truyen, hp ganh
cho thay dupe sv dong gop tich eye cua nhan dan vi su phat trien cua da't
nuoc.
Chinh nhan dan mang cho ta gia
tri
vat
chat,
la hat
liia
ta trong qua bao
doi,
la ngpn lua
giii
qua bao nam thang suoi am bao gia
dinh,
la nguon thuy
nong,

vuon rupng doi dao cho con
chau
doi sau "trong cay hai
trai".
Khong
chi
v$y, hp con mang den cho ta nhijng gia trj
tinh
than quy bau: hp bao v^
tieng
noi ngudi
Vi^t,
hp de lai phong tuc t^p quan qua nhimg "ten xa ten lang
trong
nhung chuyen di dan".
d. Nhan dan la
nhvrng
ngudi
khong
tiec
mau
xuang,
sin
sang
dung
len
bko vf dat
nuac
tnrac
nhung

bien
dpng
Ijch
su va
hiem
hga xam
lang;
Co
ngoqi
xam
tht
chong
ngoai
xam it
Co noi
thii
thi viing
len
ddnh
hai
:, Dac
bi?t,
nhan dan la nhijng nguoi mang trong
minh
dong mau
chong
ngoai xam. Dan ta c6 truyen thong danh
giac
ngoai xam tir bao doi nay, het
giac

Tau 1000 nam lai den
giac
Tay 100 nam. Ta lai danh
duoi
phat xit
Nhat,
lat
do che dp
Phong
kien de dua
nuoc
Vi^t Nam dpc lap thong nhat. Va horn nay
day, ta dang
chong
lai ke thia de
quo'c
xam lupc. Va sue manh nhan dan se la con
song
Ion de nhan chim be
lii
ban
nuoc
va
cuop
nuoc
ay. Tran chien ay se chien
thSng
trong nay mai de mai mai "Dat Nuoc nay la Da't Nuoc cua Nhan dan".
3.
T6ng

ket
nghe
thuat:
Doan tho de lai dau an sau dam cua phong
each
tha Nguyen Khoa Diem: Cam xiic tho
chan
thanh, tha thiet; gipng di^u tam
tinh,
CO
sy hoa quyfn giiia
chat
tru
tinh
va chinh
lu^n.
The tho ty do; ngon tu,
hinh
anh vira gan gui quen thupc vua mang
tinh
khai quat; cac
bi^n
phap tu tu
dupe su dung mpt
each
linh
hoat.
III.KETBAI
,a^f.
. Doan tho la nhihig suy nghl, phat hi^n moi me ve vai tro ciia nhan dan

trong
Ijch sir; khang
dinh
mpt tu tuong mang
tinh
thoi
dai:
Dat
Nuac
Nhan
dan.
Dat
Nuac
khong chi the hi?n
tinh
cam yeu
nuoc
sau sac cua Nguyen Khoa
Diem
ma con khoi day niem ty hao ve que huong, to
quoc
trong long moi con
nguoi
Vi?t
Nam.
,
196
i^i
6: Cam
nhan

ciia
anh/chj
ve v^ d?p cua do^n tho sau
trong
bai tho
"Dat
Nude"
ciia nha tho
Nguyen
Khoa Diem:
DeDai
Nuoc
nay Id Dai
Nuac
Nhan
dan
Bat
Nuac
cua
Nhan
dan, Dat
Nude
cua ca dao
than
thoai
Day anh
hiei
"yeu
em
tic

thud
trong
noi"
Biei
quy
cong
cam
vdng
nhung
ngdy
Ian loi ' ^
Biei
trong
tre
dqti
ngdy
thanh
gay
DI
tra thu ma
khong
s(r
datlau
di
nhung
ddng
song
bat
nuoc
tu dau

Ma khi
veDat
Nuoc
minh
thi bat len cdu hat
Nguoi
den hat khi
cheo
do, keo
thuyen
vuat
thdc
Ggi
tram
mau
tren
tram
ddng
song
xuoi
: u f.
(Ngt?
van
12,
Tap
mpt,
NXB
Giao
dye,
2009,

tr. 121)
Hl/dNG
DAN
CHI
TIET
^
I.
M6BAI
Hiem
eo mpt giai doan van hpe nao ma
hinh
anh To
quoc
- Dan tpc - Da't
nuoc
lai tap
trung
cao dp nhu giai doan khang chien
chong
My eihi
nuoc.
To'
Hihi
voi "di
Viet
Nam! Yen
snot
mot dai/ Nay mai
duac
dm

Nguai
trgn
ven,
Nguai
ail" (Vui the'hom nay),
Che'Lan
Vien voi "Sao chien thang", Le Anh Xuan tir
hinh
tupng anh giai phong quan da tao nen "Dang dung Vi#t Nam". Va
Nguyen
Khoa Diem gan lien voi To
quoc
qua "Da't Nuoc" - mpt ehuong tha
trong
truong ca "Mat duong khat
vpng".
Chuong tho da the
hi^n
mpt
each
sau
sac ve d^p ciia Da't Nuoc va tu tuong Ion cua
thoi
dai "Da't
nuac
cua nhan
dan".
Tu tuong ay dupe the hi?n dam net qua doan tha sau:
De Dat
Nuac

nay la Dat
Nuac
cua
nhan
dan , ,
Gai
tram
mau
tren
tram
ddng
song
xuoi
, rvn.i
II.
THAN
BAI rh
1.
Khai
quat:
Nguyen Khoa Diem thupc the h$ nha tho truong thanh
trong
thai ki
chong
Mi ahi
nuoc;
tho ong giau
chat
tri tu^, suy tu sau
ISng,

cam xiic nong nan. "Dal
nuac"
la doan tha
trich
tu chuong V truong ca "Mdt
^^ong
khat
vong"
dupe hoan thanh 6 chien truong Binh Trj Thien nam 1971.
Truong
ca viet ve sy thuc
tinh
ciia
tuoi
tre mien Nam xuo'ng duong tranh dau
hoa hpp voi
cupc
khang chien cua dan tpc. Doan tho ta sap phan tich nam 6
Plian hai ciia ehuong V.
Npi
dung bao
trum
ca doan tho la tu tucmg "Da't Nuoc
nhan dan". v'-
Cam nang hnicn tHl OKI
lllfL
l\gu
vuii
• i nun u
Ngay

xua, nguoi ta thuang'quan
ni§m:
Da't Nuac la cua cac
trieu
dgi, aia
vua. Trong "Nam quo'c son ha" - Ly Thucmg
Ki^t
cung noi "Nam quo'c son ha
nam de cu". Trong
"Binh
Ngo dai cao" - Nguyen
Trai
Viet
"Tu
Tri^u,
Dinh,
Ly,
Tran bao dai xay nen dQc lap". Ngay nay trong
thoi
dai Ho Chi
Minh,
khi
nguoi
ta
nhin
thay sue manh aia nhan dan, sy dong gop mau xuong aia nhan
dan da lam nen Dat Nude cho nen Da't Nude phai thupe ve nhan dan va
ciia
nhan dan.
2. Ndi dung cam nhan :

a.
Doan tho m6 dau bang mpt lod khang dinh,
Icri
khang dinh ay la cam
hung chung cho ci do^n tho:
"Be
Dot Nuac my
la
Dot Nuac
cua
nhan dan
Dai
nuac
cua
nhan dan, Dat Nuac
ciia
ca
dao
than thoai"
Nha
tho
khiing
djnh
ehSe
njeh "Dat Nuoc nay la Dat Nude aia nhan dan", 16i
khSng
djnh
ay da the hi?n mpt
each
chan thanh, manh

li^t
tinh
cam aia nha tho
doi
voi dan tpc. Hon ai het, nha tho hieu rang, de eo dup-c Dat Nude trudng ton,
vinh
euu thi nhan dan hon ai het la nhung nguoi da do mau xuong, do eong sue
aia
minh
de lam nen
hirJi
hai dat nude.
Vi
the Dat Nude khong aia rieng ai ma
la
aia ehung, aia rJian dan va mai mai thupe ve nhan dan.
6 eau tho
thxf
hai, nha tho lai mpt Ian
niia
khang
djnh
"Dot nude cua nhan
dan,
Dat Nude cua ca dao than thoai".
Difp
ngii
ehuyen tiep "Dat nuac
ciia
nhan

dan"
dupe lap lai nhu them mpt Ian nua nhan manh ve eai su m^nh thieng
lieng
aia nhan dan doi vdi Dat Nude. Ve thu hai, nha tho nhan manh "Dat
Nuac cua ca dao than thoai". Nhac den ea dao than
thogi
ta lai cang nhd den
nhan dan, vi hon ai het, Nhan dan
l^i
la nguoi tao ra van hda, tao ra ca dao
than thoai. Ma dat nude aia "ca dao than thoai" nghla la Da't Nude
tuoi
d?p v6
ngan nhu vang trSng eo
tich,
ngpt
ngao
nhu ea dao, nhu nguon sira m? nuoi ta
Idn
nen nguoi. Va khong phai ngau nhien tac gia
nhac
tdi hai the
loai
tieu
bieu
nha't aia van hpc dan gian. "Than thoai" the hi^n
eupc
song qua tri tudng
tupng
bay bong aia nhan dan. Con "ca dao" bpc Ip thegidi tam hon cua nhan

dan
vdi
tinh
yeu thuong, vdi su lang man eimg vdi
tinh
than lac quan. Do la
nhiing
tac pham do nhan dan
sang
tgo, luu truyen va cd kha nang phan chie'u
tam
hon, ban sac dan toe mpt
each
dam net nha't.
b. Va khi noi den "Dat nuoc aia Nhan dan", mpt each nhien, tac gia tid
ve vdi cgi nguon phong phii d?p de cua vSn hoa, van hpc dan gian ma tieu
bieu la trong ca dao. Ve d?p tinh than cua nhan dan, hon dau het, c6 the tim
thay 6 do trong ca dao, dan ca, truyen c6 tich. 6 day tac gia chi chpn Ipc ba
cau
de n6i ve ba phuong
di?n
quan trpng nhat
ciia
truyen thong nhan daH/
dan
tpc:
Day
anh
biei
yeu em tie tha trong noi

Biei
quy
cong
cam
vang nhung ngay
Ian
Igi
Biei
trong
tre
dai ngay
thanh
gay 'i^.
Di
trd thii
ma
khong sa dai
Idu
Chitc
n5ng aia ca dao, ndi nhu Nguyen Khoa
Diem
la "day". Chuc nSng ay
ciitig
vdi y nghia aia no dupe the hi^n qua ba phuong
di^n.
Phuong
dif
n
thu
phat Nguyen Khoa

Diem
nhan
m^rih
ve
tinh
cam
thiiy
ehung trong
tinh
yeu
con
nguoi
Vift
Nam. Tit y tho trong ca dao "Yeu em tu thud trong noi/ Em
nam em khde, anh ngoi anh ru". Nha tho da
vie't
nen Idi
ehan
tinh
aia chang
tjai
dang yeu "Day anh
biei
yeu em tit thua trong ndi". Tmh yeu aia chang
trai
ay
Ichong
phai la ngpn gid thoang qua, khong phai la Idi aia budm ong ma la Idi
noi
la nghi suy

ehan
that. Y tho da khang d}nh dupe mpt
tinh
yeu
thiiy
chung
ben
viing
khong gi cd the de'm dong dupe. Nhan dan day ta biet yeu thuong
lang
man, dam say
thiiy
ehung vdi nhimg cau ca dao ay. Day la phat hi^n mdi
cua Nguyen Khoa
Diem.
Bdi le tu xua den nay ndi den nhan dan nguoi ta
thucmg
nghl den nhung pham chat can eu ehiu khd, bat khua't
kien
eudng. Con
a
day tac gia lai ngpi ea ve d?p tre trung lang man trong
tinh
yeu,
nhiing
moi
tinh
tu
thud a'u tho cho den
liic

trudng thanh.
ti
phuong di^n thu hai, Nhan dan gin
giii
va truyen I?i cho ta quan ni^m
song d?p de, sau sac, ea dao da "day anh biet" - So'ng tren doi can quy trpng
tinh
nghia,
phai
"Biet
quy eong cam vang nhung ngay Ian
Ipi".
Cau tho a'y lay
y
tu ca dao "Cam vang ma Ipi qua songA'ang rod khong tie'e tie'e eong cam
vang".
Nhan dan da day ta rang: d doi nay eon cd thu quy hen vang bac, chau
bau ngpc nga Do la
tinh
nghia
giiia
con nguoi vdi con nguoi. Bdi vay, nghia
vdi
tinh
con nang hon nhieu Ian gia trj vat chat.
0 phuong di^n thu ba, nhan dan da day ta phai biet quyet
li^t
trong cam
thii
va chien dau

"Biet
trong tre dpi ngay thanh gay/ Di tra
thii
ma khong sp
dai
lau". Hai eau tho da gpi lai biet bao
eupe
khang chien oanh
lift,
trudng ki
nhan dan trong biet bao
eupe
chien v? quo'c vl
dgi.
Tu thud lap nude, ong
^ha ta da
luon
phai duong dau vdi nan ngoai xam. Cupe chien dau gianh dpe
'?p ty do nao cung keo dai hang chuc nam, tham chi hang tram nam. Sau ck
•^ghin
nam Bac thupe nhan dan van dung len gianh
chii
quyen, roi den
nSm do hp giae Tay
thii
hoi ne'u khong cd sy
kien
tri
ben bi va khat vpng
^

do manh
lift,
dan tpc be nhd nay lam sao cd the vupt qua bao nhieu khd
gian
kho, mat mat hi sinh de den ngay toan thSng.
Bon
cau tho cuoi:
Hinh
inh nguoi
cheo
do, keo thuyen vupt thac cat cao
®*>8
hat la mpt bieu tugmg noi len sue m?nh Nhan dan chien thing mpi
thijr
he quan tin tudng dua Dat Nude di toi mpt ngay mai v6 cung tuod sang:
Oi
nhung
dotig
song
bat
nuac
tie dau
Ma khi
veDal
Nuac
minh
thi bat len cau hat
Nguai
den hat khi
cheo

do, keo
thuyen
vuat
thdc
Gai
tram
mau
tren
tram
dang
song
xudi
Cau tho g(?i cho ta hinh anh cua nhung dong
song,
nhung dong
song
khong
biet den tir ben bo nao nhung khi hoa vao dat Vi^t lai vang len biet bao cau hat
di?u ho. Cau tho ciia Nguyen Khoa Diem lam ta nho den nhung di^u ho hung
trang tren
song
Ma,
di#u
ca Hue ngpt
ngao
tren
song
Huong va di^u ho keo
luoi
manh me 6 mien Trung, hay don ca tai tu tha thiet tren

song
Tien,
song
Hau
a mien Nam. Va "dong
song"
ay vira c6 y nghia la dong
song
ciia qu§
huong dat
nuoc
nhimg vua c6 y nghla la dong
song
Van Hoa, dong
song
Ljch
sir. Dan tpc ta c6 54 dan tpc anh em, la 54 dong
chay
van hoa da dang "tram
mau, tram dang". Va do chinh la su da dang va phong phu aia van hoa Viet
Nam
da vun dap
phii
sa qua bao nam thang thang tram de lam nen mpt dat
nude dam da ban sac dan tpc.
3. T6ng ket
nghe
thuat:
Doan tho da de lai am huong ca dao, dan ca dac
sac nhung khong lay lai nguyen van ma

sang
tao lam nen mpt y tho rieng mem
mai,
tai hoa va giau
tinh
triet ly. Diep ngtr "Dat Nuoc" dupe
nhac
lai nhieu Ian
cung voi vi^c nha tho luon viet hoa hai tu "Dat Nuoc" tqio nen mpt
tinh
cam
thieng lieng xiet bao ty hao ve non
song
gam voc Vi^t Nam.
III.
KET BAI
Tom lai, doan tho ta vua phan tich da the hi$n mpt
each
rat thanh cong tu
tuong
Ion cua thoi dai "Dat Nuoc cua nhan dan". Cam on nha tho Nguyen
Khoa Diem da mang den cho ta mpt gipng tho tai hoa va nhirng cau tho giau
tinh
triet ly de ta them hieu, them yeu, them tin vao sue manh cua nhan dan va
tin
vao
tinh
yeu Dat Nuoc cua chinh minh:
Oi
ToQuoc

ta yeu nhu mau
thit
Nhu me cha ta nhu va nhu
chong
Oi
ToQuoc
neu can ta
chel
Cho moi
ngdi
nha
ngon
nui
dong
song
(ToHuu)
7: Cam nhan tu
tuang
"Dat
Nuac
ciia Nhan dan"
dugrc
the hi?n
trong
doan
trich
"Dat
Nuac"
cua
Nguyen

Khoa Diem. ^
w
HLTONGDAN
!
I.
M6BAI:
" Dai
nuac"
la mpt de tai cao d?p nhat cua van hpe khang chien chong
Phap
va chong My. Voi von hieu biet sau sac ve ljch su va van hoa dan tpc, Nguy^'^
200
j^oa Diem trong truong ca "Mat
duang
khdt
vong"
- 1974 da c6 mpt kham pha
th^t
moi me va dpc dao ve dat nude. Do la dat
nuoc
ciia nhan dan, ciia ca dao
than thoai.
"De dat
nuac
nay la Dat
nuac
Nhan
dan
Dai
Nuac

cua
Nhan
dan, Dai
Nuac
cua ca dao
than
thoai"
;
II.
THAN BAI
1.
Gidi
thieu
tac gia va tac
pham.
'
2. Tu
tuang
Dat
nuwc
cua nhan dan da x&u chudi moi cam
xxic,
chi
tiet,
hinh anh tha ''
Tu
tuong Dat nude ciia nhan dan da tham nhuan trong ca chuong tho ve
"Vat
nuac".
Dieu ma chiing ta de nhan ra trude tien la tac gia da su dung rpng rai cac

chat
li^u van hoa dan gian. Nghla la van hoa ciia nhan dan tir ca dao tuc ngir
den truyen thuyet, c6 tich, tir phong tyc tap quan den
eupe
song
dan da hang
ngay: mieng trau, hat gao, hon than, cai keo, cai cot. Cac
chat
li^u ay da tao ra
dupe mpt the
gidi
ngh^ thuat het sue quen thupe gan
giii
ma sau xa, bay bong
aia van hoa dan gian
Vift
Nam ben
virng
va dpc dao. Day khong chi la sir van
dyng.
sang
tao truyen thong van hoa dan gian, ma chinh la tham nhuan quan
ni?m ve dat nude cua nhan dan, la sy the hi?n sau sac tu tuong cot loi ay trong
cam hung va
sang
tao hinh anh tho eua tac gia.
"Khi ta
lorn
len Dai
Nuac

da c6 roi
^KKL Dat
nuac
cd
trong
nhimg
cai
"ngay
xua
ngay
xua "
^HPi' me
thuang
hay ke"
in
Bang
gipng tam
tinh
nhu loi ke chuyfn eo tich, Nguyen Khoa Diem da the
hi?n nhiing cam xiic va suy tudng cua minh ve dat nude. Cam hung cd ve
phong
tiing,
tu do nhu mpt
thii
tiiy
biit
bang tho, nhung thuc ra nd van cd mpt
thong lap luan kha
chat
che ro rang. Tac gia da tap trung the

hif
n
dat nude
tren
cac binh di?n chii yeu sau day: Trong chieu dai
thdi
gian
lich
sir (qua
khii
xa xua cho den hi^n tai tuong lai); trong chieu rpng khong gian lanh tho, dia
ly-
Va euoi eiing la trong be day van hoa, tam hon cot
each.
Ba phuong dien ay
'^U'pc the hi^n trong
vif
c gan bd thong nhat. Nhieu khi mpt chi tiet dua ra cimg
ndi
ve ca may phuong di$n ay cua dat nude. Nhung d bat cu phuong di^n nao,
*hi
quan ni^m "Dai
nuac
cua
nhan
dan"
cung
la tu tudng cot loi, la spi chi do
^an chuoi mpi cam xiic va suy tudng eu the. Chinh nho dd ma tac gia da cd
•nhirng

phat hi^n mdi me, cd chieu sau nhieu khi d chinh nhiing hinh anh
chat
•i?ti
quen thupc.
urn) itil •j^njn if^t'
t»i,i.
201
3. Dat nuo'c cua
nhan
dan duac th^
hien
trong
chieu
dai
thoi
gian
lich
su"
Noi
ve
Ijch
su may ngan nam cua da't nuac, Nguyen Khoa Diem khong
dung
nhung su H^u nhu nhieu nha tho khac. 6ng dung loi ke dam da cua
dan
gian:
"Dot
Nuac
bat
dau

v&i
mieng trau
bay
gia
ba
an t
•
Dai
Nuac
l&n
len khi dan minh biei trong tre
ma
ddnh giac"
Hinh
anh tho phai chang da ggi cho ta ve sy
tich
trau
cau tu dai
Hiing
Vuong
dung nuoc xa xua, ve truyen thuyet Thanh Giong nho tre danh
duoi
giac
An da di vao Uch su? NghIa la
Ijch
su dat nuoc dug-c dpng l^i
trong
tung
cau chuy?n ke, hi^n
hinh

trong
"mieng trau ba an",
trong
"cay tre ddnh giac".
Hay
noi
each
khac, dat nuoc da n5m sau
trong
tiem
thuc moi nguoi dan,
truong
ton
trong
doi song
tarn
hon nhan dan qua bao the
h^.
Do
ciing
chinh
la
"Dai
nuac cua nhan
dan
".
Vi
vay, khi
nghi
ve may ngan nam

lich
su cua da't nuac, tac gia khong diem
lai
cac
trieu
dai "tie
Trieu,
Dinh, Ly, Tran gay nen doc lap" (Nguyen
Trai);
"Nuac Viet nghin nam Dinh, Ly,
Tran,
Le
Thanh
nuac Viet
nhan
dan trong
mat
suoi"
Khong
nhac lai ten
tuoi
nhiing
anh hung
lung
danh
trong
su
sach
nhu Ba
Trung,

ba Tri?u, Tran
Himg
Dao, Le Lgi, Quang Trung:
"Hoi
Song Hong tieng
hat
ban
nghin nam;
Toquoc
bao
gia dep
the
nay chang?
Chua dau! Vd
ngay
cd
nhimg
ngdy
dep nhdi
Khi
Nguyen Trai lam tho vd
ddnh
giac
Nguyen Du viei Kieu, dai nuac
hoa
thdnh
vdn
Khi
Nguyen Hue cuai voi vdo
cita

Bac,
Hung
Dao diet qudn Nguyen tren song
Bach
Dang"
Ma
Nguyen Khoa Diem da nhan m^nh den muon ngan nhung con nguoi
binh
di v6 danh: ^
/V,
tr-io
•
n "Co biei
bao
nguai
con
gdi, con trai ,^
Trong
boh
nghin lap nguai giong
ta
lua tuoi
Ho
da song vd chei
.
, Gidn divdbinhtdm
Khong
ai nha
mat
dat ten

Nhumg
ho
da
Idm
ra Dot Nuac"
Nhiing
con nguai v6 danh ay
chinh
la nhan dan v6 tan da tao dyng va gif
%iu dat nuoc
trai
qua mpi
thoi
dai.
HQ
khong chi danh
giac
ngoai xam, ma c6n
202 >
la
ngu'^^
sang
t^o va truyen
l^i
VCXQI
gia
trj
v|t chat va
tinh
than

cho mpi the'h?
p6i
tiep "hau:
Ho
giu vd truyen
cho
ta
hat
lua ta trong
>
•
Ho
chuyen
liea
qua moi
nha,
tie
hon
than
qua
con
cui
Hp
truyen giong dieu minh
cho
con
tap noi - '
Ho
gdnh
theo

ten xd
ten
Idng trong moi chuyen di
dan
"
4. D^t nvro-c ay con c6 mdt khdng gian cu the, noi
sinh
t6n
ciia
cdng
d6ng)
Cung voi "thai gian
dang
dang" la "khong gian menh mong" dugc tao lap tu
thuo
so
khai
vai truyen thuyet Lac Long Quan - Au Co "Dai la nai chim ve.
liudc
la nai rang a"- Mpt dat nuoc d?p de va
thieng
lieng biet bao!
Nhung
da't nuoc cung la cai khong gian rat gan gui vai cupc song hang
ngay
cixa
moi nguai dan "Dai la nai anh den truong. Nuac Id nai em
t&m"
va da't
nuac

ay da
chiing
kie'n
nhung moi
tinh
dau ciia biet bao lua doi:
Dat
Nuac Id noi
ta
ho
hen
Dat
Nuac
Id
nai
em
ddnh rai
chiec
khan
trong noi nha tham"
Tu
quan niem "Dat Nuac cua Nhan dan", tac gia da c6
nhiJTig
phat
hi^n
sau
sac va moi me ve ve d?p
thien
nhien da't nuoc gan
lien

vai con nguoi, ma truac
he't
la nhCrng con nguoi
binh
thuong. Va
chinh
nhimg
con nguai
binh
thuang
ay da lam nen ve dep muon doi cua
thien
nhien da't nuoc, mpt ve d?p khong
chi
mang mau sac gam voc ciia non song, ma con la ke't
tinh
ve d?p
tarn
hon,
truyen
thong
dan tpc:
Nhimg nguai va nha
chong
con
gop
cho
Dai Nuac nhung nui Vong Phu
Cap vg chong yeu
nhau

gop nen hon Trong Mai
Got ngua cua Thdnh Giong di
qua
con
tram
ao
dam delai"
Roi
"nguai hoc trb
ngheo
gop
cho
dai nuac minh nui But, non Nghien", cho den
•^ung
dja danh
that
nom na
binh
dj. "Nhimg nguai dan ndo da gop ten ong Doc,
Trang,
bd Den, ba Diem". Tu do, tac gia da di tai mpt nhan
thiic
khai
quat
sauxa:
"Oi
Dai Nuac
sau
boh nghin nam di dau ta ciing thdy
Nhieng

cuoc
dai da
hoa
nui song ta"
5. Dat ninyc trong day van hoa
^at
nuac
a'y con c6 mpt be day van hoa, tam hon co't
each
Viet Nam. CGng
^hu
hai phuang di^n
tren,
be day van hoa khong dupe noi den qua cac danh
van hoa nhu Nguyen
Trai,
Nguyen Du, Ho Xuan Huong, Ngo Thi
^^^^rn
ma dupe the
hifn
trong
nguon maeh phong
phii
ciia van hoa dan gian
neu
len truyen
thong
tinh
than
va ve d^p tam hon ciia nhan dan

tham
nhuan sau sac tu tuang "Dai Nuac cua Nhan dan, ciia ca dao than thoai". Trong
cac
kho tang van hoa phong phii ay, tac gia tim thay nhung ve d^p noi bat cug
tarn
hon tinh each Vi^t Nann. Do la that say dam va thuy chung trong tinh y^^.
"Yeu
nhau tie thud trong noi"; "Cha me yeu nhau bSng gitng cay
muoi
man"; Bjej
quy trpng tinh nghia: "Biet quy cong cam vang nhimg ngay Ian loi".
Nhung
ciing
that quyet li^t voi ke thu: "Biei trong tre dai ngay thank gay. Di trd thii khong
SQ
dai
lau". Ba phuong di^n quan trpng nhat
ciia
truyen thong nhan dan, dan tpc
da duoc ong noi len sau sSc, tham thia tu nhiing cau ca dao d§p - nhung tie'rig
long
ciia
nhan dan trai qua tung thai ky lich su.
Ket
lu^: Tom lai "Dat
Nuac"
ciia
Nguyen
Khoa Diem la Dat nuoc
ciia

nhar^
dan,
ciia
ca dao than thoai. Nhiing thi lieu dan gian dam da chat tha, du^c ke't
hop vai nhiing suy nghi giau chat tri tu^ da tao nen net dac sac cho bai tho. Do
la
mpt
dong
gop quan trgng
ciia
Nguyen
Khoa Diem lam sau them cho y ni^m
ve Dat nuoc
ciia
tho ca cho'ng My.
"Va
cit the nhan dan thuang it noi
Nhu me toi lang le sud't dai
Va
cit the nhan dan cao voi vgi
Han
ca nhimg ngoi sac c6 doc giiea trai"
(Nhung
nguoi di toi bien - Thanh Thao)
j^0r
Giao vien:
Nguyen
Quang Ninh
DE
LUYEN

TAP
De 1: Chung minh rang
Nguyen
Khoa Diem da dung mot "Dat
Nuoc
cu£
ca
dao than thoai" de the hifn tu tuong "Da't
Nuoc
ciia
Nhan dan".
De 2: Cam hung ve que huang dat nuac
dugc
the hi^n trong bai tha
"Vi?i
Bac"
(To Huu) va "Dat
Nuoc"
(Nguyen
Khoa Diem)
3u:.,
SdNG
Xuan Quynh
* LOI BiNHVE THO
XUAN
QUYNH
"Tha
Xuan Quynh la tha cua mot cdnh chuon chuon bay tlm cho nucmg ihai^
trong nang noi dong bao ciia cuoc dai The gi&i tha ca Xuan Quynh Id su tuc^S
tranh

khong ngimg giua khac nghiet vd yen Idnh vai nhimg bieu Men song dong
bien
hoa khon ciing ciia chung. O do trdi tim tha Xuan Quynh Id cdnh chuon
chuot^
bdo bdo cu chao di chao ve, met nhodi giiia bien dong vd yen djnh, bao tovd binh y^'
chien
tranh vd hoa binh, thdc lU vd em trdi, tinh yeu vd each tra, ra di vd tra lai, ch^^
trdi
phieu bat vd tru vitng kien gan, to am vd dong dai, song vd bo, thuyeh vd bi^^'
0(\A
jthd
8^ ''^'^ ^""^ ^" i^^^S' nang liea, thuy
,«(? vd trdc tra, xuan sac vd tan phai, ngon liea c6 dan vd dai ngdn toi sam "
^ (Chu Van Son) \
"E)ieu
dang quy nhat a Xuan Quynh vd tha Xuan Quynh la sie thdnh that rat
0nh
that, thdnh that trong quan he ban be, vai xa hoi vd ca tinh yeu. Chi quanh co
khof^S
^'^"^ '"^^
^^^^
'^^"^ '"^^
^'^""^
''"^ '"^^ '^"'^
^gt suy nghi ciia chi. Chi can qua tha ta biei khd ki dai tu cua chi. Thdnh that, day Id
^Ql
loi tha Xuan Quynh" (VoVanTryc)
7;Cam nhan cua anh/chi ve v^ d?p tam hon
ciia
nguoi ph^ nir dang

ygu trong doan tho sau cua bai tho "Song" - Xuan Quynh:
DH dgi vd dfu em Vinvh '•
On do vd lang le
n<Vd
;
Song
khong hie'u noi minh t •' ' '• '
Song
tim ra tan be
di
con song ngdy xua
Vd ngdy sau van the
Noi khdt vgng
tinh
yeu
Boi hoi trong nguc tre x
Truoc
muon trdng song be
Em
nght veanh, em
Em
nghi ve him Icm
Tit
noi ndo song len?
- Song bat ddu titgio
Gio hat ddu tit ddu?
Em
cmg khong hiei nita
Khi
ndo ta yeu nhau '

HU'6NG
DAN
CHI
TIET
MO BAI
iha
^^"^ ^^^^ Quynh la mpt trong so nhung
'ieu
nhieu, viet hay ve tinh yeu vai nhung tac pham
^^^^ ^""S' Thuyeh vd Bien, Hoa c6 may trong do Song la mpt bai tha
^•^ s^c rat tieu bieu cho phong each tho tinh yeu
ciia
Xuan Quynh. Bai tha
^ lai gia tri npi dung va nghf thuat dac sac ma tieu bieu la bon kho tho
sau day cung vai nhung cung bac
tinh
cam ciia nguoi phy nvt nhieu bien dpj
trong
tinh
yeu:
Die dgi va diu em
Khi
nao ta yeu nhau
'
II.
THAN
BAI
1. Khai
quat:
Bai tho Song

dugc
Xuan Quynh
sang
tac tai bien Diem Dien
nam 1967, sau ditQC in trong tap Hoa doc chieh hao. Bai tha mang am huong ciia
nhiing
con
song
bien va nhung con
song
long
dang
khao
khat
tinh
yeu. Bai tho
CO
hai hinh tupng cung
song
hanh va hoa
difu,
do la "Song" va "Em". Hai
hinh
tugng nay da tao nen net
dang
yeu cho bai tho.
2. N6i dung phan tich, cam nhdn:
a. Bon cau dau la nhiing cung bac ciia
song
va cung la nhung cung b^c

trong
tinh
yeu ciia nguoi phy: nir:
!
Dif doi va diu em
On ao va Iqng le
Song khong
hie'u
noi
minh
Song ttm ra tan he
Hai
cau tho dau vol ngh^ thuat doi: "'Du dpi - dju em"; "On ao - lang le" da
lam
hi^n len ve d^p ciia nhij'ng con
song
bien ngan doi doi cue. Nhirng luc
bien dgng, bao to phong ba thi bien "dir dpi - on ao" con nhung giay
phiit
song
gio
di qua bien lai hien hoa tro ve "diu em - lang le".
Ngh|
thuat an du o hai cau dau la an du cho tam trang nguoi con gai khi
yeu. Xuan Quynh da mupn rJiip
song
de the hi^n nhip long ciia chinh minh.
Tinh
yeu cua nguoi phu nir cung khong chju yen dinh ma day bien dpng,
khao

khat.
Diing
nhu vay,
tinh
yeu cua nguoi con gai nao bao gio yen dinh bai c6 luc
hp yeu rat du dpi, yeu manh li^t het minh vai nhiing nha nhung, doi khi ghen
tuong gian hon v6 co. Nhung ciing c6
liic
hp lai thu minh tro ve vai
chat
nxx
tinh
dang
yeu, hp "lang le", "dju em" ngam soi minh va lang im chiem nghi^m.
Hai
cau tiep
theo
tac gia sir dyng
ngh?
thu^t nhan hoa de noi den hanh
trinh
di tim
tinh
yeu ciia song:
Song khong
hie'u
noi
minh
•
Song tim ra tan be

Ba hinh anh "song", "song", "be" nhu la nhiing chi tiet bo
sung
cho nha^^
song
va be lam nen doi song,
song
chi thyc sy c6 doi
song
rieng khi ra voi
bi^"^
khoi
menh mong v6 tan. Song khong cam chiu mpt
cupc
song
doi
song
chi'
h?p, til
tiing
nen no lam
cupc
hanh
trinh
ra bien khoi bao la de thoa sue
206
Hio
"
ng. Mach
song
manh me nhu but pha khong gian

chat
hep de khat
khao
mpt
khong gian Idn lao. Hanh
trinh
tim ra tan be
chat
chua
sue
song
tiem tang, ben
bi
de vuon toi gia tri tuy^t dich cua chinh minh.
Tinh
yeu ciia Xuan Quynh
Cling
vay,
tinh
yeu cua nguoi phy nir ciing khong the dung yen trong mpt
tinh
yeu nho h?p ma phai vuon len tren tat ca mpi sy nho h?p tam thuong de
dupe
song
vai
tinh
yeu cao ck, rpng Ion, bao dung. Day la mpt quan
nif
m
tinh

yeu
tien
bp va manh me cua nguoi phy nii thoi dai. Co thay ngay xua quan ni^m
tinh
yeu c6 hit "eha m? dat dau con ngoi do" thi moi thay het
dupe
eai moi me
trong quan
nifm
tinh
yeu cua Xuan Quynh: Nguoi phu nii chu dpng tim den
vai
tinh
yeu de
dupe
song
voi chinh minh.
b.
Kho tho
thii
hai, nha tho khang dinh:
Tinh
yeu mai mai la khat vpng
ciia
tuoi tre, no lam boi hoi, xao xuyen rung dpng trai tim ciia
liia
doi, cua
con trai con gai, ciia em va anh.
Oi
con

song
ngay
xua
Va
ngay
sau van the
Noi
khat
vong
tinh
yeu
Boi
hoi
trong
nguc tre
Hai
cau tho dau, tir "6i!" cam than la noi thon thiic ciia trai tim yeu. Ngh?
thuat doi lap "ngay xua" - "ngay sau"
cang
lam ton them net
dang
yeu ciia
song. Song la the muon doi van the van "dir dpi on ao" van "dju em lang le"
nhu
tinh
yeu tuoi tre c6 bao gio dung yen:
Co
nhung khi vd ca '" '
Song ao at xo
thuyen

^''
Bai
tinh
yeu
muon
thua
'
Co
bao gia
dimg
yen •"
(Xuan
Quynh)
Hai
cau tho sau, nha tho khMng dinh
tinh
yeu luon
song
hanh voi tuoi tre.
Boi
tuoi tre sinh ra la de yeu: "Lam sao
song
dupe
ma khong yeu/ Khong nha
khong thuong mpt ke nao" (Xuan Di?u).
Ciing
them mpt Ian nUa chinh Xuan
Di^u
ciing da viet "Hay de tre nho noi vi ngpt cua vien k?o/ Va hay de tuoi tre
noi

hp
tinh
yeu".
Tinh
yeu la khat vpng la uoc mo ciia bao nguoi. Se nhu the
nao neu the'gioi nay khong c6
tinh
yeu
liia
doi ? Toi tin
cupc
song
chang
con gi
y
nghla.
Tinh
yeu luon lam cho tuoi tre phai boi hoi, dien dao. Xuan Quynh da
^ng viet
"Nhiing
ngay khong gMp nhau/Long thuyen dau ran vd". Co yeu
nhau moi thay
dupe
con cao cua vj nho, mdi thay
dupe
the nao la boi hoi trong
nguc
tre va c6 yeu nhau moi thay het
dupe
tan cimg cua kho dau, cua c6 don:

Buon
nhuly
rugu day
Khong
CO
ai de can , " >.
207
Buon
nhu ly
ruau
can
Khong
con gi de say
Buon
nhu
trong
mot
ngay
ri • Hai
diea
khong
gap mat '' '' •
0*
Buon
nhukhigap
mat iv auuv wuj cf^>fi o,i
i Mj;
,
t^hong
con gi de vul

' (Nguyen Trpng Tao)
Kho dau va hanh phiic la hai thu luon di chung voi
tinh
yeu va cung chinh
la gia vi chinh cua
tinh
yeu. Chinh hai yeu to cam xiic ay da lam nen cai "boi
hoi
trong ngyc tre" cua
tinh
yeu nhan loai.
* c. Kho tho thii ba, Xuan Quynh ban khoan nghi suy ve anh va em, ve noi
tinh yeu bSt dau: ^
Tru&cmuontrungsdngbe
'
•*>'«,. . Em
nghi
ve anh, em
Em
nghtvebien
Ian
Tie noi nho
song
len
?
Cau tho dau, Xuan Quynh nhin ve bien khai "Truoc muon trung song be".
Nhin
nhung con song v6 hoi v6 han dang huong vao bo chj chot bang khuang
nghi
suy ve anh va em "Em nghi ve anh, em" roi lai huong nghi suy ve bien

Ion
"Em nghi ve bien Ion". Nhung nghi suy ay tat ca la de dat mot cau hoi Ion:
"Tu
noi nao song len ?". Day cung la kho tho lam tien de cho noi ban khoan,
tran
tro ciia Xuan Quynh 6 kho tho thu tu.
d. Kho tho thii tu, nha tho ly gidi ve
nguon
goc ciia
song
cua gio, va qua
do tv
bang
khuang ve khoi dau ciia tinh yeu:
Song
bat dau tif gio
Gio bat dau tit dau
Em
ciing
khong
biel
nua
I Khi nao ta yeu
nhau
Giua
dai duong menh mong ay, noi nao la noi bSt dau ciia
song?
Kho ma
tra
loi cho chinh xac song c6 the noi rang:

Song
bat dau tu gio. Cau tho dau
nha tho tu ly giai nguon goc ciia song la tu gio
"Song
bat dau tu gio" nghla la
song bien la khoi dau tu gio, nho gio ma c6 song len. Nhung d cau tho thu hai
nha tho lai khong ly giai
dugc
nguon goc ciia gio "Gio bat dau tvr dau". The la
da ro, dau ra deh tan be roi nhung rot
cupc
"Song"
van
"chua
hieu noi minh".
Em da hoa nhap vao "bien Ion ciia
tinh
yeu" roi ma em van
chua
hieu em. Deh
liic
nay thi
diing
la nha tho phan van that su va danh lac dau bat lye "Em cung
khong
biet nua".
Li
giai dugc ngpn nguon cua song thi de boi
"Song
b^t dau tit gio" nhung

hieu
"Gio bat dau tu dau" thi thi nhan lai ap
ling
"Em cung khong biet
jivia"- Cung nhu
tinh
yeu ciia anh va em no deh ra't bat ngo va ty nhien boi
//tinh
yeu deh trong doi khong bao dpng". Cau tho "Khi nao ta yeu nhau" nhu
pipt
cai lac dau nhe nh?, rat u la nu
tinh.
Ki la qua, di?u ki qua, em va anh yeu
nhau bao gio nhi ? Cau hoi nay muon doi khong ai li giai noi nhat la nhihig
jj^n
tre dang yeu va dam say trong men
tinh
ai. Tinh yeu la vay, kho li giai,
Idio
dinh
nghia. Xuan Dieu - ong hoang ciia thi ca
tinh
yeu cung da tung ban
khoan khi
dinh
nghia ve
tinh
yeu "Do ai
dinh
nghia

dugc
tinh
yeu/ Co kho gi
dau mot buoi chieu/N6 chiem hon ta bang
nSng
nhat/Bang may nhe nh? gio
hiu
hiu". Chinh vi khong the li giai ro ngpn nganh nen
tinh
yeu vi the'ma tro
nen d?p va la cai dich de cho muon nguoi di tim va kham pha. Gang kham pha
cang
thu vi,
cang
kham pha
cang
dep. ,;
3. Ngh? thuat: Thanh cong ciia doan tho noi rieng va bai tho noi chung do
la nho vao mpt so
thii
phap
ngh?
thuat: The tho nam chi> tao am di^u ciia
nhUng
con song bien. Ngh$ thuat doi lap, nhan hoa, an du ngon
ngii
mpc
mgc, gian
di.
Tat ca da tao nen nhihig van tho

tinh
yeu hay nhat mpi thoi
d^i.
III.KETBAI
i
Tom lai, bon kho tho mo dau bai tho
Song
la bon kho tho hay nhat ciia bai
tho.
Qua do nguoi doc cam nhan dugc
trai
tim yeu ciia
Song
va nguoi phy ni>
rat nong nan say dam, manh
lift
cupn trao nhung cGng rat nu
tinh
dang yeu.
Do^n
tho
giiip
ta hieu dugc
tinh
cam va hon tho Xuan Quynh, dii trong mpi
hoan canh nhu the nao thi tieng tho ciia chi vin la tieng tho hon h^u voi
nhung
khat vong hanh phiic doi thuong
diing
nhu loi chj vie't: ,

Chi
rieng
dieu
dugc
song
cung
nhau
.juij
jj,^
y
'
Mem
vui
suang
v&i
em la
l&n
nhat
Trai tim nho nam
trong
long
nguc
,, ;„
day
phut
nao tim
chang
dap vi anh!
(Xuan Quynh)
2. Cam nh^n cua Anh/chj ve

doan
tho sau:
Con
song
dudi long sau
Con
song
tren
mat
nuoc
Nhihig con
song
nho bo
Ngay
dem khong ngii
dvegc
Long em nho den anh
Ci
trong
mo con
thuc
209
Dau xudi ve phirong Bic
Dau
ngvtgc
ve phtromg Nam
Noi nao em cung nghi
Huong ve anh - mpt phuong
Hl/dNGDAN
. I.

M6BAI
Xuan Quynh la mpt trong nhung gucmg m3t nu noi bat ciia the h^ nha tho
truong
thanh trong CUQC khang chien cho'ng MI cuu nuoc.
"Song"
la bai tho
tieu
bieu cho hon tho cua Xuan Quynh luon luon
tran
tro, khao khat
dugc
yeu
thuang
gSn bo. Bai tho dupe in trong tap "Hoa dpc chien hao"
(1968).
Doan
tho sap phan
tich
sau day nam d phan giiia ciia bai tho. Co the xem do la doan
tieu
bieu nhat ciia tac pham ve npi dung va
ngh?
thuat bieu
hi§n.
Con song du&i
long
sau
Hie&ng veanh mot phuong
II.
THAN

BAI
1. Khai
quat
truwc khi phan tich: Bai tho
"Song"
dupe Xuan Quynh
sang tac tai bien Diem Dien nam 1967, sau dupe in trong tap "Hoa dpc chien
hao". Bai tho mang am huong ciia nhiing con
song
bien va nhijng con
song
long dang khao khat
tinh
yeu. Bai tho c6 hai
hinh
tupng ciing
song
hanh va
hoa dieu, do la
"Song"
va "Em". Hai
hinh
tupng nay da tao nen net dang yeu
cho bai tho. Doan tho ta s5p phan
rich
la kho 5 va 6 ciia bai tho
"Song".
2.
N6i
dung

phan tich, cam nhan:
a. Kho tho thu nhat bing
thii
phap nhan hoa va an du, nha tho mang den cho
nguoi dpc noi nho ciia
song
ve bo dong thoi ciing la noi nho ciia em ve anh:
Con song dual
long
sau
Con song tren mat nuoc
6i
con song nha bo
Ngay
dem khongnguduac
Long em nha den anh
Cd trong ma con thuc
Phep
nhan hoa va an du tao nen nhiing cau tho mang tam hon ciia
song
Day la mpt kho tho v6 cung dac bi^t boi trong bai tho chi duy no c6 sau caU
Sau cau tho
trai
dai nhu noi thao thiic, ban khoan ciia tam hon thi si trong
dem. Noi nho bao
trum
ca khong gian, thoi gian: "Long sau" - "mat nuoc" '
"ngay"
- "dem".
210

Con song du&i
long
sau
Con song tren mat nude
Hai cau tho voi
hinh
thuc lap cau
triic
quy^n hoa ciing nghf thuat doi tao
nen sy di?p
triing
ciia nhung con
song
voi nhieu dang thiic khac nhau.
Song
Ichong chi "dii dpi - diu em"; "on ao - ISng le" ma
song
con hi^n di^n "duoi
long sau"
(song
ngam),
"tren mat nuoc"
(song
noi). Co con
song
dxi dpi tung
bpt trang xoa tren mat bien
ngay
dem gao thet ciing dai duong nhung ciing c6
con

song
am tham di ngam duoi long sau, khong ai thay no, kho ai cam nhan
dupe ve no, chi rieng no moi hieu minh dang con cao. Ca hai ke't hpp voi nhau
lam nen sv da dang ciia
song
bien.
Song
la em, em la
song.
Ciing i\hu
song
kia,
tam
hon em ciing v6 van nhiing phiic tap kho hieu.
Hai cau sau la de dien ta noi nho ciia
song,
dii
song
tren mat nuoc hay
song
duoi
long sau thi ca hai deu nho bo, deu huong vao bo.
Oi con song nha ha ]
Ngay
dim khong ngu duac
Thi
ra la con
song
nho bo. Bo la dich den cuoi cimg ciia
song.

Vi nho bo ma
no bat chap ca khong gian rpng Ion, bat chap ca thoi gian
"ngay
dem" de vuon
toi
bo.
Song
con cao nho nhung va khao khat gap bo den dp "khong ngii
dupe". Xuan Quynh v6 cimg
rinh
te khi mupn mpt
hinh
tupng rat dpng de
dien ta noi niem ciia nguoi phu nu khi yeu.
Song
muon doi van the, c6 bao gio
thoi
v6
song,
c6 khi nao chSng con cao, c6 khi nao thoi ngimg hanh
trinh
den
voi bo dii muon voi
each
tro. Trong bai tho "Bien" ciia Xuan Di^u thi
ngupe
lai.
Song
ehinh la noi nho mong la noi thon thiic ciia nguoi con
trai

voi
thii
tinh
cam rat v6 vap, cuong nhi$t, say dam va bo chinh la em voi nhiing nu hon den
dam duoi dat
troi:
Anh
xin lam song biec
Hon mat cat vang em
Hon that khe that em
^|p. Hon em dem mdi mat
HfHai
cau cuoi la liic ma
hinh
tupng "em"
hif
n
ra. Ay chinh la noi long nguoi
Phy nir dang yeu: nong nan, ban khoan, bon chon, thao thiic: ^
jgt^ Long em nha den anh
Ca
trong ma con thuc
Neu
song
nho bo thi em nho anh, do la quy luat ciia
tinh
yeu muon thuo.
'^oi
nho khong chi c6 mat trong thoi gian dupe y thuc (khi chua ngii) ma con
8an voi riem thiic - thoi gian trong mo (ngii van nho nhung). Nhu vay c6 the

day la mpt noi nho thuong true trong
trai
tim ciia nguoi phu nir khi yeu.
ai
do da noi rang "Cau tho "Ca trong mo con thuc" tya nhu mpt con
song
211
di
xuyen qua hai coi:
Thyc
va Mpng. Giai han cua
Song
la coi Thyc, con nguoi
phv nu khi yeu thi da xao
trpn
giua
thyc va mo". Tinh yeu cua nguoi phy nu
sau sac c6 le
ciJng
chinh la vay.
CI
day Xuan Quynh dung tu "long" that chinh xac de dien ta
tinh
cam cua
nguoi phy nu voi
tinh
yeu. Long la chon sau kin nhat cua tam hon con nguoi
nhat lai la tam hon nguoi phy nu. Long la ket
tinh
cua

tinh
cam dupe chung
cat trong mpt thoi gian dai qua bie't bao thu thach. Vi vay ma tarn long ay
khong chut hoi hpt ma da la gan, la rupt ciia nguoi phy nu roi. "Long em nho
den anh", cau tha gian di,
chan
thanh ma nong nan, da diet. Cau tho "Ca trong
mo con thuc" loe len diem
sang
cua
ngh§
thugt. No lam dao Ipn nhip
song,
noi
nho khong chi lam long em "boi hoi boi hoi, nhu dung do'ng lua nhu ngoi
trong
than" hay "Dem nam lung
chang
toi giu6ng/Cu mong
troi
sang
ra
duong gap anh" (ca dao). No con lam cho em nho nhung,
thao
thuc
ngay
ca
trong
giac
ngu. Co the noi, voi cau tho ay, Xuan Quynh da c6 the dupe xem la

thi
sT tai nang bat nhat cua thi ca hi^n dai Vi^t Nam.
b. Kho tho thu hai la
tieng
noi the hi^n sy thiiy
chung
ciia
nguoi
con gai
trong
tinh yeu:
1
Dau
xudi
vephkamg
Bac
Dau
nguac
vephuang
Nam
' Noi nao em
cung
nghi
'
Huang
veanh
mot
phumg
Dau moi cau tho, Xuan Quynh da dong vao do nhiing tu chi su doi lap
("dau xuoi - dau ngupc"). "Xuoi - ngupc" phai

chang
la noi vat va gian truan
trong
tinh
yeu. Con
each
noi Phuong Bac, phuang Nam la chi khoang
each
xa
xoi
nghin trung:
Vua
thodng
tieng
coi tau
Long
da Nam da Bac
(Xuan
Quynh)
Cach
noi ay hoi ngupc.
Phai
noi la "xuoi Nam"
"ngupc
Bac" moi
diing-
Nhung
noi nhu the, Xuan Quynh da lam
hif
n

ro long minh:
cupc
doi dau c6
the nao di
chang
nua thi em van mai mai yeu anh. Tmh yeu c6 the lam dao Ion
phuong huong BSc, Nam nhung phuong huong the nao khong quan trpng,
quan trpng nhat van la "phuong anh".
Noi nao em
ciing
nghi
Huang
veanh
- mot
phuang
Xuan Quynh
bupc
chat
bao "spi nho, spi thuong" nghieng het
tinh,
doc he't
yeu thuong ve phuong anh. The moi bie't
tinh
yeu cua chi nong nan, manh 11?'
the nao. Huong ve anh thi c6 the thay doi nhung voi loi khang dinh
chae
nich
212
"rnP*^ phuong" thi noi em huong ve la bat di bat djch. Anh da danh "h§ qui
j-hieu"

cua doi em. Tu do nha tho da noi den noi nho ba't
chap
van vat, khoang
each,
tiiih
yeu la su gap go giiia hai tam hon khong c6
gidi
han. Chi can nghi ve
nho ve anh thi anh da 6 trong trai tim em roi. Dung nhu loi chi da tung vie't:
Em tra
vedung
nghia
trai
tim em
La mdu
thit
dai
thuong
ai
chang
c6 ,,,;
,, -
Dau
ngimg
dap khi
cuoc
dai
khong
con nua r< .
^vt:

Nhitng
biet
yeu anh ca khi
chet
di roi t ou i
fftdn
MI- .
3.
Ngh6
thuat:
Su thanh
cong
ciia Xuan Quynh trong bai tho
"Song"
khong
chi 6
tinh
cam
chan
thanh nong
chay
ma con 6 nghf thuat xay dvmg hinh tupng
song
- hinh tupng trung tam ciia bai tho. An du, nhan hoa, doi lap, lap ca'u tnic,
the tho nam chu da lam nen nhiing con
song
nho thuong.
Song
trong bai tho la
inpt

hinh tupng kep.
Song
vua la
song
bien vua la
song
long ciia nguoi phu nu
dang yeu.
Hinh
tupng
song
rat da d^ng: liic dii
dpi,
on ao, liic dju em lang le cung
nhu
tam hon em vay diu dang lam nhung cung doi khi nong
chay,
manh li?t.
in.
KET BAI
Tom 1^, doan tho de lai du am khong
diit
ve nhiing con
song
nho bo
thao
thiic.
Cang
nong nan hon nua boi
tinh

yeu manh
li^t
ciia nii
sT
Xuan Quynh. Doan
tho da the
hif
n
rat gpi cam, sinh dpng nhiing trang thai cam xiic, nhiing khat
khao
manh
li^t
ciia mpt nguoi phy nu dang yeu khie'n moi Ian ga'p trang
sach
lai
ta khong the nao quen. Tu doan tho, ta c6 the noi: "Tam hon ciia nguoi phu nvt
Vi?t Nam trong
tinh
yeu tao bao, manh me nhung van
giii
dupe net truyen tho'ng:
s\
thiiy
chung, gan bo, dang yeu mang d^ tam hon nguoi phy nu
Vi§t
Nam".
3. Cam
nhan
do^n tho sau
trong

bai tho
"Song"
-
Xuan
Quynh:
6
ngoai
kia dai
duong
Tram
ngan
con
song
do
Con nao
chang
toi bo
Dii
mudn
voi
each
tra
Cupc doi tuy dai the
Nam
thang
van di qua
Nhu bien kia dau
rpng
May van bay ve xa
Lam sao

duQc
tan ra
Thanh
tram
con
song
nh6
Giira
bien Ion tinh yeu
De
ngan
nam con vo.
HU'6NG
DAN
I.M6BAI
Xuan
Quynh
la mpt
trong
nhung guong
mat nu
noi
bat cua the h$ nha tho
truong
thanh
trong
cupc khang
chien
chohg Mi
cihi

nuoc. "Song"
la bai tho
tieu
bieu
cho hon tho cua
Xuan Quynh
luon luon
tran
tro, khao khat dugc yeu
thuong
gan bo. Bai tho
dugc
in
trong
t^p "Hoa dpc
chieh
hao"
(1968).
Doan
tho
sap
phan
tich
sau day
nam
6
phan
cuoi
cua
bai tho.

Co the
xem
do la
doan
tieu
bieu
nhat
cua tac
pham
ve
npi dung
va
nghe thuat
bieu hi?n.
"Ongoaikiadqiducmg
De
ngan
nam
con
vo"
II.
THAN
BAI
1.
Khai
quat
trvtifc
khi
ph&n tich:
Bai

tho
"Song" duoc
Xuan Quynh
sang
tac tai
bien
Diem
Dien
nam
1967,
sau
dug-c
in
trong
tap "Hoa dpc
chieh
hao".
Bai tho
mang
am
huong
cua
nhimg
con
song
bien
va
nhung
con
song

long
dang khao khat
tirih
yeu.
Bai tho c6 hai
hinh
tugng cung song hanh
va
hoa
difu,
do la
"Song"
va
"Em".
Hai
hinh
tugng
nay da tao nen net
dang yeu
cho bai tho.
Do?n
tho
ta sap
phan
tich
la
ba
kho
cuoi
cua

bai
tho
"Song".
2.
Ndi dung cam
nhan,
phan
tich:
a.
Kho
tho thu
nhat, nha
tho the
hi^n niem
tin
cua minh
vao
tinh
yeu
dich
th\rc:
O
ngoai
kia
dai
duang
v
Tram
ngan
con

song
do
\ nao
chang
tai
hct
DM
mudn
vai
each
tra
Nha
tho
nhin
nhiing
con
song ngoai
dai
duong
va
thay dugc hang
tram,
hang ngan, hang
tri?u
con
song
bien.
Va
nhiing
con

song
do
dang huong
vao
bo
du gap bao
nhieu
kho
khan trac tro.
Do
cung
la an du
ngh§
thuat
de chi
tinh
yeu mar\
lift
cua
nguoi
con gai. Song
xa
voi
each
tro van
tim
dugc
toi
bo
nhu tim

ve
nguon cgi yeu thuong "con
nao
chang
toi
bo",
ciing
nhu anh va
em
se
vugt
qua
mgi
kho
khan
de den
voi
nhau,
de
song
trong
hanh
phiic
trgn
v?n
aia
lua
doi "du
muon
voi

each
tro". B6i
nhu ong
ba ta
tung
noi:
Yeu
nhau
may nui
ciing
leo
^
May
song
ciing
Igi
may
deo
cung
qua
Va
gian
nan
thu thach
la
nhiing
dieu
khong
the
thieu trong

tinh
yeu
lua
doi.
Nhung
qua thu
thach
tinh
yeu
moi thvc
sv
viing
ben.
Xuan Quynh
ding
da
timg
viet:
Ttnh
ta
nhu
hang
cay
^K,
Da
qua
miia
bao
gio
^Bj^

Ttnh
ta
nhu
dong
song
Da yen
ngay
thdc
lU
HF (Tho
tinh cuoi mua
thu)
b.
Neu
nhu nhimg kho
tho
tnroc nha
tho
noi
ve
niem vui
suong
dao
dat,
titles
nhung nho gian htm thi do?n tho nay nha
tho
lai the hifn nhung ban
khoan,
lo

I5ng.
Do cung
la
trvrc
cAm
aia
tinh
yeu:
'
Cuoc
dai tuy
dai the
' •
Nam
thdng
van
di
qua
Nhu
bien
kia dau
rang
''
May
van bay
vexa
Nha
phe
binh
Chu

Van
Son da c6 mgt
nhan
xet ra't hay ve tho
Xuan Quynh
nhu
sau:
"Tha
Xuan
Quynh
la tha
cua
mot
cdnh
chuon chuon
hay
tim
cho
nuang
than
trong
nang
noi
dong
bao
cua
cuoc
dai
The
giai

tha
ca
Xuan
Quynh
la
su
tuang
tranh
khong
ngieng
giiea
khac
nghiet
vd yen
Idnh
vai
nhimg
bieu
hien
song
dong
va
bien
hoa
khon
ciing
ciia
chiing.
O
do

trdi tim
tha
Xuan
Quynh
la
cdnh
chuon chuon
bdo
bao
cie
chao
di
chao
ve,
met
nhodi
giita
bien
dong
vd
yen
dinh,
bdo
tovd
binh
yen,
chieh
tranh
vd
hoa

binh,
thdc
lH
vd
em
troi,
tinh
yeu
vd
cdch
tra, ra
di
vd tra
lai,
chdy
trdi
phieu
bat
vd
tru
vieng
kien
gan,
to'dm
vd
dong
dai,
song
vd
ba,

thuyeh
vd
bien,
nha
ga
vd
con
tdu,
trai
xanh
vd
bom dan,
gio
Ldo
vd
cdt
trang,
thiiy
chung
vd
trac
tra,
xuan
sac
vd
tan
phai,
ngon
liea
co

dan
vd
dai
ngdn
toi
sam ".
Co le
ciing
la
vi
Xuan Quynh
la
nguoi
phy
nu
da
cam
luon luon
dvr cam
nhiing
giong
bao
cugc doi
du
long
ch}
van
tin
yeu.
Trong

tinh
yeu,
Xuan Quynh
cung
gap
nhieu
trac tro, nhung kho
dau, cay
dSng.
Boi
vay,
tinh
yeu
voi
ch| doi
khi chi
la khoanh khac:
Em
dau ddm
nghi
Id
vinh
vien
H6m
nay
yeu
mai
c6
the
xa

rot
iiK.)
(Noi
cung ai\h)
' ( .
Xuan
Di|u
ciing
da
timg
du
cam:
''
Tinh
yeu den
tinh
yeu
di
ai
biel
• •
'
Trong
gap
ga
da
c6 mam
ly
biet
• '

(Giucda)
Tac
gia su
dung phep
so
sanh:
lay
cai
khong
gian
de
noi cai
thoi
gian. Xuan
qua kho
tho
tren
da
phan
nao cho
nguoi
dgc
nhan thuc
ro ve
nhung
dy
va
noi
ban
khoan

cua
chj.
Nhiing
tir "tuy dai
the -
van di
qua - dau
rgng"
'^W'
chua dung
6
trong
no it
nhieu
noi au lo va
nhiing
ngam
ngui.
Cugc
doi
dai
nhung
tuoi
tre
ciia
moi con
nguoi
la
hiin
han. Cho

nen
khong
the
ngSri
215
noi
"nam thang van di qua". Giong nhu bien khoi kia "dau rQng" van nao
ngSn
du<?c
mpt dam may bay ve cuoi chan
troi.
Nhay cam voi syt
chay
troi
ciia
thoi
gian nen Xuan Quynh
tiec
cho sy
hvhi
han aia doi nguoi. 6 diem nay,
Xuan Di?u ding rat dong cam voi Xuan Quynh:
Ldng toi
rong
nhimg
luong
trcri at
chat
Khong
cho dai

thai
tre cua
nhdn
gian
Noi lam chi
rang
xuan
van
tuan
hoan
New
tuai
tre
chang
hai Ian
th&m
Iqi
Con
troi
dat
nhung
chang
con toi mai
Nen
bang
khuang
toi
tiec
ca dat
trai

Tuy the nha tho van tin tuong, tin tuong 6 tarn long nhan hau va
tinh
yeu
chan thanh cua minh se vugt qua tat ca. Co the noi Xuan Quynh yeu thuang
tha thiet, manh li?t nhung cung
tinh
tao nhan thiic du cam nhiing
trac
tro, thu
thach trong
tinh
yeu dong thai cung tin tuong vao sue manh
tinh
yeu se
giiip
. nguoi phu nii vu<?t qua thu thach den voi ben bo hanh phiic. Cho nen, song se
den bo, nam thang se di qua thoi gian dai dang dang va may nho be se vuot
qua bien rpng de bay ve xa. Mpt loat hinh anh tho an dy dugc bo tri thanh mot
h^
thong tuong phan, doi l^p de noi len d\f cam
tinh
tao, dung dan va niem tin
manh li?t cua nha tho vao sue manh cua
tinh
yeu. Trong bai tho "Tha
tinh
cuoi
miia
thu" chj cung da
timg

viet:
"Thai
gian
nhu la gio
Miia di
theo
thang
nam
,
Tuoi
theo
miia
di mai
'
,^it|t>«^B;i>
Chi cdn anh va em
Chi cdn anh va em
Cung
tinh
yeu a lai"
Chi
thuang dat
tinh
yeu giua khong gian bao la (bien khai, dat
troi,
may
gio ) va thai gian bat tan (miia thu di, ky uc, "thoi gian trang", "thai gian oi
sao khong doi sac mau" ) de di den tan ciing xii sa, den tan cung kho dau
aia
cupc

dai ch} da nem
trai.
Cho nen, that de hieu cai khat vpng ngay
cang
dang len manh li^t khon cung trong
trai
tim nguoi nve thi si aia
tii\
yeu va
hanh
phiic doi thuang.
Phan
tich kho cuoi ta se thay ro dieu do.
c. Kho tho cuoi, nhan v^t tm tinh
khao
khat
hoa tinh yeu con
song
nho
cua minh vao bien Ion tinh yeu bao la,
rpng
Ion - de
song
het minh
trong
tinh yeu, de tinh yeu rieng hoa
than
vinh viln
thanh
tinh yeu

muon
thu6:
Lam sao
dugc
tan ra
Thanh
tram
con
song
nho
216
Giiia
bien
l&n
tinh
yeu
Dengan
nam cdn vo.
Bon cau tho khep lai bai tho
"Song"
la khat vgng manh
lift
aia nha tho Xuan
Quynh.
Do la khao khat muoh minh "dugc tan ra" thanh "tram con song nho".
Vang! Con song se khong con la song neu no chi biet song cho rieng minh.
Song
chi
thuc sv la song khi no hoa chung vao muon
dif

u
aia dai duang bao la. Tinh
ygu
ciia con nguoi cung vay, neu chi biet
giir
cho rieng minh thi se tan phai
theo
nam thang. Va
tinh
yeu se chi bat tii khi
tinh
yeu do hoa vao bien Ian aia
tinh
ygu
nhan loai. Nha tho da the hien mpt khat vgng manh
lift
muon lam tram con
song de hoa minh vao dai duong bao la, hoa minh vao bien Ian
tinh
yeu de mot
^tii vo muon
difu
yeu thuang "De ngan nam con vo". Phai chang do la khat
vgng
muon bat tii hoa
tinh
yeu aia nu si Xuan Quynh? Vang! Day chinh la khat
vgng
manh
lift,

tha thiet aia nguoi phy nu voi
trai
tim hon hau, chan thanh,
giau true cam. Trai tim ay khong he nho nhoi, c6 dan truac su vTnh cuu ma rgng
Ian,
khao khat se chia va hoa nhap vao coi
vinh
hang, vao mgi
cugc
doi. Trai tim
nong nhiet ay an
chua
mot khat vgng Ian lao dugc song mai trong
tinh
yeu, bat
tu
voi
tinh
yeu. Bai tho da khep lai ma nhiing con song dat dao,
khac
khoai van
vo nhip trong long dgc gia, van cat tieng ngan vang mgt tam hon, mgt
tinh
yeu
bat diet.
Song
se mai mai con noi song!
Xuan Quynh viet bai tho nay vao nhimg nam 1967, khi
cugc
khang chieh aia

nhan dan mien Nam 6 vao giai doan ac liet, khi thanh nien
trai
gai ao ao ra tran
"Xe dgc Truang Son di cxki nuoc", khi san ga, ben nuoc, goc da, san truong dien
ra nhung
"Cugc
chia ly mau do". Cho nen c6 dat bai tho vao trong hoan canh ay
ta moi
cang
thay ro nSi khat khao aia nguoi con gai trong
tinh
yeu.
3.
Nghf
thuat:
Ve d?p tam hon ciia nguoi phu nu trong bai tho dugc the
hi?n qua nhiing yeu to nghf thuat dac sac: am
difu,
nhip
difu
nhu nhjp song
the
hif
n
nhip tam hon, nhip
tinh
cam trong tam hon nguoi phu nu; hinh tugng
song, hinh tugng trung tam, xuyen suot bai tho voi dii mgi sac thai, cung bac
fihu
tam hon nguoi phu nu dang yeu; su ke't hgp hai hoa giira hinh tugng

song va em, tuy hai ma mgt, c6 liic phan chia, c6 liic lai hoa nhap de noi len
nhiing
net, nhiing phuong dien phong
phii,
phiic tap, nhieu khi mau thuan
nhung
thong nhat trong tam hon nguoi con gai dang yeu .
III.KETBAI
Tom lai, qua cam nhan ba kho tho cuo'i noi rieng va bai tha
"Song"
noi
^hung,
ta
cang
nguong mg hon nhiing con nguoi phy nu
Vif
t
Nam, nhung
Con
nguoi luon thuy chung, luon song het minh vi mgt
tinh
yeu. Xuan Quynh
dang la mgt nha tho nu aia
tinh
yeu lua doi, chi da lam phong
phii
hon
S'ai
dif
u

tinh
yeu cho nen tho ca
nuoc
nha.
217
4: Phan tich hinh tugng "Song" trong bai tho "Song" ciia Xuan
Quynh.
Neu cam nh|n ve dfp tarn hon ngiroi phi;i nu trong tinh yeu
qua hinh ttfqmg nay.
HU"6NG
DAN
1.
Khai
quit
tnroc
khi phan tich: Song la hinh tugmg trung tarn cua bai tho
va
la mpt hinh tugng an du.
Ciing
voi hinh tugiig em (hai hinh tu(?ng nay
song hanh suot tac pham), song the hien nhung trang thai, quy luat rigng ciia
tinh
yeu cung ve dep tarn hon nguoi phu nu rat truyen thong ma rat hien dai.
2. Song
CO
nhieu doi ci^c nhu tinh yeu c6 nhieu cung bac, trang thai va
nhu
tam hon nguoi phu nir c6 nhimg mat mau thuan ma thong nhat (Phan
tich hai cau dau voi ket cau doi lap - song hanh va voi vi?c dat cac tu diu em,
lang

le 6 cuoi cau tao diem nhan).
3. Hanh trinh ciia song tim toi bien khoi nhu hinh trinh cua tinh yeu
hudng
ve cai v6 bien, hiy^t dich, nhu tarn hon nguoi phv nir khong chiu
chap nh?n
chat
h?p, tii tiing (Phan tich hai cau sau ciia kho 1 voi kieu noi
nhan
manh nhu khong hieu noi, tim ra
tan )
4. Diem
khdi
dau bi an cua song giong diem khod dau va sxf mau nhi?m,
kho nam bit ciia tinh yeu (Phan tich cac kho 3, 4 ciia bai tho voi difp tu ngh!
va
su
xuat
hi^n ciia nhieu cau hoi ).
5. Song luon van dpng nhu tinh yeu gin
lien
voi nhimg khit khao, tran
h-d
khong yen, nhu nguoi phi^ nir khi yeu luon da diet nho nhung, con cac
udc vpng ve mpt tinh yeu vung ben, chung thiiy (Phan tich cac kho 5, 6, 7, 8
ciia
bai tho voi loi sii dung di?p tvr, di?p ngu, di$p cii phap; voi
hi?u
qua ciia
hinh
thiic doi lap tren - duoi, thuc - ngii, bac - nam, xuoi - ngug»c ; voi kieu

giai
bay tinh cam bpc
true
nhu Long em nho den anh/ Ca trong mo con thuc ).
6. Song li
hifn
tugng thien nhien
vinh
cmi nhu tinh yeu li khit vpng
muon doi ciia con nguod,
tmdc
het la nguod phy nii (nhan vat
\xvt
tinh) muon
dang hien ca
cuoc
doi cho mpt tinh yeu dich
th\rc
(Phan tich kho cuoi ciia bai
tho voi y nghi va each noi rat tao bao ciia mpt nguoi con gai
hifn
dai: Lam sac
dupe tan ra ).
7. Neu cim nhan ve v6 d?p tam hon ngwod ph\ nu b-ong tinh yeu qua
hinh
tupmg song
- Truoe het, hinh tupng song cho ta thay dupe nhijng net d?p truyen
thong eiia nguoi phu nir trong tinh yeu:
that
dam tham, d}u dang, th^t hon

h^u
de thuong,
that
chung thiiy.
-
Hinh
tupng song cung the
hi?n
dupe net d?p
hi?n
dai ciia nguoi
phii
nft
trong tinh yeu: tao bao, manh lift, dam vupt qua mpi tro ngai de
giii
gin h^nh
phiic,
dii
CO
phap phong
truac
cai v6 tan ciia thoi gian, nhung vSn vimg tin
vao
svec
manh ciia tinh yeu.
Ketluan:
- Song la bai tho tinh thupe loai hay nha't ciia Xuan Quynh noi rieng va
the Viet Nam hien dai noi chung. , .
. Rieng vi?c sii dung hinh tupng song lam an du thi khong moi, nhung
nhiing

tam su ve tinh yeu cung each khai
thac
sue chiia eiia an du nay lai eo
nhirng
net thuc su moi me. Xuan Quynh qua da tim dupe mpt hinh tupng tho
d?p de giai bay tinh yeu diu dang ma manh lift, gan gui, rieng tu ma rpng mo,
phong khoang eiia nguoi phu
nii.
<i
iiu,:.
BAI
LAM
Xuan
Quynh la nha tho nii tieu bieu nhat ciia tho ca
Vift
Nam
hifn
dai.
Nguoi yeu tho menh danh chi la "Nir hoang ciia thi ca tinh yeu". Tho eiia chi
la
tieng noi nhan hau, thiiy chung, giau
true
cam va da diet khat vpng hanh
phiic
doi thuong. "Song" la bai tho dupe lam nam 1967 nhan chuyen di thuc te
6 bien Diem
Dien.
Bai tho sau do dupe in trong tap Hoa doc
chieh
Mo. "Song" la

bai
tho tieu bieu nhat cho phong each tho tinh yeu ciia Xuan Quynh. Bai tho de
lai
trong long ban dpe hinh tupng song va em. "
Song
la mpt hinh tupng dpng, bat bien cung nhu "Vi tinh yeu muon
thuo
/
Co
bao gio diing yen". Vi vay cho nen song dupe cac nha tho ehpn lam thi
lifu
de bieu tupng cho tinh yeu. Neu Xuan
Difu
mupn song de bieu tupng cho tinh
yeu
ciia anh "Anh xin lam song biec/ Hon mai cat vang em/ Hon
that
khe
that
em/ Hon em dem mai mai/ Da hon roi hon lai/ Cho den nat ca troi/ Anh moi
thoi dao dat". Thi Xuan Quynh lai mupn song la bieu tupng cho nhiing cung
bac tinh cam ciia nguoi phu nu trong tinh yeu nhieu khao khat va bien dpng.
Hai
hinh tupng song va em luon di doi sanh cap voi nhau. Song la em ma em
cung la song. Song va em hoa quyfn vao nhau, c6
liie
khien ta khong nhan ra
^au
la em dau la song nhung c6
liic

lai tach ra, soi chieu vao nhau, ton len
nhung
ve d?p vua da dang lai vua phong
phii.
rf .
Hinh
tupng song
truoe
het dupe gpi ra tii am hudng dao dat, nhip nhang
bai
tho. The tho nam chir c6 tac dung tao ra nhihig nhip
dif
u
ciia song. Ca
''ai
tho la mpt dai duong, moi kJio tho la mpt eon song Ion, moi cau tho la mpt
^on song nho. Tat ca da tao nen mpt am huong menh mang, dao dat ciia
•^iing
con song long nhieu cung bac:
Du doi va diu em J si .Inn!
fl'ii
; '
On
ao va
lang
le
djrJ
S"^''
Song
khong

hieu
noi
minh
rio
uw mx\
Song tim ra tan be _
^'sn<:-
Hai
cau tho dau voi ngh#
thuat
doi: "Du dpi" - "dju em"; "6n ao" - "lang
le"
da lam
hi?n
len ve d?p cua nhung con song bien ngan doi doi eye Nhiing
luc bien dpng, bao to phong ba thi bien du dpi on ao con nhirng giay phiit song
gio di qua bien lai hien hoa tro ve diu em lang le. Xuan Quynh da mupn nhip
song de the hien nhip long ciia chinh minh trong mpt tarn trang bung chay
ngpn lua manh li^t cua tinh yeu, khong chiu yen dinh ma day bien dpng, khao
khat "Vi tinh yeu muon thud/ Co bao gio dung yen".
Diing
nhu vay, tinh yeu
ciia
nguoi con gai nao bao gio yen djnh boi c6
liic
hp yeu rat dvt dpi, yeu manh
li^t
he't minh voi nhi^ng nho nhung "ca trong ma con thuc", doi khi ghen
tuong gian hon v6 ca:
Neu

phai
each
xa
nhau
Bien chi con
song
gio
Neu
phai
each
xa anh
, ' Em chi con bao to'
(Thuyen
va Bien)
Nhung
ctJng
c6 luc nguoi con gai lai thu minh tra ve voi
chat
nxx tinh dang
yeu,
hp lang le, dju em ngam soi minh va lang im chiem nghiem:
Co
nhung tinh yeu khong the noi bang lai ^
Chi
hieu
nhau
qua timg anh mSt
Nhimg
do la tinh yeu hen vimg
nhat

Bed thu on ao la thu de
lang
quen
(Dinh
Thu Hien)
Song cua Xuan Quynh la tieng noi ciia mpt tarn hon thieu nu dang trong dp
tuoi hai muai, tieng noi cua mpt trai tim chan thanh va dam me, lupn rue chay
chat
tre trung manh li^t, khao khat dupe song het minh va yeu het minh. Vi the
cho nen:
Song
khong
hieu
noi
minh
a! ,
.\'j>i
I
Song
tim ra tan be
Ba
hinh anh "song", "song", "be" nhu la nhiing chi
tiet
bo sung cho nhau:
song va be lam nen dai song, song chi thuc su c6 doi song rieng khi ra voi bien
khai
menh mang tham thim. Mach song manh me nhu but pha khong gian
chat
h^p de khat khao mpt khong gian Ion lao. Hanh trinh tim ra tan be
chat

chua sue song tiem tang, ben bi de vuon tai gia trj tuy^t dich cua chinh minh.
Song khong cam chju mpt cupc s6ng doi song
chat
h?p, tu tiing nen no lam
cupc hanh trinh ra bien khai bao la de
thoa
sue vay vung. Tmh yeu ciia Xuan
Quynh
ciing vay, tinh yeu ciia nguoi phu nu cQng khong the dung yen trong
mpt tinh yeu nho h?p ma phai vuon len tren tat ca mpi sy nho h^p tam thuang
de dupe sp'ng voi nhung tinh yeu cao ca, rpng Ian, bao dung. Day la mpt quan
ion
pi^m
tinh yeu tie'n bp va m^nh me ciia nguoi phy nu thai dai. Co thay ngay
xua quan ni?m tinh yeu c6 hii "cha m? dat dau con ngoi do" de roi bao eo gai
jja
phai cat len lai than van ai oan: ^
Than em nhu
gieng
giira
dang
Nguoi
khon rua mat
nguoi
pham
rua
chan
Hoge: n udq
i,.^;,/
Than em nhu tam lua dao ' ""^'^ '

Phat pha
giita
cha
biei
vao tay ai ' . '
Tu
do ta mai thay het dupe eai mai me trong quan ni^m tinh yeu eiia
Xuan Quynh: Nguoi phy nii
chii
dpng tim den voi tinh yeu de dupe song voi
chinh
minh.
Tinh
yeu mai mai la khat vpng cua tup'i tre, np lam boi hoi, xao xuyen rung
dpng trai tim ciia lua doi, ciia con trai eon gai, eiia em va anh.
Oi
con
song
ngay
xua
Va
ngay
sau van the
Noi khat vong tinh yeu
Boi hoi trong
ngue
tre
Tu
"Oi!"
cam than nhu tieng long

tho't
len tu noi thon thuc ciia trai tim yeu.
Nghe
thuat
doi lap "ngay xua" - "ngay sau" eang lam ton them net dang yeu
ciia
song. Song la the muon doi van the van du dpi on ao van diu em lang le
nhu
tinh yeu tuoi tre c6 bao gio dung yen. Boi tinh yeu tuoi tre luon khat vpng
luon
khat khao va mo uoc. No lam ta boi hoi khat khao va nhung nho boi
"Lam
sao song dupe ma khong yeu/ Khong nho khong thuang mpt ke nao"
hay "Bat chim buam tha vao vuon tinh ai" (Xuan
Di^u).
Tinh
yeu lam dien dao
tuoi tre voi nhiing nho nhung gian hon, nhirng con cao da diet nhu loi tho
Xuan Quynh da timg viet "Nhij-ng ngay khong gap nhau/Long thuyen dau ran
v6/ Nhirng ngay khong gap nhau/ Bien bac dau mong nho". Co yeu nhau mai
thay dupe con cao eiia vj nho,
miii
ai an, moi thay dupe the nao la "boi hoi
trong
ngue
tre".
Tinh
yeu la song, la gio. Va qua song, gio ay, nha tha da noi len
that
de

thuong eai nhu cau tu nhan thiic, tu phan tieh, li giai, nhung lai khong the
c^t nghla noi ciia tinh yeu.
Tinh
yeu cung nhu song bien, gio trai vay thoi, no
*V
nhien, hon nhien nhu thien nhien va ciang kho hieu, nhieu bat ngo nhu
*hien
nhien:
Truac
muon
triing
song
be "
V
Em
nghiveanh,
em - ' ' '
I
Em
nghi
vebien
l&n
M
Tie noi nao
song
ten
221
Song
hat dau tit gio
Gio bat dau tie dau

Em
cung
khong
Met
nifa
Khi nao ta yeu
nhau
Nguoi
phu nu ban khoan ve khoi nguon cua
tinh
yeu va bpc
bach
mpt
each
hon nhien,
chan
thanh su bat luc khong ly giai dupe cau hoi muon doi ay trong
tinh
yeu: "Em
cGng
khong biet nua - Khi nao ta yeu nhau". Day la mpt
each
cat
nghia ve
tinh
yeu rat Xuan Quynh, mpt
each
cat nghia rat nii
tinh,
rat true

earn.
Li
giai duge ngpn nguon cua
song
thi de boi
"Song
bat dau tu gio" nhung
de hieu "Gio bat dau tu dau" thi thi nhan lai ap ung "Em ciing khong biet
niia".
Cung nhu
tinh
yeu cua anh va em no den rat bat ngo va tu nhien boi
"Tmh yeu den trong doi khong bao dpng". Cau tho "Em ciing khong biet nira"
nhu
mpt cai lac dau nhe nhe,
bang
khuang va phan van. Den cau hoi "Khi nao
ta yeu nhau" thi diing la nu sT dang
bang
khuang va ban khoan. Ki la qua, dieu
ki
qua, em va anh yeu nhau bao gio nhi ? Cau hoi nay muon doi khong ai li
giai
noi nhat la nhirng ban tre dang yeu va dam say trong men
tinh
ai. Tinh
yeu la vay, kho li giai, kho dinh nghia. Xuan Dieu - ong hoang
eiia
thi ea
tinh

yeu cijng da tung ban khoan khi dinh nghia ve
tinh
yeu "Do' ai dinh nghia
dupe
tinh
yeu/ Co kho gi dau mpt buoi chieu/ No chiem hon ta
bang
nang
nhat/
Bang
may nhe nhe gio hiu hiu". Chinh vi khong the li giai ro ngpn nganh
nen
tinh
yeu vi the ma tro nen d?p va la cai dich de cho muon nguoi di tim va
kham pha. Tinh yeu khong c6 tuoi cung nhu "xuan khong
ngay
thang". Tinh
yeu la mpt an
so'giua
hai the gioi tam hon
chua
day bi mat.
Dii tin
tuang
chung
mot dai mot
mgng
Anh la anh ma em van la em
Co the nao qua Van Ly
Truang

Thanh
Cua hai vu. tru
chua
day bi mat
Nhirng
tam hon bi mat ay luon
khao
khat
giao
hoa,
khao
khat kham pha
nhung lai khong ly giai noi
tinh
yeu. Boi
tinh
yeu la bai toan
chua
eo lod
giai
dap,
tinh
yeu nhu bai tho
chua
eo hoi ket. Vi the
tinh
yeu luon d^p, luon mo^
va hap dan. Co le vi the ma thi si da lac dau "Em cung khong biet nira/ Khi nao
ta yeu nhau".
Tinh

yeu gan lien voi noi nho - mpt trong nhirng gam mau ehii dao ciia
tin^^
yeu. Bao ke nho nguoi minh yeu ma dao dien:
Troi
con eo biia sao quen mpe
Anh
chang
dem nao
chang
nha em
(Xuan Di^u)
222
Nha ai boi hoi boi hai
Nhu
dung
dong
liea
nhu
ngoi
dong
than
(Ca dao)
Con Xuan Quynh thi:
Con
song
dual
long
sau
Con
song

tren
mat
nuac
Nhitng
con
song
nha ba
Ngay
dem
khong
ngu
dugc
Long
em nha den anh
Ca
trong
ma con
thuc
ivrs
Hoa cung nhiing eon
song:
song
tho,
song
long, ta tim ve eoi sau kin oia
tam hon thi sT va cung la ciia muon kiep "ma
hong".
Bai tho
"Song"
ra doi khi

nhihig
con
song
long dang len dii dpi, nhiing eon
song
nho thuong,
thao
thiic
ciia mpt tam hon dang yeu. Ca bai tho la nhiing dpt
song
noi nhau vo vao tam
Hon
nguoi dpc.
Song
va nhan vat em dan quy^n vao nhau de thi tham nhiing
n6i niem, nhiing tam tu. Day la mpt kho tho v6 cung dae bi^t boi trong bai tho
chi duy no c6 sau cau. Sau cau tho trai dai nhu noi
thao
thuc, ban khoan ciia
tam hon thi si trong dem.
"Con
song
dual
long
sau
Con
song
tren
mat
nude"

Hai
cau tho vod hinh thiic lap cau true quy^n hoa ciing ngh^ thuat doi
"duoi
long sau - tren mat
nuoe"
tao nen su diep triing ciia nhiing eon
song
voi
nhieu dang
thiic
khac
nhau. Co con
song
gam gao tren mat dai duong nhung
Cling
CO con
song
cupn trao trong long bien ca. Con
song
ngam eon manh li^t
hon ca con
song
tren mat
nuoe.
Ca hai ket hpp voi nhau lam nen su da dang
ciia
song
bien.
Song
la em, em la

song.
Ciing nhu
song
kia, tam hon em ciing
vo van nhiing phiie tap kho hieu. Liic lang le, em dem khi nong nan dii dpi,
nhung the nao di niia, em van mai la em, van mai 6m trong long mpt noi nho
thuong khong diit. Ciing nhu
song
kia thoi, du diu em hay dii dpi thi:
"Oi con
song
nha ha < .
Ngay
dem
khong
ngu
dugc"
'
Xuan Quynh vo cung
tinh
te khi muon mpt hinh tupng rat dpng de dien
^3 noi niem ciia nguoi phu nii khi yeu.
Song
muon doi van the, c6 bao gio
thoi
vo
song,
c6 khi nao
chang
con cao, eo khi nao thoi ngung hanh

trinh
den
^oi
bo dii muon voi
each
tro.
Song
chang
eon la
song
neu tmh yen, lang le. Vi
]^^y
ma
song
da dupe Xuan Quynh dien ta
bang
mpt tir ngii rat
sang
tao
•^hong ngii dupe".
Song
la vay, dii lang yen duoi long bien hay dii dpi tren
"^^t
dai duong thi ngan doi van khat
khao
tim ve ben bo
tinh
tai.
Chua
den

223
du<?c bo thi nha thuang, thuang nho, thi
thao
thuc mpt noi niem. Vi nho bo
"Boi
hon mai ngan nam khong thoa/ Boi yeu bo lam lam em oi". Nen con
song da hanh trinh vugt qua khong gian bao la va thoi gian xa thSm. No bat
chap ca thoi gian "ngay dem khong ngii dugc" de quyet tam huong vao b6
cho thoa noi niem mong nho.
Va
neu song nho bo thi em nho anh. Do au ciing la quy luat cua tinh yeu.
Ldng
em nhd den anh *
M:.;!
vt:\
i:r Cfl trong ma con thuc
Xuan
Quynh
dung chu "long" rat tinh te. Long la noi sau kin nhat cua tarn
hon
con nguoi. Noi bi mat thSm sau cua tinh yeu va noi nho. Khi Xuan
Quynh
noi
"long em nho" nghia la chi da phoi bay tat ca gan ruot ciia minh de doc he't
yeu
thuong ma gui ve nguoi minh yeu. Noi nho khong chi c6 mat trong thoi
gian
dugc y thuc ma con gan voi tiem thuc - thoi gian trong mo. Vi ngpt
ngao
me dam ciia tinh yeu Ian toa trong each noi nghich ly "ca trong mo con thuc".

Cau
tho "ca trong mo con thuc" loe len diem sang cua ngh^ thuat. No lam
dao Ion nhip song boi "tinh yeu luon lam cho con nguoi kho thuc ngu
theo
giac gio dieu dp". Ca dao c6 cau: "
Dem
nlm lung chang toi giuong
Cu
mong troi sang ra duong gap anh
Noi
nho khong chi lam long em "boi hoi boi hoi, nhu dung dong
lira
nhu
ngoi trong than" no con lam cho em nho nhung,
thao
thuc ngay ca trong giac
ngu.
Co the noi, voi cau tho ay, Xuan
Quynh
da c6 the dupe xem la thi sT tai
nang bat nhat cua thi ca hien dai Viet Nam.
Song
va em dan quy^n vao nhau. Em lang di de song
trao
len. Nhung
song cOng la em, song
trao
len mang
theo
lop lop tam tinh cua em

"Dau xuoi
vephuang
Bac
Dau ngugc
vephuang
Nam"
The
gioi cua Anh va Em khong gioi han chieu dai BSc - Nam, khong khoanli
vung
dia ban ma noi nao cung c6 noi nho thuong tryc cua tinh yeu
vinh
vien
Xuan
Quynh
da tiep nhan nSi nho ay bang tat ca su nhay cam cua lua tuoi doi
muoi
va khSng dinh cho mpt cai toi cua con nguoi luon vxmg tin 6 tinh yeu
Tu
xua den nay nguoi ta van thuong noi "Xuoi Nam, ngupc Bac" gio day
Xuan
Quynh
lai noi "Xuoi Bac, ngupc Nam" la each noi ngupc. Phai chang tinh
yeu
da lam cho con nguoi bj dao Ipn phuong huong ? Nhung c6 mpt phuong
ma em khong the nao Ian Ipn, khong the nao nguoi nho do la phuong anh:
"Nai nao em cung nghi
Huang
veanh
mot
phuang"

Xuan
Quynh
bupe chat bao "spi nho, spi thuong" ve phuong anh:
Chi rieng
dieu
dugc song ciing anh
224:
Niem ma uac trong em la
l&n
nhat
Trdi
tim nho nam trong long nguc
Giay phut nao tim dap
chang
vt anh
The
moi biet tinh yeu cua chi nong nan, manh li^t the nao. Huong ve anh
thi
CO
the thay doi nhung voi loi
khing
dinh chae nich "mpt phuong" thi noi
Qxn
huong ve la bat di bat djch. Anh da la "h$ qui chieu" eiia doi em. Tir do
nha
tho da noi den noi nho bat chap van vat, khoang each, tinh yeu la su gap
go giiia hai tam hon khong c6 gioi han. Cam thong cho cupc doi Xuan
Quynh,
ta cang hieu them tinh cam cua eh}: ,, •
"Em

tra vedung
nghia
trdi tim em ,
Ld
mdu thit, dai thuang ai
chang
c6
Van
ngieng dap luc
cuoc
dai
khong
con nua
Nhung
biel
yeu anh ca khi
chel
di roi"
Neu
nhu nhirng kho tho
truoe
nha tho noi ve niem vui sudng dao dat,
nhung
nhung nho gian hon thi doan tho nay nha tho lai the hien nhi>ng ban
khoan,
lo lang. Do cung la true cam cua tinh yeu. 'ij ;,
"O
ngodi
kia dai
duang

Tram ngdn con song do •
Con nao cUng tai ba ' ' •
DM
muon
voi
each
tra"
Ba
tu "O ngoai kia" nhu canh tay Xuan
Quynh
mem mai dang chi tay ve
khoi
xa noi tram ngan eon song ngay dem khong khong biet moi dang vupt
qua
gioi han khong gian tham thAm muon voi each tro de huong vao bo 6m ap
noi
yeu thuong.
Cung
nhu "em" muon dupe gan ben anh, dupe hoa nhip vao
trong tinh yeu voi anh. Tmh yeu cua nguoi con gai
that
manh liet, nong nan.
Song
xa voi each tro van tim dupe toi bo nhu tim ve nguon cpi yeu thuong,
cung nhu anh va em se vupt qua mpi kho khan de den voi nhau, de song trong
h^nh
phiic trpn v?n ciia lua doi.
Cuoc dai tuy dai the
t
Nam thdng van di qua

Nhu
bien
kia dau rong
May
van bay
vexa
Xuan
Quynh
qua kho tho tren da phan nao cho nguoi dpe nhan thuc ro ve
J^hung du cam va noi ban khoan ciia ehj.
Nhiing
tu "tuy dai the - van di qua -
"^au
rpng" nhu chua dung 6 trong no it nhieu noi au lo. Tuy the nha tho van
tuong, tin tuong 6 tarn long nhan hau va tinh yeu chan thanh cua minh se
^^9t qua tat ca nhu ang may kia nhu nam thang kia. Co the noi Xuan
Quynh
yeu thuang tha thiet, manh
li?t
nhung cung
tinh
tao nhan thuc dy cam nhung
trac
tro,
thii
thach trong
tinh
yeu; dong thoi ciing tin tuong vao sue manh
tinh
yeu se

giiip
nguoi phu nu vugi qua thir thach den voi ben bo hanh phiic. Cho
nen,
song
se den bo, nam thang se di qua thoi gian dai
dang dang
va dam may
nho be se vugt qua bien rgng de bay ve xa. Mpt loat hinh anh tho an du dugc
botri
thanh mot h$ thong tuong phan, doi lap de noi len du cam
tinh
tao,
diing
dan va niem tin manh
liet
cua nha tho vao sue manh ciia
tinh
yeu . <;
Yeu
thuang manh li^t nhung cao thupng, vi tha. Nhan vat tm
tinh
khao
khat hoa
tinh
yeu con
song
nho ciia minh vao bien Ian
tinh
yeu -
tinh

yeu bao
la,
rpng Ian - de
song
het minh trong
tinh
yeu, de
tinh
yeu rieng hoa than vTnh
vien
thanh
tinh
yeu muon thuo:
Lam sao
dugc tan ra
Thanh tram con song nho
;j
Giifa
bien Ian tinh yeu
r
Dengan nam con vd.
Ne'u nhu Xuan Di^u khat vpng "tat nang",
"bupc
gio" de
giii
lai cho rieng
minh
mau tham ciia hoa, nong nan ciia huong va cung la de
giii
lai tuoi tre. Tu

tuong ay c6 phan mang cai toi
ngao
nghe
ca nhan. Thi trong quan nipm ciia nu
sT
Xuan Quynh, so phan ca nhan khong the tach khoi cpng dong, su ton tai ciia
moi
ca the la su hoa than vao
cupc
doi rpng Ian la "Song la cho dau chi nhan
rieng minh". Nha tha da the hi^n mpt khat vpng manh
liet
muon lam "tram
con song" de hoa minh vao dai duong bao la, hoa minh vao bien Ion
tinh
yeu
de mpt doi v6 di^u yeu thuang "De ngan nam con v6". Phai
chang
do la khat
vpng muon bat tu hoa
tinh
yeu ciia nit si Xuan Quynh? Vang!
Tinh
yeu chi c6
the vTnh
hang
khi
tinh
yeu do hoa vao be Ion ciia
tinh

yeu nhan
loai.
Xuan
Quynh viet bai tho nay vao nhung nam 1967, khi
cupc
khang chien ciia
nhan dan mien Nam a vao giai doan ac
lift,
khi thanh nien trai gai ao ao ra tran
"xe dpc Truong Son di cuu nuoc", khi san ga, ben nuoc, go'c da, san truong dien
ra nhijng
cupc
chia ly mau do. Cho nen c6 dat bai tho vao trong hoan
canh
ay ta
moi
cang
thay ro noi khat
khao
ciia nguoi con gai trong
tinh
yeu.
Tom
lai, bai tho Song la bai tho giau gia tri npi dung va ngh| thuat. Thanh
cong ciia bai tha la nho vao
thii
phap
nghf thuat nhan hoa, an dy, so
sanh,
doi

lap
nhat
la the tho ngu ngon giau nhip dieu. Nhjp
difu
ciia song, nhip
difu
ciia
tarn hon. Tat ca da lam
hifn
len ve d?p rat Xuan Quynh giau
trac
an suy tu
va khat vpng trong
tinh
yeu. Dpc xong bai tho "Song" ta
cang
nguong mp hon
nhiing
con nguoi phu nit
Vif
t
Nam, nhiing con nguoi luon thuy chung, luon
song
het minh vi mpt
tinh
yeu. Xuan Quynh xung
dang
la mpt nha tho nii ciia
tinh
yeu lua doi va la "Nix

hoang
ciia thi ca
tinh
yeu".
226
DAN GHI
TA
C6A LOR
-CA
Thanh
Thao
* LCJIBINH
Trong
cuon 'Tap chi Nha van": Vai thi
pham
dac sac va in dam dau an phong
each
-
h<^ """"
'"^^ phong
each
moi me
cua
tha Viet Nam hien
dai,
Dan ghi ta ciia Lor-
Thanh Thao thuc su
da
ddnh thuc va thu
thach

khd nang cam thu khong dan tuyen,
khong
fnot chieu cua hoc sinh (mot thoi quen cong nhan,
nhdm
chdn theo chieu huang,
^inh
huang
bai
di
bat
dich
-
kieu:
yeu,
cSm,
chien,
lac
- khi gidng tha
ca
each
mang).
*
Nha phe binh van hpc Chu Van San: "Ld mot tay but ham each tan, Thanh
Thao
ciing
da tat sang am nhac vay
muon
khong it von liehg dem vedau tu cho tha
minh. De Idm cdc truong ca "Nhimg nguoi di toi bien", "Nhimg nghia si Can
Giupc",

"Bung no cua miia xuan", "Dim tren cat" , anh da mitan cd'u true cua
nhieng
ban
giao huang vd xdndt. Khien cho cdc thi
pham
ay c6 cai ddng
Id
la nhit mot
thie
truang-ca- giao-huang. Con de viet tha ngan, lam khi anh lai gidt tqm can
triic
cua ca
khiic.
Co luc thi dem velai ghep de tao ra mot dien mqo moi.
Ciing
c6
liic
Iqi
Im
theo
kieu bien dot gen ma tqo
ra
gidng moi. Nhieu bai tha ngan dugc anh tochitc
khd
ngon Idnh theo thethiec cua
bai
hdt".
7;Cam
nhan cua Anh/chi ve doan tho sau trong bai tha "Dan ghita
ciia

Lorca"
(Thanh Thao):
"nhOng tieng dan hot mac
tieng ghita rong rdng man chdy"
DAN
Y
PHAN
TICH
1. Vai net ve tac gia, tac pham:
-
Thanh Thao la mpt guong mat tieu bieu cua tho chong
Mi,
ciing la cay
''ut luon no lyc
each
tan sau 1975, noi bat la sy kiem nhiJng
each
bieu dat moi
cho tho.
•
"Dan ghi ta ciia Lor-ea" la bai tho lay cam hung tir cai
chet
bi phan ciia
•^ha tha Ion nguoi Tay Ban Nha bj bpn
phat
xit
Phrang-c6
gie't hai nam 1936; la
"^^t
trong nhij-ng

sang
tac tieu bieu cho nghf thuat tho Thanh Thao.
Hinh
tuQTig
tho: <
Hinh
tUQtig
nguoi
nghf si
Lor-ca
+
La nguoi
nghe
si tai hoa, yeu ty do, lang du ma don dpc. ,
+
La hipn than ciia v3n hoa Tay Ban Nha. .i
La
nan nhan ciia nhung the lye tan ac voi cai
chet
oan khua't, bi phan.
227
- Hinh
tugmg
tieng
dan cua
Lor-ca
+ Tieng dan la tarn hon, la ve d?p cua ngh^ thuat Lor-ca.
+ Tieng dan la than phan cua Lor-ca, ciing la than phan ciia ngh| thueit
noi
chung trong mpt thvc tai ma cai ac ngv

tri.
b. Cam xiic ciia tac gia:
Nguong mo tai nang va
tiec
thuong cho than phan cua Lor-ca.
.
^
2.
Nghe
thuat:
-
Hinh
tugng tha c6 su
song
hanh va chuyen hoa Ian nhau giua ba he
thong hinh anh: Tay Ban Nha, Lor-ca va tieng dan.
- Lcri tho giau
nhac
tinh vol
vi?c
diing
nhxmg tir lay, di$p tu, di^p ngu,
chuoi tu tugng thanh mo phong tieng dan.
- Su dving nhieu bi?n phap
ngh?
thuat c6 hi?u qua: doi lap, nhan hoa, an
du
chuyen doi cam
giac,

Hl/dNG
DAN CHI
TIET
L
M6BAI
Thanh
Thao
la nha tho tien phong trong vifc
each
tan tho sau nam 1975.
Ong luon tim toi kham pha,
sang
tao tim
each
bieu dat mod qua hinh thiic cau
tho tu do, dem den mot mi cam hi^n dai cho tho bang thi anh va ngon tu moi
me. Bai tho "Dan ghita aia Lorca" trich tu "Khol vuong Rubic" la mpt trong
nhiJTig bai tho hay ciia tho ca giai doan sau 1975. Bai tho lay cam hung tu su hi
sinh ciia
Ph.G.Lorca
- mot
ngh?
si Ion ciia dat
nuoc
Tay Ban Nha. Tac pham de
lai
gia tri noi dung va
ngh?
thuat dac sac ma tieu bieu la doan tho sau day:
nhung

tieng
dan bot
nit&c
rdng rang
mdu
chay
IL
THAN BAI
1. Khai
quat:
Lam nen cam hung ciia bai tho la hinh tugng tho
Gacia
Lorca - mot ten
tuoi
Ion ciia dat
nuac
Tay Ban Nha. Do la nguoi nghf sT tranh
dau chong lai chii nghia phat xit va
each
tan nen
ngh?
thuat da gia nua cua dat
nuoc
Tay Ban Nha. Anh hi sinh khi su nghi^p dang d
dinh
cao, de lai tronj;
long
nhan dan Tay Ban Nha noi rieng va nhan dan the giai noi chung niem
tu'^
thuang v6 han. Tu hinh tugng ay, Thanh

Thao
da
sang
tac bai tha nay.
2. N6i
dung
phan
tich, cam nhan:
a. Kho tho thu
nhat,
Thanh
Thao
da lam hi?n len hinh anh Lorca, con
ngucri
tv do,
ngh$
si
each
tan
trong
khung
canh
chinh tri va
ngh?
thuat,
van
hoa ciia Tay Ban Nha:
nhiing
tieng
dan bot

nimc
Tay Ban Nha do
chodng
do gat
li-la li-la li-la
.
n/ri
•
di
lang
thang
ve
mien
dan doc Mii •
v&i
vang
trang
chenh
chodng
'''y::
•
tren
yen
ngua
moi
mdn
Qua
each
dien dat ciia Thanh
Thao,

hinh anh Lorca hi?n len qua cac bieu
tugng
day sue am anh: tieng dan bgt nuoc, ao
ehoang
do gat, hoa li la.
Cau tho dau rat ggi cam gay ah tugng manh ve
thinh
giac
va thi
giac:
"nhung tieng dan bgt nuoc". Tieng dan la am thanh dugc nha tho cam nhan
bang
thinh
giac
va thi
giac.
Tu do nguoi dgc hinh dung dugc ve d?p ciia tieng
dan dua tren nhung lien tuang ngoai tho. Am thanh ciia tieng dan nhu bgt
nuoc. Do chinh la tieng dan trong treo, nhung mong manh,
ngSn
ngiii,
de vo.
Phai
chang
cau tho dau da tao cho nguoi dgc ve ve d?p va so phan ciia Lorca ?
Tinh
du bao ve so phan ma nguoi
nghe
sT tai hoa dang phai don nhan mgt
m?nh bac phia truoc ? .

Cau tho thu hai "Tay Ban Nha ao
ehoang
do gat" ma ra khong gian van hoa
Tay Ban Nha. Mau do ciia tarn ao
ehoang
ggi len hinh anh dau truong bo tot vdi
nhihig
kiem si kieu
hiing
cimg chii bo
ngao
nghe
dang quan nhau giiia ngan
vgn
tieng reo ho eo vu. Nhung an dang sau khong gian van hoa ay chinh la nha
tho dang ggi ra boi
canh
chinh tri nggt ngat,
cang
thing, dam mau ciia Tay Ban
Nha thoi do: dau truong ciia
euge
dau tranh giiia mgt ben la khat vgng dan chii
aia nhan dan noi chung, ciia
Lor-ea
noi rieng voi nen chinh tri dgc tai. Xet trong
ITnh
vyc
nghe
thuat, do la

cugc
xung dgt giua khat vgng
each
tan ciia nha tho
vgi
nen
nghe
thuat gia nua. 6 do the che chinh tri dgc tai chinh la nhimg con bo
tot
hung bao va doi lai chiing chinh la chien si, kiem sT Lorca.
Cau tho
thii
ba vai am di#u ciia tieng dan "Li la - li la - li la" ggi nhieu lien
^ong. Do la nhung tu ngu mo phong am thanh ciia tieng dan nhung dong
thoi
cung la ngon ngir mang ten loai hoa Lila - loai hoa dac trung ciia xu so
Tay Ban Cam. Trong
ngh§
thuat tuong
giao
gixxa
cac
giac
quan, cau tha nay c6
ket hgp giCra : am thanh - mau sac - huong thom. Qua
diing
nhu vay, dgc
^au tho len ta cam
nghe
dugc am thanh tieng dan vang len diu dat trong mui

*hom ciia hoa Li La. 6 do, huong thom va am thanh da quy#n hoa vao nhau
tiang do cho nguoi ngh$ si
viit
bay len tren bao tan va
chet
choc.
i '
Ba cau cuoi vai h^ thong thi anh: "lang thang, mien don dgc; vang trang
^he'nh
ehoang,
yen ngua moi mon" da ggi len
chat
lang tu, phong dang, cuong
ciia Lorca. Ta cung thuang bat gap trong tho Lorca nhung hinh anh ay
^•^8 nhu tung thay trang, hoa, eo dai, ngvra hoang trong tho Thanh
Thao.
Co
• 229