CÂU HỎI VÀ TRẢ LỜI VỀ TP ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ

CÂU HỎI VÀ TRẢ LỜI VỀ TP ÔNG GIÀ
VÀ BIỂN CẢ
(Hê-minh-uê ,Trích)
Hỏi: Em hãy cho biết những nét chính về
cuộc đời và sự nghiệp văn chương của tác giả
Hê-minh –uê ?:
Trả lời
:a.Cuộc đời: Ơ-nít Hê-minh-uê(1899-!961) sinh
tại bang Ilinoi trong một gia đình trí thức. Sau khi
tốt nghiệp trung học ,ông đi làm phóng viên.Năm
19 tuổi ,ông tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất
ở chiến trường Italia sau đó bị thương và trở về
Hoa Kì. Ông thất vọng về xã hội đương thời,tự
nhận mình thuộc thế hệ mất mát, không hoà nhập
vào cuộc sống đương thời và đi tìm bình yên trong
men rượu và tình yêu, Hê-minh-uê sang Pháp ,vừa
làm báo vừa bắt đầu sáng tác.Năm 1926,ông cho ra
đời tiểu thuyết Mặt trời vẫn mọc và thật sự nổi
tiếng trên văn đàn.
b-Sự nghiệp sáng tác:
Hê-minh-uê là nhà văn Mĩ đã để lại dấu ấn sâu
sắc trong văn xuôi hiện đại phương Tây và góp
phần đổi mới lôí viết truyện,tiểu thuyết của nhiều
thế hệ nhà văn trên thế giới nói chung với lối viết
kiệm lời ,kiệm cảm xúc ,…Ông đề ra nguyên lí
sáng tác: coi tác phẩm nghệ thuật như một tảng
băng trôi ,người đọc tự khám phá phần chìm để
thấy được ý nghĩa và giá trị của tác phẩm. Hê-
minh-uê dù viết về đề tài gì, châu phi hay châu
Mĩ ,ông đều nhằm mục đích “viết một áng văn xuối
đơn giản và trung thực về con người”

Tác phẩm: Ông để lại một số lượng tác phẩm
khá đồ sộ gổm truyện ngắn,tiểu thuyết, thơ ,hồi
kí,ghi chép…Nôỉ tiếng nhất là các tác phẩm : Giã
từ vũ khí, Chuông nguyện hồn ai,Ông già và biển
cả…
Hê-minh -uê được nhận giải thưởng Pu-lit-dơ
(1953) và giải No-ben văn học năm 1954.
Hỏi: Hãy nêu hoàn cảnh ra đời của tác
phẩm, tóm tắt và nêu sơ lược giá trị tác phẩm,
vị trí đoạn trích
Trả lời:
a-Hoàn cảnh ra đời :
Năm 1952, sau gần 10 năm sống ở Cu-
ba,Hê-minh-uê cho ra đời tác phẩm Ông già và
biển cả .Bối cảnh của tác phẩm là ngôi làng chài
yên ả bên cảng La-ha-ba-na. Một thuỷ thủ trên con
tàu của ông được xem là nguyên mẫu của Xan-ti-a-
go .Trước khi được in thành sách, truyện đã được
đăng trên tạp chí Đời sống.
b-Tóm tắt tác phẩm:
Truyện kể lại ba ngày hai đêm ra khơi đánh
cá của ông lão Xantiagô.Một con cá kiếm lớn đã
cắn câu và lôi thuyền ông lão ra biển khơi xa. Chỉ
một mình ông lão trong khung cảnh mênh mông
trời biển ,ông chuyện trò với mây nước ,chim cá ,
ghì chặt sợi dây câu,đuôỉ theo con cá lớn và chiến
thắng được nó .Rồi ông lại phải chiến đấu với đàn
cá mập xông vào xâu xé con cá kiếm . Rốt cục, ông
vào bờ đau đớn mệt mỏi rã rời còn con cá kiếm chỉ
còn là một bộ xương to tướng và trơ trụi.

c-Giá tri tác phẩm:
Thời gian ,nhân vật dường như thu hẹp đến mức
cực hạn ,nhưng câu chuyện cực kì đơn giản ấy lại
gợi nhiều tầng ý nghĩa cho người đọc : một cuộc
tìm kiếm con cá lớn nhất ,đẹp nhất đời; hành trình
nhọc nhằn và dũng cảm của người lao động trong
một xã hội vô hình ; thể nghiệm thành công và thất
bại của người nghệ sĩ đơn độc khi theo đuổi ước
mơ sáng tạo rồi trình bày nó ra trước mắt người
đời; mối liên hệ giữa con người với thiên nhiên…
Tác phẩm được viết theo nguyên lí coi tác phẩm
nghệ thuật như một “tảng băng trôi”
d-Vị trí đoạn trích: Ở gần cuôí truyện , kể lại
việc ông lão Xantiagô đuôỉ theo và bắt được con cá
kiếm.Lúc này ông lão và con cá đều gần kiệt sức
sau hai ngày đêm đuổi bắt trên biển khơi
. Hỏi: Hình ảnh những vòng lượn của con
cá kiếm được nhắc đi nhắc lại trong đoạn văn
gợi lên những đặc điểm gì về cuộc đấu giữa
ông lão và con cá kiếm (đặc điểm ,phong độ ,tư
thế…)?
Hình ảnh những vòng lượn của con cá kiếm
được nhắc đi nhắc lại trong đoạn văn gợi lên
những cố gắng cuối cùng nhưng hết sức mãnh
liệt của con cá để thoát khỏi sự níu kéo bủa vây
của người ngư phủ .Nó cũng dũng cảm kiên cường
không kém đối thủ của mình.Những vòng lượn
cũng gợi lên hình ảnh một ngư phủ lành nghề vì
Xantiagô chưa thể nhìn thấy con cá mà đã có thể
đoán biết nó qua bằng nỗi đau đớn ở hai bàn

tay( xúc giác )và con mắt từng trải ( thị giác) khi
nhìn những vòng lượn của con cá và níu giữ nó.
Hỏi: ảm nhận về con cá kiếm tập trung
vào những giác quan nào của ông lão ?.Chứng
minh rằng những giác quan này gợi một sự
tiếp nhận từ xa đến gần , từ bộ phận đến toàn
thể?
Trả lời:Cảm nhận về con cá kiếm tập trung
vào những cảm nhận về thị giác và xúc giác của
ông lão. Những giác quan này gợi một sự cảm
nhận từ xa đến gần , từ bộ phận đến toàn thể,
ngày càng mãnh liệt và trực tiếp hơn. Ông lão
thoạt tiên chỉ nhìn thấy từng bộ phận (cái đuôi ,
thân hình, cánh vi, bộ vây …) của con cá rồi mới
thấy toàn bộ con cá với tầm vóc khổng lồ, vẻ đẹp
và sức lực của nó.Đường lượn của con cá cũng từ
xa cho đến gần , mõm nó gần chạm vào mạn
thuyền và đôi bàn tay của ông lão ngày càng đau
đớn hơn khi phải ghì sợi dây câu kéo nó.
Hỏi: Hãy phát hiện thêm một lớp ý nghĩa
mới : Phải chăng ông lão chỉ cảm nhận đối
tượng bằng giác quan của một người đi săn ,
một kẻ chỉ nhằm tiêu diệt đối thủ của mình ?
Hãy tìm những chi tiết chứng tỏ có một cảm
nhận khác lạ ở đây , từ đó nhận xét về mối
quan hệ giữa ông lão và con cá kiếm?.
Trả lời:Sự cảm nhận của ông lão đối với
con cá kiếm không chỉ dừng lại ở mức độ của một
người đi săn đối với con mồi của mình mà còn cao
hơn nữa là sự cảm thông bộc lộ ở những lời đối

thoại của ông lão với con cá . Những lời lẽ và ý
nghĩ này đã biến con cá thành một nhân vật có linh
hồn.
- Những lời đối thoại cho ta thấy mối quan hệ
giữa con cá và ông lão là quan hệ giữa người đi
câu với con cá câu được ; quan hệ giữa hai kì
phùng địch thủ ngang hàng ,cân sức cân tài, cả hai
đều phải nỗ lực hết mình ; và còn là quan hệ giữa
con người với thiên nhiên…Trong quan hệ với con
người, thiên nhiên vừa là bạn ,vừa là đối thủ…
Hỏi: :So sánh hình ảnh con cá kiếm
trước và sau khi ông lão chiếm được nó.điều
này gợi cho anh chị suy nghĩ gì? Vì sao có thể
coi cá kiếm như một biểu tượng?
Trả lời:Hình ảnh con cá kiếm trước khi
ông lão chiếm được nó thật là đẹp. Vẻ đẹp của nó
được miêu tả trực tiếp từ xa cho đến gần , từ cảm
nhận trực tiếp đến cảm nhận gián tiếp .Nó bình tĩnh
,cao thượng, hùng dũng ,duyên dáng…trong mắt
ông lão. Sự xuất hiện lần cuối cùng của nó thật ấn
tượng : Tung mình lên không trung khi đã mang cái
trong mình cái chết Nó là biểu tượng cho vẻ đẹp
của thiên nhiên ,là biểu tượng cho vẻ đẹp của ước
mơ khát vọng kì vọng của con người.Nhưng khi
ông lão chiếm được nó thì da cá chuyển từ màu tía
ánh bạc sang màu trắng bạc , và nó nắm ườn mình
trên biển…Phải chăng đó chính là sự chuyển biến
từ hình ảnh ước mơ sang hiện thực- nó không còn
xa vời khó nắm bắt và chính vì thế mà không còn
đẹp đẽ ,huy hoàng như trước.

Tóm lại: Qua đoạn trích ta thấy:
-Hình ảnh con cá kiếm đẹp đẽ ,to lớn , mạnh
mẽ ,khôn ngoan , cao thượng…biểu tượng cho vẻ
đẹp của thiên nhiên và mơ ước của con người.
-Hình ảnh ông lão Xan-ti-a-go quật cường
,người chiến thắng con cá kiếm bằng kĩ năng nghề
nghiệp điêu luyện và một quyết tâm không gì lay
chuyển nổi biêủ tượng cho hành trình gian khổ của
con người để biến ước mơ thành hiện thực
Hỏi: Dựa vào đặc điểm thể loại truyện,
em hãy chỉ ra đặc sắc nghệ thuật của đoạn
trích.
Trả lời:-Cách kể chuyện:Tác giả có cách
kể chuyện độc đáo kết hợp nhuần nhuyễn giữa lời
văn kể và lời văn miêu tả cảnh vật, miêu tả đối
thoại và độc thoại nội tâm. Nhà văn đã 42 lần sử
dụng cụm từ “ông lão (lão) nghĩ” , “ông lão (lão)
nói” như dấu hiệu của độc thoại nội tâm để khẳng
định Xan-ti-a-go là người biết phân tích tình hình,
tự động viên mình. Từ đó chân dung tinh thần ông
lão hiện lên rõ nét và sức hấp dẫn của đoạn trích vì
thế cũng được tăng lên.
-Nhân vật: Thành công trong việc khắc hoạ chân
dung nhân vật qua cảm giác .Đó là cảm giác về sức
khoẻ và cảm giác về việc khuất phục con cá kiếm.
Ông lão dùng cảm giác để đo độ sâu của nước ,đo
phản ứng của con cá, từ đó có những đối sách hợp
lí.Nhà văn đã dùng ngôn ngữ kể và ngôn ngữ nhân
vật để khắc hoạ điều này.
-Cách viết của Hê-minh-uê thật giản dị ,nhiều

chỗ tưởng như lỏng mà lại rất chặt chẽ. Văn của
ông có nhiều khoảng trống nhiều hình tượng mang
tính đa nghĩa , sự dụng nhiều độc thoại nội tâm. Đó
chính là biểu hiện của nguyên lí tảng băng trôi.
Hỏi: Hãy phát biểu chủ đề và tổng kết
đoạn trích?
Trả lời:Chủ đề : Thông qua hình ảnh ông
lão Xantiagô quật cường,người chiến thắng con cá
kiếm to lớn và đẹp đẽ bằng kĩ năng nghề nghiệp
điêu luyện, Hê-minh-uê gửi gắm một thông điệp :
trong bất kì hoàn cảnh nào “ con người có thể bị
tiêu diệt chứ không thể bị đánh bại”
_TỔNG KẾT:
Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc dũng cảm săn
đuổi con các lớn nhất đời là một biểu tượng về vẻ
đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ của con
người để biến ước mơ thành hiện thực.
Sự chuyển hoá từ bức tranh với những nét trần
trụi , chân thực, giản dị sang một lớp nghĩa hàm ẩn
rộng lớn – đó chính là phong cách của Hê-minh-uê
và cũng là sự thể hiện nguyên lí sáng tác của ông:
tác phẩm nghệ thuật như một “tảng băng trôi”