Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 môn ngữ văn (2013 2014) kèm đáp án tỉnh hải dương

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2013-2014

MÔN THI: NG
Ữ VĂN


Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 12 tháng 7 năm 2013 (Đợt 1)
Đề thi gồm: 01 trang


Câu 1 (2,0 điểm)
Cho đoạn thơ sau:
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
(Theo Ngữ văn 9, tập 1, Nxb Giáo dục Việt Nam)
a. Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả.
b. Đoạn thơ là dòng hồi tưởng của nhân vật nào? Về ai?
c. Cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ được khơi nguồn từ hình ảnh
nào? Đó là cảm xúc gì?
Câu 2 (3,0 điểm)
Viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về tính tự lập.
Câu 3 (5,0 điểm)
Truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng đã thể hiện thật cảm động tình
cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.
(Theo Ngữ văn 9, tập 1, trang 202, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2013)

Hãy phân tích đoạn trích đã học trong truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn
Quang Sáng để làm rõ ý kiến trên.

HẾT


Họ và tên thí sinh: ………………………………… Số báo danh: ………………

Chữ ký của giám thị 1: ………………Chữ ký của giám thị 2: …………… …









Đ
Ề CHÍNH THỨC




SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2013-2014
MÔN THI: NGỮ VĂN

Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 12 tháng 7 năm 2013 (Đợt 1)

HƯỚNG DẪN CHẤM

A. YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để đánh giá
được một cách khái quát, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm,
nên sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí; khuyến khích những bài viết có cảm
xúc và sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách riêng nhưng đáp ứng được các yêu cầu cơ
bản của đề , diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
Lưu ý: Điểm bài thi có thể lẻ đến 0,25 và không làm tròn số.

B. YÊU CẦU CỤ THỂ
Câu 1 (2 điểm):
a. Đoạn thơ trích trong bài thơ “Bếp lửa” (0,25đ) của tác giả Bằng Việt. (0,25đ)
b. Đoạn thơ là dòng hồi tưởng của nhân vật người cháu (0,25đ) về người bà kính yêu
của mình. (0,25đ)
c. Cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ được khơi nguồn từ hình ảnh bếp lửa.
(0,5đ)
Đó là nỗi niềm hoài niệm về tuổi thơ; tình yêu thương với bà. (0,5đ)

Câu 2 (3 điểm)
a. Về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; bố cục 3 phần rõ ràng; lập luận
chặt chẽ, mạch lạc; dẫn chứng phù hợp; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
b. Về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản

sau:
Nội dung Điểm
tối đa

1. Giới thiệu được vấn đề nghị luận: tính tự lập 0,25
2. Giải thích 1,0
- Tự lập là khả năng tự đứng vững, tự định hướng tương lai cho bản thân,
không lệ thuộc vào sự giúp đỡ của người khác.
- Biểu hiện của tính tự lập: xác định rõ mục đích, lí tưởng của đời mình,
chủ động giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, không ỷ lại hoặc trông
chờ vào sự giúp đỡ của người khác. (Dẫn chứng minh họa)
0,5

0,5
3. Phân tích, bàn luận, mở rộng vấn đề 1,25
- Tự lập là một phẩm chất quan trọng giúp chúng ta thành công trong cuộc
sống. Bởi:
0,25

ĐỀ CHÍNH THỨC
+ Khi có tính tự lập, ta sẽ sống có trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình
và xã hội; vững vàng khi đối mặt với khó khăn thử thách; phát huy được
năng lực, phẩm chất của bản thân, từ đó có thể đạt được thành công. (Dẫn
chứng minh họa)
+ Khi thiếu tính tự lập, con người sẽ sống thiếu trách nhiệm, dễ gục ngã
trước những trở ngại, khó có thể thành công; cản trở sự phát triển của xã
hội. (Dẫn chứng minh họa)
- Cần phê phán những người thiếu tính tự lập, sống ỷ lại, dựa dẫm vào
người khác… (Dẫn chứng minh họa)
- Tuy nhiên, tự lập không đồng nghĩa với việc khước từ mọi sự giúp đỡ

chân thành, đúng đắn của mọi người xung quanh.
0,25



0,25


0,25

0,25
4. Liên hệ bản thân 0,5
- Nhận thức được tầm quan trọng của tính tự lập đối với mỗi người.
- Có ý thức và hành động cụ thể rèn luyện tính tự lập trong học tập, cuộc
sống.
0,25
0,25
Chú ý: Nếu bài làm của học sinh đưa ra ý kiến khác nhưng phân tích, lí giải
thuyết phục vẫn cho đủ điểm.

Câu 3 (5 điểm)
a. Về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận văn học; bố cục 3 phần rõ ràng; dẫn
chứng phù hợp; văn viết trong sáng, có cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ
pháp.
b. Về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản
sau:
Nội dung Điểm
tối đa
1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, nêu ý kiến 0,5

2. Phân tích để làm sáng tỏ ý kiến 4,0
- Hoàn cảnh éo le bộc lộ tình cảm cha con giữa ông Sáu và bé Thu:
+ Ông Sáu đi kháng chiến, xa nhà nhiều năm. Ông chưa được biết mặt
đứa con gái của mình – bé Thu.
+ Tám năm sau, một lần về thăm nhà trước khi đi nhận công tác mới,
ông được gặp con. Nhưng, bé Thu nhất định không chịu nhận ông là cha.
Đến lúc em nhận ra cha và và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại
phải ra đi.

0,25

0,25
- Tình cảm của bé Thu dành cho ông Sáu:
+ Thoạt đầu, khi thấy ông Sáu vui mừng, vồ vập nhận bé Thu là con,
Thu tỏ ra ngờ vực, lảng tránh, lạnh nhạt, thậm chí ngang ngạnh, bướng
bỉnh với ông Sáu.
+ Khi nhận ra ông Sáu chính là cha mình, bé Thu muốn nhận ba nhưng
không dám vì trót làm ba giận. Trước khi ông Sáu lên đường, cô bé cất
tiếng gọi “Ba…a…a…ba!” như xé ruột và thể hiện tình cảm yêu quý
mãnh liệt với ba.

0,5


0,75
- Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Gặp lại con sau bao năm xa cách, ông Sáu hết sức vui mừng.
+ Trước thái độ lạnh nhạt của con, ông rất đau khổ, cảm thấy bất lực, ân

0,5

0,25
hận vì đã đánh con.
+ Khi con đã nhận mình, ông vô cùng xúc động, vui sướng, hạnh phúc.
+ Điều cảm động nhất là việc ông tự tay làm chiếc lược ngà và gửi lại
cho con trước lúc hi sinh. Chiếc lược ngà đã kết tinh trong nó tình phụ tử
mộc mạc mà đằm thắm, sâu xa.

0,5
0,5
-

Ngh
ệ thuật thể hiện
: xây dựng tình huống éo le, kịch tính; miêu tả tâm
lí nhân vật tinh tế; lựa chọn hình ảnh, chi tiết tiêu biểu; ngôn ngữ giàu
sức biểu cảm.
0,5
3. Đánh giá 0,5
- Tình cha con sâu nặng đó làm bừng sáng vẻ đẹp tâm hồn của các nhân
vật, khiến người đọc cảm động và thấm thía một sự thật: những tình cảm
cao đẹp, thiêng liêng của con người sẽ mãi bất tử trước sự tàn khốc của
chiến tranh.



Chú ý: Nếu học sinh có những ý sáng tạo so với đáp án thì sẽ cho điểm
khuyến khích (tùy theo mức độ) nhưng điểm của bài làm không vượt quá tổng
điểm của câu hỏi này.

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HẢI DƯƠNG

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2013-2014

MÔN THI: NG
Ữ VĂN


Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 14 tháng 7 năm 2013 (Đợt 2)
Đề thi gồm: 01 trang


Câu 1 (2,0 điểm)
Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi:
Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím
tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi
thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”.
(Theo Ngữ văn 9, tập 2, Nxb Giáo dục Việt Nam)
a. Đoạn văn trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả.
b. Nhân vật xưng “tôi” trong đoạn văn là ai?
c. Qua đoạn văn, em cảm nhận được những vẻ đẹp gì ở nhân vật đó?
Câu 2 (3,0 điểm)
Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta.
Viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
Câu 3 (5,0 điểm)
Bài thơ Ánh trăng (Nguyễn Duy) có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái
độ sống “uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ.
(Theo Ngữ văn 9, tập 1, trang 157, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2013)

Hãy phân tích bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy để làm rõ nhận định trên.


HẾT


Họ và tên thí sinh: ………………………………… Số báo danh: ………………

Chữ ký của giám thị 1: ………………Chữ ký của giám thị 2: …………








Đ
Ề CHÍNH THỨC


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG

KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2013-2014
MÔN THI: NGỮ VĂN


Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)

Ngày thi: 14 tháng 7 năm 2013 (Đợt 2)


HƯỚNG DẪN CHẤM

A. YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để đánh giá
được một cách khái quát, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm,
nên sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí; khuyến khích những bài viết có cảm
xúc và sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách riêng nhưng đáp ứng được các yêu cầu cơ
bản của đề , diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
Lưu ý: Điểm bài thi có thể lẻ đến 0,25 và không làm tròn số.

B. YÊU CẦU CỤ THỂ
Câu 1 (2 điểm):
a. Đoạn văn trích trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” (0,25đ) của tác giả Lê
Minh Khuê. (0,25đ)
b. Nhân vật xưng “tôi” trong đoạn văn là Phương Định (0,25đ), cô thanh niên xung
phong trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mỹ. (0,25đ)
c. Qua đoạn văn trên, ta cảm nhận được vẻ đẹp ngoại hình và tâm hồn, tính cách của
nhân vật:
- Ngoại hình: xinh đẹp, trẻ trung. (0,5đ)
- Tính cách, tâm hồn: tự tin, kiêu hãnh về vẻ đẹp của mình; có tâm hồn mơ mộng, lãng
mạn. (0,5đ)

Câu 2 (3 điểm)
a. Về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; bố cục 3 phần rõ ràng; lập luận
chặt chẽ, mạch lạc; dẫn chứng phù hợp; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
b. Về kiến thức:

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản
sau:
Nội dung Điểm

tối đa
1. Giới thiệu được ý kiến: Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống
của chúng ta.
0,25
2. Giải thích 0,75
- Môi trường là toàn bộ thế giới tự nhiên xung quanh chúng ta như đất,
nước, không khí, … Môi trường có vai trò vô cùng quan trọng đối với
cuộc sống con người.
- Bảo vệ môi trường là ý thức, hành động giữ gìn, cải tạo để môi trường
ngày càng trong sạch, không bị ô nhiễm (bảo vệ, cải tạo nguồn nước;
0,25


0,25

ĐỀ CHÍNH THỨC
giảm khói bụi, khí thải; trồng cây gây rừng, …)
- Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta: Môi trường
có ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến cuộc sống con người. Bảo vệ môi
trường là một việc làm rất cần thiết, quan trọng.

0,25
3. Phân tích, bàn luận, mở rộng vấn đề 1,5
- Đây là một ý kiến đúng đắn, bởi:
+ Khi môi trường được bảo vệ, con người sẽ có những điều kiện thuận lợi
để tồn tại và phát triển. (Dẫn chứng minh họa)

+ Nếu môi trường bị ô nhiễm, hủy hoại, cuộc sống con người sẽ bị tổn hại
(sức khỏe, kinh tế…), đứng trước những mối đe dọa lớn. (Dẫn chứng
minh họa)
- Để bảo vệ môi trường, nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền tăng
cường quản lí, có chính sách, quy định phù hợp; cộng đồng cần nâng cao
ý thức, chung tay hành động bảo vệ môi trường.
- Cần phê phán: thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm với việc bảo vệ môi trường;
hành vi tàn phá môi trường. (Dẫn chứngminh họa)
0,25
0,25

0,25


0,5


0,25

4. Liên hệ bản thân 0,5
- Nhận thức được tầm quan trọng của môi trường đối với con người, bảo
vệ môi trường là trách nhiệm của mọi người.
- Có việc làm cụ thể, tích cực bảo vệ môi trường xung quanh.
0,25

0,25
Chú ý: Nếu bài làm của học sinh đưa ra ý kiến khác nhưng phân tích, lí giải
thuyết phục vẫn cho đủ điểm.

Câu 3 (5 điểm)

a. Về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận văn học; bố cục 3 phần rõ ràng; dẫn
chứng phù hợp; văn viết trong sáng, có cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ
pháp.
b. Về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản
sau:
Nội dung Điểm
tối đa

1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, nêu ý kiến 0,5
2. Phân tích để làm sáng tỏ ý kiến 4,0
- Trong quá khứ, trăng gắn bó với người suốt những năm tháng tuổi thơ và
những năm tháng chiến tranh gian khổ. Con người với thiên nhiên, với
trăng hài hòa trong mối kết giao chân tình, tri kỉ. Con người tâm niệm sẽ
mãi mãi gắn bó, thủy chung với vầng trăng tình nghĩa. (Hồi nhỏ … tình
nghĩa.)
- Khi chiến tranh kết thúc, con người trở về với cuộc sống nơi thị thành.
Cái hiện đại, hào nhoáng đã khiến con người vô tình quên đi người bạn
thâm tình xưa. (Từ hồi về thành phố … người dưng qua đường.)
- Nhưng, khi cái hiện đại vụt biến mất, con người mới vội vã tìm đến với
vẻ đẹp tự nhiên bình dị. Trăng đột ngột xuất hiện trong sự ngỡ ngàng của
con người. (Thình lình đèn điện tắt … vầng trăng tròn.)
- Đối diện với trăng, con người như đối diện với chính mình, với lương
tâm, đạo lí. Trăng trở thành nhịp cầu nối đưa người trở về với những kỉ
0,75




0,75

0,5


0,5

niệm, ân tình xưa. Trăng khiến người rưng rưng xúc động, day dứt, ăn năn.
(Ngửa mặt … là rừng.)
- Sau những lỗi lầm của con người, trăng vẫn vẹn nguyên, tròn đầy, vẫn
bao dung, độ lượng nhưng cũng rất nghiêm khắc. Trăng khiến người phải
giật mình thức tỉnh lẽ sống thủy chung, “uống nước nhớ nguồn”. (Trăng cứ
tròn vành vạnh … giật mình.)


1,0
- Nghệ thuật: Bài thơ có sự kết hợp hài hòa tự nhiên giữa tự sự và trữ tình,
giọng điệu tâm tình có sức truyền cảm sâu sắc; sáng tạo hình ảnh thơ nhiều
tầng ý nghĩa (vầng trăng).
0,5
3. Đánh giá, liên hệ bản thân: 0,5
- Từ một câu chuyện riêng, bài thơ cất lên lời tự nhắc nhở thấm thía về thái
độ, tình cảm đối với những năm tháng quá khứ gian lao, tình nghĩa, đối với
thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Đó là đạo lí sống thủy chung, trở
thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.




Chú ý: Nếu học sinh có những ý sáng tạo so với đáp án thì sẽ cho điểm

khuyến khích (tùy theo mức độ) nhưng điểm của bài làm không vượt quá tổng
điểm của câu hỏi này.
ÁNH TRĂNG
(Nguyễn Duy)

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.
1978