đề thi học sinh giỏi Văn 9 Trường đình cao năm 2014-2015

  THI CH  N H  C SINH GI  I
N  M H  C 2014 – 2015
Môn: Ng  v  n l  p 9- L n 2
Th i gian làm bài: 150 phút
(Không kể thời gian giao đề)
Câu 1 (3,0 điểm):
Phân tích giá tr bi u   t c a ngôn ng  và các bi n pháp
tu t  hi u trong  o  n th  sau:
“ Sương trắng rỏ đầu cành như giọt
sữa
Tia n ng tía nháy hoài trong ru ng lúa
Núi uốn mình trong chiếc áo
the xanh
  i thoa son n m d   i ánh bình minh.”
(Đoàn Văn
Cừ, Chợ tết )
Câu 2 (5,0 điểm):
Nhận xét về vai trò của chi tiết nghệ thuật
trong truyện, có ý kiến cho rằng: "Chi tiết nhỏ
làm nên nhà văn lớn". Chi tiết  trong
truyện ngắn  của Nguyễn Quang
Sáng đã thể hiện rõ điều đó.
Em hãy trình bày hi u bi t c a em v  v n   trên.
Câu 3 (12 điểm):
Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng
thương người và rộng ra thương cả muôn vật,
muôn loài…
(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn
chương,
SGK Ngữ văn 7, T2, NXB Giáo d c Vi t
Nam, 2011, Tr.60)

Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm
sáng tỏ qua tác phẩm Chuyện người con gái Nam
Xương (Trích Truyền kỳ mạn lục) của Nguyễn Dữ
và đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích(Trích Truyện
Kiều) của Nguyễn Du.
Hết
H  và tên thí sinh: ……………………… S  báo danh:
……………
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH
GIỎI
MÔN NGỮ VĂN 9
I. Hướng dẫn chung
1. Giám kh o c n n m v ng yêu c u ch m    ánh giá
t ng quát bài làm c a thí sinh, tránh cách ch m   m ý cho
 i  m m t cách máy móc, linh ho t trong vi c v n d ng  áp án
và thang  i  m.
2. C n khuy n khích nh ng bài làm có tính sáng t o,
n i dung bài vi t có th  không trùng v i yêu c u trong  áp án
nh ng l p lu n thuy t ph c, v n phong sáng rõ,
3. Vi c chi ti t hóa  i  m s  c a các ý (n u có) ph i   m
b o không sai l ch v i t ng  i  m c a m i ph n và    c th ng
nh t trong H i   ng ch m thi.
4.  i  m toàn bài tính l    n 0,5  i  m.
II.  á p án và thang  i  m:
Câu 1: (3,0 điểm )
1.1.Yêu c u chung:
- H c sinh vi t thành  o  n v n ( ho c bài v n ng n).
- Phát hi n và phân tích    c hi u qu  c a các bi n pháp tu t 
trong  o  n th .
1.2.Yêu c u c  th :

- Giới thiệu: bốn câu thơ của Đoàn Văn Cừ trong
bài thơ Chợ tết: miêu tả bức tranh thiên nhiên
vùng đồi núi trung du khi tết đến, xuân về với các
biện pháp nghệ thuật đặc sắc.

( 0,5 điểm)
- Ch ra và phân tích giá tr bi u   t c a ngôn ng  và các bi n
pháp tu t : ( 2 điểm)
+ Bi n pháp so sánh: “ S   ng tr ng r    u cành nh  gi t s a”:
Hình  nh gi t s   ng “ r ” xu ng    c so sánh nh  “ gi t
s a”. G i dáng v , s  ng t ngào, th m mát, tinh khi t… c a
gi t s   ng ban mai. ( 0,75
điểm)
+ Bi n pháp nhân hoá: Tia n ng “nháy” , “ núi u n mình” ,
trong chi c “ áo the xanh”, “   i thoa son” –“ n m”: C nh v t
vô tri tr  nên s ng   ng nh  con ng   i: tia n ng nh    a tr 
tinh nghch, reo vui, núi   i nh  cô thi u n   ang trang  i  m,
làm duyên làm dáng mu n hoà vào dòng ng   i  i ch  t t.
( 0,75 điểm)
+  n d : “chi c áo the xanh” : ng m th  hi n s c màu c a c 
cây hoa lá m c trên núi, g i s c s ng tràn tr  c a mùa xuân.
( 0,25 điểm)
+ T  ng  giàu hình  nh, các tính t  ch màu s c: tr ng, tía,
xanh,   ( son), h ng
( bình minh) và các   ng t  nháy, u n, thoa, n m…: Góp
ph n t o nên m t b c tranh r n rp nh ng hình s c t   i
vui. ( 0,25 điểm)


- Các bi n pháp ngh  thu t  ã t o nên b c tranh sinh   ng,

t   i t n, có h n và r c r    y s c s ng c a thiên nhiên, g i
   c c  cái náo n c, vui v  c a thiên nhiên trong bu i sáng
mùa xuân t   i   p.  o  n th  th  hi n tình yêu thiên nhiên,
yêu quê h   ng   t n   c tha thi t c a nhà th …
( 0,5 điểm).
Câu 2. ():
1. Yêu c u
1.1.:
Thí sinh có th  vi t thành  o  n v n ho c bài v n ngh lu n
v n h c ng n, di n   t l u loát, không m c l i di n   t, dùng
t , chính t .
1.2.:
Bài vi t có th  trình bày theo các cách khác nhau nh ng c 
b  n nêu    c các ý sau:
1.2.1. Nêu    c vai trò c a chi ti t ngh  thu t trong
truy n:
- Chi ti t là m t trong nh ng y u t  nh  nh t t o nên tác
ph m;   làm nên m t chi ti t nh  có giá tr  òi h i nhà v n
ph i có s  th ng hoa v  c m h ng và tài n ng ngh  thu t.
- Ngh  thu t là m t lnh v c   c thù: T m vóc c a ng   i ngh 
s  có th     c làm nên t  nh ng y u t  nh  nh t. Nhà v n l n
có kh  n ng sáng t o    c nh ng chi ti t nh  nh ng giàu giá
tr bi u   t, góp ph n   c l c trong vi c th  hi n ch    t t-
  ng c a tác ph m.
1.2.2.  á nh giá giá tr c a chi ti t “ trong
truy n ng n Chi c l   c ngà c a Nguy n Quang
Sáng.

a. Giá trị nghệ
thuật:

- T o s  hoàn chnh, ch t ch  cho c t truy n: V t th o trên
m t ông Sáu là chi ti t ngh  thu t   c s c, n i k t các tình ti t
trong truy n, t o nên ngh  thu t th t nút, m  nút b t ng , h p
lý:
+ Ông Sáu tr  v  gia  ình g p con vì v t th o mà bé Thu
không nh n cha.
+ Nh  v t th o mà khi bà gi i thích Thu hi u cha và h i
h n.
+ Thu nh n cha, yêu cha, yêu v t th o, không mu n chia
tay cha.
- T o kch tính, t ng s c h p d n cho tác ph m.
b. Giá trị nội dung: Chi ti t nh  nh ng góp ph n th 
hi n n i dung truy n.
- V t th o là ch ng tích c a chi n tranh, chi n tranh  ã gây ra
n i  au v  th  xác và tinh th n cho con ng   i,  ã chia c t
nhi u gia  ình.
- Ch ng t  chi n tranh có th  h y di t t t c  nh ng không th 
h y di t    c tình c m con ng   i: c  th  tình cha con.
- Làm rõ nét v    p c a các nhân v t:
+ Ông Sáu yêu n   c, d ng c m,dám ch p nh n hi sinh.
+ Bé Thu có cá tính m nh m , có tình yêu th   ng cha sâu
s c, mãnh li t.
Câu 3. ( ):
1.Yêu cầu về kĩ năng:
- HS có k n ng làm bài ngh lu n v n h c t ng h p, bi t
k t h p các phép l p lu n nh  gi i thích, phân tích, ch ng
minh
- Hi u  úng và h   ng trúng vào v n   mà   bài yêu
c u: giá tr nhân   o trong tác ph m v n ch   ng.

- Bi t l a ch n d n ch ng, phân tích và bình d n ch ng
sao cho làm sáng rõ v n   .
- Bi t k t h p v i liên h , m  r ng   trình bày v n  
m t cách th u  áo, toàn di n.
- V n vi t có c m xúc, di n   t l u loát, trôi ch y; bi t
dùng t ,   t câu chu n xác, g i c m.
- B  c c bài ph i hoàn chnh, ch t ch .
2.Yêu cầu về nội dung kiến thức:
a. Gi  i thi  u v  n   ngh  lu n !"
- V n   trung tâm c a v n ch   ng là v n   con ng   i và
ngu n g c c t y u c a v n ch   ng chính là lòng th   ng
ng   i.
- Lòng th   ng ng   i hay nói r ng ra là giá tr nhân   o là
ph m ch t c t lõi, là tiêu chu n cho m t tác ph m v n h c
chân chính.
b. Gi  i thích ý ki  n !#"
- Hoài Thanh  ã   a ra v n   quan tr ng,    c coi là ngu n
g c c t y u c a v n ch   ng: lòng thương người mà
rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài.
+ V n ch   ng: ch các tác ph m th  v n.   i t   ng ph n ánh
c a tác ph m v n ch   ng là con ng   i và v n v t. Nhà v n
sáng tác tác ph m, m t m t ph n ánh hi n th c, m t khác bày
t  tình c m v i con ng   i và v n v t. Tác ph m là ti ng nói
c a tâm h n, c m xúc c a ng   i sáng tác,    c hình thành,
n y n  t  tình c m c a tác gi    i v i cu c s ng, con ng   i,
quan tr ng nh t là tình th   ng.
+Tình th   ng ng   i, th   ng c  muôn v t, muôn loài: là lòng
nhân ái – m t tình c m r ng l n, cao c , mang t m nhân lo i.
Tình c m  y không ch là c i ngu n c a v n ch   ng mà còn
là th   c  o giá tr c a tác ph m v n ch   ng chân chính.  ó

chính là giá tr nhân   o, là nh ng ý ngha nhân v n sâu s c
mà nhà v n g i g m trong tác ph m.
+ Nói   n giá tr nhân   o,   n ý ngha nhân v n là nói   n
v n   con ng   i, v n   nhân sinh   t ra trong tác ph m. 
 ó, con ng   i luôn    c   t  v trí hàng   u, trong m i quan
tâm th   ng tr c c a các nhà v n.
Ý ki n c a Hoài Thanh là m t nh n   nh v  giá tr t  t   ng
c a tác ph m v n ch   ng, kh ng   nh nguồn gốc cốt
yếu c a các tác ph m v n ch   ng chính là $%&'
(.
+ Bi u hi n c a giá tr nhân   o trong tác ph m r t  a d ng
song th   ng t p trung vào nh ng m t c  th  sau: lòng th   ng
yêu, s  c m thông, xót xa tr   c nh ng hoàn c nh, nh ng s 
ph n b t h nh; lên án, t  cáo các th  l c tàn b o chà   p lên
quy n s ng c a con ng   i; ng i ca,   cao nh ng v    p,
ph m giá cao quý; trân tr ng, nâng niu khát v ng s ng, khát
v ng tình yêu và h nh phúc c a con ng   i.
- Chuyện người con gái Nam Xương c a Nguy n D 
và  o n trích Kiều ở lầu Ngưng Bích (Truyện
Kiều) c a Nguy n Du là minh ch ng rõ nh t cho quan  i  m:
ngu n g c c t y u c a v n ch   ng chính là lòng th   ng
ng   i.
c. Giá tr  nhân   o qua tác ph  m )*+
$,-./ và  o  n trích 012
,34!5"
- T m lòng yêu th   ng,   ng c m, xót xa cho nh ng s  ph n
ng   i ph  n  tài s c mà b t h nh, g p nhi u bi kch trong
cu c   i: s  ph n c a Ki u b ném vào nhà ch a, r i giam
l ng trong l u Ng ng Bích v i n i cô   n, bu n t i, th   ng
thân, xót ph n; là tình c nh oan khiên nghi t ngã c a V 

N   ng,   n m c nàng ph i dùng cái ch t   ch ng t  t m
lòng trong tr ng, ti t h nh c a mình. (2, 5 điểm)
- Qua bi kch thân ph n c a Ki u và V  N   ng, c  hai nhà
v n gián ti p lên án, t  cáo xã h i phong ki n b t công, tàn
b o  ã t   c  i quy n s ng, chà   p lên con ng   i.  ó là chi n
tranh phi ngha, là ch    nam quy n (Chuyện người con
gái Nam Xương), là b n quan l i tham lam, là l  buôn tht
bán ng   i d n   y con ng   i vào c nh ng   au
th   ng(Truyện Kiều). (1,0 điểm)
- Kh ng   nh, ng i ca v    p, ph m ch t cao quý c a ng   i
ph  n , dù cu c   i c a h  b t h nh, kh   au, oan trái, truân
chuyên.  ó là lòng chung th y, s  hi u h nh, giàu tình yêu
th   ng, luôn s ng vì ng   i khác, ngh cho ng   i khác c a
Ki u và V 
N   ng.
(2,5 điểm)
- Trân tr ng,   cao nh ng khát v ng nhân v n c a ng   i ph 
n : khát v ng v  tình yêu, h nh phúc, v  m t mái  m gia  ình
bình d, sum v y. (1,0 điểm)
d.  á nh giá v  ý ki n c  a Hoài Thanh !"
- Ý ki n c a Hoài Thanh v  ngu n g c, ph m ch t c a v n
ch   ng là ý ki n  úng   n, khoa h c b i nó  ã nói lên   c
tr ng, thu c tính quan tr ng nh t c a v n h c: V n h c là
ti ng nói c a tâm h n, c m xúc; v n h c mang ý ngha nhân
v n sâu s c “V n h c là nhân h c” (M. Gorki).
- Tác ph m Chuyện người con gái Nam
Xương (Trích Truyền kỳ mạn lục) c a Nguy n D  và
 o  n trích Kiều ở lầu Ngưng Bích (Trích Truyện Kiều)
c a Nguy n Du  ã th  hi n rõ nét quan ni m v n h c c a
Hoài Thanh. B i c  hai   u là nh ng tác ph m mang giá tr

nhân   o cao c , h   ng t i con ng   i, vì con ng   i.
678
- 9:-;4<(
=)>2;?@;A
- Giáo viên c  n linh ho  t trong khi ch  m,có th 
th   ng cho nh  ng bài vi  t sáng t  o phù h  p v  i yêu
c  u c  a   bài.