Giải pháp thúc đẩy hoạt động sáp nhập và mua lại các ngân hàng thương mại Việt Nam

i

LỜI CAM ĐOAN
u c liu, kt
qu  trong bt k

ng mi s  cho vic thc hin Lu 
c cn trong Luc ch n gc.
Học viên thực hiện Luận văn


Lê Khắc Thịnh
ii

LỜI CẢM ƠN
 t Luc
s ng d   i hc K
Thu TP.HCM.
c hi hc K Thut
 c bing thy bt
thi gian hc tp tng.
n gi li bin thc Minh Hit
nhiu thng dn
t nghip.

cho 
ng th c
Vi   u kinh t -  i din
c khu v tu kip d liu
vit Lu
Mu c gn Lung tt c s nhit

   c c       i nhng thi  t
mong nhc nhn.
Lê Khắc Thịnh
iii

TÓM TẮT
Ving vi nn kinh t th giu
n cho nn kinh t Vit Nam rt nhi
t Nam s i m rng phm vi hong
c Vi c
hong ti Viy s din ra cuc cnh tranh mnh m gi
t bim lnh,
i b m hom qu
Trong tht s p v 
c cu v vnh c
c trong thi gian t pht  ch v tit
ki pht, NHTM c ph
 NHTM c phn Vi NHTM c ph Nh
phNHTM c ph-  phi
 ph- i, s  
nhi gian ti. Vi
mt xu th tt yu b     i v    
trong bi cnh nn kinh t mi tri qua khng ho     i
nhp vi quc t, mun c tn t i vng
mnh.
Mt s  ng,
u tng th c hing ly vic
n ti nhng mt hn ch
c s tn dng ht la hong
 y ho

i Vic vit nhm mm yu,
c c
iv

c trng ho thy nhng
v   nhng mt hn ch  
nhng bing m  nh
n kinh t Vin h thng NHTM giai
n 2011  2015, t i m n ngh nhm y hong
i gian t   
qu thc trong vi
y qu hoc cy.
n M u, Kt luu tham kh
Chương 1  n v hoi
Chương 2 Thc trng hoi c
Vit Nam; Chương 3 Giy ho
Vit Nam.
v

ABSTRACT
Vietnam has been being getting accession into the world economy. This
gives the Vietnamese economy opportunities and challenges. The commercial banks
in Vietnam will have the opportunity to expand the scope of their operations outside
Vietnam. And foreign banks will also have the opportunity to operate in Vietnam.
As the result of that, a strong competition between banks together; especially the
foreign banks with strong financial resources, experience of operating and
management will takes place.
In recent years, a number of banks have incorporated together to increase
competitiveness as well as meet the prescribed capital of State bank in the near
future, such as: Lien Viet Joint Stock Commercial Bank merges with the Postal

Savings Services Company to form Lien Viet Joint Stock Commercial Bank;
Saigon Joint Stock Commercial Bank , Vietnam Tin Nghia Joint Stock Commercial
Bank and De Nhat Joint Stock Commercial Bank merge together into Saigon Joint
Stock Commercial Bank; Saigon-Hanoi Joint Stock Commercial Bank merges with
Hanoi Joint Stock Commercial Bank to form Saigon-Hanoi Joint Stock Commercial
Bank And it is predicted that there will be a lot of similar incorporation in the near
future. In the context of the new economy has just experienced a crisis, merger is an
inevitable trend because this is the "gold solution" for weak banks. Moreover, our
country has joined International Organization. So, if banks want to compete, they
must be strong.
Although a number of mergers have been completed and put into operation,
but the overall research and implementation process as well as motivating mergers
and acquisitions (M&A) have had success. Besides, there is still limitation making
the commercial banks not to take advantage of all the benefits of M&A. So, the
    mergers and acquisitions commercial banks in
         
vi

challenges of the commercial banks in Vietnam. Besides, analyze and evaluate the
real situation of M&A in banking in the near future. Thereby, we can see the
problems and weak points and find out the cause of obstruction. Then we find out
measures to solve the problems. Based on the development of the Vietnamese
economy and the development of the commercial banking system in the period of
2011 - 2015. Since then we find out solutions, petition to improve operational
efficiency of the M&A in banking in the near future. And the author also raises the
macro-management policies in order to see the role of government in shaping the
commercial banks to improve operational efficiency and competitiveness through
this activity.
Besides the Introduction, Conclusion and List of references, the subject is
divided into 3 chapters. Chapter I: The rationale for merger and buying back

banks. Chapter 2: Status of merger and buying back commercial banks in Vietnam.
Chapter 3: Solution to promote merger and buying back commercial banks in
Vietnam.
vii

MỤC LỤC
L i
LI C ii
T iii
ABSTRACT v
MC LC vii
DANH M VIT TT x
DANH MNG xi
DANH MU xii
PHN M U 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG SÁP NHẬP VÀ MUA LẠI
NGÂN HÀNG 5
1.1. Gii thiu chung v M&A 5
1.1.1. m 5
1.1.2. i 6
1.1.2.1. M&A theo chiu ngang (horizontal mergers) 7
1.1.2.2. M&A theo chiu dc (vertical mergers) 7
1.1.2.3. M&A m rng th ng 7
1.1.2.4. M&A m rng sn phm 7
1.1.2.5.  (conglomerate) 7
1.1.3. c thc hin M&A 8
1.1.3.1. u (Tender offer) 8
1.1.3.2.   (Proxy fights) 8
1.1.3.3. ng t nguyn 8
1.1.3.4. Thu gom c phi ng ch 9

1.1.3.5. Mua li sn 9
1.1.4.  ng ti ho 10
1.1.4.1.  ch quan 10
viii

1.1.4.2.   10
1.1.5. ng ca ho 12
1.1.5.1. nc 12
1.1.5.2. c 14
1.2. c kinh nghi ho
 gii 16
1.2.1.  gii 16
1.2.2. c kinh nghi hong hp nht NH ca Malaysia 18
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG M&A CỦA CÁC NHTMVN 22
2.1. Mt s m hong c 22
2.2.  Weaknesses  Opportunities  
NHTM ti Vit Nam. 25
2.2.1. m mnh (Strengths) 25
2.2.2. m yu (Weaknesses) 28
2.2.3. i (Opportunities) 29
2.2.4. c (Threats) 31
2.3. Thc trng hoi Vit Nam 33
2.3.1.  33
2.3.2. n t n nay 34
2.3.2.1. Hong mua c phn gi
NHTMCP VN 34
2.3.2.2. Hong mua c phn gii Vit Nam 39
2.3.2.3. Hop gi 41
2.4. i Vit Nam . 52
2.4.1. Din bin ca hong M&A trong thi gian qua 52

2.4.2. Hong M&A cc vi NHTMCP 52
2.4.3. Nh y hoi
VN 53
2.4.4. Nhng kt qu c 57
ix

2.4.5. Nhng mt hn ch  58
2.4.5.1. Nhng mt hn ch 58
2.4.5.2.  60
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG SÁP NHẬP VÀ MUA
LẠI CÁC NHTMVN 65
3.1. M 65
3.1.1. Mu li h th 66
3.1.2. u li h th 67
3.2. i v y hong M&A 68
3.3. t kin ngh 76
3.3.1. i vi Quc h 76
3.3.2. i vc 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO 85

x

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
WTO T chi Th gii
M&A Mergers and Acquisitions (Sp & mua li)
NHNN  c
NHTW 
NHNNg 
NHTM i
NHTMVN i Vit Nam

NHTMNN c
NHTMCP i c phn
NHTMCPVN i c phn Vit Nam
TMCP i c phn
TCTD T chng
UBCKNN y ban chc
 Hng qun tr
 
ROA Li nhu tn
ROE Li nhuvn ch s hu

xi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: i 6
Bảng 1.2: Mt s   gii (2000-2009) 16
Bảng 2.1: n ca mt s NHTM cc gia trong khu vc 21
Bảng 2.2:  n 1997-2004 33
Bảng 2.3: Mt s  mua c phn gi 35
Bảng 2.4: Mt s   phn git Nam trong
thi gian qua 39
Bảng 2.5:  n cc hp nht 41
Bảng 2.6:  s p 45

xii

DANH MỤC CÁC BIỂU
Biểu đồ 2.1: ng n -2013 22
Biểu đồ 2.2: T l c  hu cp 46
1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính thiết thực của đề tài
     c gia nhp t ch    gii
n cho nn kinh t Vit Nam rt nhi
thc. Vit Nam s dn m ca th  
NHTMVN s i m rng phm vi hong c Vit
   c hong ti Vi
vy s din ra cuc cnh tranh mnh m gi   i nhau, gia
 i tim lnh,  
kinh nghim hom qu
Trong thi gian qua khng hong kinh t 
n Vi ng cht gim mnh, th ng bng sn
 lc kim ch lc hin
n t tht cht i vay th 
ng vn nhiu NHTM nh gp rt
nhic bing khan vn  n kh 
thanh khon c
Nhc cnh ng ca
h tht s gio g 
Ngh nh s -nh cu
2010 vnh ct mc ti thiu l ng, tip
 th ng; Quy-TTg
ca Th   vi u li h
thn 2011-p, hp nht,
mua lc t nguym bo quyn li ci gi
ti kinh t cnh c
lut.
Trong tht s p v 
2

c cnh tranh u v vnh ca NHNN trong
thi gian tt  ch v tit ki
         NHTMCP Vi  
  Nhy, ch ng
li v p, hp nht, mua l 

D  s   M&A   i gian ti. Vic
M&A t xu th tt yu bi vu
ki cnh nn kinh t mi tri qua khng hoi
nhp vi quc t, mun c tn t i
mnh. Nhn thy tm quan trng ca v  Giải pháp
thúc đẩy hoạt động sáp nhập và mua lại các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam
t nghip cao hc.
2. Mục tiêu nghiên cứu
  sau:
Thứ nhấtn v hong M&A 
Thứ haiu  m mm y h
  c c       
thc trng ho thy nh y,
nhng kt qu c  nhng mt hn ch .
Thứ ba: T n c tr 
trin kinh t Vin h thn
2011   xu, kin ngh nhm y hong M&A
 trong thi gian ti.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Ho        i
Vit Nam
3

- Phạm vi nghiên cứuu thc trng ho
NHTM Vi     n ch    
thun l t ra nhng kin ngh,  nhm y hong
 trong thi gian ti
qu thc trong vi
y hoc cnh tran
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luu d ng
hp, d t hp vi nn tn t kin thc kinh t h 
  u
thp s li liu t ng
               
cu.
5. Tổng quan nghiên cứu:
Nhm mi ca lu
Lu th nhn v 
c thc hi ng
c ln ho
Lu    c mt s  m ho ng c  
m mm yi c c
NHTMVN.       c trng ho    
trong th thy nhng v ng mt
hn ch  thc tin quan tr  xut nhng gii

  n kinh t Vinh
n h thn 2011  2015. Lu xu
gi yu nhy hoi gian t
 ln ho
nh, la chc hi th; (3)
 chc l  giao dch; (4) C  

4

n xu c th; (5) Cn minh b phi kt hp v
t; (7) C chun b tt cho hng thi,
t s kin ngh m tu ki thi

6. Nội dung
Ni dung ca lum 3 ph
Chương 1:  n v ho
Chương 2: Thc trng ho      i c  
Vit Nam
Chương 3: Gi y ho
Vit Nam

5

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG SÁP NHẬP VÀ
MUA LẠI NGÂN HÀNG
1.1. Giới thiệu chung về M&A
1.1.1. Khái niệm
Hi git nhim v hing
p, hp nht, mua li gi ch
ng nht. Theo t 
 kt hp ca hai hoc nhi to ra mt
t qu ca s ng
 c n tt t chc
ng hp c 
mi t  c gp nht (Consolidation).
Mua lng tr  s hu ca mn
nhi gc mua li

gng hp mua lc
 n thuc quyn s hu ci.
Theo  m v      nh trong T  
04/2010/TT-nh v vip, hp nht, mua li
TCTD, c th 
- Sáp nhập TCTDc mt hoc mt s TCTD (g 
nh    t TCT       p) b 
chuy n, quy 
nhng thi chm dt s tn ti ca TCTD b p.
- Hợp nhất TCTDc hai hoc mt s TCTD (g hp
nht) hp nht TCTD mi (gp nht) bn
 n, quy p nhng
thi chm dt s tn ti c hp nht.
- Mua lại TCTDc mt TCTD (g
b n, quy 
6

mua li). Sau khi mua li, TCTD b mua li tr  trc thuc ca TCTD
mua li.
Bảng 1.1: Phân biệt khái niệm sáp nhập và mua lại
Nguồn: nghiên cứu của tác giả
t ginhc
 thu
quan. Chng hn, mi mn ki
    
p. M 
 ca c p
 hi v p,
c l  mua li.
1.1.2. Các hình thức sáp nhập và mua lại

Dt gi 
lo

Sáp nhập (Mergers)
Mua lại (Acquisitions)
  n m  c
thc hin b c phiu
Giao dch mua lc thanh
 ng tin mt hoc b 
phiu
nh c phiu
 p b
phip
 c
ty b mua l phi
 cng tin mt
H ng qun tr c    
nh
v p
Hng qun tr c ty b mua
ln h
trong vi chi
       p
ng m
Sau mua l mua l
vn tn ti
7

1.1.2.1. M&A theo chiều ngang (horizontal mergers)
Hong M&A theo chi kt hp gia hai doanh nghip kinh

  nh tranh trc ti      
n phm. Kt qu t vi
   p m rng th   hiu qu trong vic kt h
hiu, gi       u qu qu     
phi th cng kt hp li vi nhau
n chng gim bt i
th t sc mnh l u vi th i.
1.1.2.2. M&A theo chiều dọc (vertical mergers)
Dii vp trong chui cung 
p vi nhng doanh nghit chui cung ng sn phm hay
d      vi doanh nghi     
  a
  trin khai ho     ng, tin g   c chng
kp d  c nhng li
c ri ro khi c
ch v n v
1.1.2.3. M&A mở rộng thị trường
Dii v n phm dch v ng 
 ng m
rng th  ph : m 
th    Tp.HC  p vi m       
i.
1.1.2.4. M&A mở rộng sản phẩm
Di  i v     ng sn phm dch v  
t th ng.
1.1.2.5. M&A hình thành tập đoàn (conglomerate)
Din ra khi m p vi doanh nghic
8

kinh doanh c             .

 
ng ci th   
ng r x l
giu nm gi u mch v , c
th chp, chng sn.
1.1.3. Các phƣơng thức thực hiện M&A
1.1.3.1. Chào thầu (Tender offer)
Khi mt doanh nghinh mua
li mt NH m s  mua c phiu c
M ng tm, th
rt nhi to s a c  mu
 i th cnh
tranh.
1.1.3.2. Lôi kéo cổ đông bất mãn (Proxy fights)
c s d Khi
ng kinh doanh y  c
th li dng mt b ph c i ban qun tr 
h th. Do vi th cnh t li d
  phn c 
 ng h s tit s ng ln
c phi l  chi ph  tr 
a  m c s ng h, h  
b triu tp hi hng c  s ng c phn chi ph
loi ban qun tr i din c ng qun tr
mi.
1.1.3.3. Thương lượng tự nguyện
c thng t nguyn vi ban qun tr
 mc ph bi 
9

(friendly mergers). Nu c u nhn thy la mt v
ng gia h  chc, sn
phm, th ph  ban qun tr ci li
o lun cho mt hp v
, thua l ho 
li, hoc t   ngh c p, mong mun
lt  c ng. Trong cu
 tha thu ng tin hoc chuyng c phiu
hoc c i c phi chuyi c phiu
c p.
1.1.3.4. Thu gom cổ phiếu trên thị trường chứng khoán
  gi thu gom c phiu
ca m ng chc mua
li c c hin hu.
Vic thc hin vi mt k hoch cn tho mt, nu l
  phiu c mi
tr tr  ng vp phi vic bu
UBCKNN khi t l s hn t l  thc hin vic thu gom c
phi  mua li s cn nhi     i gian
ng s hu phu k hot,
  m u so v
thu rt nhiu.
1.1.3.5. Mua lại tài sản
i s thn cn mua qua mt t chnh
c lp. D s u vi 
 p s h 
  chc thc l 
s  h n
mun mua lu, th phn, bng,
10

 chng nh
c li, nt b
n ti
dch mua li nhng , doanh nghip nhc ch
s sn xung m, h thng c
c s hu c 
1.1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng tới hoạt động M&A ngân hàng.
1.1.4.1. Nhân tố chủ quan
Th n t  to ra nhiu
li nhun m n nhiu ri ro. Trong bi
c hong ci lc thc s ca nhi
nh suy kin mm hin ti th n t
u th  t t qua n
 n git tt y
ng vc chy sin m rng
hoi pu bu qu cao,
tit kic thn dc li th cnh tranh c

1.1.4.2. Nhân tố khách quan
ng cn
hong M&A:
 Thể chế - Luật pháp (Political)
i vi mi hoi Ho
u nhy cm v ca mi quu t v th
ch ng ln ho
ng M&A. Mt n u t 
t s to lu
n hot doanh nghip, lu
lut cc xng m

11

mch s to mng chy hop
n.
 Kinh tế (Economics)
 t c c
u du t kinh t  
vc nhy cm vc kho ca nn kinh tt c ng
c ca kinh t  ng l-
ng n kinh t
      n nh      ng
quynh v ho           
Trong khng ho m ln kinh t
phc ha lng M&A tri dy hong mnh m
 hu t n nn kinh t t, l
  c  :Lut ti bn, chin
  n kinh t     s    
ng, m  sut GDP/vng
trc tin hong M&A song lng yu t quan trng nhm nh
kinh t , to ra mnh y hot
n.
 Văn hóa - Xã Hội (Sociocultrural)

 


oa




                
12






 

               



 Công nghệ (Technological)
Trong thi khoa hc  n nay, v
 i tr  si vn
xu n ca khoa
h c bi  cng ngh n
i mu qu chc
  n phm dch v ti      c tuyn, Mobile
 ng th  ng phc v  
m bi gi tin. D 
 vn mnh m i cho hong
i l i s ph
u vi nhi liu hai h thng
mch d lii kinh doanh m rc qun
i ph n t  
ci mi h thng.
1.1.5. Tác động của hoạt động M&A ngân hàng

1.1.5.1. Tác động tích cực
 Đối với ngân hàng:
13

Nâng cao hiệu quả của các ngân hàng
nh ng hiu qu kinh t nh 
th phn, t  tc kh ng v 
 phng nhu c t
 gi
ng ci hiu qu cao cho hong kinh
ng thi hai hay nhip vi nhau s n
phm cung cn phm dch v, t
n hot ng kinh doanh c
ng.
Hợp lực thay cạnh tranhp, s  giu
nh trang gi h nhi
, yu s b  t 
n m  sc cnh tranh vc

Cải thiện công nghệ, nâng cao trình độ quản lý để tăng cường cạnh tranh:
 tn dn 
k thut c to li th cn vn d
mt trong nhu kin thun l trang b nh hii phc v
cho vic kinh doanh c
Tái cấu trúc hệ thông ngân hàng: C th  ho
, yu hou qu s b 
nhp khin cho h th minh bm b
nn kinh t.
 Đối với nền kinh tế:
c tip p hiu quy th

ng ch ng c phin.
n chuyn du kinh t n cc,
tu kin gii quyt vi