PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CÁC RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH SACOMBANK CẦN THƠ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH










LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP



PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CÁC
RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI
CHI NHÁNH SACOMBANK
CẦN THƠ







Giáo viên hướng dẫn Sinh viên thực hiện
Th.S NGUYỄN THỊ LƯƠNG NGUYỄN LONG TRUNG
Mã số SV: 4031458
Lớp: Tài chính – tín dụng

Khoá 30


Cần Thơ, 3-2008
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 2 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
LỜI CẢM ƠN


Trong suốt quá trình học tập tại trường Đại học Cần Thơ, em đã học hỏi và
tiếp thu được nhiều kiến thức quý báu từ các thầy cô truyền đạt. Em xin gửi lời
cảm ơn đến cán bộ giảng viên ở trường cũng như quý thầy cô Khoa Kinh Tế -
Quản Trị Kinh Doanh đã truyền đạt những kiến thức chuyên môn và những lời chỉ
dạy ân cần trong suốt quá trình em học tại trường. Đặc biệt, em xin chân thành
cảm ơn cô NGUYỄN THỊ LƯƠNG đã nhiệt tình hướng dẫn trong quá trình em
thực hiện bài luận văn này.
Em xin gửi lời cảm ơn đến các cô, chú, anh, chị tại Chinh nhánh
Sacombank Cần Thơ đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ em trong quá trình em
thực tập tại quý cơ quan. Đặc biệt cảm ơn chị Lâm Đỗ Diễm Trang và anh Nhân
trưởng phòng Hỗ trợ đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất cho em trong quá
trình thực tập tại Ngân hàng. Thời gian thực tập tuy ngắn nhưng đã trang bị cho
em những kiến thức quí báu về lĩnh vực Ngân hàng.
Tuy nhiên, do hạn chế về kiến thức và thời gian thực tập nên bài luận văn
không tránh khỏi những sai xót. Vì vậy, em kính mong được sự nhiệt tình đóng
góp ý kiến của quý thầy cô cùng quý cơ quan để bài luận văn được hoàn thiện và
có ý nghĩa thực tế hơn.
Em xin trân trọng cám ơn!

TP.Cần Thơ, ngày 12 tháng 05 năm 2008
Sinh viên thực hiện

NGUYỄN LONG TRUNG
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 3 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG


LỜI CAM ĐOAN
__________________________________

Tôi xin cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu
thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kì đề
tài nghiên cứu khoa học nào.


Ngày 12 tháng 05 năm 2008
Sinh viên thực hiện



NGUYỄN LONG TRUNG

Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 4 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP

.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

TP.Cần Thơ, ngày....... tháng....... năm.......
Giám đốc

Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 5 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

Ngày....... tháng....... năm.......
Giáo viên hướng dẫn

Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 6 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
Ngày....... tháng....... năm.......
Giáo viên phản biện

Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 7 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
MỤC LỤC
Trang

CHƯƠNG 1:CHƯƠNG MỞ ĐẦU ............................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài: ..............................................................................................................1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................3
1.2.1. Mục tiêu chung...........................................................................................3
1.2.2. Mục tiêu cụ thể...........................................................................................3
1.3. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................3
1.3.1. Không gian nghiên cứu ..............................................................................3
1.3.2. Thời gian nghiên cứu .................................................................................3
1.3.3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................3
1.4. Lượt khảo tài liệu nghiên cứu ..................................................................................................3
CHƯƠNG 2:PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....5
2.1. Phương pháp luận ..............................................................................................................5
2.1.1. Khái niệm về ngân hàng thương mại. ........................................................5
2.1.2. Nguồn vốn ngân hàng thương mại.............................................................5
2.1.3. Những vấn đề chung về tín dụng. ..............................................................6
2.1.4. Rủi ro và các loại rủi ro trong hoạt động tín dụng .....................................11
2.1.5. Những thiệt hại do rủi ro tín dụng gây ra...................................................12
2.1.6. Những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng. ............................................13
2.1.7. Phân loại tín dụng.......................................................................................14
2.1.8. Một số lý luận khác liên quan đến tín dụng ...............................................16
2.1.9. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động của tín dụng..............................17
2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................................19
CHƯƠNG 3: KHÁI QUÁT VỀ CHI NHÁNH SACOMBANK TẠI CẦN THƠ..........17

3.1. Đặc điểm tình hình tại thành phố Cần Thơ................................................................17
3.2. Quá trình hình thành và phát triển của Sacombank nói chung và chi nhánh
Sacombank tại Cần Thơ nói riêng ................................................................................17
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 8 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
3.2.1. Khái quát về Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín ..........................................17
3.2.2. Khái quát về Sacombank Cần Thơ.............................................................18
3.3. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức. ......................................................20
3.4. Hoạt động kinh doanh chủ yếu của Sacombank Cần Thơ.....................................22
3.4.1. Hoạt động huy động vốn............................................................................22
3.4.2. Hoạt động tín dụng.....................................................................................22
3.4.3. Dịch vụ .......................................................................................................23
3.5. Khái quát thực trạng và kết quả hoạt động tín dụng tại chi nhánh
Sacombank Cần Thơ 23
3.5.1. Thu nhập...............................................................................................................24
3.5.2. Chi phí ..................................................................................................................25
3.5.3. Lợi nhuận..............................................................................................................26
3.5.4. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của Sacombank Cần Thơ
qua 3 năm. 27
3.6. Tình hình huy động vốn ................................................................................30
3.6.1. Tiền gửi của các tổ chức kinh tế...........................................................................32
3.6.2. Tiền gửi tiết kiệm .................................................................................................33
3.6.3. Tiền gửi của các tổ chức tín dụng khác................................................................35
3.7. Tình hình sử dụng vốn ..................................................................................36
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CÁC NHÂN TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI CHI
NHÁNH SACOMBANK CẦN THƠ.........................................................................40
4.1. Phân tích hoạt động cho vay...........................................................................................40
4.1.1. Phân tích doanh số cho vay........................................................................40
4.1.2. Phân tích tình hình thu nợ ..........................................................................52

4.1.3. Phân tích tình hình dư nợ ...........................................................................62
4.2. Phân tích chất lượng hoạt động tín dụng.....................................................................74
4.2.1. Hệ số thu nợ..........................................................................................................75
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 9 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
4.2.2. Tỷ số nợ quá hạn ..................................................................................................76
4.2.3. Dư nợ trên vốn huy động......................................................................................76
4.2.4. Nợ xấu trên tổng dư nợ.........................................................................................77
4.2.5. Vòng quay vốn tín dụng ..........................................................................................77
CHƯƠNG 5: CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN VÀ
HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH SACOMBANK CẦN THƠ...........79
5.1. Biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng .....................................................79
5.2. Yếu tố con người trong hoạt động tín dụng......................................................80
5.3. Biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng.....................................................................81
5.3.1.Một số biện pháp hạn chế nợ quá hạn. ...........................................................81
5.3.2. Nâng cao công tác thẩm đinh ........................................................................82
5.3.3. Biện pháp xử lý rủi ro....................................................................................82
5.3.4. Phân tán rủi ro................................................................................................83

CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN & KIẾN NGHỊ..........................................................................84
6.1. KẾT LUẬN...................................................................................................................................................84
6.2. KIẾN NGHỊ..................................................................................................................................................85

Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 10 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
DANH MỤC BIỂU BẢNG

Trang

Bảng 3.1: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA SACOMBANK CẦN
THƠ QUA 3 NĂM ...................................................................................................24
Bảng 3.2: CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
SACOMBANK CẦN THƠ QUA 3 NĂM ...............................................................28
Bảng 3.3: CƠ CẤU NGUỒN VỐN..........................................................................31
Bảng 3.4: TÌNH HÌNH HUY ĐỘNG VỐN QUA CÁC NĂM ................................32
Bảng 4.1: DOANH SỐ CHO VAY THEO THỜI HẠN ..........................................42
Bảng 4.2: DOANH SỐ CHO VAY THEO ĐỐI TƯỢNG .......................................45
Bảng 4.3: DOANH SỐ CHO VAY THEO MỤC ĐÍCH..........................................51
Bảng 4.4: TÌNH HÌNH THU NỢ THEO THỜI HẠN .............................................55
Bảng 4.5: TÌNH HÌNH THU NỢ THEO ĐỐI TƯỢNG ..........................................57
Bảng 4.6: TÌNH HÌNH THU NỢ THEO MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG..........................61
Bảng 4.7: DƯ NỢ THEO THỜI HẠN QUA CÁC NĂM........................................64
Bảng 4.8: DƯ NỢ THEO ĐỐI TƯỢNG QUA CÁC NĂM.....................................66
Bảng 4.9: DƯ NỢ THEO MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG QUA CÁC NĂM ....................69
Bảng 4.10. TÌNH HÌNH NỢ XẤU QUA CÁC NĂM..............................................73
Bảng 4.11. CÁC CHỈ TIÊU PHẢN ÁNH HIỆU QUẢ VÀ CHẤT LƯỢNG HOẠT
ĐỘNG TÍN DỤNG...................................................................................................75

Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 11 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ

Trang

Biểu đồ 1: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA SACOMBANK CẦN
THƠ QUA 3 NĂM ...................................................................................................27
Biểu đồ 2: CƠ CẤU NGUỒN VỐN SACOMBANK CẦN THƠ QUA 3 NĂM ...31
Biểu đồ 3: CÁC PHƯƠNG THỨC HUY ĐỘNG VỐN CỦA SACOMBANK
CẦN THƠ QUA 3 NĂM..........................................................................................35
Biểu Đồ 4: CƠ CẤU CHO VAY THEO ĐỐI TƯỢNG CỦA SACOMBANK
CẦN THƠ QUA 3 NĂM..........................................................................................47
Biểu đồ 5: DOANH SỐ CHO VAY THEO MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG CỦA
SACOMBANK CẦN THƠ QUA 3 NĂM ...............................................................49
Biểu đồ 6: CƠ CẤU THU NỢ THEO THỜI HẠN CỦA SACOMBANK CẦN
THƠ QUA 3 NĂM ...................................................................................................53
Biểu đồ 7: THU NỢ THEO ĐỐI TƯỢNG QUA 3 NĂM CỦA SACOMBANK
CẦN THƠ.................................................................................................................58
Biểu đồ 8: DƯ NỢ THEO MỤC ĐÍCH CỦA SACOMBANK CẦN THƠ QUA 3
NĂM .........................................................................................................................74
Đồ thị 9: TÌNH HÌNH NỢ XẤU QUA 3 NĂM .......................................................77

Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 12 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long
NHTM Ngân hàng thương mại
NH Ngân hàng
TS Tài sản
TD Tín dụng
TPCT Thành phố Cần Thơ
TP Thành phố
NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần
SGTT Sài Gòn Thương tín
PGD Phòng giao dịch
CB - CNV Cấn bộ Công nhân viên
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 13 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Sau hơn một năm gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), nền kinh tế
Việt Nam đã có bước phát triển và tăng trưởng mạnh mẽ, điều đó thể hiện qua các
chỉ tiêu như: GDP tiếp tục tăng trưởng mạnh trong năm vừa qua đó là nhờ hoạt
động xuất khẩu và thu hút vốn đầu tư nước ngoài đạt kết quả cao, nguồn vốn FDI
trong năm 2007 tăng 70% so với năm năm 2006 (Nguồn: Sacombank), chỉ số CPI
tăng ở mức rất cao và là điểm đầu tư hấp dẫn của các ngân hàng nước ngoài.
Bên cạnh đó, Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng trong việc đẩy
mạnh cổ phần hoá và mở cửa hệ thống ngân hàng phù hợp với cam kết của WTO.
Đồng thời cũng đánh dấu sự trưởng thành vượt bật của hệ thống ngân hàng nói
chung và các Ngân hàng thương mại cổ phần nói riêng. Tốc độ tăng trưởng tín

dụng đạt ở mức rất cao, đặc biệt là khối Ngân hàng thương mại cổ phần. Cùng với
sự trưởng thành và phát triển thì vấn đề cạnh tranh giữa các Ngân hàng càng trở
nên gây gắt hơn, việc cạnh tranh tập trung chủ yếu vào các khía cạnh cơ bản như:
tăng vốn điều lệ, mở rộng quy mô hoạt động, đa dạng hoá các sản phẩm dịch vụ
của Ngân hàng, cải thiện môi trường công nghệ thông tin theo hướng hiện đại hóa,
thu hút nhân tài...
Để có được bước phát triển như vậy chính là nhờ sự nổ lực, phấn đấu và
nắm bắt thời cơ của tất cả các thành phần trong nền kinh tế, trong đó có sự đóng
góp quan trọng của các ngân hàng, vì ngân hàng là huyết mạch của nền kinh tế
một quốc gia.
Với sự phát triển kinh tế đất nước nói chung, thì khu vực Đồng bằng sông
Cửu Long đang chuyển mình và phát triển về kinh tế. Cũng như yêu cầu mở rộng
giao lưu, hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới thì Thành phố Cần
Thơ đang tận dụng và khai thác tối đa mọi thế mạnh, tiềm năng, bức phá đi lên để
phát huy vai trò là thành phố trung tâm khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, động
lực phát triển kinh tế xã hội của cả vùng. Cùng với sự phát triển kinh tế năng động
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 14 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
của thành phố Cần Thơ thì nhu cầu đầu tư về vốn là rất cao. Nắm bắt được xu thế
đó, các ngân hàng thương mại cổ phần đã nhanh chóng phát triển mạng lưới tại
khu vực ĐBSCL để đáp ứng phần đáng kể về nhu cầu về vốn và góp phần vào sự
phát triển kinh tế cả vùng.
Hoạt động chủ yếu của các Ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại
là kinh doanh tiền tệ. Đây là lĩnh vực đặc biệt, rất thiết yếu và nhạy cảm đối với
các hoạt động kinh tế xã hội. Bên cạnh đó hoạt động kinh doanh của ngân chủ yếu
là hoạt đông tín dụng, tuy nhiên trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng vẫn
chứa đựng những rủi ro nó có phản ứng dây chuyền và phức tạp. Chính vì những
lý do đó nên em đã chọn đề tài “Phân tích hoạt động tín dụng và các rủi ro
trong hoạt động tín dụng tại chi nhánh Sacombank Cần Thơ” cho luận văn tốt
nghiệp của mình.

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.
1.2.1. Mục tiêu chung.
Mục tiêu tổng quát của đề tài là phân tích hoạt động tín dụng của ngân hàng
và các rủi ro trong hoạt động tín dụng của ngân hàng. Từ đó đưa ra các biện pháp
để nâng cao hiệu quả hoạt động và hạn chế rủi ro trong quá trình hoạt động, đồng
thời nâng cao chất lượng hoạt động cũng như lợi nhuận của ngân hàng.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể.
- Phân tích thực trạng và đánh giá kết quả hoạt động của ngân hàng qua 3 năm
như: tình hình doanh số cho vay, tình hình thu nợ, tình hình dư nợ.
- Phân tích rủi ro trong hoạt động tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng đến rủi
ro trong hoạt động tín dụng.
- Đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng
- Đưa ra giải pháp nhằm hạn chế và xử lý rủi ro tín dụng.
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
1.4.1. Phạm vi về không gian.
Nguồn thông tin chủ yếu lấy từ chi nhánh Sacombank Cần Thơ, cụ thể là
phòng hỗ trợ, phòng doanh nghiệp và phòng kế toán & quỹ.
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 15 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
1.4.2. Phạm vi về thời gian.
Thời gian nghiên cứu và hoàn thành đề tài từ ngày 11/02/2008 – 15/05/2008.
1.4.3. Đối tượng nghiên cứu.
Hoạt động của ngân hàng đa dạng nhiều loại hình, chính vì vậy đề tài chỉ đi
sâu vào phân tích về hoạt động tín dụng và rủi ro trong hoạt động tín dụng của
ngân hàng.
1.4. LƯỢT KHẢO TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU.
Luận văn: “Phân tích tình hình hoạt động tín dụng và một số giải pháp để
nâng cao chất lượng tín dụng tại Sacombank chi nhánh Cần Thơ” của Vũ Thanh
Xuân – Tài chính tín dụng khoá 28, trường Đại học Cần Thơ.
+ Phân tích đánh giá tình hình huy động vốn của Ngân hàng.

+ Những giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng.
- Khoá luận tốt nghiệp: “Giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả hoạt động tín
dụng trung và dài hạn tại Sacombank chi nhánh Cần Thơ” của Phạm Ngọc Trinh -
Tài chính tín dụng khoá 3, Đại học Dân lập Cửu Long.
+ Phân tích hiệu quả tín dụng trung và dài hạn.
+ Các biện pháp nâng cao hiệu quả tín dụng tại chi nhánh Sacombank Cần
Thơ.
- Luận văn: “Phân tích hiệu quả hoạt động tín dụng ngắn hạn và các giải pháp
nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng ngắn hạn tại Sacombank” của Trần Phạm
Tính.








Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 16 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN.
2.1.1. Khái niệm về ngân hàng thương mại:
Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ
yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả lại
và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương
tiện thanh toán.
2.1.2. Nguồn vốn ngân hàng thương mại.

Nguồn vốn của ngân hàng thương mại là toàn bộ các nguồn tiền mà ngân
hàng tạo lập và huy động được để đầu tư cho vay và đáp ứng nhu cầu khác trong
hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Bằng việc huy động vốn thì ngân hàng đã
nắm cho mình một của cải rất lớn của xã hội tức là về vốn tiền tệ. Nguồn vốn của
ngân hàng thương mại bao gồm: vốn huy động, vốn tự có, vốn đi vay của các ngân
hàng khác... trong đó nguồn vốn huy động là chủ yếu và là nguồn gốc cơ bản để
các ngân hàng cấp tín dụng vào nền kinh tế.
2.1.2.1. Khái niệm về vốn huy động.
Vốn huy động của ngân hàng là nguồn vốn thu hút từ nguồn vốn nhàn rỗi
trong dân cư và các tổ chức kinh tế nhằm đáp ứng nhu cầu thanh toán, cho vay của
Ngân hàng và các mục đích chính đáng khác của ngân hàng.
2.1.2.2. Nguồn vốn huy động.
a. Tiền gửi tiết kiệm:
- Tiền gửi thanh toán: là loại tiền gửi mà khách hàng có thể rút ra bất cứ lúc
nào theo ý muốn của mình. Đặc điểm của tiền gửi không kỳ hạn là khách hàng gửi
tiền nhằm đảm bảo an toàn để thanh toán chứ không phải mục đích lấy lãi.
Thường thì tiền gửi thanh toán không kỳ hạn không được hưỡng lãi suất nhưng do
sự cạnh tranh giữa các NHTM nên khách hàng vẫn được hưởng lãi với mức lãi
suất thấp.
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 17 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
- Tiền gửi tiết kiệm: tiền gửi tiết kiệm là tiền gửi khách hàng gửi vào ngân
hàng, khi đó ngân hàng sẽ cấp cho khách hàng một sổ tiết kiệm, khách hàng phải
quản lý và mang theo khi giao dịch với gân hàng, được hưởng lãi theo quy định
ngân hàng và được bảo hiểm theo quy định của pháp luật và bảo hiểm tiền gửi. Có
2 loại tiền gửi tiết kiệm:
+ Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn: là loại tiền gửi không có thời hạn đáo hạn
mà người gửi muốn rút ra phải thông báo cho Ngân hàng biết trước một thời gian.
Tuy nhiên, ngày nay các Ngân hàng cho phép khách hàng rút ra không cần báo
trước. Tiền gửi này chủ yếu là tiền gửi của dân cư, các tổ chức kinh tế và Chính

phủ. Nhưng do nhu cầu chi tiêu không xác định được trước nên khách hàng chỉ
gửi tiền không kỳ hạn nghĩa là có thể rút ra bất cứ lúc nào. Do đó Ngân hàng
không chủ động được nguồn vốn nên loại tiền gửi này có mức lãi suất thấp.
+ Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn: tiền gửi có kỳ hạn là tiền gửi mà người gửi chỉ
được rút ra sau một kỳ hạn nhất định, với mức lãi suất đã được thoã thuận. Nếu
khách hàng rút ra trước kỳ hạn thì chỉ được hưởng lãi suất như lãi suất không kỳ
hạn hoặc hưởng lãi suất theo quy định của tổ chức nhận tiền gửi. Thông thường lãi
suất trả cho loại hình tiền gửi này cao hơn lãi suất tiền gửi không kỳ hạn. Mặt khác
để khuyến khích khách hàng gửi tiền có kỳ hạn dài, Ngân hàng áp dụng lãi suất
càng cao đối với kỳ hạn càng dài.
b. Tiền gửi của các tổ chức kinh tế.
Là số tiền tạm thời nhàn rỗi phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh của
các tổ chức kinh tế được gửi tại ngân hàng, bao gồm một phần vốn tạm thời nhàn
rỗi nhưng chưa có nhu cầu sử dụng hoặc sử dụng cho những mục cho mục tiêu ở
tương lai như: đầu tư phát triển, quỹ dự trữ tài chính, quỹ phúc lợi khen thưởng…
c. Tiền gửi của các tổ chức tín dụng khác.
Trong quá trình hoạt động các ngân hàng cũng có lúc tập trung huy động
được vốn, cũng có lúc nhu cầu vay vốn lớn nhưng khả năng nguồn vốn mà ngân
hàng huy động được đáp ứng không đủ nhu cầu vay vốn. Trong những trường hợp
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 18 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
đó, ngân hàng có thể đi vay hoặc huy động từ các ngân hàng hay tổ chức tín dụng
khác.
2.1.3. Những vấn đề chung về tín dụng.
2.1.3.1. Khái niệm về tín dụng.
Tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị dưới hình thức hiện
vật hay tiền tệ từ người sở hữu sang người sử dụng, sau thời gian nhất định trả lại
với một lượng lớn hơn.
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về tín dụng, để hiểu rõ về tín dụng chúng ta
có thể xem xét qua sơ đồ (Sơ đồ 1)

Như vậy, hoạt động được gọi là tín dụng phải có 3 điều kiện sau:
- Có sự chuyển quyền sử dụng một lượng giá trị từ người này sang người
khác.
- Sự chuyển giao chỉ mang tính chất tạm thời.
- Có sự hoàn trả và giá trị hoàn trả phải lớn hơn giá trị ban đầu.

Sơ đồ 1: QUY TRÌNH VẬN ĐỘNG CỦA TÍN DỤNG

Người bán (hoặc Người mua (hoặc
người cho vay) Hàng hóa, tiền người đi vay)

Phương tiện trao đổi

Tiền mặt Mua chịu


Thanh toán
Con nợ Chủ nợ



Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 19 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG

2.1.3.2. Bản chất của tín dụng.
Tín dụng tồn tại trong nhiều phương thức sản xuất khác nhau, nhưng biểu
hiện bên ngoài là sự vay mượn tạm thời một vật hoặc một số vốn tiền tệ, nhờ vậy
mà người ta có thể sử dụng giá trị của hàng hóa hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp thông
qua trao đổi.
Để hiểu rõ hơn về bản chất của tín dụng ta cần tìm hiểu sự vận động của tín

dụng: tín dụng là quan hệ kinh tế giữa người cho vay và người đi vay, giữa họ có
mối quan hệ thông qua sự vận động của giá trị vốn tín dụng được biểu hiện dưới
hình thức của tiền tệ hoặc hàng hóa.
Quá trình vận động của tín dụng thể hiện qua các giai đoạn:
- Thứ nhất: Phân phối tín dụng dưới hình thức cho vay, tức vốn được chuyển
từ người cho vay sang người đi vay.
- Thứ hai: sử dụng vốn tín dụng trong quá trình sản xuất, người đi vay được
quyền sử dụng giá trị đó để thỏa mãn mục đích nhất định.
- Thứ ba: Sự hoàn trả tín dụng là giai đoạn kết thúc một vòng tuần hoàn của
tín dụng, đây là đặc trưng thuộc về bản chất vận động của tín dụng.
2.1.3.3. Khái niệm về lãi suất tín dụng.
Lãi suất tín dụng là tỷ lệ phần trăm (%) giữa tổng số lợi tức tín dụng thu được
với tổng số tiền cho vay phát ra trong một thời gian nhất định. Như vậy, lãi suất tín
dụng được biểu hiện số tương đối của lợi tức tín dụng. Dựa vào lãi suất, các bên
tham gia quan hệ tín dụng có thể xác định được mức thu nhập hay chi phí của các
khoản tín dụng trong giao dịch.
Ta có các loại lãi suất cơ bản như sau:
 Lãi suất huy động: là loại lãi suất mà các tổ chức tín dụng sử dụng để huy
động vốn cho các mục tiêu hoạt động kinh doanh của mình.
 Lãi suất cho vay: lãi suất cho vay là tỷ lệ phần trăm giữa lợi tức thu được
trong kỳ so với số vốn cho vay phát ra trong một thời kỳ nhất định.
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 20 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
 Lãi suất danh nghĩa: là lãi suất được xác định trong một kỳ hạn mà người
cho vay được hưởng nhưng không tính đến biến động của giá trị tiền.
 Lãi suất thực: là lãi suất khi điều chỉnh thành lãi danh nghĩa theo sự biến
động của thị trường, mà trong đó đặc biệt là có tính đến sự biến động của giá trị
tiền tệ.
2.1.4. Rủi ro và các loại rủi ro trong hoạt động tín dụng.
2.1.4.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng.

Rủi ro tín dụng là sự xuất hiện các yếu tố không bình thường trong quan hệ
tín dụng, từ đó làm tác động xấu đến hoạt động của ngân hàng và có thể làm cho
ngân hàng đi đến phá sản.
Đây là rủi ro lớn nhất, thường xuyên xảy ra và thường gây hậu quả nặng nề
nhất. Vì phần lớn nguồn vốn của ngân hàng là đầu tư cho tín dụng. Đồng thời
trong lĩnh vực này cũng chứa đựng nhiều rủi ro bởi các khoản tiền cho vay bao giờ
cũng có rủi ro cao so với những khoản đầu tư khác.
2.1.4.2. Các loại rủi ro tín dụng.
a. Rủi ro thanh khoản.
Rủi ro thanh khoản là rủi ro chỉ sự so sánh giữa số tiền cần thiết thanh toán
cho người gửi tiền rút ra và sự gia tăng cho vay với nguồn thực sự hoặc tiềm năng
trong thanh toán. Vốn cho vay là một nhu cầu về thanh khoản và nguồn vốn huy
động được có thể là nguồn vốn quan trọng cho thanh khoản, mối quan hệ này cho
thấy rủi ro thanh khoản của Ngân hàng. Khi ngân hàng thiếu khả năng thanh toán,
nếu không được giải quyết kịp thời có thể dẫn đến khả năng mất thanh toán.
b. Rủi ro lãi suất.
Rủi ro này xuất hiện khi có sự thay đổi của lãi suất trên thị trường hay các yếu
tố có liên quan đến lãi suất, dẫn đến tổn thất về tài sản hoặc làm giảm thu nhập của
NH.
c. Rủi ro hối đoái.
Là loại rủi ro trong quá trình cho vay hoặc kinh doanh ngoại tệ của Ngân
hàng, nó gắn liền với sự biến động của tỷ giá trên thị trường.
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 21 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
d. Các rủi ro khác.
Là những rủi ro mang tính chủ quan hay khách quan,có thể xuất phát từ phía
khách hàng hoặc Ngân hàng như:
- Rủi ro do xuất phát từ rủi ro trong sản xuất kinh doanh của khách hàng
- Rủi ro do thiếu thông tin, chủ quan trong quá trình thẩm định của cán bộ
Ngân hàng.

- Rủi ro do hệ thống pháp lý thiếu chặt chẽ, chưa hoàn chỉnh và đầy đủ.
- Rủi ro do sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng với nhau trên cùng địa
bàn.
- Rủi ro do khó khăn trong việc xử lý tài sản thế chấp.
2.1.5. Những thiệt hại do rủi ro tín dụng gây ra.
2.1.5.1. Đối với bản thân ngân hàng.
- Rủi ro xảy ra có thể là các thiệt hại về vật chất hoặc uy tín của ngân hàng.
- Rủi ro tín dụng sẽ tác động mạnh và trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của
ngân hàng như thiếu tiền chi trả cho khách hàng, vì đa phần nguồn vốn hoạt động
của ngân hàng là nguồn vốn huy động, khi ngân hàng không thu hồi được nợ gốc
và lãi trong cho vay thì khả năng thanh toán của ngân hàng sẽ lâm vào tình trạng
thiếu hụt.
- Như vậy, rủi ro tín dụng sẽ làm cho ngân hàng mất cân đối trong việc thanh
toán, làm cho ngân hàng lỗ và có nguy cơ bị phá sản.
2.1.5.2. Đối với nền kinh tế xã hội.
Hoạt động của ngân hàng có liên quan đến các hoạt động chung của nền kinh
tế, liên quan đến các doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ, đến toàn bộ các tầng lớp dân
cư trong xã hội. Vì vậy, rủi ro tín dụng xảy ra có thể làm ngân hàng dẫn đến bờ
vực phá sản và có khả năng phát sinh lây lan sang các ngân hàng khác và tạo cho
dân chúng một tâm lý sợ hãi. Như vậy, dân chúng sẽ đến ngân hàng rút tiền trước
thời hạn, điều đó dẫn đến sự phá sản đồng loạt của các ngân hàng. Vì vậy, rủi ro
tín dụng có tác động đến toàn bộ nền kinh tế.
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 22 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
Như vậy, vậy ta có thể thấy rủi ro tín dụng là vấn đề rất quan trọng và cần
được xem xét một cách nghiêm túc, vì vậy Chính phủ các nước phải quan tâm, đặc
biệt là Ngân hàng Trung ương phải có những chính sách khuyến cáo thường xuyên
thông qua công tác thanh tra, kiểm soát, chiết khấu, tái chiết khấu và sẵn sàng hỗ
trợ cho các NHTM khi có các biến cố rủi ro xảy ra.
2.1.6. Những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng.

2.1.6.1. Nguyên nhân từ phía khách hàng.
Rủi ro tín dụng biểu hiện ra bên ngoài là việc không hoàn thành nghĩa vụ trả
nợ, vốn bị ứ đọng khó có khả năng thu hồi, nợ quá hạn ngày càng lớn, các khoản
lãi chưa thu ngày càng gia tăng… Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là:
- Khi các cá nhân vay vốn gặp phải các nguy cơ sau đây thường không trả nợ
cho ngân hàng đầy đủ cả gốc và lãi như: thu nhập không ổn định, bị sa thải, thất
nghiệp, bị tai nạn lao động, hỏa hoạn, lũ lụt, hoàn cảnh gia đình khó khăn, sử dụng
vốn sai mục đích, thiếu năng lực pháp lý…
- Khi các doanh nghiệp thường không trả được nợ vay của ngân hàng đầy đủ
cả gốc và lãi khi gặp phải những trường hợp sau: năng lực chuyên môn và uy tín
của người lãnh đạo đơn vị giảm thấp, khả năng tài chính của doanh nghiệp bị giảm
do lỗ trong kinh doanh, sử dụng vốn sai mục đích, thị trường cung cấp vật tư bị
đột biến, bị cạnh tranh và mất thị trường tiêu thụ, sự thay đổi trong chính sách của
Nhà nước, những tai nạn bất ngờ.
- Do đạo đức của người đi vay.
2.1.6.2. Những nguyên nhân do chính bản thân ngân hàng.
Rủi ro tín dụng xảy ra còn có thể là do chính bản thân ngân hàng tạo ra.
Những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng do NH tạo ra có thể là những nguyên
nhân sau:
- Thông tin tín dụng không đẩy đủ nên việc phân tích tín dụng không toàn
diện và thiếu chính xác, cho vay quá mức so với khả năng trả nợ của khách hàng.
- Do ngân hàng chạy theo lợi nhuận, đặt mong muốn về lợi nhuận cao hơn các
khoản cho vay lành mạnh.
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 23 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
- Ngân hàng vi phạm các nguyên tắc cho vay, cho vay vượt tỷ lệ an toàn,
thiếu tài sản thế chấp, cầm cố, cho vay khống…
- Do trình độ quản lý, trình độ nghiệp vụ của cán bộ tín dụng.
- Do cạnh tranh chạy theo lợi nhuận, hạ thấp tiêu chuẩn, điều kiện cho vay
- Do đánh giá sai lầm TS thế chấp ảnh hưởng đến nguồn thu nợ của ngân

hàng.
- Do chính sách TD không hợp lý không nhận biết được rủi ro của ngân hàng.
- Do cán bộ ngân hàng vi phạm đạo đức kinh doanh.
2.1.6.3. Những nguyên nhân khách quan.
- Do sự biến động của nền kinh tế xã hội
- Do sự thay đổi cơ chế chính sách của nhà nước
- Tình hình chính trị bất ổn, tình hình chiến tranh, bạo động đã không kích
thích phát triển kinh tế và gây mất ổn định đời sống xã hội.
- Môi trường pháp lý không chặt chẽ đã tạo cơ hội lợi dụng sơ hở của pháp
luật gây bế tắt việc thu hồi nợ của ngân hàng.
- Các biến cố về khác như: biến động tỷ giá hối đoái, lạm phát, thiên tai, dịch
bệnh…
2.1.7. Phân loại tín dụng.
2.1.7.1. Căn cứ vào thời hạn tín dụng.
- Tín dụng ngắn hạn: là loại tín dụng có thời hạn đến 12 tháng và thường
được sử dụng để cho vay thiếu hụt lưu động tạm thời của các doanh nghiệp và cho
vay phục vụ nhu cầu sinh hoạt của cá nhân.
- Tín dụng trung hạn: là loại tín dụng có thời hạn từ trên 12 tháng trở lên đến
60 tháng, loại tín dụng này được cung cấp để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và
đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ có thời gian thu hồi vốn
nhanh.
- Tín dụng dài hạn: Là loại tín dụng có thời hạn trên 60 tháng và được sử
dụng để cung cấp vốn cho các doanh nghiệp vào mục đích sau: đầu tư xây dựng cơ
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 24 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
bản, các xí nghiệp mới, các công trình thuộc cơ sở hạ tầng, cải tiến và mở rộng
quy mô sản xuất.
2.1.7.2. Căn cứ vào mục đích sử dụng.
- Đầu tư tài sản cố định, dự án: đáp ứng vốn để đầu tư mở rộng hoạt động sản
xuất kinh doanh, thực hiện xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị và các

hoạt động sản xuất kinh doanh của dự án đầu tư.
- Bổ sung vốn lưu động: nhằm bổ sung vốn thiếu hụt, đáp ứng nhu cầu vốn
kịp thời trong hoạt động sản xuất kinh doanh
- Tín dụng sản xuất và lưu thông hàng hoá: là hình thức tín dụng dành cho
các doanh nghiệp và chủ thể kinh doanh để tiến hành sản xuất hàng hoá và lưu
thông hàng hoá.
- Tín dụng tiêu dùng, phục vụ đời sống: là hình thức tín dụng dành cho cá
nhân để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, sữa chữa và mua sắm nhà cửa.
2.1.7.3. Căn cứ vào chủ thể trong quan hệ tín dụng.
- Tín dụng thương mại: là quan hệ tín dụng giữa các doanh nghiệp, được biểu
hiện dưới hình thức mua bán chịu hàng hoá, trong đó người cho vay là người bán
chịu hàng hoá vì đã chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng lượng giá trị hàng hoá
bán chịu cho người mua.
- Tín dụng ngân hàng: là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng, các tổ chức tín
dụng khác với các nhà doanh nghiệp và cá nhân, trong đó ngân hàng là người giữ
vai trò vừa là người đi vay vừa là người cho vay.
- Tín dụng nhà nước: là quan hệ tín dụng được thực hiện dưới hình thức tiền
tệ hoặc hiện vật giữa một bên là nhà nước và một bên là các chủ thể kinh tế khác
trong xã hội, trong đó Nhà nước là người đi vay.
- TD doanh nghiệp: là quan hệ tín dụng trực tiếp giữa các doanh nghiệp và
công chúng. Quan hệ tín dụng này được thể hiện dưới hai hình: quan hệ tín dụng
tiêu dùng và quan hệ tín dụng giữa doanh nghiệp và công chúng với tư cách là
người tiết kiệm.
2.1.8. Một số lý luận khác liên quan đến tín dụng.
Luận Văn Tốt Nghiệp
GVHD: Th.s NGUYỄN THỊ LƯƠNG 25 SVTH: NGUYỄN LONG TRUNG
2.1.8.1. Doanh số cho vay.
Đây là chỉ tiêu phản ánh tất cả các khoản tín dụng mà Ngân hàng đã phát ra
cho vay trong một khoản thời gian nào đó, không kể món cho vay đó đã thu hồi về
hay chưa. Doanh số cho vay thường được xác định theo tháng, quý, năm.

Hoạt động cho vay là hoạt động chính yếu và quan trọng nhất của các ngân
hàng thương mại. Sự chuyển hoá từ vốn tiền sang vốn tín dụng để bổ sung cho nhu
cầu sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế không chỉ có ý nghĩa đối với nền kinh tế
mà cả đối với bản thân ngân hàng. Nhờ hoạt động cho vay mà tạo ra nguồn thu
nhập chủ yếu cho ngân hàng, nguồn thu nhập đó sẽ bồi hoàn lại tiền gửi của khách
hàng, bù đắp các chi phí kinh doanh và tạo ra lợi nhuận cho ngân hàng. Hoạt động
tín dụng đem lại lợi nhuận cho ngân hàng, nhưng đây cũng là hoạt động có nhiều
rủi ro, vì vậy quản lý các khoản cho vay một cách chặt chẽ có thể ngăn ngừa và
giảm thiểu rủi ro.
2.1.8.2. Doanh số thu nợ.
Hoạt động của ngân hàng là đi vay để cho vay nên nguồn vốn phải được bảo
tồn và phát triển. Khi các chủ thể trong nền kinh tế sử dụng vốn của ngân hàng thì
họ phải trả lãi cho sử dụng vốn đó. Hoạt động cho vay là hoạt động chưa đựng
nhiều rủi ro, đồng vốn mà ngân hàng cho vay có thể được thu hồi đúng hạn, trễ
hạn hoặc có thể không thu hồi được. Vì vậy công tác thu hồi nợ được các ngân
hàng đặt lên hàng đầu, bởi một ngân hàng muốn hoạt động tốt, không phải chỉ
nâng cao doanh số cho vay mà còn chú trọng đến công tác thu nợ làm sao để đảm
bảo đồng vốn bỏ ra và thu hồi lại nhanh chóng thất thoát và có hiệu quả cao.
Doanh số thu nợ nó là yếu tố phản ánh được khả năng phân tích, đánh giá,
kiểm tra khách hàng của ngân hàng là tốt hay không. Việc thu hồi nợ đúng theo
thời hạn trong hợp đồng TD là một thành công lớn trong hoạt động tín dụng của
NH. Bởi NH đã cho vay đúng đối tượng, người vay vốn sử dụng đúng mục đích có
hiệu quả. Và người đi vay đã tạo ra lợi nhuận cho NH bằng việc trả nợ gốc và lãi
đúng hạn cho ngân hàng.
2.1.8.3. Dư nợ.