Kỹ năng sống trong phòng nhiễm HIVAIDS cho thanh niên

Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Kỹ năng sống
trong phòng nhiễm
HIV/AIDS
cho thanh niên
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Hoạt động 1: Kỹ năng
sống là gì?
Mục tiêu:
Hiểu được khái niệm cơ
bản về kỹ năng sống
(KNS) và những lợi ích
của KNS trong phòng
nhiễm HIV và lạm dụng
chất gây nghiện.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB

Theo tổ chức y tế thế giới (WHO 2003) đó
là các kỹ năng mang tính tâm lí xã hội, là
các khả năng để thích ứng và thực hiện
hành vi tích cực cho phép các cá thể giải
quyết có hiệu quả NHU CẦU và THÁCH
THỨC trong cuộc sống hằng ngày.

Các KỸ NĂNG SỐNG khác với KỸ NĂNG
CHUYÊN MÔN, vì nó đề cập đến các kỹ
năng giữa con người với con người. Còn
các KỸ NĂNG CHUYÊN MÔN đề cập tới
các khả năng KỸ THUẬT và hướng
nghiệp để duy trì sự sống, tìm kiếm việc
làm và tạo ra thu nhập như nghề mộc,

may vá hay lập trình vi tính
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Tại sao cần giáo dục kỹ
năng sống

Các kỹ năng sống giúp cho VTN thể
hiện kiến thức, thái độ và các giá trị
thành hành vi lành mạnh, cũng như có
được khả năng giảm thiểu các nguy cơ
có hại cho sức khoẻ và chấp nhận
hành vi lành mạnh nhằm cải thiện cuộc
sống của mình thông qua các kỹ năng,
chẳng hạn như lập kế hoạch trước để
đưa ra những quyết định và hình thành
các mối quan hệ tích cực.
Các nghiên cứu cho thấy rằng, những
can thiệp dựa trên giáo dục kỹ năng
sống làm thay đổi hành vi đạt hiệu quả
hơn so với các phương pháp tiếp cận
“Những thông tin duy nhất”.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Các chương trình kỹ năng sống
đã tạo ra được các hiệu quả
sau:

Giảm thiểu hành vi bạo lực.

Gia tăng hành vi ủng hộ xã hội.

Giảm thiểu hành vi tiêu cực, tự vẫn.


Nâng cao khả năng lập kế hoạch trước và lựa
chọn các giải pháp hiệu quả.

Nhận thức bản thân, ý thức bản thân. Sự điều
chỉnh thái độ và cảm xúc được cải thiện.

Nâng cao nhận thức (kiến thức).

Có được sự tự chủ và khả năng giải quyết các vấn
đề giữa các cá nhân và đối phó với sự lo âu.

Cải thiện khả năng giải quyết sự xung đột với
những nguời ngang hàng.

Cải thiện việc kiểm soát những cơn “bất đồng” và
tính nóng nảy.

Trì hoãn sinh hoạt tình dục sớm.

Trì hoãn sự khởi đầu uống rượu và không sử
dụng cần sa.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB

Những kỹ năng này nhận được
sự chú ý của toàn thế giới khi bản
tuyên bố của phiên họp đặc biệt
của đại hội LHQ về HIV/AIDS
(2001) đã nhấn mạnh nhu cầu
của thanh niên được tạo cơ hội

để học các kỹ năng sống nhằm
giảm thiểu nguy cơ nhiễm HIV.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Hoạt động 2: Kỹ năng sống -
các nguyên
tắc và phương pháp
Mục tiêu:
Cung cấp kiến thức cơ
bản về các nguyên tắc và
phương pháp giáo dục kỹ
năng sống.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Các nguyên tắc giáo dục kỹ
năng sống
Nguyên tắc “ 5 chữ T”

Tương tác

Trải nghiệm

Tiến trình

Thay đổi hành vi

Thời gian
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Phương pháp giáo dục kỹ
năng sống
Giáo dục tương tác, tham
gia:


đóng vai

trò chơi

nghiên cứu tình huống

kể chuyện

giải quyết vấn đề

thảo luận nhóm
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Hoạt động 3: Điều gì là quan trọng
đối với tôi?
Mục tiêu:

Giúp người học hiểu đúng tình
dục, văn hoá tình dục là gì và
vai trò quan trọng của nó trong
đời sống tinh thần của con
người.

Các giá trị và kỹ năng xác định
giá trị

Tăng thêm thái độ tự tin cởi
mở khi tham gia thảo luận về
vấn đề này.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB

Các khái niệm về tình dục,
sức khoẻ tình dục, văn hóa tình
dục
Văn hoá tình dục là gì ?

Là các quan niệm về giới tính,
GDGT, tình dục, sức khỏe tình dục,
quyền về tình dục trong các bối
cảnh xã hội khác nhau. Những
người khác nhau trong các xã hội
khác nhau hiểu và quan niệm về
các vấn đề này cũng không giống
nhau, do đó cần nắm vững và ứng
xử với các vấn đề trên trong bối
cảnh rộng lớn của nền văn hoá,
truyền thống, tôn giáo và đạo đức
như là các hành vi văn hoá của loài
người.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Tình dục và bản năng tình dục
là gì ?

Tình dục là một nhu cầu sinh lý tự
nhiên của con người. Khi bước
vào tuổi dậy thì, hoạt động tình
dục phát triển mạnh, nó nảy sinh
những tình cảm tốt đẹp đặc biệt
là tình cảm giữa nam và nữ. Đây
cũng là nhu cầu cần thiết cho sự
tồn tại của giống nòi và hạnh

phúc của mỗi cá nhân.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB

Hoạt động tình dục của con người bắt đầu
ngay sau khi sinh và chỉ kết thúc khi từ
trần. Đó là một chức năng hoàn toàn cá
tính của bạn. Bản năng hoạt động tình dục
bao gồm các quá trình sinh dục và sinh
sản như giao hợp và sinh con, nhưng bản
năng này còn nhiều hơn thế nữa. Hoạt
động tình dục của con người bao gồm cả
các mong muốn, cảm xúc, hành động, các
giá trị và thái độ, nó liên quan đến:

Các khía cạnh sinh học

Các khía cạnh tâm lý học

Các khía cạnh xã hội

Có vô số các phương thức biểu hiện tình
dục như nhìn nhau, nói chuyện, chia sẻ,
nắm tay, ôm ấp, ôm cổ , âu yếm, mơn trớn
và hôn hít Ở lứa tuổi VTN/TN tình dục
phát triển mạnh mẽ và trở thành một nhu
cầu không thể thiếu trong đời sống tình
thần, tình cảm.
Tình dục và bản năng tình dục
là gì ?
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB

Sức khoẻ tình dục là gì ?

SKTD là tổng hoà các khía cạnh thể chất,
tinh thần, trí tuệ và xã hội của phái tính
theo cách làm để nâng cao chất lượng của
các hoạt động tình dục một cách tích cực,
nâng cao nhân cách, sự giao tiếp giới tính
và tình yêu.

Đó là khả năng hưởng thụ và kiểm soát
hành vi sinh dục và sinh sản phù hợp với
đạo đức xã hội và cá nhân. Nó cũng có
nghĩa là không có sự sợ hãi, xấu hổ, tội lỗi
và các yếu tố tâm lý khác làm cản trở đáp
ứng tình dục và làm tồn hại đến các mối
quan hệ tình dục. Nó cũng là sự không bị
các rối loạn về cơ quan, các bệnh tật và
khiếm khuyết làm trở ngại các chức năng
sinh dục và sinh sản.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Để có SKTD một người cần
phải:

Có khả năng nói “có” hoặc
“không” với các cuộc gặp gỡ tình
dục, có khả năng tôn trọng các ý
muốn của bạn tình;

Có hiểu biết đúng đắn về giới
tính;


Khỏe khoắn về thể chất và không
bị các nhiễm trùng lây truyền qua
đường tình dục.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Giá trị và kỹ năng xác định
giá trị
Giá trị là gì ?

Giá trị là niềm tin, chính kiến, quan điểm, đạo
đức, thái độ của mỗi người, mỗi nhóm người,
xã hội trước các vấn đề, các phạm trù cụ thể
(Ví dụ: thái độ của vị thành niên Việt Nam trong
vấn đề tình bạn, tình yêu, tình dục, )

Giá trị được thay đổi qua các giai đoạn trưởng
thành của cuộc đời, qua kinh nghiệm sống và
nhất là giá trị chịu ảnh hưởng của một nền giáo
dục nhất định. Vì vậy giá trị có thể thay đổi
được và cần được dạy và học.

Kỹ năng xác định giá trị là khả năng xác định
những đức tính, niềm tin thái độ, chính kiến
nào mà mình cho là quan trọng và đúng đắn
giúp cho ta hành động theo phương hướng đó.

Xác định giá trị ảnh hưởng rất lớn đến quá
trình ra quyết định của mỗi người.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Hoạt động 4: “Lửa gần

rơm ”
Mục tiêu:

Nhận thức được khoảng cách
nên có trong quan hệ giữa con
trai và con gái đề phòng tránh
quan hệ tình dục sớm.

Thực hành kỹ năng giao tiếp,
ra quyết định
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Kỹ năng giao tiếp - tự nhận
thức
Kỹ năng tự nhận thức – Giao
tiếp giúp chúng ta không chỉ biết
xác định điểm mạnh, điểm yếu
của bản thân và người xung
quanh mà còn có khả năng nhận
biết được các tình huống nguy
cơ cũng như các khó khăn,
thuận lợi, dám đối mặt với thách
thức khi gặp phải và có khả
năng ứng phó một cách có hiệu
quả trong cuộc sống.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Hoạt động 5: “Khôn ba năm, dại
một giờ”
Mục tiêu:

Giúp học viên tìm hiểu và lưu tâm

đến các mức độ gần gũi giữa
nam và nữ.

Khuyến khích học viên suy nghĩ
về những thời điểm khi họ còn có
thể thay đổi được bối cảnh để
tránh không cho “rắc rối” xảy ra
(Không kiểm soát được hành vi
của mình).

Thực hành nguyên tắc giải quyết
vấn đề và ra quyết định.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Kỹ năng ra quyết định

Kỹ năng ra quyết định liên quan đến kỹ năng
giải quyết vấn đề và nhiều kỹ năng khác, chỉ có
thể thông qua thực hành việc giải quyết vấn đề
và ra quyết định thì VTN mới có thể xây dựng
được các kỹ năng sống cần thiết trong cuộc đời
của họ.

Các kỹ năng sống thường không tách rời nhau.
Khi cần quyết định vấn đề một cách hiệu quả
thì cần phối hợp nhiều kỹ năng như:
+ Mối quan hệ giữa các cá nhân
+ Thương lượng
+ Tư duy phê phán
+ Suy nghĩ sáng tạo
+ Tự nhận thức

+ Xách định giá trị v.v
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Kỹ năng ra quyết định
Nhận
thức
vấn
đề
Thu
thập
thôn
g tin
Liệt
kê các
giải
pháp
lựa
chọn
Phân
tích Lợi -
Hại của
từng giải
pháp
Kiểm
định lại
kết quả
của
quyết
định
Hành
động

Ra
quyết
định

Lựa
chọn
giải
pháp
ít mặt
hại,
nhiều
mặt
lợi
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
Hoạt động 6: “Mặc áo mưa hay bị
cảm lạnh?”
Mục tiêu:

Giúp học viên biết suy nghĩ
có phê phán mặt lợi và mặt
hại của việc không dùng bao
cao su trong sinh hoạt tình
dục.

Thực hành kỹ năng tư duy
phê phán, xác định giá trị và
ra quyết định.
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
1. Cảm giác mất tự
nhiên

Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
2. Đang dùng thuốc tránh thai,
bởi vậy không cần dùng BCS
Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên/ADB
3. QHTD không giao hợp, bởi
vậy
không cần dùng BCS