Giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm tại công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản an giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH





CHÂU HỒNG PHƯƠNG THẢO



GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU
THỦY SẢN AN GIANG




LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ








TP. HỒ CHÍ MINH – Năm 2013

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH




CHÂU HỒNG PHƯƠNG THẢO



GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU
THỦY SẢN AN GIANG

Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ


Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM VĂN DƯỢC




TP.HỒ CHÍ MINH – Năm 2013

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn “Giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm tại Công ty cổ phần xuất nhập
khẩu thủy sản An Giang” là công trình nghiên cứu độc lập của tôi với sự cố vấn của
người hướng dẫn khoa học, tất cả các nguồn tài liệu đã được công bố đầy đủ. Tôi xin
cam đoan nội dung của luận văn là trung thực và chịu trách nhiệm hoàn toàn về lời cam
đoan của mình.

Tác giả luận văn


Châu Hồng Phương Thảo




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN a
MỤC LỤC b
DANH MỤC SƠ ĐỒ f
DANH MỤC BẢNG g
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT h
PHẦN MỞ ĐẦU i
PHẦN MỞ ĐẦU i
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM 1
1.1. Bản chất và vai trò của kế toán quản trị 1
1.1.1 Bản chất của kế toán quản trị 1
1.1.2 Vai trò của kế toán quản trị trong doanh nghiệp 1

1.2. Khái niệm và vai trò của kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp 2
1.2.1. Khái niệm kế toán trách nhiệm 2
1.2.2. Vai trò của kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp 4
1.2.3. Chức năng và đối tượng sử dụng thông tin kế toán trách nhiệm 5
1.2.3.1 Chức năng của kế toán trách nhiệm 5
1.2.3.2 Đối tượng sử dụng thông tin kế toán trách nhiệm 6
1.3. Các thành phần của hệ thống kế toán trách nhiệm 6
1.3.1. Sự phân cấp quản lý và xác định các trung tâm trách nhiệm 6
1.3.2. Hệ thống chỉ tiêu đo lường và đánh giá các trung tâm trách nhiệm 11
1.3.2.1 Đánh giá trách nhiệm quản trị và đo lường kết quả hoạt động của trung tâm
chi phí 11
1.3.2.2 Đánh giá trách nhiệm quản trị và đo lường kết quả hoạt động của trung tâm
doanh thu 12




1.3.2.3 Đánh giá trách nhiệm quản trị và đo lường kết quả hoạt động của trung tâm
lợi nhuận 13
1.3.2.4 Đánh giá trách nhiệm quản trị và đo lường kết quả hoạt động của trung tâm
đầu tư. 13
1.3.3. Hệ thống báo cáo của các trung tâm trách nhiệm 16
1.3.3.1 Đặc điểm và yêu cầu của báo cáo kế toán trách nhiệm 16
1.3.3.2 Nội dung báo cáo trách nhiệm của từng trung tâm trách nhiệm 16
1.4. Ảnh hưởng của đặc điểm mô hình quản lý trong công ty cổ phần đến công
tác tổ chức kế toán trách nhiệm. 20
1.4.1 Đặc điểm mô hình quản lý trong công ty cổ phần. 20
1.4.2 Ảnh hưởng của mô hình quản lý trong công ty cổ phần đến công tác tổ chức
kế toán trách nhiệm. 22
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ TRÁCH NHIỆM QUẢN

LÝ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN AN GIANG 26
2.1 Giới thiệu Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản An Giang 26
2.1.1 Quá trình hình thành 26
2.1.2 Đặc điểm quá trình sản xuất kinh doanh 28
2.1.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý 29
2.1.4 Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2011 – 2012 33
2.1.5 Thuận lợi, khó khăn và phương hướng phát triển của công ty 36
2.2 Tổ chức công tác kế toán tại công ty 37
2.2.1 Bộ máy kế toán 37
2.2.2 Chức năng của từng bộ phận trong bộ máy kế toán 38
2.2.3 Chế độ và chính sách kế toán 39
2.3 Tình hình thực hiện công tác kế toán quản trị tại công ty 40
2.3.1 Công tác dự toán ngân sách 40
2.3.2 Tình hình lập các báo cáo kế toán quản trị 40
2.4 Thực trạng công tác đánh giá trách nhiệm quản lý tại công ty 41




2.4.1. Những vấn đề chung về khảo sát thực trạng công tác đánh giá trách nhiệm
quản lý tại công ty 41
2.4.2. Kết quả khảo sát 42
2.4.2.1 Sự phân cấp quản lý trong công ty 42
2.4.2.2 Phương thức đánh giá trách nhiệm quản lý được thực hiện tại công ty 43
2.4.2.2.1 Phương thức đánh giá trách nhiệm quản lý đối với các xí nghiệp 44
2.4.2.2.2 Phương thức đánh giá trách nhiệm đối với các phòng ban chức năng 52
2.4.2.2.3 Phương thức đánh giá trách nhiệm đối với chi nhánh TPHCM 53
2.4.2.2.4 Phương thức đánh giá trách nhiệm đối với Hội đồng quản trị và Ban giám đốc
55
2.5 Đánh giá thực trạng công tác đánh giá trách nhiệm quản lý tại công ty. 57

2.5.1. Về sự phân cấp quản lý trong công ty 58
2.5.2. Về phương thức đánh giá trách nhiệm quản lý 59
2.5.2.1 Phương thức đánh giá trách nhiệm đối với các xí nghiệp 59
2.5.2.2 Phương thức đánh giá trách nhiệm đối với các phòng ban chức năng 60
2.5.2.3 Phương thức đánh giá trách nhiệm đối với chi nhánh TP.HCM 61
2.5.2.4 Phương thức đánh giá trách nhiệm đối với Hội đồng quản trị và Ban giám đốc.61
2.6 Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác đánh giá trách nhiệm quản
lý tại công ty 62
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN AN GIANG 65
3.1. Quan điểm tổ chức kế toán trách nhiệm tại công ty Agifish 65
3.1.1 Tổ chức kế toán trách nhiệm phải phù hợp với mô hình tổ chức quản lý, đặc
điểm sản xuất kinh doanh của công ty. 65
3.1.2 Tổ chức kế toán trách nhiệm phải phù hợp với yêu cầu và trình độ quản lý
của công ty. 65
3.1.3 Các báo cáo kế toán trách nhiệm của công ty phải phù hợp với hệ thống báo
cáo kế toán chung của công ty. 66




3.1.4 Tổ chức kế toán trách nhiệm phải đảm bảo sự hài hòa giữa chi phí và lợi ích 66
3.2. Giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm tại công ty 67
3.2.1. Xác định các trung tâm trách nhiệm 67
3.2.1.1 Trung tâm chi phí 67
3.2.1.2 Trung tâm doanh thu 71
3.2.1.3 Trung tâm lợi nhuận 72
3.2.1.4 Trung tâm đầu tư 72
3.2.2. Xác định các chỉ tiêu đo lường kết quả và hiệu quả của các trung tâm trách
nhiệm 72

3.2.3. Xây dựng báo cáo trách nhiệm theo từng trung tâm 76
3.2.3.1 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm chi phí 76
3.2.3.2 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm doanh thu 78
3.2.3.3 Báo cáo trách nhiệm tại trung tâm lợi nhuận 78
3.2.3.4 Báo cáo trách nhiệm tại trung tâm đầu tư 79
3.2.4. Tổ chức công tác thu thập và phân tích dữ liệu theo yêu cầu của kế toán trách
nhiệm. 80
3.3. Các điều kiện để vận dụng kế toán trách nhiệm tại công ty 81
3.3.1. Về nhận thức 81
3.3.2. Về nhân sự 82
3.3.3. Hoàn thiện hệ thống dự toán cho các trung tâm trách nhiệm. 83
3.3.3.1 Lập dự toán cho trung tâm chi phí 84
3.3.3.2 Lập dự toán cho trung tâm doanh thu 86
3.3.3.3 Lập dự toán cho trung tâm lợi nhuận 87
3.3.3.4 Lập dự toán cho trung tâm đầu tư 87
3.3.4. Về sự hỗ trợ của công nghệ thông tin 88
KẾT LUẬN CHUNG 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO 90





DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Phân loại các trung tâm trách nhiệm trong một đơn vị sản xuất 10
Sơ đồ 1.2: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong các công ty niêm yết ở Việt Nam 21
Sơ đồ 1.3: Qui trình tổ chức kế toán trách nhiệm trong công ty cổ phần 23
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu bộ máy quản lý của Công ty Agifish 31
Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy kế toán công ty Agifish 38
Sơ đồ 2.3: Cơ cấu tổ chức của xí nghiệp sản xuất 44

Sơ đồ 2.4: Cơ cấu tổ chức xí nghiệp AGF360 48
Sơ đồ 2.5: Cơ cấu tổ chức Xí nghiệp Dịch vụ thủy sản 49
Sơ đồ 2.6: Cơ cấu tổ chức xí nghiệp Kho vận MỹThới 51
Sơ đồ 2.7: Cơ cấu quản lý của các phòng ban chức năng 52
Sơ đồ 2.8: Cơ cấu tổ chức quản lý Chi nhánh TP.HCM 54
Sơ đồ 2.9: Cơ cấu tổ chức của Hội đồng quản trị và Ban giám đốc 55
Sơ đồ 3.1: Trung tâm chi phí thuộc khối sản xuất 69
Sơ đồ 3.2: Trung tâm chi phí thuộc khối kinh doanh 70
Sơ đồ 3.3: Trung tâm chi phí thuộc khối quản lý doanh nghiệp 71
Sơ đồ 3.4: Trung tâm doanh thu 71













DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1 Tổng hợp các chỉ tiêu đánh giá của các trung tâm trách nhiệm 15
Bảng 1.2 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm chi phí định mức 17
Bảng 1.3 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm chi phí dự toán 17
Bảng 1.4 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm doanh thu 18
Bảng 1.5 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm lợi nhuận 19
Bảng 1.6 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm đầu tư 20

Bảng 2.1 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty Agifish 34




DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

AGF Agifish
DVTS Dịch vụ thủy sản
GĐ Giám đốc
HĐQT Hội đồng quản trị
KD Kinh doanh
KH – ĐĐSX Kế hoạch – điều độ sản xuất
KTTV Kế toán tài vụ
NL Nguyên liệu
QL Quản lý
RI Residual income
ROI Return on investment
TC – HC Tổ chức – Hành chính
TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh
TSCĐ Tài sản cố định
UBKS Ủy ban kiểm soát
VT – CC Vật tư – công cụ
XN Xí nghiệp

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thực tế và lý thuyết đã chứng minh, bộ máy kế toán góp phần không nhỏ
vào sự thành công của doanh nghiệp, không chỉ là nguồn cung cấp thông tin, kế
toán còn được xem như một trong những công cụ mà nhà quản lý sử dụng để điều
hành công việc nhằm hướng tới mục tiêu chung của doanh nghiệp. Nếu như kế toán
tài chính cung cấp thông tin về tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh
của doanh nghiệp thì kế toán quản trị cung cấp thông tin để nhà quản trị hoạch định
chiến lược, kiểm soát hoạt động và ra quyết định. So với kế toán tài chính thì kế
toán quản trị được nghiên cứu và phát triển sau nhưng cũng thể hiện được tầm quan
trọng của nó đối với công tác điều hành trong tổ chức, doanh nghiệp. Ở Việt Nam,
các doanh nghiệp ngày càng quan tâm đến vai trò của kế toán quản trị trong việc
nâng cao hiệu quả quản lý, thế nên việc tổ chức vận dụng kế toán quản trị vào
doanh nghiệp là tất yếu.
Một thành phần rất quan trọng, không thể thiếu khi nghiên cứu, xây dựng hệ
thống kế toán quản trị trong một doanh nghiệp đó là kế toán trách nhiệm, đây là một
nội dung quan trọng của kế toán quản trị, nó được xem là phương pháp xử lý và
cung cấp thông tin kế toán nhằm kiểm soát quản lý thành công. Kế toán trách nhiệm
hỗ trợ nhà quản trị cấp cao trong việc kiểm soát và đánh giá năng lực của nhà quản
trị cấp thấp hơn trong tiến trình thực hiện mục tiêu của doanh nghiệp, thông tin
được cung cấp bởi hệ thống kế toán trách nhiệm còn làm cơ sở cho các nhà quản trị
bộ phận xem xét lại hành vi quản lý của mình để kịp thời điều chỉnh, định hướng
hoạt động trong tương lai.
Trên thế giới, việc nghiên cứu và vận dụng kế toán trách nhiệm vào doanh
nghiệp đã phát triển cả về lý luận và thực tiễn từ thập niên 50 của thế kỷ hai mươi.
Ở Việt Nam, mặc dù các doanh nghiệp nhận thức được nhu cầu sử dụng thông tin

phục vụ cho quản lý nội bộ cũng như đánh giá trách nhiệm và thành quả hoạt động




của các bộ phận, nhưng việc tổ chức vận dụng kế toán trách nhiệm vào doanh
nghiệp còn rất hạn chế.
1

Trong môi trường kinh doanh hiện nay, các doanh nghiệp phải đối mặt với
tình trạng cạnh tranh khốc liệt, buộc các doanh nghiệp phải tranh thủ các nguồn
ngoại lực và phát huy tối đa nội lực để kịp thời thích nghi với nhịp độ biến đổi của
thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh. Một trong những yếu tố nội lực đó là việc
kiểm soát các hoạt động nội bộ, làm sao đảm bảo tất cả các bộ phận trong doanh
nghiệp có sự phối hợp nhịp nhàng để đạt được mục tiêu. Như đã trình bày ở trên, hệ
thống kế toán trách nhiệm sẽ đáp ứng được nhu cầu này. Đối với doanh nghiệp sản
xuất, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất có quy mô lớn , cơ cấu tổ chức bao gồm
nhiều bộ phận với các chức năng riêng biệt thì việc triển khai sử dụng kế toán trách
nhiệm là rất cần thiết.
Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản An Giang (AGIFISH) là một trong
những doanh nghiệp hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu
thủy sản, hoạt động theo mô hình công ty cổ phần và được cấp phép niêm yết cổ
phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ năm 2002. Ngoài những đặc điểm
của một doanh nghiệp sản xuất thì hoạt động của công ty còn mang những đặc
trưng riêng của ngành chế biến thủy sản, từ việc tổ chức vùng nuôi nguyên liệu đến
việc tổ chức sản xuất, cùng với sự đa dạng của các sản phẩm đầu ra cũng như thị
trường tiêu thụ,… nên cơ cấu tổ chức của công ty gắn liền với trách nhiệm của
nhiều bộ phận trực thuộc, cần phải có một công cụ hỗ trợ nhà quản trị trong việc
kiểm soát và đánh giá thành quả của các bộ phận này.
Với những đặc điểm như trên, việc tổ chức công tác kế toán trách nhiệm một

cách khoa học, phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh là thực sự cần thiết cho
công tác quản trị của công ty, giúp nhà quản lý cấp cao kịp thời đánh giá được trách
nhiệm của từng nhà quản lý bộ phận. Bên cạnh đó, thông tin được cung cấp từ hệ
thống kế toán trách nhiệm sẽ là cơ sở để các nhà quản trị có sự điều chỉnh trong


1
Tổng hợp từ Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Thiết kế hệ thống báo cáo kế toán trách nhiệm bộ phận cho các
nhà quản trị trong doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam”. Chủ nhiệm đề tài: PGS.TS Phạm Văn Dược




hoạt động và đưa ra những quyết định chính xác, phù hợp với thực tế, góp phần
nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty. Xuất phát từ yêu cầu đó, tác giả đã chọn
đề tài “Giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm tại Công ty cổ phần xuất nhập
khẩu thủy sản An Giang” để thực hiện luận văn.
2. Những công trình nghiên cứu trước đây
2.1. Các đề tài về xây dựng và hoàn thiện kế toán trách nhiệm tại một doanh
nghiệp cụ thể
Xây dựng và hoàn thiện hệ thống kế toán trách nhiệm trong một doanh
nghiệp cụ thể đã được nhiều tác giả nghiên cứu khi thực hiện luận văn thạc sĩ, lĩnh
vực kinh doanh của các doanh nghiệp rất đa dạng như: sản xuất, xây dựng, vận tải,
chứng khoán, …Các doanh nghiệp có cách tổ chức quản lý khác nhau nên hệ thống
kế toán trách nhiệm cũng khác nhau giữa các doanh nghiệp. Trong mỗi bài nghiên
cứu các tác giả trình bày 3 phần chính:
- Cơ sở lý thuyết về kế toán trách nhiệm.
- Tình hình thực hiện kế toán trách nhiệm tại doanh nghiệp.
- Đề xuất giải pháp hoàn thiện.
Đối với phần lý thuyết, các tác giả đã trình bày đầy đủ cơ sở lý thuyết về kế

toán trách nhiệm như: khái niệm, vai trò và các nội dung cơ bản của kế toán trách
nhiệm. Ngoài nội dung này, khi thực hiện luận văn các tác giả đã bổ sung thêm một
số nội dung như:
- Tác giả Võ Thị Thức, người thực hiện luận văn “Hoàn thiện hệ thống kế
toán trách nhiệm tại Công ty cổ phần chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội” năm 2011
cũng trình bày thêm các nội dung liên quan đến kế toán trách nhiệm như: hệ thống
dự toán cho các trung tâm trách nhiệm, định giá sản phẩm chuyển giao nội bộ, phân
tích biến động chi phí, doanh thu, phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi
nhuận.
- Tác giả Dương Thị Cẩm Nhung bổ sung thêm nội dung của lý thuyết bảng
cân bằng điểm khi thực hiện luận văn “Hoàn thiện kế toán trách nhiệm tại công ty
cổ phần vận tải quốc tế I.T.I” năm 2007.




- Ngoài những nội dung về cơ sở lý thuyết của kế toán trách nhiệm đã nêu ở
trên, trong luận văn “Xây dựng kế toán trách nhiệm tại Tổng công ty Văn hóa Sài
Gòn – Công ty TNHH một thành viên” năm 2012, tác giả Bùi Thị Bích Liên có đề
cập đến lý thuyết về phân loại chi phí gắn với trách nhiệm bộ phận.
- Tổng công ty đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp Việt Nam (IDICO)
chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con vào năm 2006, vì thế
trong phần cơ sở lý thuyết của đề tài “Hoàn thiện công tác tổ chức hệ thống kế toán
trách nhiệm tại IDICO” năm 2010, tác giả Đỗ Khánh Ly đã nêu thêm những ảnh
hưởng của đặc điểm cơ cấu tổ chức trong tổng công ty hoạt động theo mô hình công
ty mẹ - công ty con đến công tác tổ chức kế toán trách nhiệm.
Về thực trạng công tác kế toán trách nhiệm tại các công ty: đa phần các
công ty chưa tổ chức bộ phận kế toán quản trị riêng biệt, công việc kế toán quản trị
do nhân viên kế toán tài chính kiêm nhiệm nên công tác kế toán trách nhiệm cũng
được nhân viên kế toán tài chính thực hiện theo yêu cầu quản lý của công ty. Hầu

hết các công ty đã thiết lập hệ thống báo cáo nội bộ mang tính quản trị trong công
ty, nhưng vì chưa phân chia cơ cấu tổ chức thành các trung tâm trách nhiệm một
cách rõ ràng nên các bảng dự toán, báo cáo được lập chủ yếu nhằm xác định mức độ
thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch chứ chưa dùng để đánh giá trách nhiệm quản lý.
Nhìn chung, kế toán đánh giá trách nhiệm quản lý trong các công ty vẫn chưa đáp
ứng đầy đủ nhu cầu kiểm soát, đánh giá các hoạt động trong công ty. Vì thế, các
công ty cần có sự đầu tư đúng mức để hoàn thiện hệ thống đánh giá trách nhiệm
quản lý để nâng cao hiệu quả hoạt động.
Quan điểm và giải pháp hoàn thiện kế toán trách nhiệm tại các công ty: từ
thực trạng trên, các tác giả đã nêu quan điểm và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Hệ
thống kế toán trách nhiệm trong một công ty phải được xây dựng phù hợp với mô
hình tổ chức quản lý và trình độ quản lý của công ty, đáp ứng yêu cầu thông tin
phục vụ cho công tác quản lý các cấp, ngoài ra còn phải đảm bảo phù hợp với hệ
thống báo cáo kế toán đang thực hiện. Một yếu tố rất quan trọng khi xây dựng kế
toán trách nhiệm tại một doanh nghiệp là phải đảm bảo tính hiệu quả về mặt kinh tế




của hoạt động kế toán, tức là phải có tính phù hợp và hài hòa giữa lợi ích và chi phí.
Các giải pháp xây dựng và hoàn thiện được đề xuất bởi các tác giả tùy thuộc vào cơ
cấu tổ chức và ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp.
2.2. Một số bài nghiên cứu có liên quan
Phần này trình bày một số nghiên cứu có liên quan đến kế toán trách nhiệm,
các nghiên cứu này cho thấy được nhận thức của các tổ chức đối với phạm vi, chức
năng của kế toán trách nhiệm, mức độ thực hiện kế toán trách nhiệm và các yếu tố
tác động đến hiệu quả của hệ thống kế toán trách nhiệm trong tổ chức.
Theo bài nghiên cứu“Thiết lập hệ thống kế toán quản trị khi phân chia một
tổ chức thành các trung tâm trách nhiệm” năm 2011, được thực hiện bởi Groşanu
Adrian và Răchişan Paula Ramonathì có đến 91,2% các công ty cho rằng thông tin

kế toán quản trị là rất cần thiết nhưng chỉ có 39% công ty ứng dụng mô hình quản lý
theo các trung tâm trách nhiệm. Một đề tài nghiên cứu khác “Thiết kế hệ thống báo
cáo kế toán trách nhiệm bộ phận cho các nhà quản trị trong doanh nghiệp sản xuất
ở Việt Nam”, năm 2009, chủ nhiệm đề tài: Phạm Văn Dược, mặc dù 85,7% doanh
nghiệp xác định là có nhu cầu và rất cần thông tin phục vụ quản lý nội bộ, cũng như
đánh giá trách nhiệm quản lý và thành quả hoạt động của bộ phận nhưng tình hình
tổ chức và vận hành kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp ở Việt Nam còn rất
hạn chế: trong số 42 doanh nghiệp được phỏng vấn thì chỉ có 1 doanh nghiệp đã vận
hành, 2 doanh nghiệp đang tổ chức, 39 doanh nghiệp chưa tổ chức kế toán trách
nhiệm. Rõ ràng nhu cầu đã được xác định nhưng việc ứng dụng vào doanh nghiệp
còn hạn chế.
Trong nghiên cứu của Eman Al Hanini năm 2013 về “Mức độ thực hiện kế
toán trách nhiệm trong các ngân hàng ở Jordan”, việc khuyến khích nhân viên
bằng cách trao thưởng cho những nhân viên của ngân hàng dựa trên hiệu quả và
mục tiêu đạt được cũng là biện pháp có hiệu ứng động viên đối với nhân viên. Theo
Dr. Atef Aqeel Al-Bawab, tác giả của bài nghiên cứu “Tác động của việc phân
quyền và kế toán trách nhiệm trong việc đánh giá hiệu suất của các đơn vị trực




thuộc trong các ngân hàng ở Yemen” thì nên sử dụng cả chỉ tiêu tài chính và phi tài
chính để đánh giá hoạt động của các đơn vị trực thuộc.
Để phát huy hiệu quả của kế toán trách nhiệm trong một tổ chức, theo nhóm
tác giả Moses Nyakuwanika, Gumisai Jacob Gutu, Silibaziso Zhou, Frank
Tagwireyi và Clainos Chidoko nêu ra trong bài nghiên cứu “Phân tích hiệu quả của
hệ thống kế toán trách nhiệm trong lĩnh vực y tế ở Zimbawe” thì các nhà quản lý
cấp trên phải thông tin đầy đủ về việc lập dự toán cho các nhà quản lý cấp dưới, các
báo cáo bộ phận cần có sự phân biệt giữa chi phí kiểm soát được và không kiểm
soát được. Bên cạnh đó, các báo cáo được sử dụng để đánh giá trách nhiệm quản lý

thì người được đánh giá phải có đủ thời gian và cơ hội phản hồi lại những thông tin
từ báo cáo, giữa các trung tâm trách nhiệm phải có sự phối hợp trong hoạt động.
Trên đây là phần khái quát một số điểm chính của các bài nghiên cứu về kế
toán trách nhiệm, đây sẽ là nguồn dữ liệu tham khảo hữu ích khi nghiên cứu và xây
dựng hệ thống kế toán trách nhiệm trong một đơn vị cụ thể.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Tổng hợp và xây dựng cơ sở lý thuyết về việc thiết lập hệ thống kế toán trách
nhiệm trong doanh nghiệp sản xuất dựa trên các tài liệu lý thuyết và nghiên
cứu trước về lĩnh vực có liên quan.
- Tìm hiểu đặc điểm kinh doanh, mô hình quản lý của công ty Agifish, thực
trạng công tác đánh giá trách nhiệm quản lý của công ty và đưa ra nhận xét.
- Xác định hệ thống chỉ tiêu trong các báo cáo trách nhiệm của công ty Agifish.
- Đề xuất giải pháp tổ chức công tác kế toán trách nhiệm phù hợp với yêu cầu
và trình độ quản lý của công ty.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đề tài thuộc lĩnh vực kế toán quản trị, cụ thể là kế toán trách nhiệm. Đề tài
giới hạn vào việc tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận liên quan đến kế toán trách
nhiệm, nhằm làm cơ sở đề xuất giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm tại công ty cổ
phần xuất nhập khẩu thủy sản An Giang sao cho phù hợp với qui mô, trình độ quản lý
của các cấp quản trị tại công ty.




Luận văn tập trung giải quyết các vấn đề sau:
- Tổng hợp các nghiên cứu có liên quan về kế toán trách nhiệm quản lý trong
doanh nghiệp.
- Hệ thống hóa các lý thuyết về kế toán trách nhiệm như: vai trò của kế toán
trách nhiệm trong doanh nghiệp và điều kiện áp dụng, khái niệm các trung
tâm trách nhiệm, các tiêu chí đánh giá hoạt động của trung tâm trách nhiệm,

hệ thống báo cáo đánh giá trách nhiệm.
- Tìm hiểu thực trạng công tác đánh giá trách nhiệm quản lý tại công ty, nhận
diện những ưu điểm và hạn chế còn tồn tại.
- Nêu quan điểm tổ chức công tác kế toán trách nhiệm tại công ty, từ đó đề
xuất giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm tại công ty bao gồm các thành
phần: xác định các trung tâm trách nhiệm, xác định các tiêu chí đánh giá kết
quả và hiệu quả của các trung tâm trách nhiệm, thiết lập hệ thống báo cáo
cho các trung tâm trách nhiệm.
5. Phương pháp nghiên cứu
Đây là nghiên cứu ứng dụng, vận dụng vào thực tiễn tại một đơn vị cụ thể
trên nền lý thuyết sẵn có. Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, phương pháp nghiên
cứu được sử dụng là phương pháp định tính.
Các phương pháp cụ thể được sử dụng để thu thập và xử lý dữ liệu như sau:
- Thu thập các bài nghiên cứu trước, sau đó dùng phương pháp tổng hợp để
khái quát về kết quả của các bài nghiên cứu, đưa ra nhận xét chung.
- Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về kế toán quản trị, tập trung vào lý thuyết về
kế toán trách nhiệm. Từ đó xây dựng cơ sở lý thuyết cho việc ứng dụng kế
toán trách nhiệm vào thực tiễn tại doanh nghiệp sản xuất thủy sản.
- Thu thập tài liệu có liên quan đến nội dung nghiên cứu tại công ty. Ngoài ra,
còn dùng phương pháp phỏng vấn, quan sát để hiểu rõ hơn về đặc điểm kinh
doanh, quản lý của công ty. Xử lý dữ liệu thu thập được bằng cách dùng kết
hợp các phương pháp thống kê, phân tích, so sánh.





6. Những đóng góp của luận văn
Đóng góp của luận văn về mặt thực tiễn là dựa trên cơ sở lý thuyết tìm hiểu
thực trạng công tác đánh giá trách nhiệm quản lý tại công ty Agifish, sau đó đề xuất

giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm phù hợp với qui mô, trình độ quản lý của
công ty. Những giải pháp bao gồm:
- Xác định các trung tâm trách nhiệm dựa vào chức năng, nhiệm vụ của
từng bộ phận trong công ty.
- Xác định các chỉ tiêu đánh giá các trung tâm trách nhiệm.
- Thiết lập hệ thống báo cáo cho các trung tâm trách nhiệm.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn có kết cấu như sau:
- Phần mở đầu
- Chương 1: Cơ sở lý thuyết về kế toán trách nhiệm.
- Chương 2: Thực trạng công tác đánh giá trách nhiệm quản lý tại Công ty
cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản An Giang.
- Chương 3: Giải pháp tổ chức kế toán trách nhiệm tại Công ty cổ phần
xuất nhập khẩu thủy sản An Giang.
- Phần kết luận
Ngoài những nội dung trên, luận văn còn trình bày danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục các bảng dữ liệu minh họa.









1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM
1.1. Bản chất và vai trò của kế toán quản trị
1.1.1 Bản chất của kế toán quản trị
Kế toán quản trị được hình thành từ những năm cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ
XIX với hình thức sơ khai ban đầu là hệ thống quản trị chi phí trong doanh nghiệp
sản xuất nhỏ nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin cho những nhà quản trị doanh nghiệp
trong việc kiểm soát chi phí, định hướng sản xuất. Kinh tế thị trường phát triển cùng
với sức ép cạnh tranh, các nhà quản trị bên trong doanh nghiệp cần phải có thông tin
linh hoạt, kịp thời để phục vụ cho chức năng hoạch định chiến lược, kiểm soát và ra
quyết định, chính điều này đã thúc đẩy sự phát triển của kế toán quản trị.
Xét về mặt lý luận, mặc dù có nhiều phát biểu khác nhau về kế toán quản trị
của nhiều nhóm tác giả, khái quát các quan điểm đó ta có thể xem “kế toán quản trị
như là một quy trình định dạng, thu thập, kiểm tra, định lượng để trình bày, giải
thích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính về hoạt động của doanh nghiệp cho
những nhà quản trị trong nội bộ doanh nghiệp thực hiện toàn diện các chức năng
quản trị”( Huỳnh Lợi, 2012, trang 20 [4]). Kế toán quản trị được ra đời và phát
triển cùng với nhu cầu sử dụng thông tin của nhà quản trị và sự thay đổi của khoa
học quản lý. Sự cạnh tranh khốc liệt trong nền kinh tế đã thúc đẩy kế toán quản trị
phát triển nhanh chóng và trở thành công cụ quản lý, một bộ phận thiết yếu của
quản trị. Tóm lại, kế toán quản trị là sự kết hợp của kế toán, tài chính và quản trị
cùng với các kỹ thuật cần thiết để hướng doanh nghiệp tới thành công.
1.1.2 Vai trò của kế toán quản trị trong doanh nghiệp
Thứ nhất, với hệ thống dự toán hoạt động sản xuất kinh doanh, kế toán quản
trị giúp nhà quản trị có được những tài liệu cụ thể về mục tiêu hoạt động sản xuất
kinh doanh của từng bộ phận, của toàn doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Từ đó, nhà
quản trị thiết lập được định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh của từng bộ phận,
2

của toàn doanh nghiệp trong từng thời kỳ để khai thác hiệu quả các nguồn lực kinh
tế, kiểm soát và ngăn ngừa rủi ro.
Thứ hai, với những báo cáo đo lường, định tính kết quả hoạt động sản xuất,
hoạt động tiêu thụ, hoạt động kinh doanh, sử dụng vốn,…sẽ giúp nhà quản trị hiểu
được tình hình tổ chức, thực hiện ở từng bộ phận, ở doanh nghiệp. Từ đó, nhà quản
trị hiểu được thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh để kịp thời điều chỉnh, bổ
sung đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đúng hướng.
Thứ ba, với các báo cáo biến động giữa thực tế so với dự toán và những
nguyên nhân gây ra biến động sẽ giúp cho nhà quản trị nhận biết được tình hình
hoạt động sản xuất kinh doanh và xu hướng ảnh hưởng của các nguyên nhân gây ra
biến động. Từ đó, nhà quản trị có cơ sở để đánh giá trách nhiệm của nhà quản trị bộ
phận.
Thứ tư, với những báo cáo phân tích các phương án kinh doanh, phân tích chi
phí hữu ích, phân tích tiềm năng kinh tế, tài chính của tài sản, nguồn vốn,…giúp
cho nhà quản trị đưa ra các quyết định kịp thời, hợp lý, khai thác hiệu quả nguồn
lực của doanh nghiệp và đảm bảo mục tiêu chung của doanh nghiệp.
Tất cả các thông tin do kế toán quản trị cung cấp phần lớn nhằm phục vụ cho
chức năng ra quyết định của nhà quản trị. Vì vậy, kế toán quản trị cung cấp những
thông tin linh hoạt, kịp thời và mang tính hệ thống, trên cơ sở đó phân tích các
phương án để lựa chon phương án tối ưu.
Tóm lại, thông tin kế toán quản trị là thực sự hữu ích và cần thiết cho các nhà
quản trị của doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh hiện đại. Đó là một hệ
thống thông tin vật chất – trách nhiệm, hệ thống thông tin minh bạch về trách nhiệm
nội bộ của doanh nghiệp trong điều hành, quản trị doanh nghiệp.
1.2. Khái niệm và vai trò của kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp
1.2.1. Khái niệm kế toán trách nhiệm
Kế toán trách nhiệm là hệ thống kế toán tập hợp kết quả theo từng lĩnh vực
thuộc trách nhiệm cá nhân, nhằm giám sát và đánh giá kết quả của từng bộ phận

trong tổ chức (Phạm Văn Dược và Trần Văn Tùng, 2011, trang 264 [7] ).
3




Kế toán trách nhiệm là nội dung cơ bản, quan trọng của kế toán quản trị, do
vậy quá trình hình thành và phát triển của kế toán trách nhiệm gắn liền với quá trình
hình thành và phát triển của kế toán quản trị. Kế toán trách nhiệm gắn liền với sự
phân cấp quản lý trong tổ chức, nếu không có sự phân cấp quản lý thì sẽ không tồn
tại hệ thống kế toán trách nhiệm (Huỳnh Lợi, 2012, trang 213 [4] ). Cùng với sự tồn
tại đồng thời đó, kế toán trách nhiệm sẽ giúp các nhà quản trị bên trong doanh
nghiệp thực hiện việc kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động ở các bộ phận trực
thuộc một cách có hệ thống.
Tồn tại nhiều quan điểm khác nhau về kế toán trách nhiệm của nhiều tác giả,
nhóm tác giả nghiên cứu về kế toán quản trị, nhưng các quan điểm đó không đối
nghịch nhau mà bổ sung cho nhau giúp chúng ta hiểu rõ hơn về kế toán trách
nhiệm.
Theo nhóm tác giả Anthony A.Atkinson, Rajiv.D.Banker, Robert Kaplan và
S.mart Young thì kế toán trách nhiệm là một hệ thống kế toán có chức năng thu
thập, tổng hợp và báo cáo dữ liệu kế toán có liên quan đến trách nhiệm của từng nhà
quản lý riêng biệt trong một tổ chức, thông qua các báo cáo liên quan đến chi phí,
thu nhập và các số liệu hoạt động bởi từng khu vực trách nhiệm hoặc đơn vị trong
tổ chức. Nhóm tác giả còn nhấn mạnh việc đánh giá trách nhiệm quản lý ở khía
cạnh thu nhập và chi phí gắn liền với quyền kiểm soát.
Theo nhóm tác giả David F.Hawkins, V.G.Narayanan, Jacob Cohen, Michele
Jurgens: kế toán trách nhiệm là một hệ thống tạo ra những thông tin tài chính và phi
tài chính có liên quan, về những hoạt động thực tế và được lập kế hoạch của những
thông tin trách nhiệm trong một công ty – những đơn vị trong tổ chức được đứng
đầu bởi những nhà quản lý có trách nhiệm cho kết quả hoạt động của đơn vị họ

quản lý.
Theo nhóm tác giả B. Venkatrathnam và Raji Reddy – Asso: kế toán trách
nhiệm là một hệ thống kiểm soát của nhà quản lý được dựa trên những nguyên tắc
về ủy quyền và xác định trách nhiệm.
4




Theo tác giả James R. Martin: kế toán trách nhiệm là hệ thống kế toán cung
cấp thông tin về kết quả, hiệu quả hoạt động của các bộ phận, các đơn vị trong một
doanh nghiệp. Đó là công cụ đo lường, đánh giá hoạt động của những bộ phận liên
quan đến đầu tư, lợi nhuận, doanh thu và chi phí mà mỗi bộ phận có quyền kiểm
soát và chịu trách nhiệm tương ứng.
Từ những quan điểm trên, có thể khái quát những đặc điểm của kế toán trách
nhiệm như sau:
- Kế toán trách nhiệm là một quá trình thu thập, tổng hợp, phân tích và báo
cáo các thông tin tài chính và phi tài chính dùng để kiểm tra và đánh giá việc thực
hiện nhiệm vụ trong từng bộ phận của tổ chức. Việc kiểm tra và đánh giá hoạt động
của các bộ phận được thực hiện dựa vào quyền hạn được giao.
- Kế toán trách nhiệm là nội dung cơ bản của kế toán quản trị, được vận dụng
trong các tổ chức có sự phân quyền quản lý một cách rõ ràng. Do sự khác nhau về
mô hình phân quyền quản lý ở các tổ chức nên hệ thống kế toán trách nhiệm ở các
tổ chức cũng khác nhau.
1.2.2. Vai trò của kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp
Một doanh nghiệp muốn đạt được hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh
doanh, trước tiên phải định hướng mục tiêu, sau đó xây dựng kế hoạch và triển khai
thực hiện. Để đảm bảo cho các đơn vị trong doanh nghiệp đi đúng hướng gắn liền
với việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực của doanh nghiệp thì việc kiểm tra, đánh
giá và động viên nhà quản trị các cấp là không thể thiếu. Chính điều này đã làm nổi

bật vai trò của hệ thống kế toán trách nhiệm, hệ thống kế toán trách nhiệm được
thiết lập để ghi nhận, đo lường kết quả hoạt động của từng bộ phận trong một tổ
chức nhằm giúp các nhà quản lý kiểm soát được hoạt động và chi phí của họ, đồng
thời qua đó đánh giá được trách nhiệm của nhà quản trị ở từng cấp quản lý khác
nhau. Do vậy, kế toán trách nhiệm được thực hiện trên nguyên tắc là nó tập hợp và
báo cáo những thông tin kế toán thực tế và được dự toán về các đầu vào, đầu ra của
các trung tâm trách nhiệm.
5




Kế toán trách nhiệm được thực hiện dựa trên những thông tin có liên quan
đến các đầu vào và đầu ra. Những nguồn lực được sử dụng được gọi là đầu vào.
Những nguồn lực được sử dụng bởi một tổ chức về cơ bản là có bản chất tự nhiên,
vật chất như số lượng nguyên liệu được tiêu dùng, số lượng lao động,…Với sự kiểm
soát mang tính quản lý, những nguồn lực vật chất mang tính hỗn tạp này được biểu
hiện dưới dạng những đơn vị tiền tệ, và được gọi là các chi phí. Do vậy các đầu vào
được biểu hiện dưới dạng chi phí. Một cách hoàn toàn tương tự, các đầu ra được đo
lường theo những đơn vị tiền tệ dưới tên gọi “thu nhập”. Nói cách khác, kế toán
trách nhiệm được dựa trên dữ liệu chi phí và thu nhập của tùng trung tâm trách
nhiệm trong một tổ chức (Phạm Văn Dược và cộng sự, 2010, trang 8 [6]).
Kinh tế ngày càng phát triển, trình độ quản lý ngày một nâng cao cho phù
hợp với tình hình thực tế thì vai trò của hệ thống kế toán trách nhiệm trong doanh
nghiệp càng được khẳng định.
1.2.3. Chức năng và đối tượng sử dụng thông tin kế toán trách nhiệm
1.2.3.1 Chức năng của kế toán trách nhiệm
Kế toán trách nhiệm là một công cụ để đo lường về kết quả hoạt động của
một khu vực nào đó trong tổ chức, qua đó giúp nhà quản trị kiểm soát và đánh giá
trách nhiệm quản trị ở từng cấp quản trị khác nhau. Chức năng của kế toán trách

nhiệm được thể hiện ở những khía cạnh sau đây:
Thứ nhất, kế toán trách nhiệm giúp xác định sự đóng góp của từng đơn vị, bộ
phận vào lợi ích của toàn bộ tổ chức.
Thứ hai, kế toán trách nhiệm cung cấp một cơ sở cho việc đánh giá chất
lượng về kết quả hoạt động của từng nhà quản lý bộ phận.
Thứ ba, kế toán trách nhiệm được sử dụng để đo lường kết quả hoạt động
của các nhà quản lý và do đó, nó ảnh hưởng đến cách thức thực hiện hành vi của
các nhà quản lý này.
Thứ tư, kế toán trách nhiệm thúc đẩy các nhà quản lý bộ phận điều hành bộ
hận của mình theo phương thức phù hợp với những mục tiêu cơ bản của toàn bộ tổ
chức.
6




1.2.3.2 Đối tượng sử dụng thông tin kế toán trách nhiệm
Đối tượng sử dụng thông tin kế toán trách nhiệm bao gồm các nhà quản trị
cấp thấp, cấp trung và cấp cao, nhằm đánh giá trách nhiệm quản trị của từng bộ
phận cấu thành từng cấp quản lý cụ thể.
Đối với nhà quản trị cấp cao, kế toán trách nhiệm cung cấp thông tin để nhà
quản trị thực hiện chức năng tổ chức, điều hành doanh nghiệp bằng cách xác định
các trung tâm trách nhiệm. Nhà quản lý dựa vào đặc điểm hoạt động của từng trung
tâm mà thiết lập hệ thống các chỉ tiêu đánh giá, đây là cơ sở để nhà quản lý kịp thời
điều chỉnh hoạt động ở các bộ phận.
Đối với nhà quản trị cấp trung, kế toán trách nhiệm cung cấp thông tin cho
việc thực hiện chức năng kiểm soát tài chính và kiểm soát quản lý. Thông qua kế
toán trách nhiệm, nhà quản trị có thể biết được tình hình thực hiện chi phí, doanh
thu và lợi nhuận ở từng bộ phận, nhà quản trị sẽ kịp thời nhận diện những mặt hạn
chế và có sự điều chỉnh chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Đối với nhà quản trị cấp thấp, kế toán trách nhiệm khuyến khích nhà quản lý
hướng đến mục tiêu chung của tổ chức. Để đạt được mục tiêu chiến lược của doanh
nghiệp cần có sự phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng của từng trung tâm trách nhiệm. Thông
qua việc kiểm tra và đánh giá các trung tâm trách nhiệm dựa trên hệ thống tiêu chuẩn
đã thiết lập sẽ góp phần động viên, khuyến khích các nhà quản lý bộ phận hướng đến
mục tiêu chung của tổ chức. (Phạm Văn Dược và cộng sự, 2010, trang 9 [6]).
1.3. Các thành phần của hệ thống kế toán trách nhiệm
1.3.1. Sự phân cấp quản lý và xác định các trung tâm trách nhiệm
Hệ thống kế toán trách nhiệm chỉ tồn tại, hoạt động có hiệu quả nhất trong
các tổ chức phân quyền, ở đó quyền ra quyết định và trách nhiệm được trãi rộng
trong toàn tổ chức (Huỳnh Lợi, 2012, trang 213 [4]). Kế toán trách nhiệm là công
việc được thực hiện gắn liền với các trung tâm trách nhiệm, các trung tâm này được
thực hiện thông qua sự phân cấp quản lý. Theo đó, để thực hiện các chức năng quản
lý của mình, người quản lý cấp cao phải thể hiện được quyền lực của mình, phải
gây được ảnh hưởng và sức thuyết phục đối với nhân viên, đồng thời phải tiến hành
7




phân cấp, ủy quyền cho cấp dưới nhằm giúp cấp dưới có thể điều hành các công
việc thường xuyên tại bộ phận mà họ quản lý.
Theo Colin Drury.Van Nostrand Reinhold Khi một tổ chức thực hiện phân
cấp rõ ràng trong quản lý sẽ mang lai những lợi ích sau:
- Người quản lý có thể giảm bớt khối lượng công việc và san sẻ cho người
khác, từ đó có thể tiết kiệm thời gian làm việc của mình, và có thể tập trung và thực
hiện các mục tiêu và chỉ tiêu lớn hơn cho doanh nghiệp.
- Nguồn thông tin được cung cấp đầy đủ và kịp thời hơn. Chính sự phân quyền
trong quản lý mà các bộ phận có thể chủ động trong tiếp cận các thông tin và phản
hồi nhanh chóng.

- Tạo môi trường thuận lợi phát triển những nhà quản lý cấp thấp hơn.
- Cơ cấu tổ chức được thiết lập phù hợp với môi trường hoạt động hơn.
- Khuyến khích nhân viên nỗ lực với trách nhiệm được giao hơn, từ đó góp
phần hình thành mục tiêu chung của toàn doanh nghiệp. (Phạm Văn Dược và cộng
sự, 2010, trang 9 [6]).
Trung tâm trách nhiệm là một bộ phận trong doanh nghiệp, trong đó các nhà
quản lý bộ phận và nhân viên chịu trách nhiệm về việc hoàn thành các mục tiêu của
bộ phận mình theo đúng quỹ đạo để hoàn thành mục tiêu chung của doanh nghiệp.
Khi phân chia các bộ phận hoạt động trong một doanh nghiệp thành các
trung tâm trách nhiệm nhà quản trị cần lưu ý:
- Phải dựa trên các bộ phận hiện có trong doanh nghiệp và phải được cập
nhật lại khi việc phân chia trách nhiệm bị thay đổi.
- Các trung tâm trách nhiệm được phân chia phải bao gồm tất cả các lĩnh vực
hoạt động của doanh nghiệp và không có sự áp đặt về các hoạt động thực hiện trong
các trung tâm trách nhiệm khác nhau.
- Một trung tâm trách nhiệm chỉ được quản lý bởi một người phụ trách.
Như đã nêu ở trên, kế toán trách nhiệm được hình thành đáp ứng nhu cầu đánh
giá các trung tâm trách nhiệm, mà các trung tâm trách nhiệm được hình thành trên cơ
sở phân quyền quản lý. Tùy vào đặc điểm quản lý kinh doanh, mỗi doanh nghiệp lựa